بخشی از مقاله
مديريت اجرا و نگهداري سيستم‌هاي آبياري
مديريت اجرا و نگهداري سيستم هاي آبياري
پيشگفتار:
هدف از نگارش كتاب حاضر آن است كه با توضيح كامل مراحل مختلف يك طرح، به گردانندگان تشكل هاي گروهي در زمينه‌ي اجراي وظايف محوله، كمك شود.
الف) طرح توسعه:
طرح توسعه شامل مراحل زير است:
- تهيه و جمع آوري اطلاعات
- فرايند برنامه ريزي و طراحي
- تشكيل گروه
- تجهيز گروه
- و سرانجام امور تكميلي.
هر يك از مراحل فوق به زير شاخه هايي تقسيم مي شوند. توضيحات كامل مراحل ياد شده در كتاب آمده است.
ب) توضيحاتي درباره‌ي كتابچه راهنما:
در ابتداي هر فصل يكي از مراحل طرح توسعه شرح داده شده و در ابتداي آن كلياتي از اطلاعات ذيل درج گرديده است:
گروه هدف: در اين قسمت مشخص شده كه كدام فرد يا گروه كشاورزي در مرحله‌ي مورد بحث، مسئوليت دارد. گروه هدف مي تواند شامل كليه‌ي كشاورزان يك روستا و حومه‌ي آن، اعضاي گروههاي ويژه، اعضاي شورا، اعضاي هيئت مديره، كارگران فني حوزه‌ي آبياري
و غيره باشد.
كارمندان مسئول: در اين بخش از كارمنداني از موسسات دولتي يا خصوصي نام برده شده كه در مرحله‌ي مورد نظر، مسئوليت خاصي را برعهده دارند.
NGOها: سازمان هاي غير دولتي كه در زمينه هاي خاصي فعاليت دارند.
زمان بندي: مشخص مي كند طي چه زماني پس از اتمام يك مرحله، مرحله‌ي بعدي آن بايد آغاز شود.
اهداف اصلي: نتيجه اي است كه طي هر مرحله از طرح توسعه بايد حاصل شود.
روش ها: مشخص مي كند كه در هر مرحله از چه روشهايي مي توان بهره جست. (مصاحبه، گفتگوهاي گروهي يا خصوصي، نظرسنجي، سخنراني، مباحثه، مشاهده و...)
اسناد: در هر مرحله از طرح، اسناد و مدارك خاصي مورد نياز است.
تجهيزات سمعي بصري: گردانندگان تشكل ها بايد در هنگام ملاقات با كشاورزان، از امكاناتي مانند فلوچارت، نقشه، طرح و عكس استفاده كنند. بخصوص استفاده از فلوچارت براي جلب توجه و آموزش كشاورزان، در حين سخنراني توصيه مي‌شود. پس از چند جلسه، بروشور يا اطلاعيه اي كه حاوي خلاصه مطالب باشد، بايد بين كشاورزان توزيع شود. در ضميمه‌ي 2، متن كليه‌ي اطلاعيه ها و فلوچارت ها درج شده است. وظايف ويژه‌ي گروههاي آبياري عبارتند از:
• تهيه‌ي يك طرح اجرايي كه شامل جداول توزيع آب آبياري و الگوي كشت است.
• ارايه‌ي كليه‌ي اطلاعات لازمه، مانند الگوي كشت و نياز آبي به حوزه‌ي آبياري.
اطلاعات و دستورالعمل‌ها:
تحت اين عنوان و به منظور كمك به گردانندگان تشكل ها در راستاي اجراي مراحل طرح، يك سري اطلاعات كلي و دستورالعمل هاي مهم ارايه شده است.
در اين راستا براي بيان موضوعات مختلف ازنمادهاي متفاوتي استفاده شده است:
: اطلاعات مهم و يا دستورالعمل.
: توصيه به پرهيز از شرايطي ويژه يا عدم انجام كاري خاص.
: فلوچارت هايي كه توصيه مي شود.
: بروشور/ اطلاعيه اي كه بايد توزيع گردد.
: كپي اسناد و ساير اطلاعاتي كه در ضميمه آمده است.
