بخشی از مقاله
مـيكروب هـايـي نـظـير سالمونلا، ليستريا ،كمپيلوباكتر و … بيماري هايي را از راه مواد غذايي د ر انسان ايجاد كرد ه اند كه سيستم هاي كنترلي وتضمين ايمني غذا توانايي ممانعت از بروز آنها را ند ارند . د ر اين بررسي 30 نمونه از مراحل كشتار اخذ گرد يد ه و ميزان شيوع سه باكتري Staphyloccus aureus كوآگولاز مثبت، سالمونلا و Clostridium perfringens وهم چنين بارآلود گي بهSta. aureus طبق روش استاند ارد ايران مورد مطالعه قرار گرفت.د ر نتايج بد ست آمد ه از آناليز واريانس چند راهه براي گروه هاي وابسته و آزمون مك نمار براي
تفاوت نسبت هاي وابسته واز آزمون T- test براي مقايسه د اد ه هاي كميتي بصورت د وبد و استفاد ه گرد يد . ميانگين بار Staph. aureus نيز د ر هر كد ام از مراحل پركني و تخلية احشاء و بعد از غوطه وري د ر تانك آب خنك كنند ه افزايش معني د اري را نشان د اد (p<0/05 ). ولي كاهش بار استافيلوكوكي د ر اثر د وش آب سرد اختلاف معني د اري را نشان ند اد (p>0/05). همچنين مقايسة فراواني آلود گي استافيلوكوكي د ر مرحلة بعد از غوطه وري د ر تانك آب خنك كنند ه نسبت به مرحلة د وش آب سرد و مقايسة فراواني آلود گي
سالمونلايي د ر بعد از تخلية احشاء نسبت به مرحلة پركني افـزايـش معني د اري را نشان د اد ( p>0/05). آلـود گي به Clostridium perfringens د ر نمونه هاي گرفته شد ه مشاهد ه گرد يد ولي تغييرات ميزان شيوع آن و مقايسة آنها به صورت د و به د و با هم تغيير معني د اري را نشان ند اد (p>0/05 ). بطور كلي نتايج اين بررسي نشان د اد كه مقاطع پركني ،تخلية احشاء د وش آب سرد و مرحلة غوطه وري د ر آب خنك كنند ه قوياً از نقاط بحراني د ر كشتارگاه طيور مي باشد .
پارا تیفوئید پرندگان و عفونت های سالمونلایی
مقدمه
عفونت های سالمونلایی درتمامی نقاط دنیا در میزبانهای بسیاری همچون حیوانات اهلی ، وحشی و انسان باعث بیماری می شوند. اطلاعاتی در مورد شیوع سالمونلا در جمعیت دامهای اهلی ضروری است تا از ارتباط مابین ذخیره سالمونلا با حیوانات و انسان آگاه شویم. درانگلستان ،سالمونلا انتریتیدیس یكی از مهمترین سروتیپهایی است كه بعد از انجام مراحل پاكسازی و ضد عفونی از سالنهای پرورش مرغ جدا شده است .درحال حاضر درانگلستان افزایش بیماری با ظهور تیپ فاژی 4 باكتری همراه می باشد. درامریكا فاژ 8 و سویه دیگری غیر فاژ 4 بیماریزایی در طیور داشته و سبب مسمومیت در انسان نیز می شود.
شیوع و گسترش بیماری
شیوع شدید پاراتیفوئید خصوصاً سالمونلا تیفی موریوم در سال 1978 در امریكا و استرالیا سبب خسارات زیادی شد .درطی دهه 1980 آلودگی اغلب تخم مرغها در شمال غربی ایالات متحده مربوط به سالمونلا انتریتیدیس بودوتقریباً 0001/0 آلودگی تخم مرغها ممكن است رخ دهد.در این مناطق آلوده به طور متوسط ازهر50 مصرف كننـده تخم مرغ ، یكی می تواند به سالمونلوز مبتلا شود. درصد وقوع بیماری در ماههای سرد و در خروسها 2% بیشتر است .
