دانلود مقاله سنگ فیروزه

بخشی از مقاله

سنگ فیروزه

تاريخچه
نام لاتين فيروزه از واژه فرانسه سنگ تركيه Turkish گرفته شده است.(اسميت 1977) به انگليسي و فرانسوي آنرا Tutquoise ايتاليايي Turchese و آلماني Turkis گويند. به اين علت كه فيروزه ايران از طريق تركيه به اروپا صادر مي شد. واژه فيروزه در زبان فارسي بدين علت داده شده كه در گذشته معتقد بودند هر كه اين كاني را با خود داشته باشد بر ديگران پيروز خواهد شد. نام لاتين آن كالائيت callaite است. فيروزه يكي از سنگهاي قيمتي است كه از عهد باستان در ايران شناخته شده، از كتيبه بنياد كاخ داريوش بزرگ در شوش معلوم مي گردد كه در آن تاريخ فيروزه (احسائين) ناميده مي شد و از خوارزم براي زينت آلات كاخ آورده شده بود. نمونه هاي دست آمده در كاوش هاي باستان شناسي نشان مي دهد

كهفيروزه در هزاره دوم قبل از ميلاد در ايران به عنوان سنگ زينتي استفاده مي شده است فيروزه مظهر آبي آسمان و دريا است. لا يتنهاي بودن اقيانوس از عمق روح اين جواهر سخن مي گويد. بي حد و مرز بودن اسمان، از ارتفاع نامحدود معراج سخن مي گويد. فيروزه مانند خاك كدر است. با اين همه روح را بالا برده درايت و عقل و زمين و آسمان را ما ارزاني داده است. فيروزه سنگ مسن و در عين حال جواني است. تمدن هاي قديم و معصري كه از نظر روحانيت غني بوده اند، فيروزه را به عنوان يكي از مقدس ترين سنگ ها مورد توجه قرار داده

اند. رنگ آبي فيروزه اين اعتقاد ا ايجاد كرده است كه ما از روح ساخته شده ايم. در مصر باستان، فيروزه، مالاكايت و لاجورد از سنگ هاي مقدس بوده اند. در فرهنگ پارسي نيز فيروزه سنگ مقدسي بوده است و به اين جواهر به عنوان مظهري از خلوص مي گريسته اند. نزد بودايي هاي تبتي و سرخپوستان آمريكا فيروزه از احترم بسياري برخوردار است. اين افرا معتقدند كه فيروزه اتمسفر اطراف زمين و آسمان را نگاه مي دارد و دهنده ي زندگي و نفس است. سرخ پوستان آمريكايي، معتقدند كه فيروزه محافظ و نگهبان جسم و روح است. در دو تمدن فوق، مجموعه فيروزه و مرجان قرمز را براي ايجاد قطبيت، مورد استفاده قرار مي دهند. زمين(قرمز) و روح(آبي). كولي ها، فيروزه را روي ناف خود مي بستند و معتقد بودند كه

فيروزه براي همه موارد مفيد است. در تبت، پلي به نام فيروزه نام گذاري شده است و معتقدند كه فيروزه خوش اقبالي مي آورد. فيروزه را به عنوان نگين انگشتر و يا براي تزيين مو به كار مي برند. زنان تبتي از كلاه گيس هاي بزرگي كه با فيروزه پوشيده بوده است استفاده ميكردند تا زيبايي موهاي خود را به حداكثر برسانند. فيروزه احساسات منفي فرد استفاده كننده را به خود جذب مي كند و در صورتي كه فرد بيمار و يا اتفاق ناخوشايندي براي او در شرف وقوع باشد رنگ فيروزه عوض مي شود و گاهي در راه خدمت به صاحبش و به دليل مراقبت از او فيروزه فرباني مي شود. ( ترك بر ميدارد) اين جواهر داراي ارتعاشت درمان كننده قوي است و به دليل وجود مقدار قابل ملاحظه اي از مس در ساختمان آن اين اثر درمان كننده به طور قابل ملاحظه اي افزايش مي يابد