ج) ثبت فعاليت ها:
توصيه مي شود گردانندگان تشكل ها با استفاده از اطلاعات كلي مربوط به بازديدها، گزارش هايي تهيه و ارايه كنند. اين اطلاعات مي تواند شامل نام روستا، تاريخ بازديد، تعداد كشاورزان بازديد كننده، هدف از بازديد، موضوعاتي كه مورد بحث قرار گرفته، تصميمات گرفته شده وبالاخره ساير اقدامات مقتضي باشد.
نمودار طرح توسعه
جمع آوري اطلاعات
مرحله 1: شناسايي و بازديدهاي اوليه
گروه هدف: حاكم و ساير رهبران روستا
زمان بندي: يك يا دو هفته قبل از اطلاع رساني
اهداف اصلي:
ارزيابي منطقه
معرفي اجمالي طرح و موسسه‌ي مجري آن و همچنين تبيين اهداف طرح
معرفي و شرح اجمالي اهداف اطلاع رساني، قبل از تعيين تاريخ، زمان و هزينه‌ي برگزاري جلسات اطلاع رساني در روستا
جمع آوري شماره تلفن هاي حاكم و كليه‌ي رهبران روستا
روش ها:
برگزاري جلسات
اسناد: هيچ
امكانات سمعي بصري: هيچ
اطلاعات و دستورالعمل
1/1) شناسايي:
گردانندگان تشكل ها بايد پيش از بازديد اوليه كه نقطه‌ي رسمي آغاز طرح است، محل اجراي طرح را شناسايي، بافت جمعيتي آن را بررسي و اطلاعات ضروري مورد نياز براي انجام بازديدهاي اوليه را جمع آوري كنند. برخي از اطلاعات مورد اشاره در زير ذكر شده اند:
• نام روستا.
• نام و شماره تلفن حاكم روستا.
• نقشه هايي كه موقعيت روستا و راههاي ارتباطي آن را مشخص مي كند.
• اطلاعات مربوط به مناطق زير كشت و تعداد خانوارهاي ساكن روستا.
• و ساير اطلاعات و اسناد.
بهتر است براي داشتن تصويري روشن از منطقه و برآورد فاصله‌ي روستاها و همچنين بررسي وضعيت جاده ها بازديد مختصري از منطقهي اجراي طرح انجام شود.
2/1) بازديد اوليه
1/2/1) تماس با افراد صاحب نفوذ:
گردانندگان تشكل ها بايد با حاكم روستا يا ساير افراد ذي‌نفوذ تماس گرفته و موسسه، طرح توسعه و اهداف و روشهاي انجام آن را معرفي و تشريح كنند. در صورت عدم اطلاع رساني، ملاقات با آنان در مدت بازديد از روستا، كاري مشكل مي‌نمايد. در اين شرايط، گردانندگان تشكل ها تنها موفق به گفتگو با عده‌ي معدودي از بزرگان روستا خواهند شد.
ملاقات هاي شخصي گردانندگان تشكل ها با سران روستاها، از اهميت بسزايي برخوردار است زيرا آنان مسئول انجام امور مقدماتي برگزاري جلسات (اطلاع رساني تاريخ، زمان و محل برگزاري جلسات و تاكيد بر اهميت حضور آنان در جلسات فوق) مي باشند.
2/2/1) معرفي طرح و موسسه‌ي مجري آن:
ممكن است روستائيان تا پيش از بازديد موسسه‌ي مجري طرح از روستا، حتي نامي از آن نيز نشنيده باشند و براي نخستين بار طي بازديد مسئولان آن با نام موسسه و فعاليت‌هاي آن آشنا شوند.
بديهي است كه در اين مرحله هنوز روستاييان از طرح توسعه و اهداف و محتواي آن آگاه نيستند.
گرداننده‌ي تشكل بايد توضيحات مختصر اما كاملي از طرح توسعه و موسسه‌ي مجري آن به كشاورزان ارايه كرده و هدف از بازديد را رايزني براي تعيين تاريخ، زمان و محل برگزاري جلسات آگاه سازي عنوان كند. در طول مدت بازديد، گرداننده‌ي تشكل تنها به موضوعات كلي زير اشاره
مي كند:
• نام موسسه‌ي مجري طرح.
