بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر با هدف بیان دیدگاه هاي مختلف در مورد رهبري و فرهنگ براي رسیدن به دیدگاه در مورد رهبري فرهنگی انجام گرفته است. براي این منظور به دنیال پاسخ به این سوال هستیم، که یک رهبر در سازمانهاي هزاره سوم ، داراي چه ویژگیهایی می تواند باشد؟ با بررسی پیشنه تحقیقات رهبري و فرهنگ می توان نتیجه گرفت که یک رهبري فرهنگ مدار، رهبري است که با تاکید بر اعتماد، ارزش، مسئولیت اجتماعی، اخلاق، عقلانیت، عدالت، استقلال ، تعاملات فرهنگی، خدمت گذاري، خلاقیت، روابط، نظم اجتماعی، هویت، ثبات، قدرت، الهام، باورها، نمادها، نگرشها و سمبل ها در سازمان اعمال حاکمیت می کند.
واژه هاي کلیدي: مدل رهبري، سبک رهبري، فلسفه رهبري، فرهنگ، رهبري فرهنگی
-1 مقدمه
با توجه به اینکه رهبري یک موضوع مهم و گسترده و در عین حال پر از ایده هاي گیج کننده و اصطلاحات، تفسیر هاي متفاوت گسترده اي می باشد. رهبري در هر نوعی از کار و بازي، طرح یا پروژه اي بدون در نظر گرفت مقیاس، و بدون در نظر گرفتن قدرت مالی و رسمی وجود دارد. بنابراین، راههاي زیادي براي عملیات رهبري وجود دارد، به همین جهت جاي تعجب نیست که تعریف و توصیف رهبري خیلی مشکل است. تري - 1960 - 2 رهبري را، عمل تاثیر گذاري بر افراد معرفی کرده بطوریکه از روي میل و علاقه براي هدف گروهی تلاش کنند و کونتز - 1380 - 3رهبري را تحت تاثیر قرار دادن دیگران جهت کسب هدف مشترك تعریف نموده است. اصولاً صاحب نظران رهبري را هنر نفوذ در دیگران می دانند.
حال این سوالات مطرح می شود که رهبري چیست؟ آیا یک مدل فنی است؟ آیا یک رفتار است؟ آیا بیشتر یک سبک است یا فلسفه؟ یک روش مفید براي درك رهبري؛ کاوش در تفکر و نظریه ها رهبري با با رویکرد مدل، فلسفه و سبک رهبري است.برآیند سبک رهبري و سطح بلوغ کارکنان بیانگر سبک مطلوب رهبري می باشد. در مورد رهبري تحقیقات گسترده اي انجام گرفته است و هریک از یک جنبه رهبري را مورد تجریه و تحلیل قرار داده اند. اما نتوانسته اند شکاف موجود بین پیروان و رهبري را پرکنند و اجتماعی را در بین مدلها و نظریه ها بوجود آورند. با نظري بر تاریخ اجتماعی بشر، که در قرون باستان خدایان و بردگان بودند، با پایداري بردگان، بردگان به رعیت و کارگران و نهایتاً به شهروندان و کارکنان، شهروندان به شهروندان توسعه یافته تر تبدیل شدند. حال سوال اینجاست که رهبران و مدیران این تحولات را درك کرده اند؟ و خود را از قالب کارفرما و مدیران کنترل کننده به مدیران و رهبران توانبخش تبدیل کرده اند؟
امروزه جو جامعه و سازمانها یک جو فرهنگی است. در واقع شهروندان و کارکنان با توسعه فرهنگی، توسعه یافته اند.الزامات اداره چنین شهروندانی نیازمند رهبرانی توانبخش با سبک رهبري فرهنگ مدار است. مدیران در بستر این الزامات باید تربیت شوند. و طلب بزرگان هم این است که رهبري فرهنگ مدار در و بسط داده شود. چون براي انجام هر تحولی، بستر سازي فرهنگی لازم است - رحیمی و همکاران، - 1389 لذا وجود رهبران فرهنگ مدار که بتواند در بستر فرهنگ و دانش بنیان حرکت کند می تواند در رسیدن سازمانها و کارکنان به اهداف متعالی به بهترین نحو عمل نماید، ضروري است. حال، در جامعه اي که مردمان آن توسعه یافته و در بستر فرهنگ اسلامی و ایرانی پرورش یافته اند و به طبع آن سازمانهاي کشور را شکل داده اند. و تاکید مراجع دینی و مقام معظم رهبري هم در این راستا می باشد. یک رهبر در سازمانهاي چنین جامعه اي، داراي چه ویژگیهایی است؟