فيروزه در ايران فيروزه علاوه بر نيشابور در جنوب مشهد، شمال شرق كرمان، شمال شرق شهر بابك، در تفت نرديك يزد و در قلعه وزيري نزديك بصيران و بيرجند وجود دارد

اقسام فيروزه
از لحاظ ارزش فيروزه را به گروه هاي زير رده بندي مي كنند: 1- فيروزه آبي آسماني ( ساده و شجري ) ارزش زينتي زيادي دارند. مقدار آن ها بخصوص ساده بسيار كم است. 2 - فيروزه متوسط به 4 گروه تقسيم مي شوند و غالباً به كشورهاي اروپايي صادر مي شدند. 3- فيروزه هاي نامرغوب با رنگ آبي پريده و سبز 4- فيروزه عربي: عربي اسم تازه اي است كه به فيروزه هاي بد داده شده است. بدين علت كه از اهالي معدن كساني كه به زيارت خانه خدا رفته اند اين فيروزه ها را با خود برده، در عربستان و يا حجاز به اعراب فروخته بودند. از آن

وقت فيروزه هاي بد را كه سبز كمرنگ است يا برص يا بهق دارد و در ايران به فروش نمي رسد عربي گفته اند. بعضي از اين فيروزه هاي عربي سفيد رنگ را شيربو مي گويند. قطعات مسطحي كه به حهت كمربند و بازوبند خوبست و در معدن آنها را توفال گويند، از قسم عربي و بعضي از آنها قيمتي مي باشد. نوعي از فيروزه سبز است كه آنرا گل كاسني مي نامند. رده بندي ديگري از فيروزه 1-

عجمي: فيروزه هاي گرد نسبتاً درشت براي ساختن انگشتر با رنگ سير2 چغاله نيم رنگ: فيروزه هاي گرد نسبتاً درشت براي ساختن انگشتر با رنگ روشن تر 3- چغاله: فيروزه هاي گرد نسبتاً درشت با رنگ خيلي روشن 4- عربي: فيروزه هاي تخت داخل رگه براي ساختن مدال كه در عربستان مرغوب است با رنگ سير 5- توفال رنگين: فيروزه عربي كه سنگ آن از بين رفته و خود رگه پايان است با رنگ سير 6- توفال نيم رنگ: فيروزه عربي با رنگ روشن تر 7- توفال سفيد: فيروزه عربي با رنگ خيلي روش8- شجري: فيروزه هاي رگه دار كه از اجتماع چند دانه فيروزه در داخل سنگ پهلوي هم تشكيل شده است. 9- نرم: دانه هاي خيلي كوچك فيروزه.

از گذشته هاي بسيار دور تاكنون بسياري از مردم بر اين باور بوده و هنوز هم هستند كه «فيروزه سنگي است كه براي انسان و به خاطرآرامش او آفريده شده است » حتي امروز نير در دنياي مد باوجود تعدد و تنوع جواهرات ، فيروزه با آن رنگ آسماني و سحر آميزش علاقه و اعتقاد بسياري از مردم را به خود جلب كرده و از محبوبيت خاصي برخوردار است . در بسياري از فرهنگهاي قديم و جديد ، از فيروزه به عنوان سنگي مقدس و طلسم خوشبختي و خوش شانسي ياد شده است . صنايع دستي ساخته شده از فيروزه نير كه در طي كاوشهاي باستانشاسي در كشور مصر ، در مقبره هايي مربوط به سه هزار سال پيش از ميلاد مسيح يافت شده است ، قديمي ترين گواه بر اين مطلب است و نشان مي دهد كه مصريان