• اهداف اصلي از اجراي طرح: كه عبارت از استفاده و ترويج يك سيستم آبياري پايدار است كه در آن گروه‌ها در برنامه‌ريزي، طراحي، نصب، استفاده و نگهداري سيستم هاي آبياري، زهكشي و رفاهي دخيل هستند.
• اهميت برگزاري جلسات آگاه سازي كه معرفي موسسه و تشريح طرح به كشاورزان را نيز شامل مي شود.
علاوه بر ساكنان روستاهاي بزرگ، حاشيه نشينان آن مناطق نيز بايد براي شركت در اين جلسات دعوت شوند.
در پايان بازديد از روستا، كشاورزان بايد با همراهي گرداننده‌ي تشكل بر سر تاريخ، زمان و محل برگزاري جلسات به توافق برسند.
هرچند گرداننده‌ي تشكل مي تواند تاريخي را براي برگزاري نشت هاي آتي پيشنهاد كند اما اين كشاورزان هستند كه بايد با آن موافقت كنند. گرداننده‌ي تشكل بايد برنامه هاي خود را تا حد امكان با سلايق وخواسته هاي كشاورزان هماهنگ سازد. براي مثال، ممكن است كشاورزان ترجيح دهند كه طي فصل كاشت يا برداشت، جلسات در ساعات اوليه روز يا اواخر شب برگزار شوند.
لازم است سلسله جلسات آگاه سازي در مكاني برگزار شود كه تمامي كشاورزان بخوبي با آن آشنا بوده و در آن احساس آرامش و راحتي كنند. جلسات را نبايد در محيطي پر ترافيك و پر ازدحام كه آلودگي صوتي فروشگاه‌ها، اتومبيل‌ها و مردم مانع تمركز افكار كشاورزان مي شود، برگزار كرد.
3/2/1) تبليغات و فعاليت هاي آگاه سازي:
گردانندگان تشكل ها بايد از رسانه هاي جمعي و محلي براي ابلاغ تاريخ، زمان و مكان برگزاري جلسات در روستاهاي مختلف استفاده نمايند.
همچنين توزيع اطلاعيه يا اطلاع رساني از طريق بيل بورد نيز راه حل ديگري است كه مي توان به آن متوسل شد.
مرحله‌ي 2: فعاليت هاي آگاه سازي
گروه هدف: كليه‌ي كشاورزان و نمايندگان موسسات حمايتي
كارمندان مسئول: گرداننده‌ي تشكل و كارمندان ساير موسسات
زمان‌بندي: طي يك يا دو هفته پس از پايان بازديد اوليه از روستا (مرحله‌ي1).
اهداف اصلي:
معرفي موسسه‌ي مجري طرح و كارمندان آن و همچنين نمايندگان شركت‌هاي حمايتي
ارايه‌ي جزئيات طرح توسعه و اهداف، روش ها و محتواي طرح وتاكيد بر اهميت نقش كشاورزان
برآورد ميزان تمايل كشاورزان براي شركت در طرح
برنامه ريزي يك نظر سنجي مقدماتي
روش ها:
برگزاري جلسات سخنراني
ايراد سخنراني
مباحثه
اسناد: بروشور 1/2
تجهيزات سمعي بصري: نقشه‌ي آرايش پيشنهادي طرح
اطلاعات و دستورالعمل
1/2) هدف از فعاليت هاي آگاه سازي:
هدف از آگاه سازي، اطلاع رساني به كليه‌ي كشاورزان در مورد جوانب متعدد طرح مانند اهداف، روش ها، جزئيات طرح و همچنين تبيين نقش و مسوليت هاي كشاورزان در مراحل مختلف طرح (از طراحي و اجرا تا مديريت سيستم هاي آبياري) است.
به علاوه جلسات آگاه سازي فرصتي فراهم خواهند آورد تا طي آنها، كارمندان موسسه و به ويژه گرداننده‌ي تشكل كه در تمام مراحل همكاري بسيار نزديكي با كشاورزان خواهد داشت، به كشاورزان معرفي شوند. حتي مي توان كارمندان موسسات حمايتي را نيز كه در جلسات حضور دارند، به كشاورزان شناساند.
