دانلود مقاله رابطه بین سخت رویی و ناامیدی بین دانشجویان رشته کشاورزی و روانشناسی ( دختران و پسران ) دانشگاه آزاد اسلامی

بخشی از مقاله

مقدمه :

تاریخچه مفهوم نابهجاری . همچون سایر مفاهیم  مربوط به پدیده های انسانی یک مسیر منطقی و هموار را پشت سر نگذاشته است ، بلکه طی قرن های متمادی دستخوش فراز و نشیب های فروان بوده است .

تعاریف نسبتا ابتدائی تبیین های جسمانی که در آرا ء نخستین یونانیان در مورد هستیری مشهور بود و یا همسان دانستن بیماران روانی با حیوانات ، به تدریج جای خود را به رویکردهای پیچیده تر داد. با توسعه طب نوین ، بسیاری از پزشکان پذیرای این اندیشه شدند که با ید در مورد آسیب شناسی و درمان پریشانی های روانی به مثابه بیماری های جسمانی  برخود کرد (سارافیو 1990 )

نظریه پردازانی  چون گالن با ارائه اندیشه های تازه درمورد علل روانشناختی " نابهنجاری ها "  شکل گیری و گسترش مستمر يزم مداخلات در مانی شارکو همگی زمینه محکمی را برای استقرار تبیین های روان شناختی نوین فراهم ساخت . سرانجام فضا برای ظهور نظریه پردازی های نوین مهیا شد و نظام روان تحلیلی زیگموند فروید حاکمیت یافت .

موقعیت های فشارزای زندگی  همواره میتواند بر میزان توانایی افراد در کنار آمدن با شرایط گوناگون موثر باشد و تداوم شرایط دشوار ، به نوبه خود ، موجب بروز یا تشدید نابسامانی های ، جسمانی و روانی  می شود . در چنین فضایی انسان ناگریز است تا برای مقابله با پیامدهای ناشی از فشارهای زندگی به جستجوی راه کارهای موثرتری باشد . از این رو وجود  سبک خاص شناختی یا کسب صفاتی که بتواند شدت عوامل فشارزای زندگی را کاهش دهند ، اهمیت ویژه ای می یابد ( شفر ، مارتین ترجمه بلوچه  1375 ).

 از سوی دیگر با توجه به وقایعی که در چند سال اخیر در کشور ما رخ داده است از قبیل جنگ ، زلزله های متعدد ( ایران جرء ده کشور حادثه خیز جهان است ) و عواملی نظیر فقر ، طلاق ، اعتیاد  و عوامل دیگر رقم کودکان و نوجوانان نیازمند به اقامت در سازمانهای حمایتی نظیر اماکن شبه خانواده بهزیستی ( مراکز شبه خانواده مراکزی هستند که از کودکان و نوجوانانی که به دلایلی بدونه سرپرست مانده اند یا اینکه از سرپرست مناسب محروم شده اند نگهداری میکنند ) را در جامعه ما بالا برده است .

عنوان تحقیق :     

بررسی و مقایسه میزان سخت رویی برنا امیدی در دانشجویان مقطع کارشناسی رشته های کشاورزی و روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه در سال تحصیلی 87 ـ 86

بیان مسئله :

طبق نظر  بر نا امیدی حالت تکان دهندایست که با احساس عدم امکان و احساس ناتوانی و بی علاقگی به زندگی آشکار میشود و فرد در اثر ناامیدی بشریت غیر فعال شده و نمی تواند موقعیت های زندگی را بسنجد در نتیجه این مشکلات قدرت تطبیق یا تغییرات زندگی را ندارد مشکلات زندگی و عدم سازگاری با عوامل فشار آورنده ( استرس ) فرد را در زندگی گرفتار می نماید و با گذشت زمان فرد از جریان یک زندگی طبیعی همواره بیشتر فاصله گرفته در پاره ای از موارد حتی به خود کشی کشیده میشود .

از سوی دیگر یک عامل مهم در انسان که او را به کوشش و پیشرفت وا می دارد امید است .

امید یعنی احساس امکان داشتن و ممکن بودن هر چیز غیر ممکن . ( مارسل ، 1962 )

نا امیدی انسان را از درون می پوساند و راه را برای کوشش و پیشرفت مسدود میکند ( نا امیدی شاخص مهم افسردگی می باشد ). ( گلمن ، دانیل ، 1995 ) .

فرد در اثر نا امیدی بشدت غیر فعال شده و نمی تواند موقعیت های مختلف خود را بسنجد و تصمیم بگیرد . نا امیدی شخص را سریعا در هم شکسته و او را در برابر عوامل فشار آور بی دفاع و گرفتار می کند .