عامل بیماری
می باشند. S.typhimurium وسالمونلا تیفی موریوم Salmonella enteritidis درحال حاضرشایعترین سروتیپهای بیماریزا پاراتیفوئید در طیو ، سالمونلا انتریتیدیس
این عوامل ، باكتریهای گرم منفی ، میله ای شكل با ابعاد 5/1- 7/0×5-2 هستند كه فاقد هاگ و فاقد كپسول می باشند . دارای تاژكهای بلند هستند و متحركند. در محدوده دمایی 5 تا 45 درجه سانتیگراد ودرمحدودهpH ، 4 تا 9 می توانند رشدكنندو نیترات را به نیتریت احیا میكنند. سالمونلاتیفی موریوم تخمیر گلوكز (هم اسید و هم گاز تولید می كند ) ، دولسیتول ،
مانیتول ، مالتوز را انجام می دهد ولی قادر به تخمیر لاكتوز ، ساكاروز ، مالونات یا سالین نیست . درتمامی محیطها تولید سولفید هیدروژن می كند و دكربوكسیلاسیون اورنی تین ولیزین را انجام می دهد و از سیترات بعنوان منبع مهم كربن بهره می گیرد. سالمونلاتیفی موریوم اوره و ژلاتین را هیدرولیز نمی كند پس اندول تولید نمی كند.
نشانه های بالینی
معمولاًبیماری در جوجه ها زیردوهفتگی و به ندرت در سنین بالای 4 هفتگی دیده می شود . معمولاًتلفات در كمتر از 20% گروه مبتلا اتفاق می افتد در طی هفته دوم زندگی، جوجه ها ممكن است علائمی از ضعف رشد ، توقف رشد و ضعف عمومی توان بدن را نشان می دهند . معمولاً عفونت پاراتیفوئید در پرندگان خیلی جوان سبب بیماری می شود .آلودگی تخم مرغها با سالمونلا ممكن است منجر به مرگ جنین داخل تخم مرغ ویا مرگ سریع جوجه های تازه هچ شده ، شود . علائم بالینی ندرتاً پس از دو هفته مشاهده می شود .پرندگان
مبتلا كسل ، چمباتمه زده و افسرده هستند .تمایل به حركت نداشته و با چشمان بسته ، پرهای ژولیده و بالهای افتاده می ایستند . اسهال ، آلودگی پرها ی اطراف مقعد با با مدفوع از نشانه های رایج است و در برخی واگیرها به دلیل كدورت قرنیه یا پلاك های پنیری در حدقه چشم ، بینایی پرنده دچار مشكل می شود. ندرتاً در پرندگان تخم گذار بیماری ایجاد می كند و درصورت بیماریزایی سبب كاهش تخمگذاری می شود.طبق بررسی های انجام یافته در سال 1995 در امریكا ، تخم هایی كه مشكوك به آلودگی با فاژتیپ 4 سالمونلا انتریتیدیس
بودند نقایصی در پوسته داشتند كه شامل دراز شدن شكل تخم مرغ ، نازكی پوسته ، اندازه های كوچك ، كج و معوج شدن تخم مرغ بودند. به طور كلی سویه فاژ 4 كه در اروپا و آسیا و ایران رواج دارد به مراتب بیماریزا تر از سایر سویه های رایج در امریكا و كانادا می باشد.
یافته های كالبد گشایی
د رعفونت شدید در جوجه های تازه هچ شده كه منجر به تلفات سریع می شود تنها نشانی كالبد گشایی سپتی سمی بودن لاشه است .اگر جوجه ها در سنین اولیه مبتلا شوند ، التهاب و عدم جذب كیسه زرده درآنها شایع است .اگرآنها در مرحله حاد سپتی سمی از بین نروند عمدتاً تورم طحال و كبد همراه با پر خونی ، رگه های خونی و كانونهای نكروتیك دیده می شود . كلیه نیز ممكن است دچار این عارضه گردند پریكاردیت ، پری هپاتیت چركی فیبرینی دراغلب موارد مشاهده می شود.
مشخص ترین یافته كالبد گشایی كه در حدود پرندگان تلف شده در اثر سالمونلوز دیده می شود اتساع سكوم بوسیله مواد نكروتیك سفیدو سخت می باشد كه به آن تیفلیت Typhitis می گویند وقتی بیماری مزمن شود انتریت حاد دارای كانونهای نكروزی در روده كوچك مشاهده می شود شامل كدورت چشم ،چركی شدن چشم ، تورم مفاصل چركی و التهاب كیسه های هوایی می باشد.