اگر تمام كشاورزان در مورد طرح به طور كامل توجيه شوند، خواهند توانست از مراحل اجراي طرح و بايدها و نبايدهاي هر مرحله و مسوليت موسسات و نهادها تصويري واقعي بدست آورند.
يكي از نتايج عمده‌ي فعاليت هاي آگاه سازي اطلاع يافتن كشاورزان از نقش محوري خود در مراحل مختلف طرح به طرق زير است:
• مشاركت در طراحي و برنامه ريزي.
• نظارت بر مراحل نصب سيستم هاو در صورت امكان تقبل نصب بخشهاي كوچكي از آنها.
• تشكيل و مديريت گروه‌ها و حوزه‌ي آبياري.
• پذيرش مسئوليت استفاده و نگهداري از تاسيسات آبياري، زهكشي و سيستم‌هاي وابسته.
2/2) جلسات گروهي:
در هر روستاي مركزي بايد يك سري جلسات آگاه سازي با رعايت نكات ذيل برگزار شود:
طول مدت جلسات آگاه‌سازي نبايد بيش از 5/1 ساعت باشد و سخنراني گرداننده‌ي تشكل يا هر مسئول ديگري نبايد بيش از 30 تا 45 دقيقه به طول بينجامد. مدت باقي مانده را مي توان به پرسش و پاسخ اختصاص داد.
براي اطمينان از انتقال درست مطالب به كشاورزان، استفاده از گويش
ي قابل فهم توصيه مي شود. علاوه بر اين سخنران بايد آرام، شمرده و به قدر كافي بلند صحبت كند تا همه بتوانند صداي او را به خوبي بشنوند.
براي اطمينان از انتقال كليه‌ي موضوعات به كشاورزان لازم است كشاورزان از واژه‌ها و اصطلاحات بسيار فني كه درك آنها براي كشاورزان مشكل مي نمايد، به هيچ عنوان استفاده نكنند. به علاوه بايد از به كاربردن واژه ها و اصطلاحات انگليسي نيز پرهيز كرد. براي مثال، بجاي استفاده از واژه‌ي انگليسي Drainage بهتر است از واژه‌ي زهكشي يا تخليه استفاده شود.
همچنين توصيه مي شود مكان برگزاري جلسات، به گونه اي انتخاب شود كه دسترسي كليه‌ي كشاورزان به آن آسان بوده و به علاوه بتوانند بدون ايجاد مزاحمت هاي صوتي براي همسايگان،آزادانه نقطه نظرات خود را بيان كنند. از مكان هاي مناسب مي توان از مدرسه،مسجد يا در صورت وجود، سالن اجتماعات روستا نام برد.
براي اين كه مكان برگزاري جلسات، ساكت و آرام بوده و مزاحمت هاي صوتي محيط بيرون نظم جلسه را مختل نسازد، بهتر است از انتخاب اماكن شلوغ و پرسرو صدا مانند مراكز خريد پرهيز كرد.
گردانندي تشكل و ساير مسئولين مربوطه بايد يك روز پيش از برگزاري جلسه با حاكم روستا تماس بگيرند تا مطمئن شوند كه او خبر برگزاري جلسه را به اطلاع كشاورزان رسانده است.
گرداننده‌ي تشكل و ساير مسئولين مربوطه بايد حداقل 30 دقيقه پيش از ش
روع جلسه، در محل حاضر باشند تا از مهيا بودن همه‌ي شرايط و امكانات مطمئن شوند.
گرداننده‌ي تشكل و ساير مسئولين مربوطه بايد پس از ورود به روستا، از مسئولين روستا بخواهند كه از طريق بلندگوي مسجد به روستائيان اطلاع داده شود كه جلسه بزودي آغاز خواهد شد.
3/2) ساختار جلسه:
در ابتداي جلسه‌ي آگاه سازي، گردانندي تشكل يا هر فرد ديگري كه مسئوليت ايراد سخنراني را بر عهده گرفته بايد به كشاورزان خوش آمد بگويد و از زحمات حاكم روستا در تنظيم و سازماندهي اين جلسات قدرداني كند. پس از آن نيز بايد كليه‌ي كارمندان مؤسسه مجري طرح و ساير مؤسسات حمايتي به اختصار معرفي شوند.
