دانلود مقاله مشکلات رایج دهان ودندان

بخشی از مقاله

مشكلات رایج دهان ودندان

1- پوسیدگی
اگر هرگز غذا نمی خوردیم ودندانهایمان را روزی دو بار مسواك می زدیم، هرگز دندانهایمان فاسد نمی شد .
پوسیدگی های دندانی به طورمستقیم با شیوه زندگی ، عادتهای غذایی ، میزان مراقبتهای بهداشتی از دهان ودندان ،وجود فلوراید در آب وخمیر دندان و..... بستگی دارد .توارث نیز نقش مهمی را در مستعد بودن دندان به پوسیدگی ایفا می كند .

در یك دهان تمیز ، بلافاصله پس از مسواك زدن یك لایه پوششی نازك میكروسكوبی كه منشاء آن پروتئینهای موجود در بزاق می باشد ، بر روی دندانها ایجاد می شود .بلافاصله پس از ایجاد این لایه ، میكروارگانیسمها روی آن می چسبند و برروی دندان ایجاد پلاك می نمایند .
در این مرحله، pH دهان حدود 6.2 تا7.0 است . اگر pH دهان به زیر 5.5 برسد ، مینای دندان قسمتی از مواد معدنی خود را از دست می دهد و آمادگی برای شكسته شدن پیدا می كند.

اگر pH خیلی پائین بیاید ، حتی مغز دندان كه درون لثه مستقر است ،دچار آسیب می شود .
خوردن غذا های شیرین به علت وجود قندهای هیدروكربنی در داخل ساختار خود می تواند تحت تاثیر آنزیمهای موجود در بزاق تولید اسید كرده و pH دهان را پایین بیاورد كه اصطلاحا“ به این گونه موادقندی ، كربو هید راتهای قابل تخمیر گفته می شود .
علاوه بر تاثیر آنزیمها بر كربوهیدراتها ، باكتریها ی موجود در دها ن نیز به مواد قندی علاقه داشته ونتیجتا“‌فعالیت آنها نیز تولید اسید را دو چندان می كند، تولید اسید بیشتر یعنی فساد سریعتر دندان .

انواع پوسیدگی عبارتند از :
پوسیدگی تاج : كه هم در كودكان و هم در بزرگسالان به شدت شایع است و بیشتر روی سطوح افقی دندانها ظاهر می شود .
پوسیدگی ریشه : با افزیش سن ، لثه ها شروع به عقب نشینی می كنند، از آنجا كه آن قسمت از دندان كه زیر لثه مخفی بوده وپس از عقب نشینی پدیدار شده است ، فاقد مینا می باشد، در مقابل پوسیدگی و فساد بسیار آسیب پذیر است .

پوسیدگی مجدد : اطراف دندان پر شده ، محل مناسبی برای تجمع پلاكها ودر نتیجه پوسیدگی مجدد است .
اشخاصی كه دچار خشكی دهان هستند ، به علت كمبود ترشح بزاق ، بیشتر در معرض پوسیدگی قرار می گیرند. پوسیدگی را باید جدی گرفت چراكه اگر به موقع درمان نشود ، می تواند به عصب دندان لطمه زده و منجر به آبسه لثه گردد .
چطور می توان از وجود پوسیدگی دندان مطلع شد ؟

تنها یك دندانپزشك می تواند وجود پوسیدگی را در دندان تشخیص دهد . چرا كه ممكن است پوسیدگی در داخل دندان اتفاق افتاده باشد و به طور ظاهری قابل رویت نباشد.
2- پلاك
پلاك یك لایه نازك و بی رنگ است كه از تجمع دائمی باكتریها و مواد قندی برروی دندان ایجاد می شود . اگر پلاكها به موقع از سطح دندانها پاك نشوند ، می توانند به پوسیدگی و بیماریهای لثه منجر شوند.

چگونه می توان از وجود پلاك ، مطلع شد ؟
باكتریهای فراوانی در دهان وجود دارند كه از مواد غذایی و تركیبات موجود در بزاق تغذیه می كنند .پس از صرف هر غذا ،اسیدهایی كه از باكتریهای روی پلاكها تولید می شوند ، می توانند به دندان صدمه زده وایجاد حفره نمایند . اگر پلاك به موقع تحت درمان قرار نگیرد، می تواند باعث بیماریهای دندان یا تورم و خونریزی لثه ها گردد.
3- جرم دندان

جرم دندان كه گاه منشاء آهكی دارد ، در واقع پلاكی است كه سخت شده است . اگر جرم در خط لثه ایجاد شود می تواند آنرا دچاربیماری كند .جرم دندان زمینه را برای ایجاد پلاكها ی دندانی تسهیل می كند .

علاوه بر اینكه جرم دندان بر زیبای ظاهری شخص لطمه می زند ، به علت ساختار متخلخلش مستعد جذب مواد رنگی از سیگار ، قهوه ، چای و.... است .
چگونه می توان جرم دندان را تشخیص داد؟
برخلاف پلاك كه بی رنگ است ، جرم دندان ، كاملا“‌قابل تشخیص است . علامت مشخصه آن وجود لكهای زرد یا قهوه ای بر روی دندان و لثه می باشد .
4- بیماری لثه :

بیماری لثه با ورم وآماس لثه شروع می شود كه بیماری دراین مرحله به راحتی قابل درمان است .علائم ورم و التهاب ، حساسیت و خونریزی هنگام مسواك زدن می باشد. ممكن است مراحل پیشرفته بیماری لثه به از دست دادن دندانها بیانجامد.
سلامتی لثه ها بر سلامتی عمومی بدن تاثیر گذار است .مطالعات و بررسی های اخیر وجود رابطه میان بیماری لثه و بیماریهای دیگر مانند دیابت ، بیماری قلبی و زایمان زود رس را نمایان ساخته اند.
5- بوی بد دهان :

امروزه ، 40% از جمعیت جهان از مشكل بوی بد دهان یاHalitosis رنج می برند .
بوی بد دهان ممكن است ، به علل ذیل ایجاد شود :

1- مواد غذایی ، باقیمانده ذرات غذا در بین دندانها ، همچنین بعضی از مواد غذایی نظیر سیر وپیاز ومشروبات الكلی تولید بوی بد دهان می كنند .
2- بیماریهای دهان و دندان و عدم رعایت كامل بهداشت دهان ودندان می تواند باعث ایجاد بوی بد گردد.
3- خشكی دهان : خشكی دهان باعث باقیماندن سلولهای مرده روی سطح زبان و لثه ها می شود .تجزیه سلولهای مرده سبب ایجاد بوی بد می گردد.

