بخشی از مقاله
مقایسه اثر دو برنامه تمرینی منتخب طناب زدن و دویدن بر تغییرات سطح لیپیدها ولیپوپروتئینهای پلاسمای خون افراد غیر ورزشکار
هدف : مقایسه اثر دو برنامه تمرینی منتخب طناب زدن و دویدن بر تغییرات سطح لیپیدها ولیپوپروتئین های (HDL,LDL,TC,TG) پلاسمای خون غیر ورزشکاران بود.
روش تحقیق :
24 نفر از دانشجویان مرد غیرورزشکاردانشگاه شهید بهشتی در این تحقیق شرکت کردند و بر حسب سن،وزن و شاخص آمادگی هوازی بطور همگن به دو گروه تمرینی طناب زدن و دویدن تقسیم شدند.
میانگین، سن، قد ،وزن وVo2max گروه طناب زدن(6/25 سال،1/172 سانتی متر ، 99/72 کیلوگرم،28/43 میلی لیتر/کیلوگرم/دقیقه) و درگروه دویدن(6/26 سال،7/174 سانتی متر،40/72 کیلو گرم،93/43 میلی لیتر/کیلوگرم/دقیقه )بود. هر یک از گروه ها به مدت هشت هفته، سه جلسه در هفته و هرجلسه 55-50 دقیقه و با دو الگوی شدت تمرینی متغیر(70-60 درصد حداکثرضربان قلب در 4 هفته اول و 80-70درصد حداکثرضربان قلب در 4 هفته دوم) به تمرین پرداختند که برای کنترل شدت تمرین،ازضربان سنج استفاده شد.قبل و بعد از برنامه تمرینی، آمادگی هوازی ¬و برخی متغیر های لیپیدی و لیپوپروتئینی از جمله سطح HDL،LDL،TC ،TG اندازه¬گیری شدند.درنهایت 20 نفر از آزمودنی ها تحقیق را به پایان رساندند.برای تجزیه وتحلیل آماری داده های تحقیق از آزمون آماری t-student (همبسته و غیر همبسته) درسطح معنی داری(05/0p ≤)استفاده شده است.
یافته¬ ها: بررسی ها نشان داد که هشت هفته تمرین منتخب طناب زدن و دویدن موجب کاهش معنی دار سطوح LDL,TC,TG،نسبت LDL/HDL وافزایش سطح HDL پلاسمای خون غیرورزشکاران می شود. همچنین نتیجه این تحقیق نشان داد که بین اثردو برنامه تمرینی طناب زدن و دویدن بر تغییرات متغیرهای لیپیدی ولیپوپروتئینی (HDL,LDL,TC,TG) تفاوت معنی داری وجود ندارد.
نتیجه گیری: از آنجایی که بین اثر دو برنامه تمرینی منتخب ،تفاوت معنی داری مشاهده نشد،بنابراین می توان از برنامه تمرینی طناب زدن به عنوان جایگزینی مناسب برای سایر روش های متداول چون دویدن،استفاده کرد.
واژه¬های¬کلیدی: برنامه تمرینی طناب زدن،برنامه تمرینی دویدن ، عوامل خطرزای قلبی- عروقی
ازاوائل قرن بیستم تاکنون الگوی مرگ و میر بطور قابل ملاحظه ای تغییر یافته است. مقارن با سال 1900 میلادی بیماریهای عفونی مثل آنفلوآنزا، ذات الریه وسل مهمترین علل مرگ و میرانسان بودند ولی به تدریج با بهبود خدمات بهداشتی در کشورهای توسعه یافته ،علل مرگ و میر انسانها نیزتغییرکرده به طوری که هم اکنون بیماریهای غیرواگیردارومزمنی چون، بیماریهای قلبی- عروقی،سرطانها، بیماریهای عروق مغزی به ترتیب از مهمترین علل مرگ ومیر در جهان به حساب می آیند(2).براساس
آمارسازمان جهانی بهداشتTPTP PTPT، بیماریهای مختلف قلبی- عروقیTPTP PTPT ،تقریبا با 7/16 میلیون قربانی در سال،حدود 29درصد مرگ و میر در جهان را به خود اختصاص داده است(11).طبق آمار وزارت بهداشت در کشور ما نیز حدود 38 در صد مرگ ومیر ناشی از بیماری های مختلف قلبی- عروقی است.مطالعات همه گیر شناسیTPTP PTPT وبالینیTPTP PTPT دراز مدتی چون تحقیقات فرامینگهامTPTP PTPT نشان داد که عوامل مختلفی می توانند درایجاد این گونه بیماریها نقش داشته
باشندکه انجمن قلب آمریکا این عوامل را به دو گروه تقسیم کرده،گروه اول شامل افزایش فشار خون، چاقی و اضافه وزن، مصرف سیگار و تنباکو، دیابت شیرین، افزایش کلسترول، عدم فعالیت بدنی، استرس ومصرف الکل می باشنندکه قابل تغییرند ومی توان آنها را با روشهای مختلفی کنترل یا درمان کردوگروه دوم که غیر قابل تغییرندو
شامل جنسیت، افزایش سن، وراثت و نژاد می باشند(6) در طول چند دهه اخیر نقش ليپوپروتئين‌ها وارتباط آن با بیماریهای قلبی- عروقی از سوی محققان مورد توجه زیادی قرار گرفته است(26)و نتایج تحقيقات انجام شده در این زمینه بيانگر اين است كه نحوة متابوليسم، ميزان ونوع ليپيدها، بخصوص ليپوپروتئين‌هاي خون در بروز و
تشديد بيماريهاي قلبي- عروقي نقش اساسي دارند(4)به نحوی که اختلال درمتابولیسم ودر نتیجه برهم خوردن غلظت لیپیدهاولیپوپروتئینها ازعلل اصلی بروز بیماریهای قلبی- عروقی می باشند(7) تغییرات نامطلوب درغلظت لیپیدها ولیپوپروتئینهای خون ازمهمترین عوامل خطرزای بیماریهای قلبی- عروقی هستند که باروشهای مختلفی بیماریهای قلبی- عروقی مورد استفاده قرارمی گیرند(14،13)اما نتایج برگرفته شده ازمطالعات گسترده در این زمینه نشان داده که انجام تمرینات منظم ورزشی یکی ازموثرترین روش برای پیشگیری و درمان اولیه این بیماریها بحساب می آید(3) تحقیقات سیستماتیک درمورد ارتباط بین فعالیت های بدنی و سلامتی از نیمةدوم قرن
بیستم شروع شد جایی که جرمی موریس وهمکاران به بررسی ارتباط بین روش زندگی غیرفعال و بیماریهای قلبی پرداختند.(31) و تا کنون پژوهش های زیادی نشان دادند كه بين فعاليت بدني وخطرات ناشی ازبيماريهاي قلبی نیزرابطه معكوس وجوددارد(32،25،20،19). اودنوان وهمکاران در سال 2005 در تحقیقی به بررسی اثر شدت تمرینات ورزشی بر آمادگی هوازی وعوامل خطرزای بیماریهای قلبی- عروقی پرداختند.64 مرد غیر فعال بطور تصادفی در سه گروه1- فعالیت متوسط(400 کیلو کالری در
هفته وبا شدت درصد60 حداکثر اکسیژن مصرفی) 2- فعالیت شدید(800کیلو کالری در هفته با شدت 80 درصد حداکثر اکسیژن مصرفی)3- گروه کنترل قرار گرفتند و به مدت 24 هفته به فعالیت پرداختند.نتایج نشان داد که تغییرات سطح HDL,LDL,TC وغلظت فیبرینوژن در دو گروه تمرینی مطلوب بود ولی فقط تمرین با شدت بالا موجب تغییرات معنی دار درغلظتHDL,LDL,TC شده است(16).
کوئیلارد وهمکاران در سال 2001 ، پاسخ متغیرهای لیپیدی ولیپوپروتئینی را بعد از20 هفته تمرین استقامتی در گروههای مختلف مورد بررسی قرار دادند.در این تحقیق200 آزمودنی(79 پدر و 121 پسر)در چهار گروه1- سطح TG پایین وHDL بالا(گروه نرمال) 2- TG و HDL پایین 3- TGسطح و HDL بالا 4- سطح TG بالا و HDL پایین قرار گرفته وسپس در 60 جلسه روی دوچرخه کار سنج وبا شدتهای55،65،70،75 درصد حداکثر ضربان قلب بیشینه(4 جلسه در هفته، هر جلسه 30 تا50 دقیقه)به تمرین
پرداختند.برخی متغیرهای فیزیولوژیکی ونمونه های خونی آزمودنیها در قبل و بعد از برنامه،جمع آوری شد.بررسی ها نشان داد که در حالت پایه،چربی شکمی افراد گروه با TG بالا و HDL پایین نسبت به گروه نرمال و گروه با TG و HDL پایین،بیشتر بوده است. افزایش 4/0 درصدی وغیر معنی دار سطح HDL در گروه دوم بیانگر این است که تمرینات ورزشی تاثیر معنی داری در افزایش سطح HDL نداشته ولی در گروه با TG بالا و HDL پایین افزایش سطح HDL معنی دار بود.همچنین کاهش سطح TG در هر دو گروه با سطح TG پایین، نیز معنی دار بوده است ولی کاهش آپوپروتئین B فقط در گروه باTG بالا و HDL پایین مشاهده شده است(12).
توکماکیدیس و همکاران در سال 2003 تاثیر یک دوره تمرینی وبی تمرینی را بر تغییرات لیپیدها ، لیپوپروتئین ها و آپوپروتئنهای بیماران عروق کرونری مورد بررسی قرار دادند.14 بیمار به مدت 8 ماه به تمرین پرداختند که این برنامه تمرینی شامل 2 جلسه تمرین قدرتی(با 60 درصد یک تکرار بیشینه ) و2 جلسه تمرین هوازی(85- 60 درصد حداکثر ضربان قلب) بود. 13 بیمار هم درگروه کنترل قرار گرفتند. نمونه های خونی آزمودنیها قبل از شروع تمرین ، 4و 8 ماه پس از تمرین وهمچنین پس از 3 ماه بی تمرینی ،جمع آوری شد.سطح TC,TG,HDL آپوپروتئین Aو B ولیپوپروتئین A در این نمونه ها اندازه گیری شدند.یافته ها بیانگر این است که 8 ماه تمرین ترکیبی،تغییرات مطلوبی در
سطح TC,TG,HDL آپوپروتئین A بیماران گروه تجربی ایجاد می کند که 3 ماه بی تمرینی موجب بازگشت این تغییرات مطلوب می شود.بنابراین می توان نتیجه گرفت که 8 ماه تمرین ترکیبی(قدرتی - استقامتی) باعث بروز سازگاریهای زیست شیمیایی مطلوب می گردد که بیماران را از خطرات بیماری قلبی حفظ می کند که این سازگاریها با 3 ماه بی تمرینی کاهش می یابد (33).
الیاکیم و همکاران در سال 2000 به بررسی تاثیر 5 هفته تمرین استقامتی بر چربی بدن و لیپوپروتئین های نوجوانان پسر پرداختند.در این تحقیق 38 نوجوان پسر در دو گروه کنترل(18 نفر)و تجربی(20 نفر) قرار گرفتند.میزان چاقی آنها از طریقMRI از ناحیه شکم وران بدست آمد.همچنین سطوح متغیرهای LDL,HDL,TC,TG نیز اندازه گیری شد.نتایج نشان داد که هر چند تمرینات ورزشی موجب کاهش معنی دار چربی بدن می شود ولی تغییرات معنی داری در غلظت لیپدها و لیپوپروتئین ها ایجاد نکرده است(15).
