بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر با هدف بیان دیدگاه های مختلف در مورد رهبری و فرهنگ برای رسیدن به دیدگاه در مورد رهبری فرهنگی انجام گرفته است . برای این منظور به دنیال پاسخ به این سوال هستیم، که یک رهبر در سازمانهای هزاره سوم ، دارای چه ویژگیهایی می تواند باشد؟ با بررسی پیشنه تحقیقات رهبری و فرهنگ می توان نتیجه گرفت که یک رهبری فرهنگ مدار، رهبری است که با تاکید بر اعتماد، ارزش، مسئولیت اجتماعی، اخلاق، عقلانیت، عدالت، استقلال ، تعاملات فرهنگی، خدمت گذاری، خلاقیت، روابط، نظم اجتماعی، هویت، ثبات، قدرت، الهام، باورها، نمادها، نگرشها و سمبل ها در سازمان اعمال حاکمیت می کند.
واژه های کلیدی: مدل رهبری، سبک رهبری، فلسفه رهبری، فرهنگ، رهبری فرهنگی
Cultural leadership: The fundamental necessity of organizations in the Third Millennium
Dr.Ali Atafar, Dr.Akbar Etebarian, Dr.Ali Rashidpour, Qader Vazifeh Damirchi× Department of Cultural Management and Planning, Isfahan Science and Research
Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran.
Abstract
This study has done to express a different perspective about the leadership and culture to achieve the insights cultural leadership. For this purpose, we at-tempted to answer this question ʽ:KDW LV D leader features in the organization RI WKH WKLUG PLOOHQQLXP"ʼ With surveying the literature of leadership and cul-ture can be concluded that a cultural leadership is a leaders that apply the rule by focuses on trust, values, social responsibility, ethics, rationality, justice, in-dependence, cultural interaction, service, creativity, relationships, social order, identity, stability, strength, inspiration, beliefs, symbols, attitudes and sym-
bols. Keywords: leadership models, leadership style, leadership philosophy, cul-ture, cultural leadership
1نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری مدیریت فرهنگی، vazifehqader@gmail.com - 09144514570
259
International Conference on Management
-1 مقدمه
با توجه به اینکه رهبری یک موضوع مهم و گسترده و در عین حال پر از ایده های گیج کننده و اصطلاحات، تفسیر های متفاوت گسترده ای می باشد. رهبری در هر نوعی از کار و بازی، طرح یا پروژه ای بدون در نظر گرفت مقیاس، و بدون در نظر گرفتن قدرت مالی و رسمی وجود دارد. بنابراین، راههای زیادی برای عملیات رهبری وجود دارد، به همین جهت جای تعجب نیست که تعریف و توصیف رهبری خیلی مشکل است. تری(1960) 2 رهبری را، عمل تاثیر گذاری بر افراد معرفی کرده بطوریکه از روی میل و علاقه برای هدف گروهی تلاش کنند و کونتز(1380) 3 رهبری را تحت تاثیر قرار دادن دیگران جهت کسب هدفمشترک تعریف نموده است. اصولاً صاحب نظران رهبری را هنر نفوذ در دیگران می دانند. حال این سوالات مطرح می شود که رهبری چیست؟ آیا یک مدل فنی است؟ آیا یک رفتار است؟ آیا بیشتر یک سبک است یا فلسفه؟ یک روش مفید برای درک رهبری؛ کاوش در تفکر و نظریه ها رهبری با با رویکرد مدل، فلسفه و سبک رهبری است.
برآیند سبک رهبری و سطح بلوغ کارکنان بیانگر سبک مطلوب رهبری می باشد. در مورد رهبری تحقیقات گسترده ای انجام گرفته است و هریک از یک جنبه رهبری را مورد تجریه و تحلیل قرار داده اند. اما نتوانسته اند شکاف موجود بین پیروان و رهبری را پرکنند و اجتماعی را در بین مدلها و نظریه ها بوجود آورند. با نظری بر تاریخ اجتماعی بشر، که درقرون باستان خدایان و بردگان بودند، با پایداری بردگان، بردگان به رعیت و کارگران و نهایتاً به شهروندان و کارکنان، شهروندان به شهروندان توسعه یافته تر تبدیل شدند. حال سوال اینجاست که رهبران و مدیران این تحولات را درک کرده اند؟ و خود را از قالب کارفرما و مدیران کنترل کننده به مدیران و رهبران توانبخش تبدیل کرده اند؟
امروزه جو جامعه و سازمانها یک جو فرهنگی است. در واقع شهروندان و کارکنان با توسعه فرهنگی، توسعه یافته اند. الزامات اداره چنین شهروندانی نیازمند رهبرانی توانبخش با سبک رهبری فرهنگ مدار است. مدیران در بستر این الزامات باید تربیت شوند. و طلب بزرگان هم این است که رهبری فرهنگ مدار در و بسط داده شود. چون برای انجام هر تحولی، بستر سازی فرهنگی لازم است (رحیمی و همکاران، (1389 لذا وجود رهبران فرهنگ مدار که بتواند در بستر فرهنگ و دانش بنیان حرکت کند می تواند در رسیدن سازمانها و کارکنان به اهداف متعالی به بهترین نحو عمل نماید، ضروری است. حال، در جامعه ای که مردمان آن توسعه یافته و در بستر فرهنگ اسلامی و ایرانی پرورش یافته اند و به طبع آن سازمانهای کشور را شکل داده اند. و تاکید مراجع دینی و مقام معظم رهبری هم در این راستا می باشد. یک رهبر در سازمانهای چنین جامعه ای، دارای چه ویژگیهایی است؟
