دانلود مقاله راه های حفاظت از محیط زیست و بهبود روش های زندگی

بخشی از مقاله

راه های حفاظت از محیط زیست و بهبود روش های زندگی

پیشگفتار

هوالذی جعل لکم الارض ذلولا فامشوا فی مناکها و کلوا من رزقه.
«اوست خدائی که زمین را برای شما رام و هموار کرد. پس شما بر پستی و بلندی آن راه روید و از رزق و روزی خدا بهره ور شوید.»

سوره ملک آیه 15
والله جعل لکم الارض بساطاً لتسلکوا منها سبلا فجاجاً.
«و خداوند زمین را بستر شما نهاد تا در زمین راه های گونه گون در نوردید.»
سوره نوح. آیه 20 و 19
والارض بعد ذلک دحیها.
«وزان پس زمین را [برای بهره وری از آن] بگستراند.
سوره نازعات. آیه 30

اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران:
در جمهوری اسلامی، حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسل های بعد باید در آن حیات اجتماعی روبه رشدی داشته باشند، وظیفه ی عمومی تلقی می گردد. از این رو فعالیت های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیر قابل جبران آن ملازمه پیدا کنند، ممنوع است.

چکيده
در ابتدا نظري به محيط زيست انداخته ايم و اينکه منابع آلودگي چيست؟
سپس درباره ي کاهش زباله هاي خانگي پيشنهاداتي دارد در ادامه طرز صحيح استفاده از آب و مثال هايي جهت راهنمايي جلوگيري از اسراف آب.
در دنباله ي بحث راه هاي صرفه جويي انرژي در خانه از جمله گاز عنوان مي شود و کارهاي ساده اي را جهت جلوگيري از صدماتي که به محيط زيست وارد مي شود

پيشنهاد مي کند. از جمله هديه دادن گل ريشه دار و درختجه هاي تزئيني به جاي دسته گل- يا اين که از انبوه مراسلات پستي بيهوده بايد کاست و يا استفاده کمتر از پوشک بچه يا استفاده از وسايل نقليه عمومي- استفاده ي کمتر از گوشت. که براي هر کدام دلايلي جالب توجه ارائه داده مي شود.

مقدمه
اين روزها در تمام نشريات جهان درباره خطرات عظيمي که متوجه سلامتي محيط زيست است مطالب زيادي منتشر مي شود و در برنامه هاي تلويزيوني به طور مستند و عيناً اين مطالب منعکس مي شود .
متأسفانه کشورهاي جهان سوم از جمله ايران با سرعت بيشتري در جهت نابودي جنگل ها، مراتع، حيات وحش، آلودگي آب، آلودگي هوا، صدمه به محيط زيست و ... گام بر مي دارند.

اميد است اين مجموعه که با وجود حجم کم، حاوي اطلاعات زيادي است. به سلامت سرزمين ما و موجودات کشور ما و سلامت و طراوت محيط زيست ما کمکي بکند. شايد در آينده هموطنان ما بار ديگر حرمت آب، خاک و هوا را نگهدارند.

نظري به محيط زيست کشور ما ايران:
در بدو امر ايران کشوري بسيار پهناور با تنوع شديد و گسترده اقليمي به نظر مي آيد که اکثراً در طي سال حداکثر دماي جنوب با حداقل دماي منطقه شمال آن بيشتر از 40 درجه سانتيگراد تفاوت را نشان مي دهد.

در حدود 50 درصد از وسعت سرزمين ما را کوهستان ها و 23 درصد وسعت آن را کويرهايي تشکيل مي دهند که در برخي از نقاط آنها ارتفاع تپه هاي ماسه متحرک تا 300 متر رسيده و جزء کويري ترين مناطق جهان به حساب مي آيند. متأسفانه وسعت کويرهاي کشور در حال افزايش بوده و در نتيجه فرآيندهاي شوري و قليايي شدن، بيشتر از 250000 کيلومتر مربع يا 15 درصد ديگر از وسعت کشور به سوي کويري شدن پيش مي رود. به اين ترتيب 88 درصد کشور ما فاقد ويژگي هاي زيستي قابل ملاحظه است.

صرف نظر از جنگل هاي انبوه در شمال، بيشتر مناطقي که در کردستان ، چهارمحال بختياري و... به نام «جنگل» ناميده مي شوند. در حقيقت بيابان هايي هستند که بوته هاي کوتاه و متفرق پسته و بادام وحشی موجود در آنها خبر از وجود جنگل هايي در گذشته مي دهند. اين جنگل ها با استفاده بي رويه ، غير مسئولانه و غارتگرانه به زودي به دشت هاي لم يزرعي تبديل خواهند شد.

هر چند وسعت مراتع ايران را 90000 هکتار گزارش کرده اند. ولي به زحمت مراتع خوب و متوسط ايران به 14000 هکتار مي رسند. اين سفره کوچک و حقير طبيعي در حدود 35 ميليون دام را تغذيه مي کند که مسلماً به علت چراي مفرط، بلافاصله پس از سبز شدن علف ها، حتي تا ريشه آنها هم توسط دام هاي گرسته کنده شده و پس از چند باران با فرسايش زمين، اين اراضي هم به شنزارهايي متروک تبديل مي گردند.