-2 مروري بر ادبیات
1-2 رهبري
دانشمندان و صاحبنظران علم رفتار سازمانی، تعاریف بسیار مختلف و متعددي از موضوع رهبري ارایه دادهاند که همین عدم توفیق در ارایه یک تعریف واحد از رهبري، نشان دهنده این واقعیت است که موضوع رهبري در برگیرنده تعاملات پیچیدهاي میباشد و معمولاً نوع تعریف از رهبري متاثر از نوع دیدگاه محققان است که در ادامه به چند نمونه از مهمترین تعاریف ارایه شده در خصوص رهبري اشاره میکنیم:از نظر عامه مردم رهبران کسانی هستند که مردم دیگر را به سوي خود جلب می کنند یعنی کسی که دیگران را با یک نیروي خدادادي به سوي خود می کشد. بنیس - 1985 - معتقد است که رهبري همانند عشق و زیبایی مقولهاي که هرکس وجود آن را می شناسد؛ اما تعریف آن را نمیشناسد.
رهبري در علم جامعه شناسی مقولهاي است که بیشترین مطالعات بر روي آن انجام گرفته و کمترین در کار آن وجود دارد. حداقل 650 تعریف از رهبري در ادبیات مدیریت صورت گرفته است - بنیس، :1985 ص. - 192 بنابر به تعریف علاقه بند - 1381 - رهبري عبارت است از"فرایند اثرگذاري و نفوذ در رفتار در اعضاي سازمان براي یاري و هدایت آن ها در انجام وظایف سازمانی - ص. - 217در واقع، رهبري فراگرد نفوذ در فعالیت هاي یک گروه سازمان یافته در جهت تعیین هدف و برآوردن آن ها است - هوي و میسل،. - 510 :1382 اولیوا نیز رهبري را به عنوان فرایند تاثیرگذاري بر فعالیت هاي یک گروه با تلا هاي سازمان یافته در جهت هدف گذاري و دست یابی به اهداف در نظر می گیرد - اولیوا،. - 318 :1379در مورد رهبري تحقیقات گسترده اي صورت گرفته است. تمامی این تحقیقات را می توان در سه گروه طبقه بندي کرد:
1-1-2مدل رهبري
مدل رهبري؛ حاوي نظریه ها و یا ایده هاي است که در مورد رهبري کردن بطور اثربخش یا تبدیل شدن به یک رهبر خوب، بحث می کند. مدل رهبري، یک مدل رهبري ساختاري است که شامل فرایند یا منطق و یا یک چارچوب می شود که می تواند مانند یک ابزار، در انجام، درك و آموزش رهبري مورد استفاده قرار گیرد و یا اعمال شود. مدل هاي رهبري در پنج گروه قابل بررسی است:
- 1 مدل صفات رهبري - 4 کارلایل و گالتن - 1800 - 5؛ استگدیل - 1948 - 6؛. - 87-1983 - 7
- 2 مدل رهبري ایدهاي رفتاري8 - مدیریت گرید9 بلیک و موتون. - 1964 10
- 3 مدل رهبري موقعیتی / اقتضایی - شامل: مدل سه سبک کرت لوبن1939 11؛ زنجیره رفتار رهبري تاننباوم و اشمیت12؛ مدل مشروط فیدلر1967 13؛ نظریه مسیر – هدف هاوس1971 14؛ مدل رهبري موقعیتی هرسی و بلانچارد1982 15؛ و مدل چهار فیرم بولمن و دیل . - 1991 16
4 - مدل عملکرد رهبري - شامل: مدل رهبري اقدام محور جان ادیر1983 17 و مدل پنج روش رهبري کوزز و پوسنر. - 1987 18
5 - رویکرد روان شناختی یکپارچه - 19سه سطح رهبري جیمز. - 2011 20
2-1-2 فلسفه رهبري
