بخشی از مقاله
استان خراسان شمالي نگين سر سبزشمال شرق ايران پس از ارائه لايحه دولت آقاي محمد خاتمي با مصوبه نمايندگان محترم مجلس شوراي اسلامي و تاييد شوراي نگهبان در بهار سا ل1383رسما به عنوان يكي از استانهاي كشور ايران تاسيس گرديد.
خراسان شمالي با 28/100كيلومتر مربع وسعت و850000نفر جمعيت داراي 6شهرستان (بجنورد . اسفراين .شيروان . جاجرم . مانه و سملقان و فاروج ) 15بخش 40دهستان و بيش از 1000 روستاي داراي سكنه مي باشد. اين استان از شمال كشوربا تركمنستان (با 270كيلومتر مرز مشترك ) از شرق و جنوب با استان خراسان رضوي از جنوب غربي با استان سمنان و از مغرب با استان گلستان هم مرز است.
ارتفاعا تي همچون آلاداغ , سا لوك , مي سي نو يا مان داغي از مهمترين ارتفاعات و رود اترك به عنوان تنها روزخانه دائمي وپر آب شمال شرق كشور دراين استان جريان دارد.
تاريخ و فرهنگ
وجود 606اثر تاريخي و محوطه هاي با ستاني متعد د با سابقه چندين هزار سا له بيانگر غناي تاريخي اين استان مي با شد اين سرزمين د رزمان اشكاانيان از بلاد مهم نساء و اقوام پا رت بوده و در طول تاريخ گذرگا ه حكومت هاي متعددي بود ه است .
خراسان شمالي (گنجينه فرهنگ ها ) با قوميت هاي مختلف كرمانج , فارس (تا ت) ,ترك ,تركمن , كرد و اقليتهاي بلوچ ,عرب ,لر , ترك ها و فارسهاي مهاجر ديار وفاق مذهب و قوميت مي با شد.
جا ذبه هاي تاريخي و گردشگري خراسان شمالي
ارگ تاريخي بلقيس در اسفراين , بناي سنگي اسپاخور در مانه و سملقان , قلعه جلال الدين جاجرم ,آينه خانه و عما رت مفخم بجنورد, چها ر تاقي تيموري شيروان و امامزاده سيد حمزه فاروج از آثا ر تاريخي شاخص اين استان مي با شد بخش قابل توجهي از پا رك ملي گلستان روستاي زيباي در كش در مانه سملقان , رويين در اسفراين , گليان در شيروان و بش قارداش بابا امان و اسفيدان در بجنورد از جا ذبه هاي گردشگري استان بشمار مي رود.
نمايي از بش قارد
بجنورد
شهر بجنورد با پهنه اي در حدود 17245 كيلومتر مربع از شما ل به جمهوري تركمنستان از جنوب به شهرستان اسفراين از غرب به شهرستان مانه و سملقان و از شرق به شهرستان شيروان ارتباط دارد.
براساس آخرين تقسيما ت كشوري بجنورد داراي 3بخش مركزي , رازجرگلان و گرمخان مي باشد .به دليل وسعت و وجود ارتفا عاتي همچون آلاداغ , سا لوك , مي سي نو , بز داغي , دو چنگ و دره ها و دشتهاي وسيع از جمله بجنورد و گرمخان داراي اقليمي معتدل با زمستانهاي سرد و تابستانهاي نسبتا ملايم است.
اترك مهمترين رودخانه اين منطقه است و از ديگر رودخانه هاي آن مي توان فيروزه , اركان , بازخانه , شيرين چاي , با با امان , بدرانلو , چناران و…را نام بر د موسيقي در ميان اين اقوام آميختگي عميقي با تمامي شئونات زندگيشان دارد و بازگو كننده باورها , اعتقادات و بينش و تفكر اقوام اين ناحيه مي باشد و شامل موسيقي تركي , كردي وتركمني است.
از انواع مقامهاي موسيقي تركي مي توان به تجنيس ,شا ختا , نا ليش ودر موسيقي كردي اله مزار, هراي , زارنجي , ترغه و .... ودر موسيقي تركمني به ياقي يالي, بوجنت , آد چاپان و درسم سن اشا ره نمود.
به سبب وجود تنوع آب و هوا بجنورد داراي مراتع و گونه هاي گيا هي مختلف و درختاني چون ارس ,بلوط , كر كوه انواع گرامينه زرشك , باريچه , بيد گون , درمنه و …مي باشد.
پيشينه تاريخي شهر بجنورد
بررسي محوطه ها, تپه ها و ابنيه ها ي تاريخي شنا سايي شده در اين منطقه حاكي از تمدني كهن است كه مي توان شكل گيري نخستين زيستگاههاي بشري را در حاشيه رود اترك مشاهده نمود بجنورد در دوره تاريخي بخشي از سا تر اپي پا رت قلمداد مي شد ه است و در كتاب تاريخ سيستان و حدود العام مقدسي ; ناحيه بجنورد را بعنوان بخشي از سرزمين نسا بر شمرده اند.
در دوره اسلامي همزمان با حكومت هاي متقارن (طا هريان و ساما نيان ) تا سده هشتم بخش هاي وسيعي از بجنورد آباد بود است و به دنبال استيلاي مغولان برايران و اسكان عده اي از آنان د ر نواحي اين منطقه طايفه گراييت يا گرايلي در حوالي بجنوردساكن شده و اكراد بجنورد نيز در پي سياست شا عباس صفوي به اين محل كوچانده شدند و بجنورد كنوني كه در كتب قديمي از آن به عنوان بيژن گرد يا د كرد ه اند (گرد به معناي شهر و آبادي و بجنورد به معناي شهر بيژن ) توسط تولي خان ابن نجفقلي ازامراي ايلخا ني محلي كردكه از اجداد يار محمد خان شادلو مي باشد تاسيس شد.
مردم شناسي و اقوام بجنورد
يكي ازويژگيهاي مهم بجنورد وجود بافت متنو ع قومي و مولفه هاي فرهنگي متفاوت آن است اقوامي كه امروزه در محدوده اين شهرستان وجود دارد عبارتند از : ترك ها , كرمانج ها تركمن ها و فا رس ها (تاتها)
عمده مشغله مردم اين شهرستان كشاورزي دامداري و صنا يع دستي از جمله قا ليبافي است و در صد ي از نيروي شاغل اين شهرستان د ر بخش صنعت و خد ما ت مشغول به فعا ليت هستند
هم زيتي مسا لمت آميز اين اقوام با فرهنگ هاي متفاوت مو جبا ت تنو ع د رمعيشت و زندگي اعتقادات و باورها آ داب و رسوم و موسيقي گرديده است.
بخشي از جا ذبه هاي تاريخي و گردشگري بجنورد
پارك جنگلي بابا امان , مجموعه تاريخي و تفريحي بش قا رداش , مجموعه فرهنگي و تاريخي مفخم ( مزه مردم شناسي ) عما رت مفخم , بقعه سلطان سيدعباس ابن موسي ابن جعفر,روستاي توريستي و پلكا ني اسفيدان , آبشار حميد , باغ علي آباد , چشمه و امامزاده مهنان , آبگرم ايوب پيغمبر و ...
سوغات بجنورد
آبنبا ت بجنورد (شكر پنيربجنوردي), گليم ( سفره كردي ) لباسهاي محلي , انواع قالي , قاليچه و پشتي هاي تركمني مرغوب , چاروق (پاي افزار سنتي ) قره قروت , كشك و انگور رازقي ( كلا داري ) و .... بخشي از سوغات و صنا يع دستي مركز استان خراسان شمالي را تشكيل مي دهد كه آبنبات بجنوردي از شهرت جها ني برخوردار است.
لباس محلي تركمن نمايي از بابا امان
لباس محلي كرمانجي نماي بيروني عمارت مفخم
عمارت مفخم نماي داخلي آيينه خانه مفخم
روستاي زيباي اسفيدان لباس محلي كرمانجي
دور نمايي از بش قارداش بجنورد پتروشيمي بجنورد
اسفراين
شهرستان اسفراين با 5192 كيلومتر مربع وسعت در دامنه جنوبي كوههاي آلاداغ و جنوب كوه شاه جها ن قرار دارد.اسفراين از شما ل به شهرهاي بجنورد و شيروان از جنوب و جنوب غربي به شهرستان سبزوار و استان خراسا ن رضوي , از شرق به شهرستان هاي قوچان و سبزوار و از غرب به بجنورد محدود است . قله شا ه جهان از مهمترين ارتفا عا ت و رود قره سو , بيد واز و رويين از مهمترين رودهاي آن است.
پيشينه تاريخي اسفراين
شهرستان اسفراين از اقامتگاه هاي اوليه اقوام آريايي و قسمتي از سرزمين پارت ها بشمار مي رفته است و در زمان اشكانيان و ساسا نيا ن اسفراين جزو ابر شهر نيشابور بوده و اهميتي خاص داشته است .
روستاهاي آباد و پر آب و مزارع سرسبز اين ديار نشان از آشنايي قديم مردم اين منطقه با شيوه هاي آبياري وسد سازي دارد سد مها ر كه احتمالا مربوط به دوره سا سا نيا ن است و بعد ها توسط تيموريا ن تعمير و مرمت شده مويد اين نظر است اسفراين در حمله اعراب نيز آباد بوده اين شهر در دوره افشا ريه با خشك سالي و ويراني روبرو شد و مردم به ميان آبا د كه محل كنوني شهر اسفراين مي با شد كوچ نموده و در آنجا سكني گزيدند. اسفراين داراي يك شهر و 3بخش مركزي ,بام و صفي آبا د مي با شد.
اسفراين مهد كشتي چوخه ايران
هرساله سيزده و چهارده فروردين ماه در بهار طبيعت بزرگترين مراسم كشتي چوخه ايران در شهرستان اسفراين برگزار مي گردد. اين مراسم اولين وتنها مراسم كشتي چوخه سنتي ايران است كه در فضاي بيروني وبر روي خا ك در گود زينعلي خان ( شما ل شهر اسفراين ) برگزار مي شود در اين رقابت زيبا كشتي گيران با فنون خاص چوخه همراه با نواخته شدن دهل و سورنا با هم
به رقابت مي پردازند هر سا له بيش از 200هزار نفر از اين رقا بتها ديدن مي نمايند كه تعداد قابل تو جهي از اين تماشا گران براي ديدن اين مراسم سنتي از اقصي نقاط كشور به اسفراين سفرمي كنند.
چادر شب بافي در رويين اسفراين