زمين هاي کشاورزي باغها و مزارع در اطراف شهرها با ازدياد بي رويه ي جمعيت تبديل به ويلا خانه و کارخانه مي شود براي مثال تنها در شمال ايران در چند سال گذشته 70000 هکتار از اراضي شاليزار به باغ مرکبات ، ويلا و انواع تأسيسات شهري تبديل شده است. اين روند ويرانگرانه طبيعت با نام آباداني و گسترش شهرها در بيشتر نقاط کشور مشهود است.

حيات وحش وضع بسيار تأسف آوري دارد. نسل شير ايران در جنوب و ببر مازندران در شمال کاملاً منقرض شده است و اگر گورخر ها و برخي از آهو ها به انزواي اعماق کوير فرار نکرده بودند به دست جلاداني به نام شکارچي و با اسلحه هاي دوربين دار و نيمه خودکار تا به حال نابود شده بودند. متأسفانه براي نسل گذشته و کنوني ما حيوانات وحشي به جاي منابع و ثروت طبيعي عنوان «شکار» را دارند. کساني به عنوان «ورزش» اين آفريده هاي معصوم بي پناه و بي دفاع را مورد هدف قرار مي دهند که اکثراً نيازي هم به گوشت آنها ندارند و اين جلادي ويرانگرانه را نوعي روحيه ورزشي مي انگارند. در داخل و حاشيه ي شهرها هم انواع حيوانات اهلي و وحشي مورد اذيت و آزار قرار مي گيرند.

آب که لازم ترين پارامتر حيات بخش محيط زيست و از برکت آن کليه موجودات زنده اند، درکشور خشک و نيمه کويري ما بسيار کمياب است. آب آشاميدني در روستاها و شهرکها حتي اگر لوله کشي هم شده باشد به علت آلودگي سرچشمه ی آن کیفیت مطلوبی برخودار نیست. تهران و مشهد که به کمک چند سد تا چند سال قبل بهترین آب شرب دنیا را داشت، در حال حاضر، در نتیجه ی عدم کفاف آب سدها، با تزریق آب چاه هایی که از منابع آلوده ی زیرزمینی به داخل لوله های آب تزریق می شوند، کیفیت خود را از دست خواهند داد.

آلودگی هوا؛ ازن چیست؟
ازن ترکیب اصلی اسموگ است و گازی است که بر اثر ترکیب اکسیدهای ازت با هیدروکربنها در برابر پرتوهای خورشیدی پدیدار می شود. به طور طبیعی این گاز به صورت لایه نازکی در هوا وجود دارد که از رسیدن مقادیر زیادی از اشعه ماورای بنفش از خورشید به بدن ما جلوگیری می کند. ولی این گاز نجات بخش و محافظ زمین وقتی که در قسمت های مجاور سطح زمین پدید آید، به صورت یک گاز مرگبار عمل می کند.

چه کسانی در معرض خطر هستند؟
در شهر های بزرگ ایران از هر 10 نفر یک نفر عملاً در معرض خطرات آلودگی هوا قرار دارد. کودکان زیر دو سال، سالمندان و مبتلایان به بیماری های تنفسی بیشتر قربانی این شرایط می شوند.
بسیاری از مردم از این حقیقت آگاهی ندارند که اسموگ علاوه بر انسان، به بسیاری از موجودات دیگر هم صدمه می رساند. ازن موجود در اسموگ صدمات گسترده ای به درختان وارد کرده و در تقلیل محصولات گیاهی به ویژه غلات تأثیرات زیادی به جای می گذارد.

منابع آلودگی های کدامند؟
اتومبیل ها، اتوبوسها و تریلی ها، نیروگاه ها، صنایع و کارخانجات که از سوخت فسیلی استفاده می کنند. منابع اصلی ایجاد ازن در هوا به شمار می روند. کارخانه های تولید کننده مواد شیمیایی، تصفیه خانه های نفت و منابع خانگی هم در ایجاد این آلودگی موثرند. در شهرهای بزرگ نصف میزان اکسید های ازت و هیدروکربن هایی که به فضا فرستاده می شوند.توسط این گروه از آلوده کننده ها پدیدار می شوند.

لایه ازن در کجا در قرار دارد؟
خیلی بالاتر از سرو بدن ما، یک لایه شکننده آسیب پذیر و نامرئی از ازن وجود دارد که مانند سپری مستحکم موجودات زنده سطح زمین را زا آثار مرگبار تشعشعات ماورای بنفش پرتوهای خوشیدی و کیهانی محافظت می کند. لایه ازن از آغاز آفرینش وجود داشته است.

