بخشی از مقاله
واژه های کلیدی: طرح مرمت و احیا - آسیب - نقاط حساس بنا - عوامل تخریب - مرمت استحفاظی و استحکامی - مطالعات آسیب شناسی - بافت زنده ی طبیعی - احیای سازه ای -
مصالح همگون- سیستم های سازه ای نوین - بافت سازه ای
چکیده
بافت ها و مراکز با ارزش تاریخی و فرهنگی شهرهای ایران مملو از بناهای ارزشمندی است که متاسفانه به علت عدم توجه کافی در حال فرسودگی و زوال می باشند. از ابتدایی ترین اقداماتی که باید در زمینه حفظ و احیای این گونه بناها برداشته شود ، مرمت آنهاست .
مرمت ساختمان های قدیمی به دلایل مختلف و بر اساس مبانی نظری مدون و یا سیاست های رایج در مدیریت متمرکز این بناها ، دوره ی زمانی نسبتاً درازی را به خود اختصاص داده است. اما قطعاً بناها را نمی توان جدا از محیط در برگیرنده ی آنها و بدون در نظر گرفتن نیازهای روز، مرمت و احیا کرد . اگر به طرح مرمت و احیای بناها در حکم جزیی از طرح بهسازی بافت های کهن و به عنوان بستر دربرگیرنده ی اکثریت قریب به اتفاق ساختمان های قدیمی و واجد ارزش ، معتقد باشیم ، می توانیم مرمت این بناها را در سلسله مراتب تهیه ی طرح های بهسازی و نوسازی در سطوح زیر جانمایی کنیم :
نخستین سطح : تهیه طرح تفصیلی عمومی برای تمامی پلاک های محدوده ی بافت .
دومین سطح : شناخت استخوان بندی بافت و طرح تقویت آن .
سومین سطح : تک بناهای قدیمی واجد ارزش .
چهارمین سطح : تهیه ی الگوی ساخت و سازه ای جدید .
این گفتار، بر اساس سومین سطح تهیه ی طرح های بهسازی بافت های کهن ، شکل گرفته است . از آنجایی که در فرآیند تهیه ی طرح مرمت و احیای یک بنای قدیمی ، بر اساس هر ایده و مبانی نظری ، بدون در نظر گرفتن ویژگی های کالبدی و یافتن پاسخ هایی برای حفظ اجزای ساختمانی و بررسی انطباق آنها با زندگی امروز و نیازهای جدید ممکن نیست، ضرورت انجام مطالعات آسیب شناسی بنا را به موازات سایر مطالعات ساختمان، ایجاب می کند. این مقاله سعی دارد در ادامه به تشریح مراحل مختلف مطالعات آسیب شناسی، تعیین آسیب های وارد آمده و شناخت عوامل مختلف آسیب رسان
(طبیعی ، انسانی)، بررسی مصالح به کار رفته و فنون کاربردی و ویژگی های فنی آنها و برخی راه های ترمیم و جایگزینی عناصر ساختمانی در جهت استحکام بخشی و مقاوم سازی بنا ، بپردازد.
بافت های تاریخی با شکل گیری ارگانیک و طبیعی خود و نیز روند نو شدن مکرر خویش در گذشته همانند یک بافت زنده ی طبیعی عمل می کردند . البته این شباهت در رونـد رشـد و تغییر ، اکنون از حالت طبیعت گونه ی خود خارج شده و مانند جنبه های دیگر زندگی ، شکلی مصنوع به خود گرفته است . لذا می توان وضعیت فعلی بافـت هـای تـاریخی را کـه همچنـان زنده و تا حدودی هر چند اندک ، فعال و پویاست ، به بافت طبیعی یک موجود زنده ی مریض شبیه دانست ، موجودی که هر چند تلاش های مستمری در جهت زنده نگه داشـتن آن انجـام می گیرد ؛ لیکن جهت گیری و اعمال این سلسله فعالیت ها ، گاه منجر به نابودی یا تبدیل آن به موجودی مصنوعی می شود که با گرفتن یک عضو مصنوعی بـه زنـدگی نابسـامان خـود ادامه می دهد .
نمونه یک بافت ارگانیک ( بافت زنده گیاه ) تکثیر سلولی و ایجاد بافت