پيش از ايراد سخنراني بايد اهداف اصلي طرح و ساير موضوعات اصلي مهم مطرح شده و به طور كامل براي كشاورزان توضيح داده شوند. ايراد سخنراني بايد توسط گرداننده‌ي تشكل يا يكي از اعضاي مؤسسه‌ي مجري يا توسط دو نفر از كارمندان مؤسسات حمايتي كه در اجراي طرح شركت دارند، انجام شود. طول مدت سخنراني نبايد بيش از 45 دقيقه باشد چرا كه در اين صورت كشاورزان به طور فعال به آن گوش فرا نخواهند داد.
تعداد سخنرانان نبايد بيش از 3 نفر باشد. زمان در نظر گرفته شده براي هر يك نيز نبايد بيش از 15 دقيقه باشد. اگر تعداد سخنرانان بيشتر شود، احتمال به درازاكشيده شدن زمان سخنراني و خستگي كشاورزان وجود دارد.
در صورت امكان ،نقشه يا طرحي از آرايش پيشنهادي شبكه‌ي آبياري را بايد به كشاورزان نشان داد تا بدين وسيله آنان يك ديد كلي از طرح در ذهن داشته باشند.
البته بايد به كشاورزان يادآوري كرد كه طرح مذكور قطعي نيست و مي توان در مرحله‌ي طراحي مشاركتي نظرات كشاورزان را در آن اعمال كرد (مرحله ي 6).
پس از سخنراني ، كشاورزان و كارمندان مؤسسات حمايتي بايد فرصتي براي طرح سؤالات و ن
قطه نظرات خود درباره‌ي كليات طرح يا جزئيات فني آن داشته باشد.
در پايان جلسه، گرداننده‌ي تشكل يا ساير كارمندان مؤسسه‌ي مجري طرح بايد ميزان اشتياق و ميل به همكاري كشاورزان شركت كننده در جلسه را مورد ارزيابي قرار داده و مشخص كنند كه آيا آنان پس از شنيدن نكات مفيد طرح، تمايلي به اجراي آن پيدا كرده اند يا خير.
در آخر نيز لازم است سخنران، جملات خود را با تشكر و قدرداني از حضور و توجه كشاورزان و
كارمندان شركت هاي حمايتي به پايان برد.
پيش از شروع سخنراني يا در پايان جلسه ،بايد از شركت كنندگان خواست تا فرم حضور در جلسه را پر كرده و نام و شماره تلفن خود را نوشته و سپس آن را امضا كنند.
× توزيع و امضاي فرم نبايد در حين ايراد سخنراني يا هنگام طرح سؤالات باشد،چرا كه تمركز كشاورزان بهم خواهد خورد.
در آغاز يا پايان جلسه،نسخه اي از بروشور طرح كه در آن،اهداف، روش ها و امكانات طرح درج شده، بايد بين كشاورزان و كارمندان شركت هاي حمايتي توزيع شود.
حدود 10 تا 15 نسخه‌ي اضافي از بروشور نيز بايد به حاكم روستا تحويل داده شود تا او آن ها را در اولين فرصت به دست غايبين برساند.
نمونه اي از كليات بروشور مذكور در ضميمه‌ي 2 / 1 آمده است.
4/2) موضوعات سخنراني:
در سخنراني بايد به موضوعات زير اشاره شود:
• تشريح اهداف اصلي طرح
• نام روستاهاي موجود در طرح
• نام مؤسسات مسئول اجراي طرح
• قوانين اصلي طرح مانند،گفتگو مداري،اعتماد به نفس،مشاركت و استفاده‌ي پايدار از منابع.
• نقش و مسئوليت هاي كشاورزان، به خصوص در قبال استفاده و نگهداري از سيستم هاي آبياري، زهكشي و تأسيسات رفاهي و همچنين دريافت آب بها براي پرداخت هزينه هاي استفاده و نگهداري از سيستم.
• مراحل طرح
• اهميت مشاركت در تمام مراحل طرح كه شامل تشكيل نهادهاي روستايي نيز مي شود.