یکی از متغییر هایی که ارزیابی آن در تبیین تغییر پذیری گرایش به نا امیدی به نظر میرسد ، سخت رویی است . اولت کوبا سا (1979 ) سخت رویی را ویژگی شخصیتی پیچیده ای معرفی می کند که از سه مولفه چالش ، کنترل و تعهد تشکیل شده است . فردی که میزان خصیصه چالش در او بیشتر است رویدادهای زندگی را به منزله فرصتی برای پویایی و سازگاری مجدد و میدانی برای تحقیق و ارتقاء خویشتن تلقی می نماید و در برابر این رویدادها تسلیم منفعلانه را انتخاب نمی کند . فردی که مولفه کنترل در او زیاد است ، احساس تاثیر گذاری بر زندگی خویشتن را دارد و غالبا خود را در تغییر و دگرگونی شرایط توانا و مسئول می بیند . فردی که از تعهد بیشتری برخوردار است ، نه تنها خود را واجد ارزش می بیند ، بلکه در زندگی به چیز هایی بسیار با ارزش معتقد است که اهمیت و معنای زیستن را برای وی برجسته می سازد ( مدی ، اولت ( کوبا سا ) 1984 ص 31 )

طی سه دهه اخیر نقش تعدیل کننده یا محافظت کننده سخت رویی در قلمرو بیماریهای مختلف جسمانی به وفورمورد پژوهش قرار گرفته است( به عنوان مثال : لامبرت همکاران،1990 ) . به نظر می رسد که سخت رویی از طریق شیوه خاص ارزیابی رویدادها و استفاده از روش های مقابله با آنها مکانیزم محافظت کننده ای را در ساختار جسمی و روانی انسان به جریان می اندازد .

پژوهش حاضر رابطه بین سخت رویی و ناامیدی را مورد بررسی قرار می دهد .

فرضیه های تحقیق :

1 ـ بین سخت رویی و ناامیدی در دانشجویان رابطه معنا دار وجود دارد .

2 ـ بین چالش و نا امیدی در دانشجویان رابطه معنا دار وجود دارد .

3 ـ بین تعهد و نا امیدی در دانشجویان رابطه معنا دار وجود دارد .

4 ـ بین کنترل و نا امیدی رابطه معنا دار وجود دارد .

ضرورت و اهداف پژوهش :

پژوهش حاضر بررسی میزان سخت رویی ( تعهد ، کنترل ، چالش ) برنا امیدی در دانشجویان کشاورزی و روانشناسی است .

 از نظر بسیاری از پژوهشگران افرادی که سخت رویی بالایی دارند هنگام بروز مشکل بیشتر از روش مقابله گفتاری استفاده می نمایند .

سخت رویی یک مفهوم روانشناختی است که به شیوه های خاص و با ثبات فرد واکنش های او با رویدادهای استرس زای زندگی اشاره دارد . این سازه شخصیتی از سه مولفه تعهد ، کنترل و چالش تشکیل شده : 1 ـ تعهد نشان دهنده اعتقاد فرد به ارزشمند و معنا دار بودن فعالیت هایش و احساس عمیق و در آمیختگی با این فعالیت است  2 ـ کنترل بر عقیده است که تجارب زندگی قابل پیش بینی و کنترل است  3ـ چالش اشاره دارد به اینکه تغییر در زندگی امری طبیعی بوده و فرصتی برای رشد فراهم می آورد . (کوباسا و همکاران 1982 )                                             

 ناامیدی بعنوان یکی از صفتهای خاص واسط افسردگی تعریف شده است . (بک. 1963 و 1967  ملجس بالبی 1969 )

فرد ناامید کسی که در یک سیستمی از انتظارات منفی راجع به خودش و آینده زندگیش قرار گرفته است و رابطه بسیار نزدیکی با مفهوم درماندگی آموخته شده دارد .

تا جای که جستجوها ی محقق به او این امکام ابراز نظر را می دهد تا کنون تحقیقی مشابه تحقیق حاضر صورت نگرفته است .

تعاریف مفاهیم واژگان

تعریف نظری

1 ـ سخت رویی : یکی از ویژگی های شخصیتی است که به عنوان عاملی برای ارتقا و سلامت تلقی می شود 0کوبا سا (1979 ) سخت رویی را ترکیبی از باورها در مورد خویشتن و جوان می داند که فرد را دربرابر فشارهای بیرونی و درونی مصون می سازد . در واقع این ویژگی توانایی پروازش مناسب محرکهای درونی وبیرونی است. مفهوم سخت رویی نباید صرفا در نیرو های خاص برای تحمل فراوان فشارهای روانی خلاصه کرد ، بلکه وجود این سازه فرد را در شرایط سخت پیش می برد و او را یاری می کند که وقایع تهدید آمیز را با موقعیت بیشتری پشت سر گذارد . سخت رویی توانایی درک درست شرایط پیرامون و قابلیت تصمیم گیری مطلوب در مورد خویشتن است ( مدی اولت (کوباسا )  1984 .ص 31 )    

ناامیدی: دلمردگی ناشی از افسردگی که می تواند خود را در قالب از دست رفتن امید به آینده نشان دهد . در شرایط فرد احساس می کند که آ ینده نامطبوع خواهد بود یا در موارد شدید خود احساس میکند که آینده ای برایش وجود ندارد (محیط احمد کاویانی غلامحسین ص 119)

تعریف عملیاتی :

1 – سخت رویی : نمره ای که آ زمودنی ها از پرسشنامه بررسی دیدگا ه های شخصی به دست می آ ورند . توصیف تفصیلی این مقیاس در فصل سوم ارائه شده است .

