بخشی از مقاله
چکیده
سلامت روان نقشی حیاتی در سلامت کلی افراد دارد، به طوری که ترقی و پویایی و اعتلای هر جامعهای بدون داشتن نیرویی سالم، فرهیخته و کارآمد محقق نمی گردد. رضایت مندی زناشویی به عنوان مهم ترین مولفه ازدواج، یکی از عوامل مهم در سلامت روان افراد است که از عوامل مختلفی تاثیر می پذیرد. در این میان به نظر می رسد مولفه مذهب و معنویت به عنوان یکی از مهم ترین عوامل فرهنگی که به رفتار انسان ها معنا و انسجام می بخشد، با رضایت مندی زناشویی و نیز سلامت روان ارتباط دارد. به این منضور پژوهش حاضر با استفاده از روش پژوهش اسنادی و جمع آوری یافته ها به طریق مطالعه منابع داخلی و خارجی در این زمینه، سعی در سازماندهی و ایجاد انسجام نتایج پژوهش کرده است. در مجموع بیشتر تحقیقات حاکی از وجود ارتباط مثبت بین داشتن نگرش مذهبی و رضایت مندی زناشویی بود و تحقیقات اندکی دینداری را با رضایت از زندگی زناشویی بی ارتباط می دانست. در واقع مذهب از راه دورنی سازی ارزش هایی که مورد توافق زوجین است، باید و نبایدهایی را در آن ها شکل می دهد و همین باید و نبایدها به صورت خودکار، الگوهای ارتباطی معینی را در افراد شکل داده و طرفین را به انجام تکالیف مربوط به رعایت حقوق همدیگر ملزم می دارد. در نتیجه با کاهش تعارض های بین زوجین و افزایش تفاهم و همدلی بین آنها، می توان شاهد افزایش سلامت روان در بین زوجین و نیز سایر اعضای خانواده بود . بنابراین، روانشناسان، مشاوران و دیگر متخصصینی که در زمینه زندگی زناشویی فعالیت دارند، باید مذهب را به عنوان یک متغیر مهم و تاثیرگذار در حیطه سلامت روان در نظر بگیرند.
واژه های کلیدی: سلامت روان، نگرش مذهبی، رضایت مندی زناشویی، زوجین.
ستاد احیا امر به معروف و نهی از منکر
استان هرمزگان
نخستین همایش اسلام و سلامت روان- بندرعباس، اسفندماه 1391
---------------------------------------------------------------
مقدمه
سلامت روان1 بخشی جداناپذیر از سلامت 2 است و رابطه بسیار نزدیکی با سلامت جسمی و رفتاری دارد وبا توجه به اهمیت آن، در بسیاری از جوامع، به عنوان یکی از شاخصهای اساسی در ارزیابی سلامت منظور می-شود. سلامت روانی یکی از مهمترین عوامل مؤثر در ارتقا و تکامل انسانها محسوب می شود. این علم فرایندی همیشگی است که از بدو تولد تا هنگام مرگ ادامه می یابد (حسین شاهی، .(1382
سازمان بهداشت جهانی(2004)3سلامت روان را حالت بهزیستی حاصل از درک تواناییهای خود، کنارآمدن با تنشهای معمول زندگی، احساس موثربودن و زایندگی تعریف میکند. مطالعات متعددی نشان می دهند که در جوامع رو به رشد، همزمان با پیشرفت در زمینه های مختلف، مشکلات سلامت روان در حال افزایش می باشد (بلانکو 4 و همکاران، (2008 و روز به روز هم بر تعداد و هم بر شدت این مشکلات افزوده میشود (مرکز ملی مشاوره و زمینه یابی اختلالها در امریکا، 2008؛ به نقل از بلانکو،.(2008 اهداف اساسی سلامت روان در هر جامعه ای، شناسایی عوامل تاثیرگذار بر سلامت روان آن جامعه، پیشگیری از تاثیرگذاری این عوامل و نهایتا درمان زودهنگام افرادی است، که در مراحل اولیه اختلال قرار دارند (شاملو، .