4- بیماریها : عفونتهای ریوی ، بیماریهای كلیوی ، نارسائی كبدی ، دیابت كنترل نشده ،ترش كردن معده وسكسكه نیز می توانند در پیدایش عارضه خشكی دهان و بوی بد مؤثر باشند .
5- وضعیت دهان ، بینی و گلو : در صورتیكه عفونتهای سینوسی از طریق مجرای بینی به گلو راه یابد ، تنفس را بد بو می كند .اگر تنفس كودكی بد بو شد، ممكن است شیئی كوچكی را در سوراخ بینی خود فرو كرده باشد . برونشیت و عفونتهای مجاری تنفسی نیز از سایر عوامل مؤثر در ایجاد این عارضه به شمار می روند .
6- استعمال دخانیات : سیگار كشیدن، دهان را خشك وتنفس را بد بو می كند ودر درازمدت انواع بیماریهای دها ن ودندان را ایجاد خواهد كرد.
7- رژیم غذایی سخت : ضمن روزه یا رژیمهای غذایی سخت به علت كاهش غلظت پاره ای از مواد شیمیایی درخون ، ممكن است مشكل بوی بد دهان ایجاد شود .
علل بوی بد دهان

علل غیر پاتولوژیک بوی بد دهان
افزایش سن
بوی دهان شیرخواران و کودکان شیرین ، بوی دهان در دوره بلوغ ناخوشایند ، بوی دهان بالغین تند و بوی دهان افراد سالخورده سنگین و زننده توصیف شده است. همراه با افزایش سن باکتریهای دهان افزایش می‌یابد و شاید به همین سبب زنندگی بوی دهان با افزایش سن بیشتر می‌شود.
نفس صبحگاهی

شاید نفس صبحگاهی شایعترین علت هالیتوز باشد. دهان سرتاسر روز بوسیله بزاق شستشو می‌شود. PH بزاق حدود 5/6 و بطور خفیفی برای باکتریهای گرم منفی و بی هوازیها باکتریواستاتیک است. به هنگام خواب جریان بزاق کم می‌شود و بزاق گرد آمده به آرامی تغییر می‌کند. PH آن به حدود 7 می‌رسد و آنزیمها تخریب می‌شوند که خود باعث بودار شدن بزاق می‌گردد. از سوی دیگر ذرات غذا و اپیتلیوم جدا شده ، محیطی مناسب برای تغییر فلوئور دهان است. با تشدید رشد باکتریها و تخریب این مواد نفس ناخوشایند صبحگاهی پدید می‌آید. پس از برخاستن از خواب با خوردن ، نوشیدن و صحبت کردن جریان بزاق تحریک شده مواد را شسته و نفس صبحگاهی بطور طبیعی برطرف می‌گردد.
نفس گرسنگی

دهان کسانی که به عللی چون رژیم غذایی یا روزه داری یک یا چند وعـــــده غذایی را نخورده‌اند ، بوی ناخوشایندی می‌دهد، برخی معتقدند این امر به علت بازدم ریوی محصولات فرار متابولیسم چربیها و پروتئینهای بدن است . کاهش جریان بزاق و خشکی دهان نیز قطعا نقش مهمی دارد.
نفس قاعدگی

در برخی منابع به بوی بد دهان در زنان قاعده اشاره شده است. احتمالا روز قبل از شروع قاعدگی شروع می‌شود و گفته شده در زنان با قاعدگی دردناک بیشتر رخ می‌دهد.
غذا
سیر شناخته شده‌ترین غذا در این ارتباط است. دیده شده که دادن سیر از راه فیستولهای دستگاه گوارش و حتی مالیدن آن به پاهای فرد می‌تواند منجر به بوی سیر در دهان وی شود. پیاز ، ماهی ، غذاهای ادویه‌دار ، رژیمهای پرچربی ، نوشابه‌های الکلی و رنگهای غذایی از سایر مواردی هستند که باعث بوی مخصوص به خــــــــود می‌شوند.
داروها

دی متیل سولفوکسید ، آمیل ، نیتریت ، پارالدئید ، ایزوسورباید ، دی نیترات ، تتراسیکلین و برخی ویتامینها مثل ویتامین B6 از داروهایی هستند که می توانند باعث هالیتوز شوند. این امر احتمالا به علت دفع قسمتی از دارو از طریق ریه است. گزارشی از یک بیمار وجود دارد که استفاده نادرست از تتراسیکلین باعث زبان سیاه مودار و هالیتوز شده که با قطع دارو ، هر دو برطرف گشته است.
نفس سیگاری
استفاده از سیگار باعث بوی نامطبوعی در دهان می‌شود که تا مدت زیاد باقی می‌ماند.
علل پاتولوژیک بوی بد دهان
هالیتوز می‌تواند ناشی از بیماریهای موضعی در حفره‌های دهان ، حلق ، بینی یا سینوسها ، بیماریهای ریوی یا مشکلات سیستمیک مثل کتواسیدوزدیابتی ، اورمی یا نارسایی کبدی باشد.