2 ـ ناامیدی : نمرهای که فرد در پرسشنامه ناامید بک بدست می آورد .

فصل دوم

پيشينه و ادبيات تحقيق

مقدمه

موج تغییرات در دنیای امروزبرای بسیاری از مردم حیرت انگیز و غیر قابل تصور شده است . حتی کسانی که حوزه های تخصصی یا پژوهشی فعالیت دارند ،غا لبا ازحجم عظیم اطلاعات دچار شگفتی می شوند. تحول و پیشرفت در زمینه های متعدد ،ضمن ، ایجاد امکانات و تسهیلات استثنایی انسان را با شرایطی خاص یا حتی بحران زا مواجه ساخته است . اگر انسان در کشورهای پیشرفته نتواند کارهای مناسب سبک زندگی و نگرش های خود را با تغییرات روز هم آهنگ کند یقینا دچار نا کامی و سر خوردگی خوا هد شد . اگر او توان حرکت با موج پیشرفت را از دست بدهد ، زمینه های نامساعد برای بروز نابسامانی های روانی ،یا انزوای  اجتماعی او هموار خواهد شد . از آن جا که در هر جامعه عده ای نمی توانند خود را هموار با جهش های بزرگ روز تطبیق دهد ، بروز پاره ای از اختلالات روانی امری اجتناب نا پذیر است.                                                                                                                        

دکتر فرانکل پس از اتمام سه سال تجربه زندان در اردوگاه آتش وتیز دریافت که در این فاصله همسر و فرزندان او نیزبه قتل رسیده بود ند . علیر غم این مصیت بزرگ  درکتاب انسان در جستحوی معنای توصیه در زندگی معنایی وجود داشته باشد ، پس در رنج هم معنا وجود دارد.                                    

(فرانکل ، ویکتور )

انسان در طول تاریخ دیر پای زندگی خود همواره تحت تاثیر ذهنیت دینی و فطرت ذاتی در پی کمک و همیاری به دیگران خاصه خویشان بوده است . در این نظام ذهنی پدیده نیکوکاری  وحمایت از افراد نیازمند یکی از کهن ترین سیستم های رایج بوده است 0یکی از مشکلات اجتماعی خصوصا درکشورهای صنعتی و در حال رشد رسیدگی به وضعیت کودکان بی سرپرست است0 کودکانی که به عللی والدین خود را ما نند سانحه های طبیعی ،بیماری و غیره از دست می دهند و یا صلاحیت خانواده برای نگهداری آنان به دلایل مختلف توسط کار شناسا ن مورد تردید قرار می گیرد0 این گفته به آ ن مفهوم نیست که جوامع ابتدایی با پدید ه بی سرپرستی اطفال مواجه نبوده اند  0 بلکه از گذشته های دور این معضل اجتماعی وجود داشته است اما نحوه برخورد باپدیده بی  پرستی  به علت تفاو ت در سیستمهای اجتماعی ، اقتصادی، و ... از گذشته تا امروز دچار دگرگونی شده است0

تعریف سخت رویی :

1ـ سخت رویی ریشه در فلسفه وجودی دارد 0مقیاسی است که میزان تمایل فرد را به ایجاد پیوند با خویشتن و جهان بیرونی نشان می دهد ( کاسا ، مورتیا کا  1966 ص2)

2ـ ترکیبی از باورها در مورد خویشتن وجهان است که از سه مولفه تعهد ،کنترل و چالش تشکیل شده

3ـ نشان دهنده درک فرد از حهان پیرامون و توانمندی او در اتخا ذ تصمیم ها ی مو ثر و کار ساز تر شخصی است0 (کاسا ،مورتیا کا  19660 ص2)

در سالهای اخیر سوزان اولت (کو با سا ) و سالوا تعهدی در یک سلسله پژوهش های گسترده به دنبا ل بررسی خصوصیات افرادی بوده اند که در برابر تغییرات فشار زا و اجتناب ناپذیر

زندگی و یا محیط شغلی به خوبی مقاومت کرده  ودر عین حال سلامت جسم و روان خود را حفظ کرده اند ( شعر ، مارتین ترجمه بلوچی ص375 )

رابطه بین رویدادهای استرس زای زندگی و ابتلا به بیماری در حال پژوهش های گسترده ای بررسی شده است0 همبستگی متوسط بین استرس و بیماری در حول وحوش 30 درصد به دست آمده 0 این رقم صرفا بدین معنی است که می توان در 5 درصد از موارد با آگاهی از رویدادهای استرس زای زندگی احتمال ابتلا ی افراد را به بیماری پیش بینی کرد0

علیرغم این که این رابطه در مورد بسیاری از مردم واقعیت دارد0 ولی موارد زیادی مشاهده شده اند که از این قاعده مستثنی هستند 0یعنی عده ای با وجود تجربه های آسیب زا کماکان سلامت خود را حفظ می کنند حتی مواردی یافت می شود که افراد تحت شرایط شدید استرس کمترین میزان بیماری را گزارش می کنند . ( مدی و کوباسا  1984 ص 22 )