-2 مروری بر ادبیات
1-2 رهبری
دانشمندان و صاحبنظران علم رفتار سازمانی، تعاریف بسیار مختلف و متعددی از موضوع رهبری ارایه دادهاند که همین عدم توفیق در ارایه یک تعریف واحد از رهبری، نشان دهنده این واقعیت است که موضوع رهبری در برگیرنده تعاملات پیچیدهای میباشد معمولاً نوع تعریف از رهبری متاثر از نوع دیدگاه محققان است که در ادامه به چند نمونه از مهمترین تعاریف ارایه شده در خصوص رهبری اشاره میکنیم:
از نظر عامه مردم رهبران کسانی هستند که مردم دیگر را به سوی خود جلب می کنند یعنی کسی که دیگران را با یک نیروی خدادادی به سوی خود می کشد. بنیس (1985) معتقد است که رهبری همانند عشق و زیبایی مقولهای
2 George Terry 3 Harold Koontz
260
International Conference on Management
که هرکس وجود آن را می شناسد؛ اما تعریف آن را نمیشناسد. رهبری در علم جامعه شناسی مقولهای است که بیشترین مطالعات بر روی آن انجام گرفته و کمترین در کار آن وجود دارد. حداقل 650 تعریف از رهبری در ادبیات مدیریت صورت گرفته است (بنیس، :1985 ص.(192 بنابر به تعریف علاقه بند (1381) رهبری عبارت است از "فرایند اثرگذاری و نفوذ در رفتار در اعضای سازمان برای یاری و هدایت آن ها در انجام وظایف سازمانی(ص.( 217 در واقع، رهبری فراگرد نفوذ در فعالیت های یک گروه سازمان یافته در جهت تعیین هدف و برآوردن آن ها است(هوی و میسل،.( 510 :1382 اولیوا نیز رهبری را به عنوان فرایند تاثیرگذاری بر فعالیت های یک گروه با تلا های سازمان یافته در جهت هدف گذاری و دست یابی به اهداف در نظر می گیرد(اولیوا،.(318 :1379
در مورد رهبری تحقیقات گسترده ای صورت گرفته است. تمامی این تحقیقات را می توان در سه گروه طبقه بندی کرد:
1-1-2 مدل رهبری
مدل رهبری؛ حاوی نظریه ها و یا ایده های است که در مورد رهبری کردن بطور اثربخش یا تبدیل شدن به یک رهبر خوب، بحث می کند. مدل رهبری، یک مدل رهبری ساختاری است که شامل فرایند یا منطق و یا یک چارچوب می شود که می تواند مانند یک ابزار، در انجام، درک و آموزش رهبری مورد استفاده قرار گیرد و یا اعمال شود. مدل های رهبری در پنج گروه قابل بررسی است:
(1 مدل صفات رهبری) 4 کارلایل و گالتن(1800 ) 5؛ استگدیل(1948) 6؛.(87-1983) 7 (2 مدل رهبری ایدهای رفتاری8 (مدیریت گرید9 بلیک و موتون.(1964 10
(3 مدل رهبری موقعیتی / اقتضایی (شامل: مدل سه سبک کرت لوبن1939 11؛ زنجیره رفتار رهبری تاننباوم و اشمیت12؛ مدل مشروط فیدلر1967 13؛ نظریه مسیر - هدف هاوس1971 14؛ مدل رهبری موقعیتی هرسی و بلانچارد1982 15؛ و مدل چهار فیرم بولمن و دیل .(1991 16
4( مدل عملکرد رهبری (شامل: مدل رهبری اقدام محور جان ادیر1983 17 و مدل پنج روش رهبری کوزز و پوسنر.(1987 18
(5 رویکرد روان شناختی یکپارچه)19سه سطح رهبری جیمز.(2011 20
2-1-2 فلسفه رهبری
4 Trait-Based 5 Carlyle and Galton 6 Ralph Stogdill 7 Kouzes and Posner
8 behavioral ideals leadership models 9 Managerial Grid 10 Blake and Mouton
11 Kurt Lewin's Three Styles model 12 Tannenbaum & Schmidt's Leadership Continuum 13 Fiedler's Contingency model 14 Robert House's Path-Goal Theory
15 Hersey and Blanchard's Situational Leadership model 16 Bolman and Deal's Four Frame model 17 John Adair's Action-Centered Leadership model
18 Kouzes and Posner's Five Leadership Practices model 19 integrated psychological approach 20 James Scouller's Three Levels of Leadership
261
International Conference on Management
هر فلسفه ای، مثل فلسفه رهبری، راه تفکر و رفتار است. در واقع فلسفه، مجموعه ای از ارزش ها و اعتقادات است. به عبارت دیگر؛ فلسفه رهبری حاوی ایده های مبتنی بر ارزش که چگونه یک رهبر باید باشد و عمل کند و حاوی منابع قدرت یک رهبر است. فلسفه رهبری را هم می توان در پنج عنوان بررسی کرد.
(1 رهبری خدمتگزار21 (روبرت گرینلیف22، (1977 (2 رهبری قابل اعتماد23 (بیل جورج24، (2003 (3 رهبری اخلاقی25 (آلن چپمن26، (2006
(4 رهبری مبتنی بر ارزش27 (پیتر پروزان28، (1998 (5 منابع قدرت یک رهبر) 29 فرانسوی و ریون30 ، (1959