باستان ، فيروزه را گوهري معنوي و مقدس مي دانستند . پادشاهان ايران باستان ، از گوهرهاي آبي آسماني مانند فيروزه ، براي تزئينات دست و گردن استفاده مي كردند و براين باور بودند كه اين گوهر خوش رنگ آنها را در برابر مرگ غير طبيعي يا به قولي ، «اجل معلق » محافظت خواهد كرد از اين رو تغيير رنگ گوهرهاي به كار رفته در گردن بندها و دستبندهاي آنها ، خوش يمن نبوده و علامت خطري براي شخص استفاده كننده از آن به شما مي رفت ، اما امروزه بر كسي پوشيده نيست كه عواملي همچون نور٬ مواد آرايشي ، گرد و غبار و چربي و ميزان HP پوست و برخي عوامل شيميايي ديگر ، باعث تغيير رنگ فيروزه مي شوند كه هيچ كدام از آنها نيز زنگ خطري براي استفاده كننده از اين سنگ قيمتي و زيبا نيست
رنگ آبي از مس ، رنگ سبز از آهن

فيروزه يك فسفات آلومينيوم با سختي حدود 6 مي باشد. با اين حال به طور قابل ملاحظه اي از كوارتز نرمتر است اين كاني به طور طبيعي در طيف وسيعي از رنگها٬ از آبي آسماني روشن تا سبز خاكستري يافت مي شود. فيروزه در مكانهايي بوجود مي آيد كه ميزان مس موجود در منطقه به ميزان بالايي باشد بر اثر تاثير محلولهاي سطحي

مس دار بر روي سنگهاي غني از Al2O3 و غني از فسفر( فسفر بصورت آپاتيت در درون سنگهاي آذرين وجود دارد) .فيروزه بوجوي مي آيد گاهي نيز بر اثر 4تاثير محلولهاي سطحي مس دار٬ بر روي فسيلهاي استخواني جانوران فيروزه به وجود مي آيد. فيروزه با رنگ آبي خوشرنگ بهترين كيفيت راداراست وبسيار كمياب ميباشد ودر حاليكه رنگ سبز يا آبي كمرنگ كه از ارزش كمي برخوردار مي باشد فراواني بيشتري دارد. رنگ آبي فيروزه به خاطر وجود عنصر مس و رنگ سبز از عناصر آهن (Fe) يا كرم Cr) ( بوجود مي آيد ، آنچه در اغلب فيروزه ها عموميت دارد وجود رگه يا رگچه هايي سياه يا قهوه اي رنگ برجسته است كه مربوط به سنگ مادر تشكيل دهند فيروزه مي باشد .

اين رگه ها گاه در طرحهاي منظم و غير منظم شكل مي گيرند كه در چنين حالتي به آن شبكه عنكبوتي (Spider web) و در اصطلاح بازار ايران به آن فيروزه شجري مي گويند. اگر اين طرح منظم و زيبا باشد باعث افزايش ارزش فيروزه خواهد شد در حاليكه اگر اين شبكه نامنظم و به صورت نقطه و لكه اي باشد از ارزش فيروزه خواهد كاست .

كريستالهاي موجود در فيروزه اكثرا” بصورت ميكروكريستالين بوده و تقريبا” با چشم غير مسلح قابل مشاهده نيستند . فيروزه اكثرا” به صورت لايه يا رگچه و يا نودول غده اي ) و نوگت (تكه اي ) در سنگهاي تيپ آندزيتي يافت مي شود كشورهاي امريكا ، مكزيك ، فلسطين اشغالي ، افغانستان ، چين داراي منابع معدني فيروزه مي باشند. اما آنچه قابل توجه و مهم است اين است كه زيباترين و با كيفيت ترين نوع فيروزه با رنگ آبي آسماني بي نظير در شمال شرق ايران در نزديكي شهرستان نيشابور يافت مي شود.