این دو دانشمند در خلال مطالعات خود به وجود یک صفت شخصیتی ، یعنی سخت رویی ، استناد کرده اند که در بیست سال گذشته در حوزه آسیب شناسی روانی موضوع بررسی های متعدد بوده و مولفه های سه گانه آن ، یعنی کنترل ، تعهد و چالش همواره به عنوان سپرهای مقاومت در مقابل اختلال های روانی و جسمی مطرح شده اند . پژوهشگران بی شماری ارتباط بین سخت رویی را با مقوله های بسیار پراکنده ای چون تندرستی جسمی و روانی ، موفقیت و یا فرسودگی شغلی ، اختلال های روانی ، فعالیت های ورزشی ، نگرش نسبت به مرگ و زندگی و حتی طول عمر افراد مورد بررسی قرار داده اند ( کوباسا و مدی 1979 ) .

در واقع سخت رویی نوعی سبک شخصیتی است که مجموعه ای از صفات روانی را در بر می گیرد . افرادی که از این سبک شخصیت برخوردارند . در مقایسه با کسانی که در مقابل مشکلات به زانو در آمده و تسلیم می شوند . در سه زمینه متفاوتند . در درجه اول آنها نسبت به فعالیتهایی که در آن درگیر هستند احساس تعهد می کنند ، یعنی ، درگیری های زندگی را عمدتا تجربه های مثبت و مفید قلمداد کرده و نسبت به آن ها نوعی احساس تعهد می کنند. ( مدی اولت کوباسا  1984 ص 28 )

نکته دوم این که برای افراد سخت رو حوادث و فعالیت های روزمره چالش انگیزند . آن ها تجربه های زندگی را سرشار از معنا می دانند و برخورد های آنها را آموزنده تلقی می کنند . این در حالی است که بسیاری از مردم رویارویی با حوادث را خسته کننده ، ملال آور و یا حتی تهدید آمیز قلمداد میکنند . افراد چالش طلب گاهی رویدادهای مصیب زا ی زندگی را به تجربه های ارزنده ای تبدیل می کنند .( مرکز بهداشت ص4 ) .

بالا خره افراد سخت رو ،نسبت  به رویدادهای زندگی احساس کنترل بیشتری دارند ، آن ها معتقدند که شخصا در پی آمد های زندگی نقشی تعیین کننده داشته و کم و بیش این پی آمد در قلمرو کنترل آن ها قرار دارد . برخورداری از چنین نگرشی باعث می شود که افراد سخت رو رویدادهای زندگی دچار احساس بیگانگی ، ناتوانی و تهدید میشوند و یقینا در چنین برداشتی شیوه ارزیابی شناختی آنان نقش عمده ای ایفا می کند.

فلسفه وجودی :

گفتیم مفهوم سخت رویی ریشه در فلسفه وجودی دارد . در این فلسفه کل نگر انسان موجودی مسئول ، آزاد و مختار است که جسم و روان او واحدی یک پارچه و منسجم را تشکیل میدهد . به اعتقاد طرفداران این مکتب انسان در اینجا و اکنون زندگی می کند . او نه بازیچه محیط است نه مخلوق غرایز و انگیزه های درونی بلکه موجودی است که آزادانه انتخاب می کند و تنها مسئول هستی ، خود است . از دیدگاه فلسفه وجودی چنان چه انسان اراده کند می تواند از محیط مادی یا جسم خود فراتر رفته و در واقع ، این تصمیم اوست که چه شود و چه بکند (ملک زاده پریسا . 1379 ) . رولوحی ، یکی از طرفداران برجسته این فلسفه در توصیف فلسفه وجودی چنین می نویسد : " رویکرد وجود گرایی نهضتی نیست که به تفکر و اندیشه های نظری بازگشت کرده باشد ، بلکه تلاشی است برای درک رفتار انسان و تجارب او در قالب فرض هایی که خود زمینه ساز آنهاست . انسان موجودی است که هستی را تجربه می کند و خود مورد تجربه  واقع می شود ( شکر کن و دیگران ، 1372 )

وجود گرایان انسان را موجودی مرتبط و هم آهنگ می دانند که جسم و روان او واحدی غیر قابل تفکیک و یکپارچه را تشکیل می دهد . به اعتقاد آنان هر چه که فرد در اینجا و اکنون هست و یا تجربه می کند و یا هر آنچه که به آسانی رویت می کند ،موضوع روان شناسی است . وجود گرایان ، همانند پدیدار شناسان پدیده های موجود را تشریح نمی کنند و یا سعی در اثبات آنها ندارند ، بلکه آنها را همانگونه که هستند توصیف یا تعریف می کنند .وجود گرایان روش مذکور را هدف واقعی روان شناسی می دانند ( ملک زاده ، پریسا .1379 ) .

مهمترین فرضیه وجود گرایان در تحول و رشد انسان مفهوم " شدن " است . از نظر آنان جهان هستی  در هیچ لحظه ای حالت ایستا یا ثابت ندارد ، بلکه تمام عناصر هستی ، همواره در حال شدن ، یعنی در حال تغییرند . انسان همواره می کوشد تا به یک موجود کامل یا تمام عیار تبدیل شود . نکته ای که بر اندیشه های کارل را جزرو سایر انسان گرایان شدیدا سایه افکنده است .