(1382 مطالعات متعددی برای شناسائی این عوامل صورت گرفته است که به عوامل مهمی همچون وقوع اختلالهای روانشناختی از جمله افسردگی، اضطراب، وسواس و خودکشی و رضایت از شرایط فعلی زندگی (کرانفورد5، 2009،هانت، 2010،مارکستروم6 و همکاران، 2009، صادقیان و حیدریان پور، (1388 دست یافته اند. رضایت از زندگی یعنی پذیرش و بهره مندی از شرایط زندگی فردی، خانوادگی، اجتماعی و شغلی تا جایی که امنیت و آرامش ایجاد شود. لذت بردن از برقراری ارتباط با دیگران، برآورده ساختن نیازها و خواسته های خود و دیگران و سازگاری با شرایط محیطی از تظاهرات رضایت از زندگی می باشد. یکی از ابعاد رضایت از زندگی، رضایت از زندگی زناشویی است. در واقع، یکی از جوانب بسیار مهم یک نظام زناشویی، رضایتی است که همسران در ازدواج تجربه می کنند (خسروجاوید، .(1389 رابطه خوشایند و آرام بخش زن و شوهر نه تنها مناسب ترین بستر رشد و شکوفایی و تعالی شخصیت آنها را فراهم می نماید، بلکه چنین رابطه ای از نیازهای ضروری فرزندان نیز به شمار می رود و به نوبه خود در رشد و تعالی آنها نیز بسیار موثر است (منجزی و همکاران، .(1390 در حقیقت دستیابی به جامعه سالم آشکارا در گرو سلامت خانواده و تحقق خانواده سالم مشروط به برخورداری افراد آن از سلامت روانی و برقراری روابط مطلوب با یکدیگر است. از این رو سالم سازی روابط اعضای خانواده بی شک، تاثیر مثبتی را در جامعه به دنبال خواهد داشت؛ اما آمار طلاق که معتبرترین شاخص آشفتگی زناشویی است، نشانگر آن است که رضایت زناشویی به آسانی قابل دستیابی نیست. چه از یک سو در
1Mental health 2 Health 3 World Health Organization(WHO) 4Blanco 5Cranford 6Markström
2
ستاد احیا امر به معروف و نهی از منکر
استان هرمزگان
نخستین همایش اسلام و سلامت روان- بندرعباس، اسفندماه 1391
---------------------------------------------------------------
همان هفته ها و ماه های اول ازدواج عدم توافق های جدی ایجاد می گردد که چنانچه حل نگردند، می توانند رضایت و ثبات این رابطه را تهدید کنند، از سوی دیگر صرف نظر از همه ازدواج هایی که به طلاق ختم می شوند، بسیاری از ازدواج های ناموفق نیز وجود دارند که همسران به دلایل گوناگون طلاق نمی گیرند (خسروجاوید، .(1389 در همین راستا مقاله حاضر درصدد است با بررسی مروری عوامل دخیل در سلانت روان و نیز ، گامی در جهت افزایش رضایت زناشویی در بین زوجین و کمک به خانواده ها بردارد.
رضامندی زناشویی و آثار و پیامدهای آن
زندگی خانوادگی شبیه به کوه یخ در دریاست. بیشتر مردم فقط از یک دهم آنچه در زندگی می گذرد مطلع هستند. یک دهمی که می توانند ببینند یا بشنوند و گاهی فکر می کنند که این تمام زندگی است. عده ای نیز احساس کرده اند که شاید چیزهای دیگری نیز وجود داشته باشد، اما شناختی از آنها ندارند و نمی دانند که چگونه آنها را کشف کنند. این ناآگاهی ها ممکن است خانواده را در وضع خطرناکی قرار دهد. همان طور که سرنوشت دریانورد بستگی به آگاهی او از باقیمانده کوه یخ در زیر آب دارد (ستیر، (1384، سرنوشت خانواده و برخورداری افراد خانواده از رضایت مندی زناشویی نیز بستگی به شناسایی عوامل دخیل در آن دارد. اما قبل از پرداختن به عوامل دخیل در رضایت زناشویی، ارائه تعریفی از آن ضروری به نظر می رسد.