فيروزه به ندرت به صورت تراش دار مي باشد اكثرا” بصورت برش كبوچان (Cabuchan) است همچنين برش بيد يا دانه تسبيحي (Bead) و برش فانتزي (Fancy) نيز كاني فيروزه برش داده مي شود.
معدن فيروزه نيشابور
تنها معدن فیروزه ایران با ذخیره 9 هزار تن و ظرفیت تولید سالانه 19 تن در 55 کیلومتری شما لغربي نیشابور قرار دارد به طور تقریبی از هر تن سنگ فیروزه خام این معدن 8 تا 10 کیلوگرم فیروزه حاصل می گردد که به منظور گوهر(gem)
براي زيور آلات٬ تزیینات و مصارف دیگر مورد استفاده قرار می گیرد . معدن فیروزه نیشابور نه تنها مهمترین معدن فیروزه کشور است بلکه در سطح جهانی نیز بدلیل کیفیت عالی آن بخصوص انواع عجمی و شجری ممتاز و از معروفیت خاصی بخورداراست . نمونه هاي به نمایش گذاشته ایی از سنگ طبيعي فیروزه این معدن در موزه های زمین شناسی و معدنی دنیا مانند موزه زمین شناسی لندن وايران مانند موزه سازمان زمین شناسی تهران ومشهد خود گواه بر ارزشمندی این سنگ قیمتی است.متاسفانه امروزه اين گوهربوسيله واسطه هاي عرب٬ ترك وماليزيايي باقيمت نازل از بازار ايران خريداري شده و پس ازدرآمدن بصورت زيور آلات با قيمتهاي گزاف به كشورهاي اروپايي وامريكا صادر ميشود .
1- عملیات اکتشاف

2- عملیات انفجار و جمع آوری سنگ فیروزه

3- عملیات خارج ساختن سنگ خام فیروزه

4- عملیات جداسازی اولیه در نزدیکی معدن

5- عملیات تراش و برش دقیق
تراش فيروزه بوسيله چرخي بوده است كه از سنباده و صمغ مخلوط كرده مي سازند. سنباده را از بدخشان و صمغ را از هندوستان مي آورند. تراشنده با دست راست به وسيله وزن چرخ را مي گرداند و فيروزه را با دست چپ بر روي چرخ مي گذارد. براي آنكه انگشتش ساييده نشود، قطعه چرمي يا پارچه اي يا چوبي به انگشت بسته آنرا محفوظ نگه مي داشت. قبل از استفاده از اين چرخها، فيروزه را روي سنگ هايي كه در كوهها پيدا مي شده اند كه زبر بود مي تراشيدند و وضع تراش آن بطور ساييدن بود. اكنون هم فيروزه هايي ريز را به

همان وضع مي تراشند. فيروزه، بعد از تراش، جلا داده مي شود و جلا دادن آن وابسته به ساييدن فيروزه است. بر روس سنگ صيقلي با قطعه چرمي با خاك فيروزه كه از چرخ هنگام تراش پيدا مي شود. جلا دادن كار اطفال است و يك نفر جلا دهنده براي سه نفر تراشنده كافي است. شكل تراش بستگي به اندازه و شكل اصلي دانه و قطعه فيروزه دارد. از ميان اشكال دو شكل متداول و مرغوب است. يكي پيكان كه مخروطي است. ديگري مسطح كه پهن و صاف است. قطعه پيكاني هر چه بيشتر برجستگي داشته باشد، اوج آن تند تر، مرغوب تر و مطلوب تر است. اما فبروزه هايي كه نازك باشد به كار تراش پيكاني نمي آيد و آنها را مسطح مي تراشند. اگر كلفت باشد تقريباً بيضي تراشيده مي شود كه روي آن محدب است.

هرچه تحدب آن زياد تر باشد، مرغوب تر است. تراش پيكاني مخصوص فيروزه خوشرنگ است. زيرا اگر فيروزه كم رنگ باشد و پيكاني تراشيده شود، اوج و بالاي آن بواسطه نازكي قبول شعاع خارجي مي كند و سفيد مي نمايد و از قسمتآن مي كاهد. فيروزه عربي را اغلب مسطح مي تراشند و قطعات بزرگتر عربي اكثراً معيوب است و خوشرنگ نيست. اما جواهر فروشان وحكاكها معايب فيروزه را از قبيل برص و بهق را با نقشهايي كه روي فيروزه مي كشند و از طلا، اكليل و غيره پر مي نمايند كه عيب ها مستور گردد
خواص شیمیایی