تشخیص
تأیید تشخیص،مستلزم جداسازی وشناسایی عامل بیماری وترجیحاً سرووارآن می باشد.سالمونلا رامی توان با كشت مستقیم،بسادگی ازبافتهای مبتلا جداكرد،بنابراین درجوجه هایی كه دراثرسپتی سمی میمیرند،می توان از كبد ، كیسه صفرا یا كیسه زرده باكتری را مستقیماً جدا نمود. در پرندگان مسن تر سالمونلا در روده یافت می شود و امكان جدا كردن باكتری از سكوم ها بیشتر است . امكان جدا كردن از مكانهای دیگر مثل تخمدان ، لوله تخم بر ، لوزالمعده ، مفصل ، بیضه ، قلب و چشم وجود دارد.سالمونلا پلوروم و گالیناروم در روده كلونیزه نمی شوند اما سایر قسمتهای بدن پرنده را بسادگی آلوده می كنند . این امر موجب تحریك تولید آنتی بادی هایی می شود كه در آزمایشهای سرمی مورد شناسایی قرار می گیرند . سایر سرووارهای سالمونلا در روده كلونیزه می شوند اما بافتهای بدن را بسادگی مورد تهاجم قرار نمی دهند و بنابراین ممكن است تولید آنتی بادیها را تحریك نكنند
جداسازی سالمونلا
برای كشت نمونه ها جهت غنی سازی باكتری از محیطهای غنی كننده همچون بافر آب پپتونه استفاده می شود . سه محیط مغزی انتخابی كه معمولاً مورد استفاده قرار می گیرند شامل آبگوشهای سلنیت ـ سیترات ، تترا تیونات و راپاپورت ـ واسیلیادیس (RV ) می باشند با افزون آنتی بیوتیكهایی مانندنووبیوسین یا رنگهایی مانندبریلیانت گرین می توان محیط ها را انتخابی تركرد . برای كشت از نمونه های آلوده مانند مدفوع ، سواب كلواك ، نمونه های محیطی یا كشت مجدد از محیط پیش مغذی ، از محیطهای مایع مغذی مثل RV استفاده می
شود . در این حالت ، نمونه به نسبت به محیط RV منتقل می شود برای جدا سازی سالمونلا ، استفاده از حداقل دو محیط جامد توصیه می شود . محیط های جامد رایج عبارتند از : آگار مك كانكی ،دئوكسی كلات سیترات آگار (DCA ) كه پرگنه های سالمونلا بر روی آن بی رنگ به نظر می رسند و در آگار بریلیانت گرین پرگنه ها قرمز رنگ می شوند . سایر محیطها عبارتند از : گزیلوز لیزین دئودكسی كلات آگار. (XLD ) و محیطهای تغییر یافته آن و آگار رامباچ
شناسایی سالمونلا
تظاهرات بالینی و كالبد گشایی بیماری پاراتیفوئید مشابه سایر بیماریهای حاصله از سایر سالمونلا ها و حتی عوامل باكتریایی دیگر است . ابتدا می توان پرگنه های مشكوك را با آزمایش آگلوتیناسیون برروی لام با استفاده از سرم پلی والان O و سرم فیزیولوژی ، آزمایش كرد . آزمایشهای بیوشیمیایی اصلی برای سالمونلا ، تولیدH2S عدم تولید اندول درآب پپتونه ، به همراه واكنشهای قندی خاص می باشد. واكنشهای قندی سالمونلا شامل تخمیر گلوكز ، مانیتول ، مالتوز و دولسیتول و عدم تخمیر لاكتوز ، سوكروز و سالیسین می باشد . این واكنشهای بیوشیمیایی به طور مطلوبی در محیطهای تركیبی كه در حال حاضر برای شناسایی باكتریها دردسترس می باشند مثل محیط كوهنز Kohns یا آگارسه قندی (TSI ) ، انجام پذیرند
تشخیص سرمی
درابتدای تخمگذاری با نمونه گیری از300 پرنده در هرگله آزمایش خون كامل (WBT ) با استفاده از آنتی ژن رنگی انجام می شود و نیز آزمایش میكرو آگلوتیناسیون و میكروآنتی گلوبولین و ELISA انجام می شود ممكن است بعضی از پرندگانی كه پاسخ آزمایشهای سرمی آنها مثبت است ، به باكتری سالمونلا آلوده نباشندبه دلیل واكنشهای متقاطع مابین سویه های باكتریایی و بر عكس پرندگانی كه درمراحل اولیه آلودگی بسر می برندوسالمونلارا به طور فعال دفع می كنند،ممكن است از نظر سرمی منفی باشند .ممكن است جوجه هاآنتی
بادیهای سالمونلا رابه طورغیرفعال ازراه كیسه زرده دریافت نمایندكه این امر نشانگر آلودگی گله مادر می باشد . می توان زرده تخم مرغ را نیز از نظر وجود ایمنوگلوبولین های ضد سالمونلایی آرمایش كرد و چه بسا این روش ،به عنوان راهی برای شناسایی و حذف گله های تخمگذار مورد استفاده قرار گیرد .آنتی سرم پلی والان ، آنتی سرم گروه D سالمونلا جهت مشخص نمودن آنتی ژن سوماتیك و سپس از آنتی سرمهای اختصاصی استفاده می شود.