تخریب لایه ازن و اثرات سوء آن
در شرایط کنونی بشر مشغول از بین بردن این لایه محافظ کره زمین است. گازهای کلر و فلوئور و کربن. هالوژن ها و سایر گازهای که ساخته بشر هستند. پس از وارد شدن در هوا به سوی قسمت های بالایی آتمسفر «10 تا 50 کیلومتر هم بالاتر» حرکت می کنند و در آنجا به آزاد کردن اتم های فعالی می پردازند که این اتم ها مولکول های ازن را نابود می کنند.
با انهدام تدریجی ازن موجود در لایه محافظ اطراف کره زمین ، اشعه ماورای بنفش بیشتری به سطح زمین می رسد.

یکی از اولین عوارض این گازها افزایش میزان سرطان های پوست و آب مروارید چشم است. یکی از آثار بسیار زیانبار این اشعه پایین آوردن قدرت دفاعی بدن است که انسان را در معرض ابتلای به بسیاری از بیماری های خطرناک قرار می دهد.

هر قدر اشعه بیشتری به سطح زمین بتابد، به همان نسبت آثار زیانبار آنها بر روی سلامتی انسان ها نیز افزایش می یابد. آثار ویرانگر این پرتو در کاهش محصولات کشاورزی از جمله غلات و تقلیل تعداد ماهی ها هم بسیار با اهمیت است. ادامه این وضع می تواند سلامتی کلیه موجوداتی را که بر روی کره زمین زندگی می کنند، به خطر بیاندازد.

با عوامل تهدید کننده محیط زیست چه بکنیم؟
الف. زباله های ویرانگر
در شهرتهران سالانه حدود 7/3 میلیون تن زباله در شهر مشهد سالانه 5/2 میلیون تن زباله و پس مانده های زیانباری تولید می شود. که از هر تن زباله حدود 400 متر مکعب گاز گلخانه ای دی اکسید کربن متصاعد شده و از هر تن زباله حدود 400 تا 600 لیتر شیرابه خارج می شود. که تأثیر خطرناکی روی آب و خاک دارد. همه ما زباله ساز هستیم.

بسیاری از انواع زباله های زیانبار حاصل از تولیدات صنعتی را به هیچ وسیله ای نمی توان از بین برد. در حال حاضر این زباله ها را یا در عمق خاک دفن کرده و یا می سوزانند. هر یک از این روش ها خود به گسترش و بسط آلودگی ها در خاک، منابع آبی زیرزمینی و هوا می انجامد.

مواد شیمیایی جزئی ثابت و جدائی ناپذیر از زندگی روزمره ما را تشکیل می دهند. برای ما استفاده از این مواد شیمیایی بسیار جالب و لذت بخش است. انواع مواد پلاستیکی، مواد پاک کننده از جمله پودرهای لباسشویی و مایعات ظرفشویی، آئروسولها (انواع اسپری ها) و... که به صورت روزمرده مورد استفاده ما قرار می گیرند. دارای خطرات میان مدت و بلند مدت زیادی برای محیط زیست هستند. باقیمانده و یا زباله این مواد بالاخره در منابع آب، خاک و یا هوا منشأ زیانها و آلودگی های متعددی هستند... در بسیاری از کشورها در آبهای سطحی زمین انواع این مواد به چشم می خورند.

در پاسخ به این سوال که برای کاهش زباله خانگی چه باید کرد
1. اولین نکته به نظر می رسد این است که (مصرف درست) با مصرف صحیح درست مواد هم در هزینه های خانواده، هم در مصرف مواد اولیه و آب وانرژی صرفه جویی می شود و هم مقدار کمتری زباله تولید می شود. دومین نکته در مدیریت زباله، جداسازی مواد تشکیل دهنده زباله است. در درجه اول بایستی مواد قابل تجزیه مثل پسمانده آشپزخانه و مواد غذایی را از سایر مواد زاید جداسازی کرد. این مواد به سرعت تجزیه شده و به طبیعت باز می گردند.

پسمانده های گیاهی و حیوانی قابل تبدیل به کمپوست (نوعی کود آلی) است. کمپوست برای اصلاح خواص خاک و جبران مواد غذایی از دست رفته آن بسیار مناسب است. بنا به گفته محققان با اجرای طرح صحیح ساخت کمپوست می توانیم. روزانه 530 هکتار از خاک کشور را احیا کنیم.

2. روزنامه ها و کاغذهای باطل و دفترچه های تمام شده بچه ها را هرگز داخل سطل زباله نیندازند. روزنامه و کاغذ قابل تجزیه و بازگشت به طبیعت است اما ااین کاغذهای بی مصرف می توانند منبع تأمین کاغذ تازه برای مصارف مختلف باشند که به اصطلاح بازیافت نام دارد. بازیافت به معنی استفاده از مواد مصرف شده برای تولید و ساخت مجدد همان کالا یا کالای قابل استفاده دیگر است. مثل ساخت کاغذ تازه از کاغذهای باطله و غیر قابل استفاده.