فرمول شيميايي فيروزه را كراس 1952 به صورت cuoh(po4)5 h5(ai(oh))b نوشته است. فيروزه داراي وزن مخصوص 8/2-6/2 و ضريب شكست 65/1- 61/1 و سختي 5-6 است . فيروزهاز نظر خواص نوراني دو محوري مثبت است. فيروزه ترد و شكننده است. جلاي فيروزه شيشه اي و به قولي مومي است. معمولاً نور را عبور نمي دهد يا به عبارتي او پاك و (كدر و تيره ) است. در صورت ساختن پرده بسيار نازكي از فيروزه نو را از آن عبور مي كند. تركيب شيميايي فيروزه به اين صورت است اكسيد آلومينيم %84/36 – اكسيد فسفر %12/34 – اكسيد مس %27/9 – آب %47/19 و همينطور ناخالصي نيكل و منگنز ميباشد. فيروزه داراي سيستم تري كلينيك رده پنيا كوئيرال فرم كريستالي اكثراً كوچك و يا منشوري است.
خواص علمی
ارتباط با رگه سنگ و پي بردن به چيدن رگه هاي سنگ و تصور نمودن اشكال به خصوص بر روي آن از نظر علمي- كشور سوئد بلژيك پديده پزشكي از يك گرم به بالا روي فشار خون- ضربان قلب و نوع رنگ آرامش بخش مي باشد. ارزش معنوي در كشورهاي عربي و آسياي ميانه به عنوان سنگ شانس- سنگ حاكم سنگي كه فقد را از انسان مي زند. سنگ جادويي سنگ وادار كننده سنگ افسانه اي و سنگ رزق دهنده مي دانند
خواص معنوی
در كتاب علامه مجلسي روايت از رسول اكرم(ص): هر كس فيروزه را در روز يك با ر نگاه كند پنج بار در بهشت به رويش باز مي شود. دومين روايت : اولين هديه اي كه خداوند به رسول اكرم(ص) در غار حراء سنگ فيروزه بود و از طريق جبرئيل به ايشان داده شده است. نقل از مردم جنوب ايران- خوزستان روايت ديگر خداوند فرموده هركس فيروزه اي نكند شرمنده آن شخص مي شو د
خواص فیزیکی
از بزرگترين خواص اين گوهر در ميان ديگر سنگها بيش از صد هزار رنگ در آبي و سبز دارد. هرگز دو عدد سنگ مثل هم ندارد از نظر نوع و رنگ مثل اثر انگشت مي باشد سنگ زنده مي باشد. و مثل انسان از اكسيژن هوا استفاده مي كند. مواد تشكيل دهنده فيروزه آلومينيم مس منگنز اكسيد آهن و آب مي باشد. نوع ارزش در كشورهاي آسيايي به نام سنگ مهر و محبت همچون كشورهايي چون پاكستان- افغانستان- هندوستان و كشورهاي عربي (اطراف خليج فارس) عزيز ترين چيزي كه با پول شاه مقياس نمي شود جهت مبادله به وسيله سنگ فيروزه آن چيز گرانبها در همچنين كشورهايي قيمت گذاري يا مبادله يا معامله مي شود. از قديم ايام سنگ به عنوان سنگ چشم زخم نيز مطرح مي باشد. در ميان بيشتر

شهرها و روستاههاي كشور. از نظر ديدگاه مردم سوئد افراد مي توانند در محيط خود ديدگاه اشخاص مقابل خود را بسنجند به اين طريق كه شخصي پيدا مي شود و به شخصي كه از فيروزه استفاده مي كند مي گويد چقدر سنگ زشتي؟ چرا بهتر ازآن را نخريدي؟ و شخص ديگر مي گويد چقدر سنگ زيبايي نامش چيست؟ و چه خواص دارد. پس اينجا به وسيله سنگ فيروزه دو ديدگاه را مي توان حدس زد. ديدگاه اول نسبت به شخص منفي – ديدگاه دوم مثبت به اين علت است كه اين سنگ به لقب وادار كننده نيز مشهور مي باشد. اين پديده علمي در كشور سوئد مورد قبول مي باشد. فيروزه در مقابل سه چيز عكس العمل نشان مي دهد كه هرگز نبايد با آنها تماس پيدا كند. روغن، كرم، ادكلن