انتشار و انتقال
همچون سایرسالمونلاهای بیماریزا می باشدكه قبلاً شرح آن داده شده است.دریك تحقیق تجربی درسال1999نشان داده شده است كه با افزایش سن گله مادر،افزایش نفوذ پذیری سالمونلا به داخل تخم مرغ رخ می دهد زیراكیفیت پوسته تخم مرغ جوجه كشی با افزایش سن گله مادركاهش می یابد.
مطالعات اخیر نشان داده است كه سالمونلا انتریتیدیس و سالمونلا تیفی موریوم موجود درمنی خروس می تواند لوله تخم بر و تخمدان مرغ منتقل شده و متعاقباً سبب آلودگی تخم مرغ شود عامل سالمونلا انتریتیدیس از سه طریق زیر می تواند پرنده را تحت تأثیر قرار دهد :
1ـ ارگانیسم می تواند به سرعت از دستگاه گوارش عبور كند بدون آنكه در پرنده مؤثر بوده و بیماری ایجاد می كند .
2ـ ارگانیسم می تواند در دستگاه گوارش بسرعت تكثیر یابد در حالیكه پرنده به ظاهر سالم و طبیعی است . پرنده دفع كننده و پخش كننده عامل بیماریزا است .
3ـ ارگانیسم از جدار روده عبوركرده و سلولهای داخلی را درگیرمی كند و سبب بیماری درپرنده می شود ودرصورت بهبود پرنده در زمانهای خاص می تواند از بدن پرنده دفع وخارج می شود .
بررسی گله از نظر سالمونلا
دركارخانجات جوجه كشی،هردوهفته یك بارازسطوح داخلی هچرها وپوسته های شكسته تخم مرغ موجود درسینی های هچر بایدكشت به عمل آید.همچنین ازجوجه های حذفی وجوجه هایی كه درپوسته تخم مرغ ازبین رفته اندآزمایش انجام می شود. درسالن پرورش،كشت ازجداركارتن ،كف كارتن و پرندگان تلف شده در داخل آن صورت می گیرد . جوجه های وازده و آنهایی كه در چند روز اول می میرند نیز بررسی می شوند.در دوران پرورش بررسی نمونه های بستر،سواب برداری از گردوخاك صورت می گیرد ونیز سواب برداری ازمحل عبور دان از هاپر،اتصالات برق انجام می شود
در گله های مادردر حال تخمگذاری ، سواب برداری از كف لانه تخمگذاری ، پوشال موجود درآن ، گردوغبار ، پرهای دان داخل سالن و سواب برداری از میز درجه بندی تخم مرغ و محل ذخیره تخم مرغ و راهروها انجام می شود. در پرندگان لاین واجداد بهتر است نمونه ها به دفعات بیشتری انجام شود.در گله های تخمگذار می توان از محل جمع شدن مدفوع در زیر قفسها ، انباشته گردو غبار، تیغه جمع كننده مدفوع ، تسمه جمع آوری تخم مرغ ، سواب گرفت و نیز از بستر، گردوغبار ولانه های تخمگذاری نمونه گیری می كنیم . در كشتارگاهها باید از نمونه هایی مانند تكه هایی از پوست گردن و قسمتهای مختلف كشتارگاه كشت بعمل آید.علاوه برموارد فوق ازكف اتاقك كامیون حمل تخم مرغ سواب برداری صورت می گیرد
درمان