3. جداسازی شیشه ها، اعم از ظروف شکسته تا شیشه های مربا و سس و غیره در منزل گام بزرگی در جهت بازیافت شیشه است. بازیافت شیشه به معنی جلوگیری از حفاری جدید در معادن شن و ماسه. صرفه جویی در مصرف انرژی، صرفه جویی در مصرف آب و کم کردن فاضلاب است.

از طرفی هم با بازیافت شیشه بخشی از فضای دفن زباله نیز اشغال نمی شود. شیشه های جمع شده برای بازیافت را در صندوقی نگهداری کنید اگر جایی برای تحول آنها نمی شناسید آنها را به خریداران دوره گرد بفروشید. توجه کنید هنگام جمع آوری، در پوش های پلاستیکی و فلزی شیشه ها را جدا کنید.

4. قوطی ها و ظروف فلزی خصوصاٌ آلومینیوم را دور نریزید. آنها را در کیسه های جمع آوری کرده وبه مراکز مخصوص یا خریداران دوره گرد بفروشید تا بازیافت شوند. فویل های آلومینیومی بشقاب پیتزا و شیرینی نیز قابل بازیافت است. آنها را در زباله دانی نریزید.

5. تا جایی که ممکن است از لباس ها و پارچه های موجود در منازل استفاده کنید. لباس های بچه های بزرگتر را می توانید، برای بچه های کوچکتر استفاده کنید و نهایتاً از همه پارچه ها خصوصاً پارچه های پنبه ای می توان در آشپزخانه و برای گردگیری استفاده کرد.
6. از لوازم خانگی یا اسباب بازی های باتری دار کمتر استفاده کنید. لوازم باتری دار بهتر است ساعت اتوماتیک از ساعت کامپیوتری و باتری دار بهتر است.

7. از قرار دادن لامپ های جیوه ای و مهتابی و کلاً لامپ های برقی سوخته در محلی که در معرض خطر شکستن باشند خودداری کنید مواد موجود در لامپ ها محیط زیست را آلوده می کند.
8. زباله ها را به صورت خشک داخل کیسه بریزید. تفاله چای را می توان با ریختن درون یک صافی و پس از گرفتن رطوبت اضافی آن در سطل زباله ریخت. ظروف غذا را ابتدا کاملا تخلیه کرده و سپس آن را زیر آب بگذارید این کار موجب می شود پس مانده ها با رطوبت کمتری وارد سطل زباله شوند.

9. خرده نان و پسمانده ی سفره را برای پرندگان بریزید تا آنها نیز از آن استفاده کنند.
منطق چه می گوید:
ارزان ترین و راحت ترین راه برای جلوگیری از غرق شدن انسان ها در انبوه زباله این است که زباله ی کمتری تولید کنیم و یا بازیابی، مقداری از این زباله ها را دوباره مورد استفاده قرار دهیم.

ب. کمبود آب
صرفه جویی در مصرف آب مسأله ای نیست که تنها به هنگام خشکسالی و در مناطق کم آب به آن پرداخته شود. با مصرف بی رویه و رو به تزاید آب این بیم وجود دارد که به تدریج آبی برای رودخانه و آبشارهای عظیم و خروشان باقی نماند و حتی ماهی های آزاد قزل آلا زیستگاه مناسبی برای تکثیر، رشد و نمو پیدا نکنند.

در کشورهای غربی که فاضلاب و آبهای آلوده حتی قبل از ریختن به بستر رودخانه ها تصفیه می شوند، آب کمتری آلوده می شود. بنابر این برای پالایش آن نیاز کمتری به مصرف مواد شیمیایی و صرف الکتریسیته برای پمپاژ آب به وجود می آیدکه این کارها خود به کاهش آلودگی در سطح زمین کمک می کنند و نیاز کمتری به مصرف انرژی پدید می آید. از آنجا که تهیه آب گرم برای منازل بعد از کاربرد انرژی برای گرم یا سرد کردن خانه دومین میزان از انرژی را تلف یا مصرف می کند، با صرفه جویی در مصرف آب گرم، از اتلاف مقدار زیادی انرژی و عوارض تابع آن جلوگیری می شود.

هیچ یک از ما قهرمان نیستیم که بتوانیم کره زمین را به تنهایی نجات دهیم، ولی هر یک از ما به سهم خویش می توانیم مقدار کمتر و کمتری آلودگی به محیط زیست خودمان اضافه کنیم واین کار بسیار با ارزش و زیباست.
آب بعضی از شهرها آنقدر خوب و گوارا است که در بازارهای جهانی با عرضه این آبهای تصفیه شده بیشتر از نفت خام قیمت دارند. هر بار که سیفون مستراح کشیده می شود حدود 10 لیتر از این آبها به چاه فاضلاب سرازیر می شود.