دهان و دندان
شایعترین علت پاتولوژیک هالیتوز مشکلات دهان ، زبان و دندانهاست. باکتریهای فلوئور طبیعی دهان بویژه گرم منفی ها قادر به تولید ترکیبات فرار سولفو (VSC) هستند که بوی بد ایجاد می‌کنند. سولفید هیدروژن و متیل مرکاپتان و دی متیل سولفید مهمترین VSC هستند که ارتباط آنهــــا با بوی بد دهان مشخص شده است. این گازها ناشی از فعالیت فلوئور دهان روی مواد باقیمانده غــــذا ، بقایای سلولی اپی تلیال یا اگزوداتیو و تجزیه اسیدهای آمینه‌ای چون متیونین ، سیستئین و سیستین هستند.

بنابراین باقیماندن ذرات غذا یا هر وضعیت دیگری که باعث تسریع رشد باکتریهای دهان شود، می‌تواند به هالیتوز بینجامد. بهداشت ضعیف دهان باعث باقیماندن ذرات غذا در دهان می‌شود. عدم رعایت بهداشت دهان بخصوص در عقب مانده‌های ذهنی ، معلولین و بیماران شدیدا ناخوش عامل مهمی در ایجاد هالیتوز است. در پریودنتیت و ژنژیویت که بیماریهای وابسته به بافت نگاهدارنده دندان و لثه هستند، در اثر خونریزیهای خفیف و مکرر و وجود بافت نکروتیک و تجمع میکروبی محیط رشد مناسبی برای ایجاد بویی متعفن می‌شود. بوی بدی که در این دو مورد ایجاد می‌شود، جزو ناخوشایندترین موارد است. دندانهای مصنوعی که بخوبی جفت نشده باشند، به علت تجمع ذرات غذا سبب هالیتوز می‌شوند. وسایل ارتودنسی نیز با همین مکانیسم عمل می‌کنند. پلاکهای دندانی توده‌های چسبنده‌ای از میکروارگانیسمها هستند که روی ریشه و تاج دندانها تجمع می‌یابند و بخصوص اگر همراه با پریدنتیت باشند، می‌توانند باعث هالیتوز شوند.

پری کرونیت (التهاب تاج دندان) و پوسیدگی دندانها در معرض اثر پاک کننده بزاق و عمل جویدن هستند و در حقیقت پوسیدگی دندانها نقش کمی در بوی بد دهان دارد مگر آنکه با یک پالپ نکروتیک همراه باشند. طولانی شدن پاپیلاهای فیلی تورم زبان نیز می‌تواند موجب تسهیل رشد باکتریهای موضعی دهان شود. این حالت ممکن است به صورت ایدیوپاتیک یا در اثر استفاده از آنتی بیوتیکها ، مصرف الکل ، هیدراسیون یا بیماریهای سیستمیک رخ دهد. در خشکی دهان کاهش جریان بزاق مکانیسمهای پاک کننده طبیعی دهان را مختل می‌کند و منجر به هالیتوز می‌شود. خشکی دهان در اثر نشانگان سیکا ، پرتودهی به سر و گردن ، تب ، کاهش مصرف آب ، تنفس با دهان ، برخی بیماریهای پاروتید مثل اوریون یا آبسه پاروتید یا مصرف داروهایی چون مدارها ، آنتی کولینرژیکها ، آنتی هیستامینها ، ضد افسردگی سه حلقه‌ای ، داروهای ضد پرفشاری خون می‌تواند دیده شود.

گاه در استوماتیت یا گلوسیت هنگامی که زخمهای باز و شکافها یا پاپیلاهای برجسته شده ، ذرات غذا یا بافتهای جدا شده را گیر بیندازد می‌تواند موجب هالیتوز شوند. کمبود ویتامینهایی مانند A یا B12 و کمبود موادی چون آهن یا روی ممکن است باعث خشکی مخاط دهان شوند. عفونتهایی مثل استوماتیت و نسان ، سرخک، دیفتری یا برفک که زبان یا غشاهای مخاطی را درگیر کند ، به علت تخریب بافتی و تغییر جریان بزاق هالیتوز ایجاد می کنند. خونریزی دهان بخصوص در افراد ناتوان که نمی‌توانند دهان خود را تمیز کنند، یک محیط مناسب جهت تولید گازهای بد بو توسط باکتریها فراهم می‌کند و در ژنژیویت ، هموفیلی ، لوسمی یا شیمی درمانی ناشایع نیست. در ضایعات توموری اولیه بدخیم و خوش خیم دهان شامل تومورهای ران ، لثه ، گونه‌ها یا دهان ، بوی بد به سبب تجمع مواد نکروتیک ، نشت خون و گیر افتادن ذرات غذا ایجـــــــاد می‌شود.

بینی
آبریزش معمولی از بینی بوی ناخوشایندی ندارد. حتی ترشحات چرکی و غلیظ ناشی از عفونتهای مجاری فوقانی تنفسی به ندرت بودار است. پرفوراسیون ساده سپتوم بینی ناشی از مصرف کوکائین ، دست کاری طولانی مدت بینی یا بصورت عارضه‌ای از جراحی معمولا با بوی بد همراه نیست. ضایعات تخریبی مثل جذام ، گوم سیفلیسی ، پیان ، گرانولوم خط وسط یا گرانولوماتوز و گنر که پاسخ التهابی و بافت نکروتیک ایجاد کنند، می‌توانند باعث بوی بد شوند، جسم خارجی فراموش شده در بینی بخصوص در کودکان و افراد عقب مانده ذهنی می‌تواند به هالیتوز بینجامد. در تومورهای حفره بینی گرچه ناشایع هستند ولی به علت نشت خون و نکروز بافتی ایجاد بوی بد شایع است.