كشور سوئد ابا كوچكترين آزمايش سنگ فيروزه را در داخل يك گلدان قرار داده و از ماسه كنار دريا يا ماسه رودخانه گلدان را پر كرده و سنگ را در دل آن قرار داده و به مدت دو هفته در طول روز به آن مانند يك گل آب مي دهند و اگر سنگ فيروزه اصيل نيشابوري باشد بايد به فیروزه جواهر آبی رنگ می‌باشد که در سالهای دور روی تاج فرعونها ، پادشاهان و امپراتوریهای باستان نصب می‌شده و احتمالا یکی از قدیمیترین سنگهای شناخته شده می‌باشد. رنگ آبی فیروزه آنرا از سایر سنگها متمایز و به آن ارزش بخشیده حالت است و منجر شده تا به عنوان یک جواهر استفاده شود

نحوه پیدایش فیروزه
چندین احتمال در مورد بوجود آمدن فیروزه وجود دارد که ما به چند مورد از آنها اشاره می‌کنیم:
• بطور شیمیایی ، یعنی هیدرات فسفات ، مس و آلومینوم
• توسط برخورد شهاب سنگ به زمین
• در آبهای زیرزمینی از میان سنگ آلومینیوم در حضور مس شکن گرفته است
• فیروزه در بیشتر اوقات در رسوبات مس در محیطهای بایر و نسبتا کم آب یافت شده است. به همین دلیل اغلب رسوبات مس را به عنوان ماده معرفی فرعی می‌شناسد.
شناخت وارزش فیروزه

اشكال مختلف فيروزه شامل دانه اي ريز، فيروزه ريز، كمپاكت، متخلخل، كليراي، خوشه اي، دندريتي و گاهي پوششي است. فيروزه ظاهراً به صورت نامتلبور و به صورت رگه و دانه هاي پراكنده در داخل سنگ مادر يافت مي شود و غالباً به صورت نهان بلور است. ميزان بلوره هاي فيروزه در طبيعت بسيار كم است و به علت جلاپذيري و رنگ جالب مورد توجه بوده است. فيروزه به رنگهاي آبي آسماني، آبي مايل به سبز، سبز مايل به زرد، خاكستري مايل به سبز، آبي نيلي و آبي مايل به سفيد وجود دارد. رنگ آبي آسماني نوع مرغوب آن است و سبز مايل به زرد نوع نامرغوب. در صورتي كه ميزان مس موجود در كاني زياد باشد به رنگ آبي در صورتي كه آهن زياد داشته اشد به رنگ سبز و در صورت وجود آلومينيم زياد به رنگ سفيد

ديده مي شود كه به ترتيب ارزش آن كاهش مي يابد يعني رنگ آبي با ارزش ترين نوع فيروزه است. رنگ فيروزه ممكن است به تدريج به رنگ سبز تغيير كند. علت اين امر قرار گرفتن كاني به مدت زياد در نور شديد و يا حرارت است كه با عث رنگ پريدگي و در نتيجه كم ارزش شدن كاني مي شود. رنگ آبي فيروزه حاصل از cu2t آبدار است در صورتي كه آب از دست برود رنگ آن سفيد مي شود مانند كات كبود كه در اثر حرارت آب تبلور خود را از دست داده و چون يون ديگري در محيط وجود ندارد به رنگ سفيد در مي آيد وبي در فيروزهيون fe3t

