بخشی از مقاله
استان تهران با225 ،28 كيلومتر مربع وسعت ،يكي از كوچكترين استانهاي كشور مي باشد .استان تهران در جنوب بخش مركزي رشته كوههاي البرز قرار گرفته و از ناحيه فيروزكوه در شرق تاهشتگرد درغرب وسعت دارد.همچنين در قسمت جنوبي ، به شهرستان قم منتهي مي شود .
درمجموع سه عامل جغرافيايي درساخت كلي اقليم استان تهران موثر است.اين سه عامل عبارتند از: 1ـ وجود دشت كوير در جنوب شرقي استان 2ـ رشته كوههاي البرز در شمال 3ـ بادهاي مرطوب وبارانزاي غربي بطوركلي آب وهواي اين استان درمناطق كوهستاني از نوع آب وهواي كوهستاني
معتدل ودر دشتهاي آن ازنوع نيمه صحرايي با ويژگيهاي خاص خود مي باشد .آبهاي سطح الارضي استان شامل رودخانه هاي كرج ،جاجرود، حبله رود، رودشور، رودلار، طالقان رود، كن ، قره چاي ، هراز و سولقان مي باشد .وآبهاي تحت الارضي كه در واقع چشمه هاي آب معدني هستند،عبارتنداز:چشمه آبعلي (بين دو روستاي آبعلي ومبارك آباد)، چشمه آب البرز (جنوب شرقي آبعلي ) ،چشمه علي (شهرري )وچشمه اعلاء(شمال شهر دماوند). استان تهرا
بزرگترين قطب اقتصادي كشور وداراي ويژگيهاي اقتصادي بسيار پيچيده وگوناگون است .درطي دو دهه اخير جنبه هاي صنعتي وتجاري اقتصاد اين منطقه آنچنان توسعه پيداكرد كه در واقع اين دوره رامي‌توان دوره تغييرات بنيادي از يك اقتصاد كشاورزي نسبتا"خودكفا به اقتصاد صنعتي و تجاري وابسته ناميد. طبق آمار راههاي كشور ،بيش از نيمي از آزاد راههاي كشور دراين استان قرار دارد .همچنين 767 كيلومتر خط آهن كه 435 كيلومتر آن اصلي است ،ارتباط آن راباديگر استانهاي
كشور،از طريق قطار ممكن مي سازد. تهران شهرتهران كه امروزه مركز كشور جمهوري اسلامي ايران است در زمانهاي قديم يكي از روستاهاي واقع در پيرامون شهر بزرگ ري بود.تهران پس از ويران شدن ري توسط مغولان شروع به رشد كرد ودرنيمه دوم قرن دهم (ه. ق ) در دورة شاه طهماسب صفوي بارويي به دور شهر كشيده شد. اهميت اين شهر از زماني شروع شد كه
درسال 1756 (م ) كريمخان زند، حكومت تهران رابه غفور خان واگذار نمود وخود راهي شيراز شده ،آن شهر راپايتخت خود قرار داد. پس از فوت كريمخان ، آقامحمد خان قاجار به تهران آمد وبعد از جنگهاي سختي كه بالطفعلي خان زند داشت بركشور مسلط شد. وي درسال 1790 (م ) دراين شهر تاجگذاري كرد وآن راپايتخت حكومت خويش قرار داد. بعدهابا روي كارآمدن ناصرالدين شاه كه نزديك 50 سال حكومت كرد، تهران تحول بسيار پيدا كرد و مناطق اطراف آن به سرعت مسكوني شد وباگسترش شهر ،برج وباروي جديدي به دور شهر كشيده شد.بازار تهران ،سراي امير
ومدرسه دارالفنون از آثار باقيمانده از آن دوران است ودر دوران حكومت پهلوي شهر تهران چهره ديگري پيداكرد .دروازه‌ها وباروهاي اطراف آن ازبين رفتند وشهر به سرعت وسعت يافت . پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران در سال 1979 ،گسترش شهر همچنان ادامه پيداكرد وشهركهاي جديدي در حاشيه بدان متصل شد وجمعيت آن نيز به سرعت افزايش يافت . تهران با مساحتي حدود 200/1كيلومتر مربع ، در دامنة جنوبي رشته كوههاي البرز قرار گرفته است .آب وهواي اين