سینوسها
بیماران با سینوزیت مزمن ممکن است هالیتوز داشته باشد در چنین حالاتی وجود عفونت یا باکتریهای بی‌هوازی مطرح است. سینوزیت حاد بطور تیپیک با بی‌هوازیها ایجاد نمی‌شود و در صورت وجود هالیتوز باید به اینکه منشا بیماری حاد آبسه دندان باشد، اندیشید.
لوزه ها و حلق

تونسیلولیت یک علت شایع هالیتوز مزمن است. عفونت مکرر لوزه‌ها و آدنوئید منجر به تونسیلیت مزمن فولیکولار می‌شود. منافذ عمقی که بوجود می‌آید، غذا ، بزاق و مواد نکروتیک را جمع می‌کند. اگر مکانیسمهای طبیعی منافذ را پاک نکند، تجمع این مواد به تونسیلولیت می‌انجامد. زخم جراحی ناشی از تونسیلوکتومی به علت خونریزی و وجود بافت نکروتیک برای چند روزی بد بو است. آبسه پری تونسیلار نیز یک عفونت چرکی ، حاد و بد بو است.

فارنژیت بوسیله هر عاملی ایجاد شود، می‌تواند هالیتوز ایجاد کند. شدت بو احتمالا در دیفتری شدیدتر است. این امر به علت اپی تلیوم جدا شده ، بهداشت ناکافی دهان و تشدید رشد فلوئور دهانی است اپیگلوتیت در ابتدا با هالیتوز همراه نیست. با پیشرفت بیماری به علت اختلال در بلع و تجمع مواد التهابی بوی بد ایجاد خواهــــد شد. با بزرگ شدن دیورتیکول زنکر غذا و بزاق در آن تجمع می‌یابد و باعث ایجاد بوی بد می‌شود که اغلب بسته به فعالیت پریستالتیک مری منقطع است. گزارشی مبنی بر هالیتوز مزمن در اثر ماندن گاز جراحی در حلق ، پس از عمل این ناحیه وجود دارد. وجود جسم خارجی در حلق بخصوص در افراد عقب مانده ذهنی می‌تواند سبب هالیتوز شود.
دستگاه گوارش

دیورتیکولهای مری با مکانیسمی مشابه دیورتیکول زنکر هالیتوز ایجاد می‌کنند. در آشالازی به علت تجزیه غذا ، مایعات و بزاق گرد آمده در قسمت گشاد شده مری گازهایی تولید می‌شود که خود را به صورت آروغهای بد بو نشــــــان می‌دهند. آشالازی می‌تواند باعث پنومونی آسپیراسیون مزمن نیز بشود که از علایم آن هالیتوز است. تومورهای مری به علت انسداد و تخریب بافتی می‌توانند با هالیتوز همراه باشند. بیماری بازگشت معدی – مری به ندرت سبب هالیتوز می‌شود. در این بیماری بوی همراه با بازگشت معمولا شبیه به بوی آخرین غذای خورده شده است.

در افراد بالغ مبتلا به انسداد راه خروجی معده ممکن است هالیتوز دیده شود که با درمان آنتی بیوتیک فقط بطور موقت بهبود می‌یابد. گزارشات دیگری مبنی بر وجود هالیتوز همراه با اختلالات دستگاه گوارش وجود دارد. در یک مورد تریکوبزوآر در دختر جوانی باعث هالیتوز بوده است. در مورد دیگری ، فیستول گاستروکولیک در بیمار مبتلا به بیماری کرون منجر به هالیتوز گردیده است. در دو کودک باندهای مادرزادی صفاقی منجر به انسداد دوازدهه گردیده که بوی بد دهان از شکایات هنگام مراجعه بوده است. با آزاد ساختن باندها ، هالیتوز هم بر طرف گردید. اگر چه زمانی ناخوشیهای روده‌ای بخصوص یبوست را از علل هالیتوز می‌دانستند ولی امروزه کمتر به این اعتقاد دارند.
ریه
هالیتوز در آبسه‌های بی‌هوازی ریوی ، پنومونی نکروزان و آمپیم مکررا گزارش شده است. هالیتوز در 40-50 درصد بیماران مبتلا به عفونت بی‌هوازی ریوی وجود دارد. در مواردی که پنومونی ناشی از باکتریهای هوازی ، مایکوپلاسما یا ویروسها باشد، اگرچه ممکن است خلط زیادی تولید شود ولی معمولا با بوی بد همراه نیست. برونشکتازی به هر علتی که رخ دهد، به هنگام تشدید بیماری می‌تواند با بوی بد دهان همراه باشد.
بیماریهای سیستمیک

اگرچه حس بویایی ناتوانترین حس انسان است و استفاده از آن در بالین بیمار کمتر تمرین می‌شود، ولی برخی بوها به اندازه کافی ویژه هستند تا به عنوان یافته‌ای کمک تشخیصی مورد استفاده قرار گیرند. بوی شیرینی و میوه مانند در کتواسیدوز دیابتی یک مثال کلاسیک است. چنین بویی به علت افزایش غلظت مواد کتونی در خون و دفع آنها از ریه بوجود می‌آید. در اورمی بویی آمونیاکی ، ادرار گونه یا ماهی مانند حس می‌شود که احتمالا به علت تجمع دی متیل آمین و تری متیل آمین در بدن است. کتواسیدوز دیابتی ، نارساییمزمن کلیه (اورمی) ، نارسایی کبد و آمینو اسیدوری از بیماریهای سیستمیک تولیدکننده هالیتوز هستند.