چو دخلت نیست خرج آهسته تر کن کـــــه می گویند ملاحان سرودی
اگر بـــاران به کــوهســــتان نبــــارد به سالی دجله گردد خشک رودی
بدون شک در قانون طبیعت هر منبعی نظم خاص خود را داشته و غالباً دارای محدودیت های ویژه ای نیز می باشد. اگر چه برخی از این منابع به ظاهر نامحدود هستند، اما با نگرش به ابعاد وابستگی، آسیب پذیری و هزینه هایی که برای متعادل ساختن بر آنها مترتب است نشان می دهد که نامحدود نیستند.

منابع مورد احتیاج مستقیم بشر همواره با محدودیت و آسیب های خاصی روبرو بوده است و این روند در آینده تشدید خواهد شد. بنابراین شیوه مصرف مناسب می تواند این امکان را برای بشر به وجود آورد تا زمان طولانی تری از نعمات خداوندی بهره مند شود. طبیعی است که شیوه ها و الگوی مصرف، وابستگی تمام عیاری به شرایط فرهنگی جوامع دارد. در کشور ما علیرغم احترام و قداست خاصی که برای استفاده صحیح از منابع به خصوص آب و نان وجود دارد. متأسفانه روش مصرف، اکثراً روش اسرافی است. این امر منحصر به آب و نان نمی باشد.

بلکه دیگر منابع از قبیل انرژی، مواد خوراکی، پوشاک و ... را نیز شامل می شود. بدیهی است که بهبود در چنین وضعیتی، نیازمند انجام اقدامات گسترده فرهنگی و راهکارهای عملیاتی برای کمک به مصرف کنندگان است. در این رابطه نقش دولت به عنوان سپاسگذار و کارگزار مردم نقش ویژه ای است. توجه به امر مدیریت مصرف، تبیین و ترسیم راهکارهای آن نقش بنیادی دارد و نوشتار حاضر به انعکاس برخی شیوه ها در ارتباط با آب آشامیدنی می پردازد که در جهت بهینه کردن وضعیت مصرف، مورد توجه قرار گرفته و یا می باید مورد توجه قرار گیرد.

راهکارهای عملی صرفه جویی و مصرف بهینه آب
باید این واقعیت را پذیرفت که عدم آگاهی شهروندان باعث شده است. توصیه های شفاهی را جدی نگرفته و در مواردی که توأم با روش و اهرم خاصی نباشد به آن به اعتنا می گردند. روشی مورد قبول واقع می شود که آگاهی شفاف و امکان اعمال اراده خود کنترلی در مصرف را با خود به همراه داشته باشد.

در بخش آب که محدودیت جدی آن در آینده از موانع اساسی توسعه پایدار و از چالش های بزرگ در کشور خواهد بود اهمیت ارائه راهکارهای چگونه مصرف کردن، فراگیری این راهکارها و برنامه ریزی منسجم، شفاف و کاربردی، از جمله مواردی است که می باید به وسیله دولت بازنگری و با مشارکت مردم اقدام موثری صورت گیرد.

راهکارهای اصولی
1. مقررات و دستورالعمل های پیشگیرانه و تسهیل کننده
2. دستورالعمل های نحوه مصرف
3. تبیین الگوهای شفاف و معرفی اوزان مربوطه
4. استانداردهای مشخص و پشتیبانی کننده
5. بهره گیری از تجهیزات و ابزارهای پشتیبان در امر مدیریت مصرف
6. راهکارهای فرهنگی

الف) مشترکین خانگی:
علل عمده افزایش مصرف در انشعاب های خانگی در موارد زیادی به مصارف آب بر اثر نیاز غیرواقعی بر می گردد که مواردی از آن در زیر بیان می شود:
• بازگذاری مستمر شیرهای آب طی زمان استفاده(به هنگام ظرفشویی، حمام، مسواک)
• نشست و خرابی شیرها و اتصالات
• وجود اشکال در سیستم لوله کشی داخلی ساختمان و موتور خانه ها و آب گرم
• تلفات آب در سیستم های سرمایشی
• استفاده های غیر ضروری(نظیر شستشوی صحن حیاط و سنگفرش هاو ...
• آبیاری نابهنگام فضای سبز (باغچه ها)

• استفاده از شیرهای قطع و وصل گازی به جای سیفون در توقف ها و کاربرد مکرر و ....و غیر استاندارد بودن حجم آنها
• استفاده از ماشین های لباسشویی غیر استاندارد و عدم کاربرد حداکثر ظرفیت آنهادر جهت جلوگیری از مصارف غیر ضروری و کاهش تلفات آب راهکارهای زیر پیشنهاد می شود.
• بستن شیر فلکه اصلی انشعاب آب به هنگام خروج طولانی از منزل و مسافرت
• نیم بسته کردن شیرهای کنترل زیر روشویی ها در زمانهای مصرف
• تعویض واشر شیرهایی که چکه می کنند.