اگر تصمیم به درمان دارید بهتر است به كمك آزمایش حساسیت باكتری را در مقابل آنتی بیوتیك سنجید . ممكن است درمان ظاهراً مؤثر باشد ولی گاهی تعدادی از پرندگان ، حامل باكتری می شوند و سویه های مقاوم به آنتی بیوتیك ، پدیدار می شوند .از آنتی بیوتیك ها بعنوان داروی پیشگیری مخلوط در دان و یا آب در جوجه های مسن و جوان و تخم مرغهای هچری و داروی معالج طیور بیماراستفاده می شود .تركیبی از سولفات پلی میكسین B وتری متوپریم در گله های مبتلا به سالمونلا انتریتیدیس هم از جنبه پیشگیری و هم از جنبه درمانی مصرف می شود . جنتامایسین تزریقی واسپكتینومایسین جهت كنترل آلودگی كیسه زرده در هچری استفاده می شود . گزارشاتی وجود دارد مبنی بر اینكه افزودن 5 عامل ضد باكتریایی مختلف به آب آشامیدنی طیور سبب كاهش آلودگی سالمونلا تیفی موریوم می شود . داروهای مؤثر دیگر عبارتند از: تتراسایكلین ، نئومایسین ، باستیراسین وداروهای گوگرد دار(بجزطیور تخمگذار)
سالمونلاتیفی موریوم و انتریتیدیس نسبت به برخی از آنتی بیوتیكها مقاومت دارویی یافته اند به طوریكه طی گزارش پاپ در سال 1996 سالمونلاتیفی موریوم تیپ 104 نسبت به آمپی سیلین ، كلرامفنیكل ، استرپتومایسین ، سولفا نامید و تتراسایكلین مقاومت دارویی یافته است.
مقدمه
عفونت هاي سالمونلايي درتمامي نقاط دنيا در ميزبانهاي بسياري همچون حيوانات اهلي ، وحشي و انسان باعث بيماري مي شوند. اطلاعاتي در مورد شيوع سالمونلا در جمعيت دامهاي اهلي ضروري است تا از ارتباط مابين ذخيره سالمونلا با حيوانات و انسان آگاه شويم (6). درانگلستان ،سالمونلا انتريتيديس يكي از مهمترين سروتيپهايي است كه بعد از انجام مراحل پاكسازي و ضد عفوني از سالنهاي پرورش مرغ جدا شده است (9). درحال حاضر درانگلستان افزايش بيماري با ظهور تيپ فاژي 4 باكتري همراه مي باشد(1) . درامريكا فاژ 8 و سويه ديگري غير فاژ 4 بيماريزايي در طيور داشته و سبب مسموميت در انسان نيز مي شود(20)
شيوع و گسترش بيماري
شيوع شديد پاراتيفوئيد خصوصاً سالمونلا تيفي موريوم در سال 1978 در امريكا و استراليا سبب خسارات زيادي شد (4).درطي دهه 1980 آلودگي اغلب تخم مرغها در شمال غربي ايالات متحده مربوط به سالمونلا انتريتيديس بودوتقريباً 0001/0 آلودگي تخم مرغها ممكن است رخ دهد.در اين مناطق آلوده به طور متوسط ازهر50 مصرف كننـده تخم مرغ ، يكي مي تواند به سالمونلوز مبتلا شود (12) . درصد وقوع بيماري در ماههاي سرد و در خروسها 2% بيشتر است (10)
عامل بيماري
درحال حاضرشايعترين سروتيپهاي بيماريزا پاراتيفوئيد در طيو ، سالمونلا انتريتيديس Salmonella enteritidis وسالمونلا تيفي موريوم S.typhimurium
مي باشند(1) . اين عوامل ، باكتريهاي گرم منفي ، ميله اي شكل با ابعاد 5/1- 7/0×5-2 هستند كه فاقد هاگ و فاقد كپسول مي باشند . داراي تاژكهاي بلند هستند و متحركند. در محدوده دمايي 5 تا 45 درجه سانتيگراد ودرمحدودهpH ، 4 تا 9 مي توانند رشدكنند (6) و نيترات را به نيتريت احيا ميكنند(1). سالمونلاتيفي موريوم تخمير گلوكز (هم اسيد و هم گاز توليد مي كند ) ، دولسيتول ، مانيتول ، مالتوز را انجام مي دهد ولي قادر به تخمير لاكتوز ، ساكاروز ، مالونات يا سالين نيست . درتمامي محيطها توليد سولفيد هيدروژن مي كند و دكربوكسيلاسيون اورني تين وليزين را انجام مي دهد و از سيترات بعنوان منبع مهم كربن بهره مي گيرد. سالمونلاتيفي موريوم اوره و ژلاتين را هيدروليز نمي كند پس اندول توليد نمي كند (6)