 نظریه سخت رویی که از این مکتب سرچشمه گرفته است . با نظریه هایی که عمدتا انسان را همانند یک لوح سفید منفعل می بیند ، تناقض دارد .  سوزان کوباسا سه خصلت تعهد ، کنترل و چالش که همگی از فلسفه وجودی نشات گرفته اند ، تلفیق نموده و خصیصه سخت رویی را به عنوان سپری در مقابل ابتلا به انواع بیماری مطرح کرده است .

به اعتقاد " ویکتور فرانکل " ( 1987 ) اگر زندگی برای افراد معنا و هدف داشته باشد ، فشارهای ناشی از آن نیز قابل تحمل خواهد بود ، آنچه افراد را در مقابل رویدادهای فشار زا مقاوم میکند ، عمدتا شیوه های شناختی آنهاست ، افراد در تعبیر و تفسیر رویدادها ی زندگی سبکهای شناختی متفاوتی به کار می برند . از نظر  " فرانکل " معنی دار بودن یعنی درک رویدادهای زندگی به گونه ای که فرد را شایسته زیستن وادامه حیات می کند .  هر کوششی که علیه فشار روانی و به منظور غلبه بر آن صورت گیرد  در درون خود معنائی دارد که وقایع زندگی را به سود خود تغییر می دهد . او در کتاب  "انسان در جستجوی معنی " مینویسد : " اگر در زندگی معنا وجود داشته باشد ، پس رنج هم معنا دارد " موقعیت های فشار زای زندگی همواره می تواند بر میزان توانایی افراد در کنار آمدن با شرایط گوناگون موثر باشد و تداوم شرایط دشوار ، به نوبه خود ، موجب بروز یا تشدید نابسامانیها ی جسمی و روانی می شود . در چنین فضائی انسان ناگزیر  است تا برای مقابله با پیامدهای ناشی از فشارهای زندگی به جستجو کارهای موثر تر باشد . از این رو وجود سبک خاص شناختی یا کسب صفاتی که بتواند شدت عوامل فشار زای زندگی را کاهش دهد ، اهمیت ویژه ای می یابد ( فرانکل ، ویکتور ، 1961 ص 173 ) .

از نظر بسیاری از پژوهشگران افرادی که سخت رویی بالائی دارند ، هنگام بروز مشکلات بیشتر از روشهای " مقابله کشتاری " استفاده می کنند . در این  روش فرد رویدادهای زندگی را در جایگاه خاص خود قرار داده و آنها را با یک نظام فکری امیدوار کننده ارزیابی می کند . مثلا برای حل مشکل خود با افراد ذی صلاح تبادل نظر نموده و چاره جویی می نمایند .  بر عکس افرادی که به روشهای " واپس رونده " متوسل می شوند برای فرار از مشکل از مواجه شدن با آنها اجتناب می ورزند و یا به رفتارهائی چون پرخاشگری ، نوشیدن الکل و مصرف سیگار پناه می آورند . که در این شیوه فرد برای مدتی از شرایط استرس زا یا بحرانی کناره می گیرد ولی مشکل زیر بنائی او یعنی ذهنیت توام با یاس و نا امیدی ، کماکان باقی می ماند  ( مدی ، کوباسا ، 1984 ص 29 )

 سخت رویی نباید صرفا به عنوان یک سپر مقاوم در مقابل ابتلا به بیماری تلقی شود بلکه این ویژگی بازتابی از توانایی فرد در خلق کارهای زندگی در شرایط دشوار و رویدادهای استرس زا است . به عبارتی دیگر ، سخت رویی نشان دهنده درک فرد از جهان پیرامون و توانمندی او در اتخاذ تصمیم های موثر و کارسازتر شخصی است. ( کاسکا ، موریتکا ، 1966 ص 2 ) 

مطالعات نظری :

شواهد زیادی دلالت بر این دارند که سخت رویی با سلامت روانی و جسمی ارتباط مثبت داشته و پی آمدهای منفی استرس میزان سلامتی را کاهش می دهد .

پژوهش های متعدد حاکی از وجود اثرات سودمند سخت رویی بر سلامتی و نقش تعدیل کننده آن بر استرس است ( ملک زاده ، پریسا 1379 )

شاید نخستین مطالعه کلاسیک در این  مقوله مطالعه ای که توسط سوزان کوباسا در سال 1979 انجام گرفت . وی ابتدا هفتاد و پنج نفر از مدیران قشر متوسط و بالا را به عنوان نمونه آماری خود انتخاب کرد . این مدیران ، پس از گذراندن یک دوره از رویدادهای پرتنش و فشار زا به بیماریهای مختلف جسمی و روانی مبتلا شده بودند . گروه مقایسه را هشتاد و چهار نفر از مدیران تشکیل می دادند ، که پس از گذراندن یک دوره " کم وبیش " مشابه کماکان سلامتی خود را حفظ کرده بودند . تحلیل نتایج این مقایسه نشان داد که گروه دوم از سه ویژگی شخصیت ، که مولفه های سخت رویی را تشکیل می دهند ، برخوردارند . احتمالا داشتن همین خصیصه ها ، مدیران تحت فشار را در مقابل انواع بیماریهای جسمی و روانی مقاوم ساخته بود . ناگفته نماند که نتایج این پژوهش صرفا در مورد مدیران مرد مطرح شده است . و ممکن است در مورد زنان حقیقت نداشته باشد .( شیرد وکاشانی . 1991 ص 761 ) .