• ارايه‌ي امكانات حمايتي و آموزشي
• ارايه جدول زماني براي اجراي كليه‌ي مراحل طرح
مرحله‌ي 3 : نظرسنجي اوليه
گروه هدف: كليه‌ي كشاورزان، به خصوص حاكم و مسئولين مهم روستا
كارمندان مسئول: گرداننده‌ي تشكل
زمان بندي: طي چند هفته پس از برگزاري جلسات آماده سازي (مرحله‌ي 2)
اهداف اصلي:
جمع آوري اطلاعات موثق در مورد طراحي مراحل بعدي و بررسي دقيق تر امكان سود
دهي طرح در روستاها و مناطقي كه در حوزه‌ي اجراي طرح واقعند.
معرفي افراد مؤثر در داخل كميته هايي كه نقش مهمي در برنامه ريزي و اجراي طرح در مراحل بعدي آن دارند.
بررسي ميزان آگاهي و تجارب كشاورزان در حوزه‌ي مديريت،استفاده و نگهداري سيستم هاي آبياري و همچنين تشكيل و مديريت نهادهاي روستايي كه مي توانند در توسعه و اجراي مراحل بعدي طرح مؤثر واقع شوند.
ايجاد روابط قوي بين كشاورزان و گرداننده‌ي تشكل بر پايه‌ي احترام متقابل. روابط مذكور، براي انجام درست مراحل طرح بسيار ضروري به نظر مي رسند.
روش ها :
انجام مصاحبه هاي فردي و گروهي
بازديدها
ملاقات هاي غيررسمي
و مباحثه
اسناد:
پرسش نامه (ضميمه‌ي 1/3)
طرح كلي نظرسنجي (ضميمه‌ي 2/3)
بروشور (ضميمه‌ي 1/3)
تجهيزات سمعي بصري: هيچ
اطلاعات و دستورالعمل :
براي اجراي موفقيت آميز طرح نظرسنجي توسط تيم تحت رهبري گرداننده‌ي تشكل،اجراي دستورالعمل هاي زير ضروري است:
جهت جمع آوري اطلاعات مربوط به گروه هاي واقع در حوزه‌ي اجراي طرح، استفاده از روش هاي كاربردي گردآوري اطلاعات درنظرسنجي بسيار مهم است. نظرسنجي فرصتي مغتنم براي گردانندگان تشكل ها فراهم مي آورد تا طي آن شناخت كلي از گروه ها و درك عميق تري از كشاورزي آبي منطقه بدست آورند. به علاوه ضمن آن مي توان با كشاورزان رابطه برقرار كرد و پايه هاي اعتمادي متقابل را بنا نهاد كه اين مهم در طراحي و اجراي مراحل بعدي طرح، اهمي
ت فوق العاده اي دارد. توضيح مراحل مختلف نظرسنجي در بخش هاي ذيل آمده است:
1/3) طراحي نظرسنجي:
پيش از آنكه گرداننده‌ي تشكل اجراي نظرسنجي را آغاز كند، بايد با حاكم روستا نشستي داشته باشد تا طي آن با او در مورد تعيين تاريخ مصاحبه با كشاورزان مباحثه كرده و به توافق برسد. در صورتي كه گرداننده‌ي تشكل بخواهد نظرسنجي يك هفته پس از اتمام جلسات آگاه سازي انجام شود مي تواند در پايان جلسه‌ي آگاه سازي بر سر مسايل فوق با حاكم روستا به مباحثه
بنشيند.
اگر فاصله‌ي بين جلسه‌ي آگاه سازي و اجراي نظرسنجي بيش از دو هفته باشد،توصيه مي شود مباحثه و توافق در مورد تاريخ اجراي نظرسنجي يك هفته قبل از اجراي آن انجام شود.
زمان در نظر گرفته شده براي اجراي نظرسنجي نبايد بيش از دو هفته باشد. چرا كه در اين صورت ممكن است حاكم روستا زمان دقيق ورود گرداننده‌ي تشكل به روستا را فراموش كند يا حتي ممكن است امكان دسترسي به گرداننده‌ي تشكل وجود نداشته باشد.
