بخشی از مقاله
جغرافیای اقتصادی استان تهران
كشاورزی:
تهران را از نظرموقعیت طبیعی و كشاورزی می توان به دو ناحیه تقسیم بندی كرد :
ناحیه كوهستانی معتدل: این ناحیه در بر گیرنده نواحی شمالی استان مانند بخش های فیروز كوه، دماوند، لواسانات، رودبار قصران، طالقان و بخش هایی از شمال ساوجبلاغ است كه به علت ناهمواری های شدید سطح زمین، وضعیت نامساعد جوی و اقلیم سرد، مردم این ناحیه، بیشتر به فعالیت های باغ داری و دام داری می پردازند و سیب، گوجه سبز، گیلاس، زردآلو و هلو از مهم ترین محصولات این ناحیه به شمار می رود.
دشت ها و كوهپایه های جنوبی البرز: این ناحیه شامل ورامین، ری، شهریار، رباط كریم، اشتهارد و بخش های مركزی و جنوبی ساوجبلاغ است. به جز نواحی نزدیك شوره زار، بقیه زمین های این ناحیه برای كشاورزی مساعد است. محصولات عمده این ناحیه گندم، جو، یونجه، ذرت علوفه ای، گوجه فرنگی، خیار، انواع سبزی، سیب زمینی، گیاهان علوفه ای، انگور، چغندر قند و پنبه است
.
از نواحی مهم كشاورزی استان تهران می توان به رودبار قصران در شمال شرقی تهران كه اراضی حاصل خیز و باغ های فراوان دارد، اشاره كرد. لواسانات در غرب شهرستان دماوند از دیگر نواحی كشاورزی تهران با زمین های حاصل خیز است. در شهرستان كرج محصولاتی چون چغندر، میوه و فرآورده های دامی تولید می شود.
دامداری:
دره ها و دامنه های البرز با مراتع سرسبز و غنی، از موقعیت مناسبی برای دامداری برخوردار است. در سطح استان، دامداری هم در دشت ها و هم در نواحی كوهستانی و كوهپایه ای رواج دارد. سهم دامداری در اقتصاد استان ناچیز است.
معادن:
از معدن های كل كشور نیز 4/15 در صد آن در محدوده استان تهران قرار دارد. این معادن را میتوان به گروه های زیر تقسیم كرد :
معادن فلزی: شامل مس، سرب، مولیبدن، منگنز و آهن است. تقریبا" همه منگنز استخراجی كشور از معادن منگنز استان تهران به دست می آید كه در جنوب و جنوب غربی آن قرار دارد.
معادن غیر فلزی: در برگیرنده ذخایر سنگ آهك و دولومیت است.
معادن خاك نسوز: شامل كائولن ( خاك چینی ) است و 51 درصد تولید كل كشور از این استان استخراج می شود. معدن های سنگ گچ استان نیز دارای ذخایر بزرگی است. معادن نیتونیت و خاك صنعتی در بخش های شرقی و جنوب شرقی استان كشف شده است.
صنایع:
استان تهران یكی از كانون های عمده صنایع كشور است. توسعه این صنایع بیشتر در امتداد راه های ورودی به تهران به ویژه در مسیر تهران- كرج، تهران – ساوه و تهران- قم متمركز است. صنایع استان را بر حسب نوع تولید می توان به گروه های زیر تقسیم كرد:
صنایع غذایی: شامل كارخانه كان سازی، روغن نباتی، لبنیات پاستوریزه، فرآورده های گوشتی، تصفیه قند، بیسكویت سازی، نان ماشینی، نوشابه سازی، كنسرو و مرباسازی و .. است.
صنایع نساجی و چرم: شامل ریسندگی و بافندگی پنبه ای و پشم، تریكو، كف پوش، فرش ماشینی، موكت، پتو، حوله، تهیه انواع پوشاك، كفش، چرم، كیف و چمدان كه به تازگی تولیدات برزنت و الیاف نیز جزء این رشته از صنایع درآمده است.
صنایع كانی و غیر فلزی: این رشته از صنایع، مصالح ساختمانی و لوازم یهداشتی خانه ها و شیشه تهیه و تولید می كنند.
صنایع فلزی: این رشته از صنایع، انواع خودرو، لوازم خانگی مانند بخاری، كولر، اجاق گاز، یخچال، ماشین لباس شویی و... و نیز مخازن تحت فشار، لوله پروفیل، پنجره و بسیاری دیگر از فرآواده های فلزی را تولید می كنند و در غرب تهران در دو سوی مسیر تهران- كرج و شرق تهران، به سوی جاده تهران - آب علی قرار دارند.