بوی بیماران مبتلا به نارسایی کبدی یا بطور مختلفی مانند ماهی ، مانند موش ، مانند متالیک یا شبیه خون در حال تخریب توصیف شده است. احتمالا تجمع متیل مرکاپتان ، اسیدهای الفاتیک C2 و C5 ، اتادی ال و دی متیل سولفید در ایجاد آن نقش دارد. چندین بیماری متابولیک ارثی که دارای آنومالیهایی آنزیمی یا نقص در سیستم انتقال می‌باشند، می‌توانند باعث هالیتوز شوند. تری متیل آمینواسیدوری از این قبیل است. در برخی از این بیماریها ، افراد هتروزیگوت تنها شکایتشان بوی بد دهان است.
بیماریهای روانی منشا بوی بد دهان

هنگامی که بیماری از بوی بد دهان شکایت دارد و در معاینه بویی حس نشود، نباید فورا آن را به حساب مسایل روانی گذاشت، زیرا هالیتوز ممکن است منقطع باشد. به هر حال اگر معاینه مکرر بوی بدی نشان ندهد و علت ارگانیکی یافت نشود، باید به بیماریهای روانی اندیشید. بوهایی که علتی ارگانیک دارند، معمولا با گذشت زمان توسط بیمار کمتر حس می‌شوند ولی در اینها بیمار پیوسته از بوی بد شاکی است. این بیماریها را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد : در گروه اول توهم بویایی از نظر بیمار منشا خارجی دارد . یک علت مهم آن اسکیزوفرنی است . در گروه دوم توهم بویایی منشا داخلی دارد و می‌تواند به علت DH یا MH باشد.

چنین بیمارانی معمولا از اینکه اطرافیان بوی ناخوشایند فرضی را بسادگی تشخیص می‌دهند، رنج می‌برند. ممکن است حرکات ساده دیگران را به نادرست واکنشی نسبت به بوی بد فرضی تلقی کنند. توهم بوی بد می‌تواند به رفتاریهای وسواسی مثل شستن مکرر دهان یا کناره گیری اجتماعی بینجامد. در DH بیمار نمی‌تواند بپذیرد که علت ارگانیکی وجود ندارد و مکررا از پزشکی به پزشک دیگر مراجعه می‌کند، ولی در MH بیمار می‌پذیرد که ممکن است مشکل وی حقیقتی نداشته باشد و حتی ممکن است موقتا قانع شود که مشکلی وجود ندارد.

صرع لوب گیجگاهی
توهم بویایی به ندرت علامتی از صرع لوب گیجگاهی است. توهم کوتاه مدت بوده، کمتر با هالیتوز واقعی اشتباه می‌شود.
بوی بد دهان می تواند بیش از خوردن غذای حاوی سیر و پیاز و یا مسواك نزدن آزاردهنده باشد. بازدم بدبو می تواند نتیجه بیماری لثه ها، خشكی دهان و یا یك بیماری داخلی باشد. متاسفانه حتی سالم ترین افراد نیز از بوی بد دهان در صبحگاه در امان نیستند.

والتر برتز دانشیار كالج دندانپزشكی دانشگاه نیویورك می گوید:«هیچ كس صبحگاه با بوی گل در دهان از خواب برنمی خیزد.» حفره های موجود در دهان و زبان های دارای شیارهای عمیق، اولین مخزن باكتری هایی هستند كه عموما پلاك نامیده می شوند. باكتری ها تركیبات فرار گوگرد ایجاد می كنند كه بوی بد دهان را سبب می شوند. دهان بدبو می تواند علامت هشداردهنده بیماری لثه باشد كه توسط پلاك ایجاد می گردد. مسواك زدن دندان ها و حتی زبان می تواند به پاك كردن باكتری های بد كمك كند. دندانپزشكان اغلب به بیماران

توصیه اكید می كنند كه لكه های بین دندان ها را با نخ دندان بردارند. اما بر طبق گفته برتز تاكنون هیچ پژوهشی انجام نشده است كه تاثیر استفاده روزانه از نخ دندان را ارزیابی كند.
در مطالعه ای كه اخیرا بر روی دوقلوهای بین سنین ۱۲ تا ۲۱ساله انجام شده است، برتز یك گروه از دوقلوها را واداشت دندان ها و زبانشان را به طور مرتب مسواك بزنند. از گروه دیگر خواسته شد علاوه بر مسواك زدن دندان ها و زبان روزانه از نخ دندان نیز استفاده كنند. پس از گذشت تنها دو هفته كسانی كه از نخ دندان استفاده می كردند، در مقایسه با خواهران و برادران دوقلوی خود كه از نخ دندان استفاده نمی كردند، نفس خوشبوتری داشته و كمتر به خونریزی لثه دچار می شدند. این یافته ها در نسخه آن لاین مجله پریودونتولوژی در اول

اگوست انتشار یافته است. گاه حتی به كار بردن نخ دندان هم نمی تواند از بوی بد دهان جلوگیری كند. فقط مصرف اندكی از برخی غذاها می تواند بوی بد را به دهان بازگرداند. بوی غذاهای حاوی سیر و پیاز سرو شده در یك مهمانی ایتالیایی می تواند تا مدت ها پس از صرف غذا باقی بماند. غذا وارد جریان خون شده و به شش ها می رود و موجب بد بو شدن بازدم می شود. دهان شویه و آدامس تنها به طور موقت بوی بد را می پوشانند و این بو تا زمانی كه غذا از بدن دفع نشده است ادامه می یابد.

دهان بدبو اغلب نماینده یك بدن ناسالم است. برای مثال دانشمندان به طور مستقیم بیماری لثه و بیماری قلبی را با هم مرتبط می دانند. پژوهش ها نشان می دهد كه سایر بیماری ها و مشكلات بهداشتی بوی بد دهان را به عنوان یك عارضه ایجاد می كنند. لوئیس مالكماچر كه یك دندانپزشك است و در كلیولند اوهایو در مطب خصوصی اش كار می كند، می گوید:«بوی بد هیچ جای شوخی ندارد و می تواند نشانه یك بیماری جدی مانند یك عفونت باشد.» دهان خشك بیماری ای است كه در آن بزاق تولید نمی شود، دهان را از باكتری های مولد بوی بد خارج آن در امان نگاه می دارد. شب هنگام همگی ما اساسا به خشكی دهان مبتلا می شویم. هیچ كس در زمان خواب بزاق تولید نمی كند و به همین دلیل ما صبحگاه با بوی بد دهان از خواب بر می خیزیم. بیماران مبتلا به سرطان كه پرتودرمانی می شوند، اغلب بوی بد دهان را تجربه می كنند.

