بخشی از مقاله
چکیده
اینجانب فاطمه شیخ محسنی شاغل در مرکز اختلالات یادگیری شهرستان اقلید می باشم. پس از شش سال کار در این مرکز متوجه شدم به علت آمار بالای دانش آموزان و تعداد کم درمانگر، این مرکز قادر به پاسخگویی تمامی نیاز های دانش آموزان این شهرستان نمی باشد پس راه حلی اندیشیدم و آموزش به والدین که متقاضی حضور فرزندشان در این مرکز بودند و معلمان مدارسی که مراجع کننده بسیاری به مرکز اختلالات یادگیری داشتند را آغاز نمودم و توانستم با آموزش به معلمان مدارس و والدین تعداد دانش آموزان لیست انتظار این مرکز را کاهش دهم.
واژگان کلیدی: اختلالات یادگیری، املا، آموزش والدین، معلمان،
مقدمه
در بند دانشکشید .راقَیِّدُوابانوشتن اَلْعِلْمَ بِالْکِتَابِ. تحف العقول عن آل الرسول صلی ال، ج 2، ص .36 اهمیت نوشتن و نیاز به صحیح نوشتن در ایجاد ارتباط با دیگران بر کسی پوشیده نیست. در همین ارتباط از ابتدای آموزش رسمی خواندن و نوشتن، به کودکانمان میآموزیم که چگونه بنویسند و اقدامات بسیاری را در این باره انجام میدهیم تا بتوانند آموختههای خود را در موقعیتهای مختلف به کار گیرند. مهمترین ماده درسی که این وضعیت را بر عهده دارد، املای فارسی است. املا در لغت به معنی پر کردن، بر سر جمع گفتن، تقریر کردن مطلبی تا دیگری آن را بنویسد، است. - فرهنگ لغت عمید -
در زبان فارسی کلمهای معادل املا و دیکته نداریم، ولی میتوانیم »از بر نویسی« یا » گفتار نویسی« را جایگزین کلمه املا یا دیکته کنیم. منظور این است که شخص گفتههای دیگران را بدون دیدن آن کلمات بنویسد . با توجه به این که درس املا بنای علمی در یادگیری سایر دروس است و توجه به این مهم، یکی از ضروریات نظام آموزشی ماست.در سال های اخیر واژه اختلالات یادگیری از جمله کلماتی است که در مدارس ابتدایی زیاد به گوش می رسد. کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری، معمولا از لحاظ هوشی مشکلی ندارند، اما به دلیل نقص در راه های پردازش اطلاعات در مغزشان، عملکرد ذهنی پایینی را نشان می دهند.به زبان ساده می توان گفت ناتوانی یادگیری از تفاوت در مسیرهای عصبی و ارتباط آنها در مغز ناشی می شود.
ناتوانی یادگیری مشکلاتی هستند که بر توانایی مغزی در دریافت، پردازش و ذخیره اطلاعات تاثیر می گذارد. این مشکلات باعث می شود یک دانش آموز بسیار کندتر از فردی که این مشکل را ندارد، مطالب را یاد بگیرد. - لرنر، - 1384 دانش آموز مبتلا به اختلال یادگیری ممکن است به صورت کلی در حوزه های خواندن، یادگیری ریاضی و نوشتن دیکته و به صورت جزئی تر در شناسایی کلمه، ادراک خواندن، حساب کردن، استدلال کردن، هجی کردن و یا کلمه بندی در نوشتن دچار مشکل باشد. - فریار، - 1379 یکی از مهمترین انواع اختلال یادگیری اختلال نوشتن است که درصد بالایی از مراجعین مراکز را تشکیل می دهد.علت بروز این مشکل متفاوت است و نمی توان یک مشکل را به همه دانش آموزان دچار اختلال نوشتن نسبت داد.
واقعیت این است که انواع اشتباهاتی که کودک مرتکب می شود از یک نوع و یک سنخ نیستند تا بتوان با اتخاذ یک روش همه آن اشتباهات را از بین برد و به پیشرفت وی اطمینان یافت. برای دستیابی به یک راه حل ساده و امیدوار کننده٬ بهتر است ابتدا با اجرای آزمون هوشی٬ از طبیعی بودن هوش کودک اطمینان حاصل نماییم. اگر کودک در سایر درسها و فعالیت هایش مثل سایر کودکان معمولی باشد٬ به اجرای آزمون هوش نیاز نداریم. کودکان چند مرحله ی متمایز را پشت سر می گذارند تا به پیشرفتی عمومی در املا برسند. سرعت پیشرفت در میان کودکان بستگی به توانایی هجی کردن آن ها دارد و با هم متفاوت است،اما تمام کودکان این مراحل را به ترتیب معینی طی می کنند.غلط های املایی کودکان بازتاب مرحله ای از تحول است که در آن قرار دارند - فرولی و شاناهان،. - 1987
توصیف وضع موجود و بیان مساله
اینجانب فاطمه شیخ محسنی مربی مرکز اختلالات یادگیری معرفت اقلید می باشم. پس از پایان تحصیل در مرکز تربیت معلم در رشته آموزش کودکان استثنایی به کار با دانش آموزان کم توان ذهنی مشغول شدم. در سال 1386 موفق به اخذ مدرک کارشناسی ارشد علوم تربیتی از دانشگاه علامه طباطبایی شده و پس از انتقال به آموزش و پرورش اقلید در مرکز انتلالات یادگیری این شهرستان مشغول به کار شدم. این مرکز از سال 1383 تا کنون مشغول فعالیت و خدمت رسانی به دانش آموزان ابتدایی شهرستان می باشد و تا کنون بیش از 1000 دانش آموز را در پوشش خود قرار داده است.