نشانه هاي باليني
معمولاًبيماري در جوجه ها زيردوهفتگي و به ندرت در سنين بالاي 4 هفتگي ديده مي شود (1). معمولاًتلفات در كمتر از 20% گروه مبتلا اتفاق مي افتد در طي هفته دوم زندگي ، جوجه ها ممكن است علائمي از ضعف رشد ، توقف رشد و ضعف عمومي توان بدن را نشان مي دهند (11) . معمولاً عفونت پاراتيفوئيد در پرندگان خيلي جوان سبب بيماري مي شود (7). آلودگي تخم مرغها با سالمونلا ممكن است منجر به مرگ جنين داخل تخم مرغ ويا مرگ سريع جوجه هاي تازه هچ شده ، شود . علائم باليني ندرتاً پس از دو هفته مشاهده مي
شود (6). پرندگان مبتلا كسل ، چمباتمه زده و افسرده هستند .تمايل به حركت نداشته و با چشمان بسته ، پرهاي ژوليده و بالهاي افتاده مي ايستند . اسهال ، آلودگي پرها ي اطراف مقعد با با مدفوع از نشانه هاي رايج است (7) و در برخي واگيرها به دليل كدورت قرنيه يا پلاك هاي پنيري در حدقه چشم ، بينايي پرنده دچار مشكل مي شود (1). ندرتاً در پرندگان تخم گذار بيماري ايجاد مي كند و درصورت بيماريزايي سبب كاهش تخمگذاري مي شود (6).طبق بررسي هاي انجام يافته در سال 1995 در امريكا ، تخم هايي كه مشكوك به
آلودگي با فاژتيپ 4 سالمونلا انتريتيديس بودند نقايصي در پوسته داشتند كه شامل دراز شدن شكل تخم مرغ ، نازكي پوسته ، اندازه هاي كوچك ، كج و معوج شدن تخم مرغ بودند (16). به طور كلي سويه فاژ 4 كه در اروپا و آسيا و ايران رواج دارد به مراتب بيماريزا تر از ساير سويه هاي رايج در امريكا و كانادا مي باشد (21(
يافته هاي كالبد گشايي
د رعفونت شديد در جوجه هاي تازه هچ شده كه منجر به تلفات سريع مي شود تنها نشاني كالبد گشايي سپتي سمي بودن لاشه است (6). اگر جوجه ها در سنين اوليه مبتلا شوند ، التهاب و عدم جذب كيسه زرده درآنها شايع است (1). اگرآنها در مرحله حاد سپتي سمي از بين نروند عمدتاً تورم طحال و كبد همراه با پر خوني ، رگه هاي خوني و كانونهاي نكروتيك ديده مي شود . كليه نيز ممكن است دچار اين عارضه گردند پريكارديت ، پري هپاتيت چركي فيبريني دراغلب موارد مشاهده مي شود (6(
مشخص ترين يافته كالبد گشايي كه در حدود پرندگان تلف شده در اثر سالمونلوز ديده مي شود اتساع سكوم بوسيله مواد نكروتيك سفيدو سخت مي باشد كه به آن تيفليت Typhitis مي گويند (1).وقتي بيماري مزمن شود انتريت حاد داراي كانونهاي نكروزي در روده كوچك مشاهده مي شود شامل كدورت چشم ،چركي شدن چشم ، تورم مفاصل چركي و التهاب كيسه هاي هوايي مي باشد (6(