به اعتقاد کوباسا سخت رویی چیزی فراتر از ترکیب سه خصیصه فوق است . انعطاف پذیری و مقاومت افراد سخت رو را نمی توان صرفا به وجود یک مولفه شخصیتی مانند تعهد نسبت داد ، بلکه ترکیب و تلفیق پویایی از این سه مولفه در عملکرد افراد سخت رو مطرح می باشد . از این رو سخت رویی ، به عنوان یک صفت مرکب ، تمایز بین مولفه های یاد شده را از میان برداشته و در آن ها نوعی تداوم و همگونی ایجاد می کند ( قربانی ، نیما 1373 ) .

به نظر می رسد که افراد سخت رو از نگرش درونی خاصی برخور دارند داشتن این نگرش به آنها کمک میکند تا شیوه ای خاص را در رویارویی با مسائل زندگی واطرافیان خود اعمال کنند . افراد سخت رو عمدتا رویدادهای زندگی را جالب ، متنوع ، آموزنده و چالش انگیز    می بینند . آنها حوادث زندگی را به صورتی واقع بینانه یا  نوعی بلند نظری تلقی می کنند و به همین دلیل ، نسبت به کل رویدادهای زندگی خوشبین ترند . شاید وجود همین خوش بینی است که افراد سخت رو را در برابر حوادث ناخوشایند و غیر منتظره مقاوم تر کرده است .( قربانی ، نیما 1373 ).

افرد سخت رو شرایط دشوار و بحرانی را به عنوان موقعیت های خاص و یا حتی جالب تلقی می کنند و نه تنها از وجود آنها ناامید و خسته نمی شوند ، بلکه در گیر شدن با آنها را شیوهای برای کسب بیشتر دانش و مهارت های زندگی می بینند . به اعتقاد کو باسا سخت رویی سپری در مقابل بر انگیختگی شدید فیزیو لوژیابی در مواجهه با حوادث استرس زا است ـ پدیدهای که سلبه ـ و دیگر نظریه پردازان آن را عامل آسیب پذیری در مقابل بیماری می دانند ( قربانی نیما 1373 ) .

یکی دیگر از حوزه های مورد علاقه پژوهشگران نقش سخت رویی را در ایجاد فرسودگی شغلی ، یا بازدهی شغلی است . مورلاک و همکاران او در یک بررسی گسترده 501 معلم را به عنوان نمونه پژوهش انتخاب کرده و مقیاس سخت رویی را همراه با پرسشنامه فرسودگی مس لاخ فرم dE برروی آنان اجرا کرد . نتایج آماری این تحقیق حاکی از وجود یک رابطه قوی بین سلامت جسمانی و سخت رویی بود . از بین سه مولفه سخت روی ، تعهد بیشترین نقش را در توزیع پراکندگی نمره های سلامت جسمانی داشت . برای بررسی رابطه بین فرسودگی شغلی و سخت رویی از روش تحلیل گررسیون چند متغییره استفاده شد . دو مولفه تعهد و کنترل ، به یک نسبت در احساس موفقیت شغلی و فرد زدایی ( هویت باختگی ) نقش داشته . یافته های پژوهش فوق بار دیگر با فرضیه مطرح شده کوبا سا در مورد نقش مثبت سخت رویی به عنوان سپر مقاومت در مقابل ابتلا به بیماری همسویی داشت( مورلاک.1992)

d-2-5-7-S : روش بكار رفته بايد از نظر دقت مورد تائيد قرار بگيرد و كاربرد و كارآيي آن با توجه به نياز مطرح و مورد نظر، مورد تائيد قرار بگيرد.

e-2-5-7-S : روشهايي كه براي تخمين اطلاعات تخميني و تقريبي استفاده مي شوند بايد از هر نظر براي هدف مورد نظر كامل و مناسب باشند و اطلاعات و نتايج حاصل از آن قابل استناد باشند.

قدرت و توانايي تخمين اين روشها به عوامل زير وابسته هستند:

• امكانات مورد نياز براي روش آزمايشي
• امكانات و تجهيزات مشتري
• وجود محدوديتهاي مربوط به تصميمات در مورد كارآيي روش با در نظر گرفتن ويژگيها و خصوصيات آن حداقل بايد موارد و بخشهاي اصلي و مهم در اين رابطه در نظر گرفته شوند و نتايج آزمايش بايد منطقي بوده و داراي حداقل ميزان خطا باشند. اگر اين ويژگيها در مورد روشهاي بكار رفته بدقت مورد توجه قرار بگيرند مي توان به نتايج مطلوبي دست يافت و شركت مي تواند بر پايه اين نتايج تصميمات مربوط به تجهيزات و امكانات و تهيه آنها را بگيرد.