پس از کار مرکز اختلالات یادگیری مشاهده کردم که به علت تعداد زیاد دانش آموزان و تعداد محدود درمانگر، این مرکز قادر به پاسخ گویی تمامی نیازهای شهرستان نیست. با توجه به آمار بالای دانش آموزان دارای اختلالات دیکته نویسی که به این مرکز مراجعه می کنند با همکارن مرکز برآن شدیم تا نوع مشکلات دیکته نویسی آنان را طبقه بندی کرده و بر اساس هر پایه و نوع مشکل راهکارهایی جهت بهبود این مشکلات به مدارس عادی - آموزگاران و والدین - ارائه نماییم تا میزان مراجعه دانش آموزان را به مرکز کاهش دهیم. چرا که براساس تجربیات همکاران بسیاری از مشکلاتدر مدارس و منزل قابل درمان بوده و نیاز به پذیرش دانش آموز در مراکز ویژه ی یادگیری نمی باشد ولی به علت عدم آگاهی معلمان و اولیا میزان مراجعه به مرکز بسیار بالا بوده و امکان پذیرش همه ی دانش آموزان وجود ندارد. بنابراین با خود اندیشیدم که:چگونه می توان میزان مراجعه به مرکز اختلالات یادگیری شهرستان اقلید را کاهش داد؟
در پی این تصمیم دو مدرسه که بیشترین دانش آموز دارای اختلال نوشتن به این مرکز ارجاع داده بودند انتخاب شدند تا به آن ها آموزش های ویژه ای در جلسات شورای آموزگاران - ویژه معلمان - و آموزش خانواده - ویژه ی والدین - ارائه شود. همچنین مادران دانش آموزان لیست انتظار مرکز دعوت شدند تا در کارگاه آموزشی با هدف شناخت اختلالات یادگیری پیشگیری و درمان شرکت کنند
اهمیت موضوع
اختلال در نوشتن و یا همان املا مشکلی است که می تواند بر تمامی دروس تاثیر گذار باشد. دانش آموزی که نتواند درست بنویسد نمی تواند در امتحانات خود موفق باشد چرا که حتی اگر مطالب درسی را هم آموخته باشد قادر به بیان و انتقال دانش خود نخواهد بود. از طرفی نوشتن تنها به مدرسه و فعالیت های آموزشی محدود نبوده و در تمام زندگی فرد نمایان است پس کسی که دچار اختلال دیکته شود در فعالیت های روزمره خود در جامعه هم دچار مشکل شده و اعتماد به نفس خود را از دست خواهد داد.با توجه به این مساله درمان مشکلات نوشتن باید در اولویت کاری معلمان و والدین قرار بگیرد.مشکلات نوشتن و املا را در دانش آموزان با توجه به نظر دکتر تبریزی به مشکلات مرتبط با فرایند های ذهنی و مشکلات آموزشی تقسیم بندی می شوند. با تشخیص و شناسایی نوع مشکلات دانش آموزان در املا می توان راهکارهای مناسب برای رفع هر مشکل ارائه نمود و آن را برطرف کرد.
پرسیدن سوال
باتوجه به اهداف این اقدام پژوهی سه گروه مورد نظر هستند:
گروه اول دانش آموزان دارای اختلال دیکته می باشند که بایستی نوع مشکل آنان مشخص شود. که این کار با توجه به فرم تحلیل دیکته انجام خواهد شد.
پرسش :1 بیشترین نوع مشکل املا در دانش آموزان با توجه به پایه ی تحصیلی آنان چیست؟
گروه دوم والدین هستند که بایستی بخش عمده ی آموزش و درمان فرزندان خود را به عهده بگیرند پس برای آنان پرسشنامه ای تهیه شد.گردآوری شواهد یکبا توجه به پرسش های مطرح شده نتایج زیر به دست آمد:نتیجه ی بررسی دیکته دانش آموزان با توجه به فرم تحلیل دیکته در جدول زیر آورده شده است:
