بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر باهدف بررسی رابطه سازگاری زناشویی والدین با سلامت روان فرزندان دختر دبیرستانی شهرستان مهریزانجام شد . در این تحقیق جامعه مورد پژوهش، والدین و فرزندان دختر مقطع دبیرستان شهرستان مهریز در سال 1390می باشد. روش تحقیق1 این پژوهش از نوع توصیفی همبستگی 2 می باشد. جامعه آماری بنابر آمارهای اعلام شده توسط مدیریت آموزش و پرورش شهرستان مهریز، 650 دانش آموز می باشد که با والدین آنها نیز 1300 نفر می باشند. در روش نمونه گریی3 از روش نمونه گ ریی تصادفی4 استفاده شده است . نمونه آماری این پژوهش 150 دانش آموز دختر مقطعمتوسطه و والدین آنها می باشد. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش شامل مقیاس سلامت روانی 28؛GHQ ومقیاسDAS بود نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که بین رضایت زوجی والدین و سلامت روان فرزندان دختر مقطع دبیرستان رابطه معنا داری وجود ندارد. بین همبستگی زوجی والدین، ابراز محبت زوجین به یکدیگر و توافق زوجی با سلامت روان فرزندان دختر مقطع دبیرستان رابطه معنا داری وجود دارد.
واژههای کلیدی: سازگاری زناشویی والدین، سلامت روان فرزندان
مقدمه
خانواده یکی از رکن های اصلی جامعه به شمار می رود . دستیابی به جامعه سالم آشکارا در گرو سلامت خانواده است و تحقق خانواده سالم مشروط به برخورداری افراد آن از داشتن رابطه های مطلوب با یکدیگر است . در چنین نظامی افراد با علایق و دل بستگی های عاطفی نیرومند دیرپا و متقابل به یکدیگر پیوسته اند. این دل بستگی ها اگر چه شاید شدت وحدت شان در طی زمان کاسته شود . اما در سراسر زندگی خانوادگی پاینده خواهند بود - گلدنبرگ،1 ترجمه عسگری فر، . - 1380 خانواده نظامی اجتماعی و طبیعی است که ویژگی های خاص خود را دارد پس از ازدواج هر یک از همسران انتظار دارند خانواده جدید همان شکلی را پیدا کند که برای او مطلوب و آشناست هر کدام می کوشند واحد زن و شوهری را در راستای مطلوب و پذیرفته خود سازمان دهد و دیگری را برای هم سازی با خود تحت ف شار گذارد - مینوچین،. - 1380 2
رضایت زناشویی وضعیتی است که در آن زن و شوهر در بیشتر مواقع احساس ناشی از خوشبختی و رضایت از همدیگر دارند - سین ها و ماکرجک،3 ترجمه احمدی، . - 1382بیش از % 80 شخصیت کودکان و نوجوانان در متن خانواده،در کنار پدر و مادر شکل م ی گیرد و خانواده بعنوان اولین پایگاه تعلمی و تربیت و نخستین مدرسه کودکان می باشد و در مورد پیشرفت تحصیلی فرزندان و آینده سازان نقش اساسی را دارند. حمایت های منطقی و اصولی و سازنده خانواده از فرزندان جدای از ایجاد جو عاطفی و محبت در محیط خانواده سبب ساز تقویت اعتماد به نفس در وجود فرزندان می شودو آنان را به مرزهای خود باوری وخود اتکائی رهنمون می سازد.فضاهای گرم و صم میی در محیط های عاطفی خانواده که معمولا با ابراز محبت های منطقی نزی همراه است موجبات افزایش شوق و ذوق فرزندان نسبت به تحصیل،کاهش اضطراب و افزایش روح هی را فراهم می سازد. - کرمی نوری و مرادی، . - 1386
خانواده یکی از نهادهای اصلی هر جامعه است. خانواده بنیادی برای حفظ کنش و واکنش افراد و منشایی برای پیدایش روابط اجتماعی و مهارت های اجتماعی در درون هر جامعه می باشد. این نهاد کوچک ممکن است مثل سایر نهادها دستخوش تحولاتی گردد و عواملی بر آن موثر باشد و از جمله عوامل تاثیرگذار برای اعضاء خانواده اختلاف والدین است.خصومت بین والدین تاثیر بسزایی بر رفتار بچه ها داشته و آنها را دچار مشکلات روانی اجتماعی در آینده می کند - کار، . - 1386کودکان در فرآیند رشد خود از بافت خانواده،تأثیر می پذیرند اما پذیرنده های منفعل رفتارهای والدینی نیستند - کامینگز4،دیویس5 و کمپبل 6، . - 2000 یکی از الگوهای نظری که به دنبال درک اثرات کشمکش میان والدین بر کودکان،با تأکید بر فرآیندهای شناختی و هیجانی به عنوان واسطه ها است،الگویی است که گریچ و فینچام - 1990 - معرفی کرده اند.
در الگوی شناختی مبتنی بر بافت، ارزیابی های کودک از کشمکش والدین نقش مهمی در تفسیر کشمکش ها و ناسازگاری های کودک دارند. به باور فوسکو ،و گریچ - 2007 - 7 عوامل بافتی، یعنی عواملی که فرآیند ارزیابی را تحت تأثیر قرار می دهند، هم چون ویژگی های تعارض - مانند محتوا و حل مسأله - ،عوامل خانواده - مانند جو هیجانی خانواده - و ویژگی های کودک - مانند خلق، سن و جنس - که کمتر شناخته شده اند. یک عامل بافتی، کارکردها و نیمرخ های خانواده است.ال-شیخ، بوخهالت ، کلر ، کامینگز و کوروس - 2007 - نیز نشان دادند که احساس ناایمنی هیجانی کودک، رابطه میان کشمکش های زناشویی و خواب کودکان را تبیین می کند و اختلال در کیفیت و مدت خواب کودکان نیز، ناسازگاری هیجانی-اجتماعی و عملکرد تحصیلی ضعیف آنها را به دنبال دارد.قوانین جامعه مدرن از یک طرف بینش سنتی از طرف دیگروالدین را در شرایط نامناسبی قرار میدهد.
از آنجایی که کودکان به کرات رفتار والدین را مشاهده می کنند به میزان مشخصی الگوهای بین فردی مشابه با والدین خویشراکسب می کنند در خانواده های پرتعارض دارای اختلاف زناشویی مشاهده و یادگیری رفتارهای مثبت - حمایتکردن، کنار آمدن با یکدیگر روابط بین فردی خوب، حل مسالمت آمیز اختلافات - که پیوندهای پایای رضایت مندانه و متقابل را به دنبال دارند - تقوی، . - 2002 برای کودکان کمتر فراهم می شود آنها با دوستان خود اختلاف پیدا کنند. فرزندان و والدین معمولاً از راه حل های مشابهی برای برخورد با مشکلات استفاده می کنند و در موقعیت های تعارض آمیز الگوهای عاطفی، خشم بین فردی مشابهی نشان می دهند این الگوها و مهارت های ارتباطی بین فردی زیر بنای رضایت و ثبات زناشویی می باشد.
تعارضات زناشویی والدین با عدم توانایی کودکان برای خودگردانی تحصیلی تمرکز بر تکالیف درسی،افت تحصیلی و ترک تحصیل و به تبع آن عدم موفقیت شغلی و مالی در آینده همراه است - سیف، . - 1989از نظر " کاپلان و سادوک " - 1989 - سلامت روانی آن حالت بهزیستی است که افراد قادر می باشند براحتی درون جامعه شان عمل کنند و پیشرفتها و خصوصیات شخصی برایشان رضایت بخش باشد. سلامت روان قدرت آرام زیستن و با خود و دیگران در آرامش بودن است، آگاهی از درون احساسات خویشتن است، قدرت تصمیم گیری در بحرانها و مقابله با فشارهای زندگی است.سلامت روانی هیچگاه با فهرست یا خصوصیات ثابت یا ویژگیهای معین تعریف نشده است. طبق تعریف فرهنگ روانشناسی آرتور - 1985 - واژه سلامت روانی برای افرادی به کار می رود که عملکردشان در سطح بالایی از سازگاری هیجانی و رفتاری است و نه در مورد افرادی کهصرفاً بیماری روانی ندارند.
از نظر کاپلان و سادوک - - 1989 سلامت روانی آن حالت بهزیستی است که افراد قادر می باشند براحتی درون جامعه اشان عمل کنند و پیشرفتها و خصوصیات شخصی برایشان رضایت بخش باشد. سلامت روان قدرت آرام زیستن و با خود و دیگران در آرامش بودن است، آگاهی از درون و احساسات خویش است، قدرت تصمیم گیری در بحرانها و مقابله با فشارهای زندگی است. شخص سالم از کار و زندگی خود احساس رضایت می کند و از وقت خویش استفاده مفید می نماید.شخصی که از نظر درونی نقصی ندارد با دیگران از در تفاهم وارد می شود و برای احساسات و عواطف مردم اهمیت قائل بوده، آنها را محترم می شمارد. چنین فردی می تواند دوست بدارد و محبت بپذیرد . حقایق را قبول کرده و خود را با آنها وفق دهد و با اجتماع سازش کند.
سازگاری زناشویی شیوه ای است که افراد متأهل، به طور فردی یا با یکدیگر، جهت متأهل ماندن سازگار می شدند، به طوری که سازگاری زناشویی یکی از مهمترین فاکتورها در تعیین ثبات و تداوم زندگی زناشویی است - گلدنبرگ،ترجمه حمید رضا حسینشاهی - 1382سازگاری زناشویی بر بسیاری از ابعاد زندگی فردی و اجتماعی انسان ها تأثیر می گذارد که در واقع سنگ زیربنای عملکرد خوب خانواده است و نقشش والدینی را تسهیل می کند و سبب توسعه اقتصادی و رضایت بیشتر از زندگی می شود - محمدی، . - 1385 از سویی دیگر وجود ناسازگاری زناشویی در روابط زن و شوهر علاوه بر ایجاد مشکل در موارد فوق، باعث اشکال در روابط اجتماعی، گرایش به انحرافات اجتماعی و اخلاقی، و افول ارزش های فرهنگی در بین زوجین می شود - پوپن، 1996 و نیولون،2000؛ ترجمه محمدی،. - 1385
نظام ترتیبی در بر گیرنده تمام شیوه هایی است که والدین با کمک یکدیگر و برای تریبت و نگهداری بچه ها در پیش می گیرند بنابراین می بایست نسبت به اصول مورد استناد خود متفق باشند، و جهت توجه شان نیز معطوف به احتیاجات بچه ها و تدمین رشد و سلامتی آن ها باشد در مجموع تعاملات یا شبکه روابط بین والدین و کودک و نیز روابط بین خود کودکان به طور گسترده ای چگونگی جریان رشد کودک را تأمین می کند - کجباف، آقایی و کاویانی، - 1383