به گفته برتز یك بیمار مسن مبتلا به بوی بد و خشكی مداوم دهان ممكن است حتی به بیماری های بدتری مبتلا شود. خشكی دهان بلع دشوار را به همراه دارد. به همین دلیل ممكن است غذا به آسانی به لوله تنفسی و شش های بیمار وارد گردد و این امر می تواند ابتلا به ذات الریه را سبب شود. نارسایی كلیه، دیابت، تغییرات هورمونی، و مشكلات ریوی نیز می توانند بوی بد دهان را سبب شوند. تنباكو عامل بدبو شدن تنفس سیگاری ها است. اختلالات گوارشی از قبیل اشكال در سوخت و ساز اسیدهای چرب و اجابت مزاج به دفعات كم می تواند مولد بوی بد دهان باشد. این امر همچنین از عوارض رژیم گرفتن و تغذیه نامرتب است.

پژوهشی كه اخیرا در دانشكده بهداشت عمومی دانشگاه مینه سوتا صورت گرفته است، نشان داده است كه افرادی كه رژیم غذایی كم كربوهیدرات مصرف می كنند از بوی بد دهان در رنج هستند. برتز توصیه می كند برای دانستن اینكه آیا باید درباره بوی بد دهان خود نگران باشید یا نه، با یك دندانپزشك یا پره اودونتولوژیست مشورت كنید. دندان های خود را مرتبا با یك مسواك الكتریكی مسواك بزنید. مسواك الكتریكی دندان ها را بهتر از مسواك های دستی معمولی تمیز می كند. دندان های خود را مرتبا نخ دندان كرده و دهان خود را هر روز با یك دهان شویه بشویید تا از پوسیدگی دندان ها جلوگیری شود .
بهداشت دهان ودندان:

داشتن دندانها ولثه های سالم ودهان خوشبو نتیجه رعایت كامل بهداشت دهان ودندان است كه این امر به مفهوم دارا بودن موارد زیر می باشد :
- دندانهای شما تمیز وعاری از بقایای غذا باشند.
- لثه ها صورتی باشند وهنگام مسواك زدن یا نخ كشیدن، دچار خونریزی و درد نشوند .
- بوی بد دهان به صورت یك مشكل دائمی نباشد .
چگونه بهداشت دهان ودندان را رعایت كنیم؟

یكی از مهمترین عوامل جهت داشتن دندانها و لثه های سالم و زیبا ، رعایت كامل بهداشت دهان و دندان است. رعایت نكات زیر جهت حفظ سلامت دهان و دندان ضروری است :
روزانه حداقل دو بار مسواك زدن صحیح ونخ كشیدن
- داشتن رژیم غذائی متعادل ومناسب ومصرف تنقلات هرچه كمتر بین وعده های غذایی
- استفاده از خمیر دندانهای حاوی فلوراید

- شتشو با دهان شویه های حاوی فلوراید، در صورت تجویز دندانپزشك
- استفاده از آب فلوراید دار برای كودكان ( در صورتیكه آب فلوراید دار در دسترس نباشد ، می توان از مكملهای حاوی فلوراید استفاده نمود .)
فلوراید چیست ؟

فلوراید یك ماده‌ معد نی طبیعی است كه در پوسته زمین وجود داردو در طبیعت به وفور یافت می شود . اغلب جهت جلوگیری از پوسیدگی دندان،فلوراید را به آب آشامیدنی اضافه می كنند . مطالعات اخیر نشان داده است احتمال بر ضد پوسیدگی دندانها در افرادیكه در سنین رشد آب حاوی فلوراید می آشامند ، یك سوم افرادی است كه آب بدون فلوراید آشامند.
آیا می دانید كه فلوراید تنها برای كودكان نیست ؟

هر كس باید هر روزفلوراید مصرف كند. فلوراید نه تنهابرای كودكان بلكه برای تمام سنین سودمند است .
برخی از مردم فكر می كنند كه بروز پوسیدگی دندان با افزایش سن امری طبیعی است ، لی آیا می دانید كه این فكردرستی نیست؟
فلوراید به دو طریق از پوسیدگی دندانها جلوگیری می كند
- فلوراید در استخوانها ودندانهای درحال رشد كودكان تجمع می كند وبه سفت شدن مینای دندانها قبل از پیدایش آنها كمك می نماید .
- فلوراید در سفت شدن مینای دندان بزرگسالان مؤثر است.
روش صحیح مسواك زدن :

- برس مسواك را با زاویه 45 نسبت به خط لثه قرار دهید و سطوح بیرونی دندانها را با حركات لرزشی مسواك كنید.
- به آرامی سطوح زبان را مسواك بكشید تا عاری از باكتری شود ودهان خوشبو گردد.
چند وقت یكبار باید به دندانپزشك مراجعه كنید ؟
مطابق توصیه سازمانها ی بهداشت دهان و دندان، سالیانه دو بار مراجعه به دندانپزشك می تواند از بسیاری از بیماریهای دهان و دندان جلوگیری نماید .
تغذ یه مناسب چیست ؟

تغذیه مناسب به مفهوم داشتن رژیم غذائی متعادلی است كه بدن شما برای سلامتی به آن نیاز دارد. روزانه با صرف غذا ،بافتهای مختلف بدن ساخته وترمیم می شوند اگر موادغذایی كمتر از مقدار مورد نیاز به بدن برسد ، در این صورت بدن مقاومت كمتری در برابر عفونتهای دهان خواهد داشت .
كمبود كلسیم ، فسفر وفلوئور در رژیم غذایی كودكان می تواند موجب نامرتب شدن و سستی دندانها شود .
یك رژیم غذایی متعادل شامل موارد زیر است :
- مقداری كربوهیدرات
- اسیدهای چرب لازم ( موجود در چربیها )
- آمینو اسیدهای ضروری ( موجود در پروتئینها)
- پانزده نوع ویتامین
- در حدود 25 ماده معدنی
- آب