• استفاده از شیرهای قطع و وصل سریع در محل های پر مصرف همانند حمام و آشپزخانه
• کنترل سالانه سیستم لوله کشی ساختمان( محل اتصالات و رفع نشست های احتمالی)و حساسیت و اقدام به موقع در تعمیر، اصلاح یا تعویض محل های آسیب دیده در تأسیسات آب داخل ساختمان
• استفاده از ابزارهای تعدیل فشار (اورفیس ها و...) در داخل ساختمان و ... شیرهای ورودی آب به ساختمان و حتی قبل از کنتور
• استفاده از شیرهای واسطه قطع موقت آب (دوش استاپ) در دوش های حمام

• استفاده از فلاش تانکهای با حجم کم یا دو زمانه و یا کاهش حجم تانکهای موجود برای کاهش حجم مانند قراردادن قطعات آجر چند بطری یا یک کیسه کوچک شن در فلاش تانک و...
• بازدید مستمر یک روز در میان از سیستم های سرمایش (در فصول استفاده) به خصوص کولرهای آبی و جلوگیری سریع از نشت و هدر رفتن آب
• بازدید هر ماه یکبار از سیستم های گرمایشی و موتورخانه ها و رعایت الگوی فاصله لوله های آب سرد و گرم به میزان 5 سانتیمتر از یکدیگر

• پرهیز اکید از آبیاری به شیوه غرقابی و رهاسازی شیلنگ در باغچه و تأکید استفاده از شیوه آبیاری بارانی و قطره ای و آبیاری باغچه ها در خنکی هوا قبل از طلوع و بعد از غروب آفتاب .
• کاشت گیاهان همگون که دارای نیاز آبی همسان هستند. به منظور تنظیم الگوی آبیاری
• عدم استفاده از آب شرب برای شستشوی خودرو و زمین شویی، و در مقابل استفاده از ابزارهای تمیز کننده مشابه یا مراکز مشخص که از آب یا کیفیت غیرشرب استفاده می کنند مانند اتوسرویس ها

• استفاده به موقع از خدمات واحدهای خدماتی تأسیساتی برای رفع مشکل در صورت وجود نشتهای مشکوک در ساختمان حذف حوضچه های شستشوی (تی) واستفاده از سطلهای مخصوص شستشوی (تی) به وسیله آب و مایع ضدعفونی کننده و یا استفاده از ماشین آلات مخصوص نظافت کف ساختمان ها در مجتمع های آپارتمانی
• نصب مخازن ذخیره داخلی و پمپاژ آب به مخزن هوایی توزیع یکسان آب در طبقات به منظور جلوگیری از کاهش فشار طبقات فوقانی ساختمان در مجتمع های آپارتمانی
• کاهش زمان بازگذاشتن آب دوش و عدم استفاده از وان حمام، (با هر دقیقه دوش گرفتن حدود 40 لیتر آب مصرف می شود.)

• بستن شیر آب در فواصل مسواک زدن، زیرا باز گذاشتن شیر آب در زمان استفاده از خمیر دندان مسواک کردن، باعث هدر رفتن حجم زیادی از آب آشامیدنی می شود.
• بستن شیر آب هنگام وضو گرفتن
• استفاده کامل از ظرفیت ماشین لباس شویی و ظرفشویی در هنگام شستشوی البسه و ظروف

ب) شیوه صرفه جویی مصارف غیر خانگی
 بستن شیرفلکه اصلی انشعاب آب در خارج از وقت اداری یا در صورت ضرورت نیمه باز گذاردن شیرفلکه
 نیم بسته بودن شیرهای کنترل زیرروشویی ها
 تعویض واشر شیرهای آب در مراکز عمومی به طور متوسط هر شش ماه یک بار
 تعویض شیرهای روشویی و محل مصارف عمومی با شیرهای فتو الکتریک یا شیرهای دارای اهرم قطع و وصل
 استفاده از شیر آلات استاندارد به هنگام ساخت و ساز یا تعمیرات اساسی و دوره های ساختمان
 استفاده از شیر آلات فشارشکن در مراکز عمومی همانند مدارس و آموزشگاه ها

 حساسیت و اقدام به موقع در تعمیر، اصلاح یا تعویض محل های آسیب دیده
 بازدید ماهانه محفظه کنتور و حساسیت در جلوگیری از تشت احتمالی حوضچه کنتور
 استفاده از ابزارهای تعدیل فشار نظیر اورفیس ها و... در داخل ساختمان و محل های مصرف، در پشت شیرهای ورودی آب (دوش ستاپ) در دوش های حمام
 استفاده از فلاش تانک های فشاری و حجم کم یا دو زمانه وکاهش حجم فلاش تانکهای موجود با ابزار کاهش حجم مثل قرار دادن قطعات آجر یا کیسه های کوچک شن در فلاش تانک
 بازدید مستمر یک روز درمیان از سیستم های سرمایش در فصول استفاده به خصوص کولرهای آبی و جلوگیری سریع از نشت و هدر رفتن آب