صنایع سلولزی: شامل موسسه هایی است كه به تولید كاغذ مقوا، كارتن، كیسه و پاكت كاغذی، كاغذهای بهداشتی و تولیدات چوبی مانند نئوپان، فیبر، كبریت و ... اشتغال دارند.
صنایع شیمیایی و دارویی: شامل كارخانه ها و كارگاه هایی است كه به تولید دارو، مواد بهداشتی، مواد ضد عفونی كننده، لاستیك و پلاستیك، رنگ های ساختمانی و صنعتی، پاك كننده های جامد و مایع، فرآورده های نفتی، روغن موتور، و سموم دفع آفات نباتی می پردازند.
صنایع برق و الكترونیك: شامل موسسه هایی است كه به تولید و مونتاژ وسایل برقی و الكتریكی، كابل، باتری و لامپ می پردازند.
جغرافياي اقتصادي و هواشناسي جغرافيايي
"جغرافيا؛ يعني كشور شناسي" اين، ديدگاهي است كه در ذهن بسياري از دانش‌آموزان وجود دارد. زيرا دانش‌آموزان در كتاب جغرافياي خود، بيش از هر چيز درباره وسعت، محصولات و وضعيت آب و هواي كشورهاي مختلف مطالعه مي‌كنند. در حالي كه در رشته جغرافيا فقط يك درس در شاخه جغرافياي طبيعي، تحت عنوان "جغرافياي قاره‌ها" وجود دارد و تمام مباحث اين رشته كاربردي و فني است.
در يك كلام مي‌توان گفت كه موضوع جغرافيا "مكان" است و اين علم، مكان را تا جايي كه به زندگي انسان مربوط مي‌شود، مطالعه مي‌كند و در اين مطالعه سعي دارد سطح زمين را از نظر تمام ويژگي‌هاي آن مانند سردي و گرمي، حاصلخيزي، سستي و سختي، شوري و شيريني، خشكي و رطوبت و هزاران ويژگي ديگر بشناسد
. به همين دليل مشاهده مستقيم زمين، روش اصلي مطالعه جغرافيا است. جغرافيا در مقطع كارشناسي در پنج شاخه اصلي جغرافياي طبيعي، جغرافياي انساني ، كارتوگرافي، جغرافيا و برنامه‌ريزي شهري و جغرافياي سياسي ـ نظامي ارائه مي‌شود و هر يك از گرايش‌هاي جغرافياي طبيعي و انساني داراي شاخههاي متعددي است.
البته تفاوت هر گرايش با گرايش ديگر تنها در 8 واحد تخصصي است و به همين دليل بسياري از دانشگاه‌ها در دفترچه راهنماي آزمون سراسري، گرايش‌هاي موجود در دانشگاه خود را ذكر نكرده و تنها به شاخههاي اصلي جغرافيا كه در آن دانشگاه تدريس مي‌شود، اشاره نموده‌اند.
شاخه جغرافياي طبيعي:
جغرافياي طبيعي علمي است كه محيط طبيعي و تأثير عوامل و عناصر محيطي بر زندگي و فعاليت انسان را مطالعه مي‌كند. اين علم در مقطع كارشناسي داراي دو گرايش ژئومورفولوژي و آب و هواشناسي است.
گرايش ژئومورفولوژي:
ژئومورفولوژي بيشتر به پديده‌هاي سطح زمين توجه دارد؛ يعني ريخت يا چهره زمين را مطالعه مي‌كند. به همين دليل اين علم ارتباط بسياري با زمين‌شناسي دارد و تحت تأثير يافته‌هاي علم زمين‌شناسي است. چرا كه ريخت يا شكل ظاهري زمين، تبلور اتفاقات درون زمين مي‌باشد. البته زمين‌شناسي بيشتر به اعماق و لايه‌هاي دروني زمين مي‌پردازد اما ژئومورفولوژي فرآيندهاي بيروني يا سطحي زمين را مطالعه مي‌كند.
دروس تخصصي گرايش ژئومورفولوژي:
ژئومورفولوژي مناطق شهري، نقشه‌ها و نمودارهاي ژئومورفولوژي، هيدرولوژي كاربردي، كاربرد ژئومورفولوژي در برنامه‌ريزي شهري و منطقه‌اي، تفسير نقشه (توپوگرافي و زمين‌شناسي)، پايان‌نامه.