دندانپزشكی پیشگیری چیست؟
دندانپزشكی پیشگیری برای كودكان شامل موارد ذیل است: مسواك زدن - تكامل دندانی - استفاده از نخ دندان - فلوراید - عادات دهانی- ارتودنسی - توجه والدین - رژیم غذایی - سیلانت‌ها و مراقبت‌های هنگام ورزش دندانپزشك كودك شما، در تمام این زمینه‌ها به شما كمك كرده و آموزشهای لازم را ارائه می‌دهد.
چرا دندانپزشكی پیشگیری حائز اهمیت می‌باشد؟
دندانپزشكی پیشگیری به كودك شما لبخندی زیبا می‌بخشد. كودكانی كه دهانی سالم دارند، غذایشان را به راحتی جویده و مواد غذایی بیشتری را جذب می‌كنند. آنها صحبت كردن را به راحتی و به وضوح یاد می‌گیرند. آنها شانس بهتری برای سلامتی عمومی دارند، زیرا كه بیماریهای دهان می‌توانند برای اعضای دیگر بدن خطر آفرین باشند. یك دهان سالم بسیار مورد توجه بوده و به كودكان اطمینان و اعتماد به نفس می‌دهد. نهایتاً دندانپزشكی پیشگیری به معنای محدود شدن بیماری، كاهش هزینه‌ها و مدت درمان می‌باشد.
دندانپزشكی پیشگیری از چه زمانی باید آغاز شود؟
با رویش اولین دندانها در دهان، دندانپزشكی پیشگیری باید شروع شده و اولین ویزیت دندانپزشك اطفال صورت گیرد. شما می‌توانید یاد بگیرید كه چگونه از سلامتی دندانهای بچه‌تان محافظت كنید. معاینات زود هنگام دندانپزشكی، شانس پیشگیری از بیماریهای دندان را بیشتر نموده و به كودك شما كمك می‌كند كه به نسلی تعلق یابد كه فاقد پوسیدگی دندانی باشند.

والدین چه نقشی در پیشگیری دارند؟
بعد از ارزیابی، بهداشت دهان ودندان فرزند شما، دندانپزشك اطفال طرحی را برای مراقبت‌های در منزل با توجه به شرایط او، به شما ارائه می‌دهد. این برنامه شامل آموزش مسواك و نخ دندان، تغذیه و در صورت نیاز تجویز فلوراید خواهد بود.

با این كمك‌ها شما می توانید عمری توأم با عاداتی مفید و سلامتی بخش به كودكتان اعطاء نمائید.
دندانپزشك اطفال چگونه می تواند از مشكلات دندانپزشكی پیشگیری نماید؟

تمیز كردن دندانها و فلوراید تراپی از اهم برنامه‌های دندانپزشكی پیشگیری می‌باشند، ولی آنچه كه بیشتر می‌توان انجام داد برای مثال عبارتند از: دندانپزشك اطفال شما می‌تواند از سیلانت بمنظور جلوگیری از پوسیدگی استفاده كند. برای تهیه و انتخاب یك محافظ دهانی برای مواقع فعالیت‌های ورزشی مخاطره‌آمیز به شما كمك كند تا از صدماتی كه هنگام فعالیت‌های بدنی ورزش ممكن است به صورت و دندانهای كودك شما وارد شود، جلوگیری كند. وی همچنین می‌تواند موارد نیاز به ارتودنسی را تشخیص داده و یا پیش‌بینی نماید و یا در این زمینه نیز اقدام نماید. دندانپزشك كودكان با پیگیری و ترویج مراقبت‌های پیشگیری می‌تواند برای كودك شما لبخندی با نشاط را به ارمغان آورده و بیمه كند.
چند وقت یكبار كودك باید توسط دندانپزشك معاینه شود؟

آكادمی دندانپزشكی كودكان آمریكا معاینات دندانپزشكی را دست كم دوبار در سال برای بیشتر بچه‌ها توصیه نموده است. البته تعدادی از كودكان كه از ریسك پوسیدگی بیشتری برخوردار بوده و یا الگوی رشدی غیر طبیعی داشته و یا دارای بهداشت دهان ضعیفی می‌باشند به معاینات بیشتری نیاز دارند.
اگر بچه‌ای فاقد پوسیدگی دندان باشد چه نیازی به ویزیت دندانپزشكی به میزان 2 بار در سال دارد؟

معاینات منظم دندانپزشكی به كودك شما كمك می‌كند كه همیشه دندانهای سالم داشته باشد دندانپزشك دندانها را تمیز نموده و خرده‌های مواد غذایی بر آنها را برداشته و همچنین تحریكات لثه و عامل ایجاد كننده پوسیدگی را بر طرف می‌سازد. فلوراید تراپی، فلوراید مینا را زیاد كرده و آن را در برابر پوسیدگی مقاوم می‌سازد. آموزش بهداشت دهان به كودك، مسواك زدن و نخ كشیدن بهداشت بهداشت دندان‌ها را بهبود بخشیده و به او كمك می‌كند تا دندانها را تمیزتر كرده و سلامت لثه نیز بیشتر شود. توجه داشته باشید تنها علت مراجعه به مطب دندانپزشكی پوسیدگی دندان نمی باشد. دندانپزشك سلامت دهان فرزند شما را ارزیابی می‌كند. بعنوان مثال كودك شما بمنظور دستیابی به سلامتی دندانها در حد ایده‌آل، ممكن است به فلوراید اضافی، تغییر در رژیم غذایی یا مسدود كردن شیارهای دندانی بنام سیلانت نیاز داشته باشد. دندانپزشك كودكان مشكلات ارتودنسی را تشخیص داده و یا برای اینكه دندان در محل صحیح رویش یابد درمانهایی را پیشنهاد كند.
معاینه دندانپزشكی چگونه است؟