وAI3t هم وجود دارد كه AI3t به رنگ سفيد مي باشد و fe3t به رنگ سبز بنابراين فيروزه به رنگ سبز در مي آيدفيروزه دو رنگ را ابرش مي نامند. بعضي انواع فيروزه را سست و سفيد فام را در روغن مي گذاشتند و رنگش موقتاً پر رنگ تر مي شد ولي پس از چندي رنگ آن زايل مي گرديد. اگر چربي به فيروزه ماليده شود سبز مي گردد. رنگ خاكه فيروزه سفيد و گاهي سبز روشن است. فيروزه مصنوعي را از رنگ كردن سنگ ((مها)) بدست مي آورند كه با نام خضرا ناميده مي شد. اين فيروزه در صورت شكستن ار فيروزه اصل تشخيص داده

مي شد چون سطح شكستگي آن سفيد بود. كاني فيروزه به راحتي كثيف و گرد آلوده مي شود. بازدم بر آن اثر نامطلوب دارد. چناچه مدت زيادي در آب بماند جلاي آن كاهش مي يابد. اگر چربي يا روغن بر سطح فيروزه ماليده شود، خلل و فرج را پر كرده و به تدريج گرد و غبار موجود در هوا بوسيله ذرات چربي جذب شده و جلاي فيروزه را از بين مي برد. چناچه اثر نفوذي ذرات روغن عميق باشد ممكن است كاني خاصيت جلا پذيري و صيقل مجدد را هم از دست بدهد. سطح شكل فيروزه صدفي است. فيروزه چناچه در شعله حرارت تيره رنگ مي شود و رنگ شعله را به علت وجود مس، سبز يا آبي مي كند. اگر فيروزه را در لوله بسته فرار داده، حرارت زيادي به آن بدهيم آب تبلور فيروزه جدا شده، اثر آن بر ديواره لوله آزمايش

ظاهر مي شود و كاني به تيرگي مي گرايد. براي تشكيل فيروزه روشهاي متفاوني وجود دارد. فيروزه در شكاف سنگهايي كه اكسيد آلومينيم و سولفيدها را به همراه دارند در نتيجه تركيب سولفيد مس با فسفر حاصل از تركيباتي چون آپاتيت بوجود مي آيد. با قيمانده استخوان حيوانات نيز مي تواند به عنوان عامل وجود فسفر بكار مي رود. فيروزه سنگ رسوبي فسفاته است. اين كاني در اثر هوازدگي سنگ ميزبان رنگ خود را از دست مي دهد، لذا براي تهيه نمونه مرغوب اين كاني بايد از سنگهايي كه تحت تاثير هوازدگي قرار نگرفته اند،

استفاده كرد. در اثر آزمايش با فوتك فيروزه شكاف برداشته و رنگ قهوه اي پوسته پوسته پيدا مي كند و رنگ شعله هم سبز مات مي شود. نمونه هايي از كاني در hci و hno3 محلولند. تنها كاني كه شباهت زيادي به فيروزه دارد ( كريزوكلا) است ولي به علت اختلاف سختي مي توان آنها را از هم تشخيص داد. در اثر آزمايش با فوتك فيروزه پوسته پوسته قهوه اي مي شود ولي كريزوكلا تغيير نمي كند. جواهر فروشان براي تشخيص فيروزه از فوتك استفاده مي كنند بدين صورت كه سطح پشتي فيروزه را تحت تاثير شعله قرار مي دهند، سپس

با ذره بين هاي چشمي محل حرارت داده شده را مشاهده مي كنند. در صورت پوسته پوسته قهو ه اي شدن فيروزه است. در صنعت فقط استفاده زينتي دارد. اروپائيان نوع شجري و ايرانيان نوع عجمي كه بدون شجره است مي پسندند. مكان اوليه پيدايش فيروزه ، ايران، مصر، تركيه، و عربستان بوده است. در آمريكا( آريزونا، نوادا، و مكزيكو)، سمرقند، شبه جزيره سينا و مچوزي معادن آن در دست استخراج مي باشد. مهمترين مكان فيروزه در دنيا آسيا و نمونه معروف آن معدن فيروزه نيشابور مي باشد .
و در نهايت. فيروزه رنگهاي آبي آسمان و سبزي زندگي را در خود جمع كرده است و شما با داشتن اين گوهر بي نظير تكه اي از آسمان را در دستان خود خواهيد داشت