گرداننده‌ي تشكل بايد يك روز پيش از آغاز نظرسنجي، طي يك تماس تلفني يا ديداري كوتاه با حاكم روستا، تأييد توافق در مورد تاريخ هاي برنامه ريزي شده را بگيرد.
2/3) جمع آوري اطلاعات از منابع ثانويه:
گرداننده‌ي تشكل بايد پيش از انجام نظرسنجي، از دفاتر مؤسسات مربوطه بازديد كند و اطلاعات و آمارهاي مربوط به جمعيت، مساحت زمين هاي قابل كشت در منطقه،زمين هاي آبياري شده،الگوي كشت و ساير اطلاعات روستاهاي واقع در حوزه‌ي اجراي طرح توسعه را استخراج كند.
منبع ديگري كه مي تواند براي كسب اطلاعات مفيد باشد، گزارش امكان سنجي است كه توسط سازمان هاي دولتي به منظور استخراج اطلاعات مربوط به وضعيت موجود كشاورزي در روستاها تهيه گرديده است. اين گزارش شامل اطلاعاتي از قبيل الگوي كشت، نوع و شرايط خاك، مساحت زمين هاي قابل كشت و غيره مي‌باشد.
3/3) تهيه‌ي طرح نظرسنجي:
گرداننده‌ي تشكل بايد پيش از اجراي موفقيت آميز نظرسنجي، با تهيه‌ي پرسش نامه، بروشور،نقشه ها و طرح هايي از منطقهي اجراي طرح آبياري به تعداد مورد نياز، و همچنين تدارك تعداد مناسبي نوشت افزار و وسايل مانند كاغذ، مداد،مدادپاك كن، سوزن ته گرد و پوشه، امكانات اجراي طرح نظرسنجي را فراهم كند.
4/3) روش هاي گردآوري اطلاعات:
جهت گردآوري اطلاعات مورد نياز براي نظرسنجي، لازم است گرداننده‌ي تشكل از روش هاي مشروحه در ذيل استفاده كند.
1/4/3) مصاحبه هاي رسمي:
مصاحبه هاي رسمي كه در آن ها از پرسش نامه استفاده مي شود يكي از راههاي جمع آوري اطلاعات مورد نياز است. گرداننده‌ي تشكل مي تواند مصاحبه ها را به صورت فردي يا گروهي (به صورت 5 تا 20 نفره) برگزاز نمايد. انتخاب يكي از اين حالت ها به نوع اطلاعات مورد نياز بستگي دارد.
مصاحبه هاي انفرادي:
دليل اصلي اجراي مصاحبه هاي فردي، جمع آوري اطلاعاتي است كه افراد تمايلي به ارايه‌ي آن ها در حضور ديگران ندارند. گرداننده‌ي تشكل بايد براي جمع آوري اطلاعات مربوط به شرايط رفاهي كشاورزان، مصاحبه هاي انفرادي با آنان داشته باشد. بهتر است چنين مصاحبه هايي در منزل اشخاص برگزار شود تا گرداننده‌ي تشكل از اين طريق بتواند مسايلي چون شاخصه هاي رفاهي و امكانات و دارايي هاي مصاحبه شونده را از نزديك بررسي نمايد.
تعدادي بين 5 تا 10 نفر بايد به طور تصادفي براي انجام مصاحبه هاي انفرادي انتخاب شوند. گرداننده‌ي تشكل مي تواند از روي فهرست نام كشاورزان،آخرين نفر از هر مجموعه‌ي 3 تايي، 4 تايي، 5 تايي و غيره را انتخاب كند. در صورتيكه فرد انتخاب شده در دسترس نبود مي توان نفر بعدي را انتخاب كرد.
ترتيب و زمان بندي اين نوع مصاحبه ها براحتي قابل تغيير است. براي مثال گردانندگان تشكل ها مي توانند اين مصاحبه ها را بعدازظهرها پس از انجام مصاحبه هاي گروهي انجام دهند و يا در حاليكه يكي از گردانندگان تشكل در حال انجام مصاحبه هاي گروهي است،فرد ديگري همزمان به طور انفرادي با كشاورزان مصاحبه هايي انجام دهد.