 بازدید هر ماه یکبار از سیستم های گرمایشی و موتورخانه ها و رعایت الگوی فاصله لوله های آب سرد و گرم به میزان 5 سانتیمتر از یکدیگر
 آبیاری باغچه ها در خنکی هوا(قبل از ساعت 7 صبح و بعد از ساعت 8 شب) با توجه به فصول سال
 پرهیز اکید از آبیاری به شیوه غرقابی و رهسازی شیلنگ در باغچه و تأکید بر استفاده از روش آبیاری بارانی و قطره ای
 کاشت گیاهان همگون که دارای نیاز آبی همسان هستند به منظور تنظیم الگوی آبیاری عدم استفاده از آب با کیفیت شرب برای شستشوی خودرو یا لوازم و اثاثیه و زمین شویی و در مقابل استفاده از ابزارهای تمیزکننده مشابه یا استفاده از مراکز مشخص که از آب با کیفیت غیرشرب در این زمینه استفاده می کنند.

 صدور دستورالعمل سازمانی و عنایب مقام ارشد هر سازمان و الزام پرسنل به رعایت الگوی صحیح مصرف
 نشت سنجی سالیانه با استفاده از دستگاههای نشت یاب به کمک شرکت های آب و فاضلاب یا موسسات خاصی که برای این کار وجود دارد.
 حذف حوضچه های شستشوی (تی) و استفاده از سطلهای مخصوص شستشوی (تی) به وسیله آب و مایع شستشو و ضد عفونی کننده یا استفاده از ماشین آلات مخصوص نظافت کف ساختمان ها

 نصب مخازن ذخیره داخلی و پمپاژ آب به مخزن هوایی و توزیع یکسان آب در طبقات به منظور جلوگیری از کاهش فشار طبقات فوقانی ساختمان
 نصب تابلو و پوستر های هشداردهنده در قسمت های مختلف ادارات و محل های مصرف به منظور یادآوری کمبود آب و لزوم رعایت دقیق دستورالعمل های صرفه جویی

 استفاده از آب چاههای غیر شرب برای تأسیسات خنک کننده ادارات و فضای سبز و همچنین جداسازی آب فضای سبز ادارات و اماکن عمومی (آب آشامیدنی شهری و جایگزینی با آب زیرزمینی با کیفیت غیر شرب)

آیا می دانید؟
• شاید شما به خوبی ندانید یک شیر آب که بازی می شود، چه مقدار آب از آن جاری می شود. هر دقیقه ای که یک شیر آب باز باشد، در حدود 2 گالن آب از آن جاری می شود.

• موقعی که مشغول شستن بشقاب ها هستید، اگر شیر آب باز باشد، در حدود 20 گالن به هدر می رود.
• اگر در موقع تراشیدن ریش خود شیر آب را باز نگهدارید در حدود 6 الی 12 گالن آب را به هدر می دهید.
• اگر برای شستن اتومبیل خود در خانه از شیلنگ آب استفاده کنید در حدود 100 گالن آب مصرف می شود.
در موقع شستشوی اتومبیل اگر پیچ شیر آب را سفت کنید در حدود 60 لیتر در مصرف آب صرفه جویی می شود.

کارهای ساده ای که می توان انجام داد:
 اگر در موقع مسواک زدن تنها مسواک خوراکی کمی با آب خیس یا مرطوب کنید، هر بار بیشتر از 9 گالن آب صرفه جویی کرده اید.
 اگر در موقع تراشیدن ریش تنها محفظه یا لگن زیر شیر را پر آب کنید. در هر بار ریش تراشیدن در حدود 13 گالن آب صرفه جویی کرده اید.

 اگر در موقع شستشوی بشقابهای غذاخوری حوضچه زیر شیر را با آب پر کنید و ظروف را با مایع بشویید. درهر نوبت ظرف شستن در حدود 16 گالن آب صرفه جویی کرده اید.
 اگر برای شستشوی اتومبیل خویش از یک سطل آب و یک ابر استفاده کنید در ده بار شستشوی اتومبیل در حدود 80 گالن آب صرفه جویی می کنید.

ج) اتلاف انرژی (راه های صرفه جویی انرژی در خانه)
1) وسایل گازسوز
1. اگر یک وسیله ی گازسوز می خرید چنانچه جای پیلوت از یک فندک یا وسیله الکتریکی جرقه زن استفاده کنید بهتر است.
2. در صورتی که اجاق گاز شما با پیلوت کار می کند، اگر پیلوت را خاموش و از کبریت استفاده کنید خیلی بهتر است.
3. از خرید اجاق گاز برقی که هزینه صورت برق آن چند برابر هزینه مصرف گاز است خودداری کنید.

2) وسایل برودتی
1. اگر بر میزان برودت فریزر شما 5 درجه اضافه شود، میزان مصرف الکتریسیته آن 25 درصد بیشتر می شود بهتر است که درجه حرارت و اختصاصات فنی و فریزر بر اساس استانداردهای فنی کنترل شوند.
درجه حرارت داخل یخچال در حدود 5 درجه سانتیگراد و میزان برودت یخدان در حدود صفر درجه باشد. برای نگهداری مواد غذایی از جمله گوشت و ماهی کافی است.