3-5-7- شناسائي و قابليت پيروي و دنبال كردن

a-3-5-7-S : هر كدام از ابزار و امكانات و نرم افزار مرتبط با آنها كه براي آزمايش بكار گرفته مي شوند بايد داراي ويژگي قابل قبولي در رابطه با كميتي كه مورد آزمايش است، باشند، تا بتوان به نتايج آنها اعتماد كرد.

4-5-7- ويژگي و خصوصيت مشتري

a-4-5-7-S : روشها بايد به گونه اي انتخاب شوند كه حفاظت، بكارگيري و ذخيره سازي و آزمايش موارد بصورت كارآمد و تأثيرگذار صورت بگيرند. روشها بايد داراي بخش بازنگري و بررسي براي جلوگيري از ايرادات و اشكالات در آزمايش و نتايج مربوط به آنها باشند.

b-4-5-7-S : موارد تنظيم و مورد نظر آزمايش و تجهيزات آن بايد با در نظر گرفتن مطالب و بخشهاي مهم براي شركت انتخاب شوند. موارد و نتايج مربوط به آنها بايد قابل دنبال كردن باشند. و در زمان نياز بتوان سيستم بكار گرفته شده براي كسب آن نتايج را به سيستم هاي فرعي تفيك كرد.

c-4-5-7-S : بر طبق نتايج و شرايط بدست آمده مي توان اوضاع محيطي و شرايط كاري را تعيين كرد. اگر سهولت و كارآيي روش تائيد شود، مشتري بايد قبل از تائيد آن، از صحت نتايج اطمينان حاصل كند.

d-4-5-7-S : امكانات و تجهيزات بايد براي استفاده از روشهاي مطرح شده فراهم باشند و به گونه اي بكار گرفته شوند كه حداقل تلفات و آسيب به تجهيزات و كل شرايط آزمايش وارد شود. تجهيزات اداره و مديريت بايد با توجه نوع ابزار مورد استفاده و هدف تعريف شده از فعاليت آنها و حساسيت كار انتخاب و بكار گرفته شوند. شرايط محيطي و فضاي كاري از جمله موارد مهمي هستند كه در هر بررسي و آزمايش بايد ثبت شوند. روشهاي بررسي و بازرسي در رابطه با امنيت و ايمني محيط و شرايط بايد بكار گرفته شوند.

6-7- كنترل تجهيزات نمايشگر و اندازه گيري:

a-6-7-S : ابزار و نرم افزاري كه براي آزمايش و تنظيم كردن و نمونه گيري استفاده مي شوند بايد از نظر دقت و صحت نتايج در سطح قابل قبولي باشند. همين طور برنامه هاي كاليبره «تنظيم» كردن بايد در نظر گرفتن معيارهاي مهم و اساسي و دستيابي به بهترين نتيجه تدوين شوند. قبل از بكارگيري اين برنامه ها بايد شرايط و تجهيزات از كليه جوانب بررسي و بازبيني شوند و هر بخش با استانداردهاي مربوط خود تطابق داده شود.

b-6-7-S : زماني كه كاليبره «تنظيم» كردن بدرستي و با دقت انجام شود و ضرايب تصحيح در نتايج اعمال شوند، مي توان به سيستم از نظر صحت نتايج و اطلاعات حاصله اطمينان كرد و از عملكرد صحيح ضرايب تصحيح مطمئن بود.

c-6-7-S : ابزار و تجهيزات مورد استفاده و كاليبره كردن آنها بايد بدقت انجام شوند تا بتوان به نتايج بدست آمده از آنها اطمينان و استناد كرد.

d-6-7-S : نتايج و اطلاعات حاصل از تجهيزات بايد در شرايط اضافه نيز جمع آوري و ثبت شوند و محدودة مجاز براي عملكرد صحيح بايد تعيين شود. اين امر سبب مي شود كه خدمات مربوط به تعمير ابزار در اثر اضافه بار كاهش يابند.

e-6-7-S : نتايج براي هر مورد بايد با استفاده از نرم افزار بكار رفته در سيستم ثبت شوند كه شامل موارد زير هستند:

• شناسائي موضوع و نرم افزار مرتبط با آن.
• نام سازندگان، شناسائي نوع و شماره سريال.
• بررسي اينكه تركيب تجهيزات و استفاده يكپارچه از آنها داراي قابليت و كارآيي مطلوبي است.
• وضعيت بعد از اصلاح ايرادات.
• دستورالعملهاي ارائه شده از سوي سازندگان و مرتبط با محصولات آنها.
• تاريخها، نتايج و كپي گزارشات مربوط به تائيديه ها و مدارك و استاندارد قابل قبول بايد ثبت شوند.
• اشكال، آسيب و تعمير ابزار و تجهيزات.