دندانپزشك كودكان با گرفتن تاریخچه پزشكی و دندانپزشكی سابقه سلامتی وی را بررسی نموده و به آرامی دهان، دندانها و فكین را معاینه می‌كند. اگر لازم باشد دندانها را تمیز كرده و به آنها فلوراید نیز می‌زند. دندانپزشك كودكان فقط در مورد سلامت و بهداشت دندانها صحبت نمی‌كند و با زبان و لغات قابل فهم و نشان دادن عكس و پوستر با وی ارتباط برقرار می‌كند و كودك شما انگیزه می‌یابد برای اینكه دهانی سالم و لبخندی زیبا داشته باشد، همكاری لازمه را داشته باشد.
آیا در هر نوبت ویزیت و ملاقات با دندانپزشك رادیوگرافی گرفته می‌شود؟

خیر، رادیوگرافی زمانی توصیه می‌شود كه لازم باشد. بطور مثال، ممكن است برای تشخیص پوسیدگی دندان و یا موارد ناهنجاری دندانی و نیاز به ارتودنسی گرفته شود.
چگونه می‌توان به بچه كمك كرد تا از سلامت دندانهایش لذت ببرد؟
یكسری مراحل مرتبط به هم به كودك شما كمك خواهد كرد تا فردی از جامعه و نسل بدون پوسیدگی دندان باشد:
1- اجتناب از خوردن تنقلات

2- مسواك زدن كامل دو بار در روز با خمیر دندان فلورایددار
3- استفاده از نخ‌های دندانپزشكی یكبار در روز
4- یلانت تراپی توسط دندانپزشك(مسدود كردن شیارهای سطح دندان)
5- نجام معاینات دندانپزشكی بطور منظم
6- طمینان از رسیدن فلوراید كافی به دندانها با خوردن آب فلورایددار، قرص، دهانشویه فلوراید و با تجویز دندانپزشك
چگونه از دندان های كودكان خود مراقبت كنیم؟
تمیز نگه داشتن دندانها
قبل از اینكه كودك دندان در بیاورد بعداز هر وعده غذا، لثه های او را به نرمی با پارچه ای پاكیزه و مرطوب و تمیز نمایید.بعد از بیرون آمدن دندان ها تا سن سه سالگی دندان های كودك باید توسط یكی از والدین بامسواك نرم، آب ونخ دندان تمیز شود. درحدود سن سه سالگی تا هشت سالگی كودكان باید با نظارت بزرگسالان دندانهایشان را طبق قاعده صحیح مسواك و نخ دندان كنند توجه داشته باشید كه مقدار استفاده از خمیر دندان به اندازه یك نخود كافی می باشد! (بهتر است برای تشویق كودكان به مسواك زدن از خمیر دندان كودكان كه با طعم انواع میوه آغشته است استفاده شود). در حدود سن هشت سالگی اغلب كودكان می توانند بدون كمك بزرگسالان مسواك بزنند و ازنخ دندان استفاده كنند. البته بهتر است باز هم مسواك بزنندو از نخ دندان كشیدن آنها با نظارت و كنترل بزرگترها باشد.
خرید مسواك و خمیردندان باید با حضور و نظر خواهی كودك انجام پذیرد. زیرا احساس شخصیت اجتماعی كودك در این زمینه تقویت شده و سبب می شود در رعایت بهداشت دهان بیشتر دقت نماید.
چند نکته مهم در مسواک زدن
• شاید مسواك زدن به روش دقیق در ابتدا كمی وقت گیر به نظر برسد اما به مرور انجام آن ساده تر خواهد شد.
• گاهی مسواك زدن در ابتدا ممكن است خونریزی لثه شود اما اگر لثه ها سالم و طبیعی باشند به تدریج متوقف خواهد شد. در صورت ادامه خونریزی با دندان پزشك تماس بگیرید.
• فشار بیش از حد به بر مسواك سبب مچاله شدن الیاف می شود و مسواك زدن را بی اثر می سازد. به علاوه موجب سایش مینای دندان ها و تحلیل یا زخم شدن لثه ها خواهد شد.
• مسواك زدن باید دقیق و بدون عجله باشد.
• هدف از مسوك زدن برداشتن و پاك كردن پلاك میكروبی از روی دندان ها و شیار لثه ای است. در حالی كه عده ای گمان می كنند هدف از مسواك زدن سفید كردن دندان هاست. باید توجه داشت كه رنگ دندان ها در اثر مسواك زدن عوض نخواهد شد.

• دندان های عقب به علت محل قرار گرفتن آنها در فك و دارا بودن شیارهای فراوان، بیشتر مستعد پوسیدگی هستند بنابراین هنگام مسواك زدن به توجه بیشتری نیاز دارند.
• اگر مسواك زدن به روش صحیح انجام نشود، بهترین مسواك ها و خمیردندان ها نیز فایده ای برای دندان ها نخواهند داشت.

• در پایان مسواك زدن دندان ها باید سطح زبان را هم مسواك زد. این كار باعث پاك شدن میكروب ها از سطح زبان و تازگی و خوش بویی تنفس می شود.
• پس از مدتی به علت استفاده مستمر، موهای مسواك خمیده خواهند شد. در چنین حالتی لازم است مسواك جدیدی را جایگزین مسواك فرسوده نمایند. معمولاً عمر مفید یك مسواك كه به درستی مورد استفاده قرار گیرد 3 تا 4 ماه است. امروزه مسواك هایی تولید شده كه مدت زمان استفاده از آنها به وسیله رنگ مخصوصی مشخص شده است.
• مهم ترین عامل در زدودن جرمهای میكروبی، چگونگی مسواك زدن است و خمیر دندان نقش چندانی ندارد. بنابراین حتی بدون وجود خمیردندان نیز مسواك به تنهایی در حفظ سلامت دندان ها و لثه ها موثر و مفید خواهد بود.