برای آنکه یخچال ها به نحو بهتر و با صرفه تری کار کند لوله های سردکننده که از پشت قسمت یخ گیر آن قرار دارند حداقل سالی یک بار پاک و یخ زدایی کنید.
سلامت لاستیکی که به عنوان عایق بندی در اطراف درب یخهای قرار دارد از اهمیت زیادی برخوردار است. مواظب باشید این قسمت دچار پاره گی نشود و در صورت پیدایش پارگی نسبت به تعمیر و یا تعویض آن اقدام کنید.

ماشین های خشک کننده، لباسشویی و ظرفشویی در حدود 12 درصد از آب مصرفی خانه در ماشین لباسشویی و ظرفشویی مورد استفاده قرار می گیرد. سعی کنید تنها در مواقعی از این دستگاه ها استفاده کنید که در حداکثر ظرفیت خود لباس یا ظرف نشسته داشته باشند. استفاده از این ماشین ها برای مقادیر کمتر لباس یا ظرف به طور نسبی منجر به اتلاف بیشتر انرژی و آب می شود.

2. در حدود 90 درصد انرژی که در ماشین لباسشویی مصرف می شود برای گرم کردن آب به کار می رود. اگر شما لباسها را با آب گرم بشویید و با آب سر دآب بکشید، در میزان مصرف انرژی به مقدار زیادی صرفه جویی می شود. آب کشیدن لباس با آب گرم نقشی در تمیز شدن آنها ندارد.

3. قبل از آنکه لباسها را در خشک کن قرار دهید چند دقیقه صبر کنید تا مقدار بیشتری از آب موجود در لباسها از آن خارج شود.
4. از آنجا که مواد شیمیایی پاک کننده به همراه فاضلاب به اعماق زمین نفوذ کرده و آبهای تحت الارض را آلوده می سازد از مقدار کمتری مواد پاک کننده استفاده کنید.

5. پودرهای لباسشویی و مایعات ظرفشویی حاوی انزیم هستند، اگر پوست دست شما حساس است و یا دچار آلرژی های پوستی هستید از کاربرد این مواد خودداری کنید.
6. گهگاهی به مغازه هایی که وسایل برقی و گازی جدید را می فروشند سری بزنید. با این کار شما گاهی می توانید به وسایل و لوازم جدیدی برخورد کنید که مصرف برق یا گاز در آنها خیلی کمتر شده است.
آبهای سالمی که صرف شستشوی ظرفهای غذاخوری می شوند به مراتب بیشتر از آبی است که برای نوشیدن و تهیه انواع خوراکی ها مصرف می شوند. در مصرف آب صرفه جویی نمائید.

3) آبگرمکن
شاید شما توجه زیادی به مخزن آب گرمکن خود نداشته باشید در گوشه دور افتاده و احیاناً تاریک و نه چندان تمیزی این وسیله زندگی غرق گرد و غبار در میان تارهای عنکبوت قرار گرفته است ولی همین مخزن آب گرم کن دومین وسیله است که در بسیاری از کشورها انرژی حرارتی یا الکتریکی را در خانه مصرف می کند.

آیا شما می دانید:
1. در بیشتر خانه ها 20 درصد پولی که به مصرف تأمین انرژی می رسد در جهت تهیه آب گرم خرج می شود.
2. درجه حرارت آبگرمکن خانه ی شما با یک ترموستات استوانه ای آبی قابل کنترل است. هر چند تمام آب گرمکن ها فاقد این وسیله ی ساده هستند ولی بهتر است که شما از این وسیله ساده و مفید استفاده کنید تا در زمان عدم نیاز به آب گرم با درجه ی حرارت بالا به منظور جلوگیری از مصرف انرژی زیاد ترموستات را در دمای حداقل 60 درجه سانتی گراد قرار دهید.

3. اگر درجه حرارت مخزن آبگرمکن شما کمتر از 60 درجه سانتی گراد باشد، شما یک خطر بزرگ را نادیده گرفته اید. زیرا باکتری مولد بیماری لژبونر (یک نوع پنومونی یا ذات الریه را تولید می کند.) در آبهای گرم تا حدود 55 درجه ممکن است زنده و فعال باقی بماند.

مهمترین کاری که شما باید انجام دهید:
1- عایق بندی و پوشاندن اطراف لوله های انتقال آب داغ و مخازن آب گرم دوجداره با استفاده از عایق های حرارتی است. با این عمل شما 7 تا 8 درصد کمتر انرژی مصرف می کنید. هزینه ی مصرف این انرژی در سال از هزینه عایق بندی مجازی آب داغ خیلی بیشتر است.

2- اگر آبگرمکن قدیمی و کهنه خود به دلیل رسوب گرفتگی جداره داخلی آن را با یک آبگرمکن جدیدی تعویص کنید ممکن است تا 35 درصد در هزینه ی سوخت برای آبگرمکن صرفه جویی کنید.