بخشی از مقاله
با توجه به يافته هاي جديد از ناتواني هايي كه تبديل به توانايي كامل نمي شود را مي توان به عنوان اختلالات يادگيري به كار برد.
مهم ترين اختلالات املايي نشناختن صدا و حروف است ساير اختلالات از نوع ديداري، شنيداري، دقت و آموزشي هستند.
اختلالات ديداري به سه دسته ديداري، تميزديداري و توالي ديداري تقسيم مي شوند.
مثال: حافظه ي ديداري: منزور (منظور) توالي ديداري: مارد به جاي مادر و ...
درمـان تقـويت تمـيزديداري و توالي: استفاده از كارت هاي مخصوص حروف و نشان دادن آن ها
بررسي اشكالات موجود در املاء: اشتباهات ديكته هاي دانش آموزان را از روي دفتر يادداشت مي كنيم پس از يافتن علت آن براي رفع اشكالات تكاليف خاصي را در نظر مي گيريم.
يكي از عوامل مؤثر براي موفقيت ايجاد انگيزه در دانش آموز مي باشد كه مي توان از طريق كار گروهي در كلاس سريع تر به نتيجه رسيد.
علامت ضعف دانش آموزان در ديكته: تند گفتن ديكته از سوي معلم باعث خستگي و كم شدن دقت در دانش آموزان مي شود.
روش تدريس آموزش املاء: 1- روش آزمون- مطالعه: در اين روش متن نوشته شده بعد از تصحيح تا جلسه ي بعدي كلمات غلط در املاء توسط دانش آموز تمرين مي شود متن دوم با كمك متن اول اما در قالب جملات جديد تهيه مي گردد. 2- روش نمايشي: به منظور تقويت ديداري با آموزش حروف هم صدا (ص- ث- س) ابتدا كلمه را بنويسند بعد به تخته نگاه كنند و در صورت اشتباه درست آن را بالاي كلمه بنويسند. 3- كاربرد جمله سازي در زنگ املاء: 20 جمله از 5 درس انتخاب شده و در هر جمله جاي يك كلمه با ارزش املايي را خالي گذاشته تا دانش آموز كامل كند. 4- آشنا كردن دانش آموز با متن املاء: قبل از نوشتن آموزگار يك بار متن را بخواند يا روي تخته قبلاً آن را بنويسد.
نحوه قرائت املاء در كلاس نيز مي تواند در تقويت املاء مؤثر باشد. سرعت گفتن املاي كلمه با توان نوشتن دانش آموزان متناسب باشد.
راهبردهاي آموزش در زمينه اختلالات ديكته نويسي و درمان آن
با توجه به يافته هاي جديد در مورد يادگيري برخي از ناتواني هايي كه تبديل به توانايي كامل نمي شود را مي توان به اصلاح اختلالات يادگيري به كار برد اين گونه افراد ممكن است از نظر هوشي در حد متوسط يا بالا باشند. اما به دلايلي از جمله اشكالاتي كه در برخي از فرايندهاي پايه (ادراك ديداري- شنيداري- زبان شفاهي و كتبي) وجود دارد بين ميزان پيشرفت تحصيلي و توانايي ايشان تفاوت زيادي به وجود آورده باشد. تا آنجائي كه نمي توانيد كتاب هاي درسي علوم، رياضي و ... را بخواند در نتيجه با مشكلاتي روبرو مي شوند و متأسفانه به بسياري از اين دانش آموزان برچسب كودن، كم ذهن، عقب مانده و امثال آن زده شده مي شوند كه نه تنها مشكل اين دانش آموزان ر برطرف نمي كند بلكه موجب يأس و دلگرمي و سرخوردگي و از بين رفتن علاقه در دانش آموزان مي گردد. براي آن كه تمرين هاي پيشنهادي تأثير بسيار زيادي را در حل مشكل دانش آموزان داشته باشد بايد از طريق (تشويق آنچه مي دانند نه تنبيه آنچه نمي دانند) در ايشان ايجاد انگيزه كنيم تا با رغبت انجام اين تكاليف و تمرين ها بپردازد. اميد است كه با كمك و با استفاده از روش هاي پيشنهادي كه در ذيل گردآوري شده بتوانيم بخشي از مشكلات آموزشي اين گروه را برطرف بسازيم.
اختلالات املايي و نحوه درمان آن
عوامل متعددي موجب اختلالات املايي دانش آموزان مي شود كه شديدترين و مهم ترين آن نشناختن صدا و حروف است. ساير اختلالات از نوع ديداري، شنيداري، دقت و آموزش هستند.
در كلاس اول، بيش ترين اختلالات شنيداري، ديداري و گاهي آموزشي است.
در كلاس دوم، بيش ترين اختلالات دقت، آموزش و شنيداري است.
در كلاس سوم، بيش ترين اختلالات آموزشي، شنيداري و دقت است.
در كلاس چهارم، بيش ترين اختلالات آموزشي، ديداري و دقت است.
در كلاس پنجم، بيش ترين اختلالات آموزشي، دقت و ديداري است.
در نوع اول كه اختلالات بسيار شديد است دانش آموزان بايد از روش تركيبي استفاده كنند يعني حرف و صدا را به خوبي بشناسند و آن ها را با هم تركيب كنند. اختلالات ديداري به سه دسته حافظه ديداري، تميز ديداري و توالي ديداري تقسيم مي شوند. در جدول بررسي اشكالات املايي مثال اين سه دسته مطرح شده است.
درمان تقويت حافظه ديداري: نشان دادن دو تصوير و مخفي كردن آن ها و سپس افزودن به تعداد تصاوير.
درمان تقويت تميزديداري و توالي ديداري: استفاده از كارت هاي مخصوص حروف و نشان دادن آن ها.
اختلالات شنيداري: اين نوع اختلال در كلاس اول بيش تر مشاهده مي گردد و معلم بايد از همان ابتدا، اصول درست نوشتن املا را به دانش آموزان آموزش دهد.
شاگردان بايد اول خوب گوش دهند. بار دوم بنويسند و بار سوم نوشته خود را كنترل كنند.
درمان اختلال شنوايي: ضبط انواع صداهاي حيوانات و شناسايي آن.
اختلالات دقت: اين نوع اختلال از كلاس دوم شدت مي يابد.
درمان اختلالات دقت: نشان دادن دو تصويري كه در چند مورد جزئي با هم تفاوت دارند.
جدول بررسي اشكالات املايي
رديف غلط درست نوع اشتباه
1 منزور منظور حافظه ديداري
2 هيله حيله حافظه ديداري
3 سبر صبر حافظه ديداري
4 زمبور زنبور حساسيت شنوايي
5 صب صبح حساسيت شنوايي
6 رفتن رفتند حساسيت شنوايي
7 بشكاب بشقاب حساسيت شنوايي
8 دمبال دنبال حساسيت شنوايي
9 شعال شغال دقت
10 داسبتان داستان دقت
11 بنزار بيزار دقت
12 سرده سپرده دقت
13 شوده ام شده ام آموزشي
14 مي گوفت مي گفت آموزشي
15 اصحابه اصحاب آموزشي
16 مارد مادر حافظه توالي ديداري
17 ردخت درخت حافظه توالي ديداري
18 دوز زود تميزديداري- دقت
19 جانه خانه تميزديداري- دقت
20 كلمه جا افتاده مثلا آمد حافظه شنوايي
روش بررسي اشكالات موجود در ديكته دانش آموزان
براي دستيابي به يك راه حل ساده و اميدوار كننده، اگر كودك در ساير درس ها و فعاليت هايش مثل ساير كودكان معمولي باشد، به اجراي آزمون هوش نياز نداريم. بعد از اطمينان از عادي بودن هوش دانش آموزان، بايد اشتباهات ديكته هاي متعدد دانش آموزان از روي دفتر وي يادداشت كنيم و پس از يافتن علت آن، براي رفع هر اشكال تكاليف خاصي را در نظر بگيريم.
دروس فارسي با هم مرتبط هستند و نمي توان نكات لازم براي خواندن و نوشتن در هر پايه را از پايه ديگر به طور كلي جدا نمود بلكه در هر سال، اين نكات وسعت بيشتري مي يابد و موارد جديد بر پايه آموخته هاي قبلي استوار است.
با توجه به اين نكته معلم بايستي از نكات لازم در پايه هاي پايين تر آگاهي كافي داشته باشد و روش آزمون هر مورد را به خوبي بداند. به ويژه بايد همه معلمان، به روش تدريس حروف الفبا و موارد استثنا و نيز نكات لازم براي خواندن و نوشتن در پايه اول تسلط كافي داشته باشند تا آموزش مجدد فراگيران به خوبي صورت گيرد.