8- استاندارد، تحليل و بررسي و اصلاح

1-8- عمومي

a-1-8-S : زماني كه از محصولات و مواد اوليه براي انجام آزمايش نمونه گيري شود بايد طرح و برنامه اي براي نمونه گيري تدوين شود و از شيوه هاي كارآمد و مؤثر براي نمونه گيري مطلوب استفاده شود معقول و منطقي است كه روشهاي نمونه گيري براساس شيوه هاي آماري طراحي مي شوند. همين طور فرآيند نمونه گيري بايد با در نظر گرفتن عوامل تأثيرگذار در نتيجه براي اطمينان از صحت نتايج، انجام شود.

b-1-8-S : تغييرات ناشي از درخواستهاي مشتري و طرحهاي نمونه گيري بايد با جزئيات كامل ثبت شوند و نتايج بايد به گونه اي مناسب با كارمندان در ارتباط باشند تا بتوانند از انها بهره بگيرند.

c-1-8-S : روشها بايد بر طبق داده و عملياتهاي مورد نظر انتخاب و طراحي شوند. فرآيند نمونه گيري بايد با در نظر گرفتن اينكه روش بايد در حالت آزمايشي و بررسي صحت عملكرد آن نيز تائيديه لازم را دريافت كند. در اين رابطه شرايط كاري از نظر محيط و كارمندان بايد در نظر گرفته شوند و طرحها و نمودارهاي مرتبط با ترتيب و نحوه نمونه گيري بايد طراحي شوند. نتايج بدست آمده حاصل از نمونه گيري مناسب، مؤثر و كارآمد، بايد ثبت و بايگاني شوند.

2-8- اندازه گيري و مونيتورينگ «نمايش اطلاعات»

1-2-8- رضايت مشتري

a-1-2-8-S : اطلاعاتي كه از مشتري دريافت مي شوند و اطلاعاتي كه مربوط به ايرادات و اشكالات تجهيزات هستند از نظر اصلاحات بعدي و محصولات آينده ارزشمند هستند و بايد در نظر گرفته شوند.

-8-2-2-

a-2-2-8-S : زماني كه نتايج مربوط به كارآيي و عملكرد سيستم از نظر اعتبار و صحت تائيد شدند، مشتريان بايد نكات جالب توجه و مورد نظر خود و درخواستهاي خود را ثبت كنند و بصورت نوشتاري تحويل دهند.

3-2-8- مونيتورينگ و اندازه گيري و سنجش فرآيندها

a-3-2-8-S : روشهاي كنترل كيفيت بايد بمنظور مونيتورينگ بخش كيفي و اعتبار بخشي عمليات در نظر گرفته شوند. در اين زمينه كارآيي روشها بايد مورد توجه قرار داشته باشند، تا حد امكان بايد از تكنيكها و روشهاي عملي و كاربردي و روشهايي كه قابليت آنها اثبات شده اند، استفاده شود. مونيتورينگ از نظر نظارت و كنترل عملكرد سيستم بايد مورد توجه قرار داشته باشد، اين عمليات نبايد بوسيله موارد زير محدود شوند:

• استفاده قانوني از مواد خام و استفاده از كنترل كيفي ثانويه در مورد مواد خام (اوليه).
• بكارگيري و مشاركت برنامه هاي آزمايش و بررسي آزمايشگاهي بصورت كارآمد.
• آزمايش مجدد موارد و نتايج بدست آمده
• هماهنگي و انطباق نتايج براي ويژگيها و خصوصيات مختلف مربوط به هر موضوع.

3-8- كنترل محصول «توليد» ناهماهنگ

برنامه ناهماهنگ بايد در زماني كه نتايج نامناسب ناشي از روشهاي غير كارآمد بدست آمده اند به اجرا درآيند. در صورت نياز و براساس ملزومات آينده، مشتري بايد به مسائل و مشكلات آينده را در نظر بگيرد. روشهاي ناهماهنگ بايد از نظر عملكرد و صحت نتايج به تائيد برسند و در كنار آن اقدامات اصلاحي بايد بر روي فرآيند صورت بگيرد. در اين رابطه مسئوليت پذيري در هر بخش بايد بدرستي تعريف شود و وظايف و محدودة عملكرد هر يك از افراد بايد بدرستي تعريف شوند.

4-8- تحليل اطلاعات

نيازي به تجهيزات جانبي ندارد.

5-8- اصلاح و تصحيح

1-5-8- اصلاح و رفع ايراد بصورت پيوسته

نيازي به تجهيزات جانبي ندارد.

2-5-8- اقدام و فعاليت اصلاحي

a-2-5-8-S : وظايف و شرح كار اضافي افراد بايد تدوين شوند. همين طور سياستها و روشهاي كارآمد بايد بدرستي تدوين شوند.

3-5-8- اقدام پيشگيري

a-3-5-8-S : زماني كه اقدام و فعاليت پيشگيري انجام مي شود، طرحهاي اجرايي بايد توسعه و پيشرفت پيدا كنند و عملكرد سيستم بايد براي جلوگيري از ايراد و اشتباه در سيستم مونيتور شود و نمايش داده شود و بدين ترتيب مزيت و برتري فرصتها و شانسهاي جديد كه در اثر ايجاد اصلاحات و رفع ايرادات فراهم مي شوند، قابل توجه هستند.