شهر در تابستان گرم و خشك و در زمستان سرد مي باشد. بيشترين درجه حرارت در تابستان 42 درجه سانتيگراد وكمترين آن در زمستان 16ـ درجه سانتيگراد مي باشد . تهران داراي 1100 متر ارتفاع از سطح دريادر جنوب و1700 متر درشمال است . همچنين ميزان بارندگي سالانه بطور متوسط 225 ميليمتر مي باشد . تهران مركز كليه وزارتخانه ها، ادارات و مراكز علمي كشور مي باشد وعلاوه برآن مركز ثقل سياسي واداري كشور طي 200 سال اخير به شمار مي رود .ازنظر
ژئوپوليتيك و بسياري از مسائل سياسي و اقتصادي نيز ازاهميت ويژه‌اي برخوردار است برپايي پي در پي نمايشگاههاي بين المللي ونمايشگاههاي داخلي مانند نمايشگاه گل ،فرش و... خود گواه اين مدعاست . تهران از طريق فرودگاه بين المللي مهرآباد با تمام شهرهاي ايران كه داراي فرودگاه هستند وبيشتر شهرهاي مهم جهان ارتباط هوايي دارد (فرودگاه جديد بين المللي امام خميني نيز درسالهاي آينده مورد بهره برداري قرار خواهد گرفت ). اين شهر از طريق سه ترمينال مسافربري در شرق ،غرب وجنوب تهران وخطوط راه آهن با تمامي نقاط ايران در ارتباط مي باشد .ضمنا" تهران
باموقعيت خاصي كه دارد بر سر راه آسيا،اروپا واقع شده است . آثارديدني توريستي تهران در تهران موزه ها،گالري هاي هنري ،اماكن مذهبي ،مراكز ورزشي وتفريحي ، سينماهاو مراكز گوناگوني وجود دارد كه همه روزه عدة زيادي رابه خود جلب مي كنند .همچنين گردشگاه هاي اطراف شهر به ويژه نقاط خوش آب وهواي ارتفاعات البرز،در روزهاي تعطيل جمعيت زيادي رابه اطراف رودخانه هاي كرج ،جاجرود ولار مي كشاند .در زمستان ،پيست هاي اسكي آبعلي ،گاجره ،ديزين
وشمشك نيز ميعادگاه مشتاقان ورزشهاي زمستاني است .درياچه وسيع سد كرج محل مناسبي براي قايقراني ونيز اسكي روي آب فراهم آورده است .سنگ نوردي ،كوهنوردي وكوه پيمائي در ارتفاعات شمال تهران نيز بخشي از تفريحات مردم تهران راتشكيل مي دهد . كاخ گلستان ،مرمر، صاحبقرانيه ،سعدآباد، برج وموزة آزادي ،پارك جنگلي ،پاركهاي پرديسان ،ارم ،جمشيديه ،ملت ،
بعثت ،آزادگان ،لاله ،چشمة آب گرم دماوند وتله كابين توچال نيز از ديگر نقاط ديدني شهر تهران است .همچنين بازار تهران بامعماري سنتي خود، يكي از عمده‌ترين مراكز خريد تهران است و ع
لي رغم ايجاد مراكز خريد در نقاط مختلف شهر، هنوز هم مركزيت خود راحفظ كرده است . در تهران ،اماكن مذهبي متعددي نيز وجود دارد و علاوه برمساجد و تكاياي معروف ،بيش از 30 امامزاده نيز در شهر و اطراف آن قرار دارد. اماكن مذهبي خارج تهران مانند آرامگاه حضرت عبدالعظيم در شهر ري ،آرامگاه حضرت امام خميني دربهشت زهرا،امامزاده صالح در تجريش ،امامزاده داوود در شمال كن ازتوجه بيشتري برخوردار هستند به نقل از: www.e-resaneh.com
جغرافياي انساني > جمعيت
جمعيت
جمعيت استان تهران در سال 1379 در حدود 11،647،103 نفر برآورد شده است. از اين تعداد 10،159،768 نفر در نقاط شهري ( 23/87 درصد كل استان ) و 1،487،335 نفر در مناطق روستايي ( 77/12 درصد كل استان ) زندگي مي كنند.
نرخ رشد جمعيت بين سال هاي 70 تا 73 در كل استان 7/2 درصد، در مناطق شهري، 8/3 درصد و در مناطق روستايي 7/3 درصد بوده است.