در سال 2000 سیسترون و همکاران تاثیر تمرین کوتاه مدت و با شدت بالا را بر تغییرات لیپیدها و لیپوپروتئین های پلاسمای خون گروه های مختلف سنی مورد بررسی قرار دادند. به همین منظور 32 نفر از افراد دانشگاهی به چهار گروه تقسیم شدند: 1- مردان ورزشکار(12N=)،مردان گروه کنترل (7N=)، زنان ورزشکار (8N=) وزنان گروه کنترل(5N=).برنامه تمرینی شامل 8 هفته تمرین برای اندام تحتانی(اسکات،پرس پا،وباز کردن زانو) بود که در 3 نوبت وبا 8- 6 تکرار و دو جلسه در هفته انجام گرفت.نمونه های خونی کلیه آزمودنیها در 3 مرحله(پیش آزمون،میان تست¬و پس آزمون) جمع آوری شد..تجزیه وتحلیل دادها نشان داد که در ترکیب بدن و ترکیب تارها(هایپرتروفی و تبدیل FTB به FTA) تغییر قابل توجهی مشاهده شد ولی تغییراتی در اجزای لیپیدی ولیپوپروتئینی در دو گروه زنان ومردان مشاهده نشد. بنابراین تمرینات مقاومتی شدید و کوتاه مدت برغلظت لیپیدها ولیپوپروتئین های سرم افراد جوانی که در معرض خطر آسیب عروق کرونر نبودند، تاثیری نداشت(28).
تغییرات مطلوب غلظت لیپوپروتئینهای خون درنتیجه فعالیتهای ورزشی،مهمترین عاملی است که درزمینه ارتباط بین انجام فعالیتهای ورزشی وکاهش خطر بیماریهای قلبی- عروقی مطرح شده است(26) به نحوی که انجام فعاليت بدنی منظم با ایجاد تغییرات مطلوب در غلظت بخشهای مختلف لیپیدی ولیپوپروتئینی باعث كاهش خطربيماريهاي قلبي-¬ عروقي مي‌شود(34،30).با این حال امروزه درجوامع مختلف،از جمله کشور ما بدلیل وجود مشکلات ومحدودیتهای متعددی چون نیاز به تجهیزات
و مکانهای ورزشی ونیز صرف هزینه های مالی قابل توجه از یک طرف و مشغله های کاری و ناکافی بودن زمان اوقات فراغت جهت پرداختن به فعالیتهای ورزشی از طرف دیگر باعث شده تاعلیرغم اثرات مطلوب وانکارناپذیرفعالیتهای ورزشی بر سلامت عمومی،افراد نتوانند به نحو مطلوبی از فعالیتهای ورزشی بهره ببرند که این مسئله حتی دربرخی مناطق کشور به دلیل شرایط فرهنگی حاکم،محسوس تر است.بنابراین،ایجاد شرایط مناسب و به کار گیری از روش های تمرینی مختلف جهت افزایش جمعیت فعال جامعه ضروری به نظر می رسد.در همین راستا،استفاده ازتمرینات مختلف خانگی ازجمله طناب زدن که انجام آن حتی با امکانات و فضای محدود نیز امکان
پذیراست،می تواند مفید باشد.فعالیت طناب زدن یکی از مؤثرترين روش‌ها براي توسعه آمادگي هوازي است وعلاوه بر اثرات سودمندآن برقلب،همچنين باعث بهبوداستقامت جسماني، مهارتهاي حركتی، تعادل ،چابكي وهماهنگي حركتي نيزمي‌گردد(22).براساس تحقیقات دکتر کوپر 10دقیقه طناب زدن با سرعت 120 دور
دردقیقه برای بهبود آمادگی قلبی- عروقی با دو مایل دوچرخه سواری در6 دقیقه،12دقیقه شنا کردن،31 دقیقه دوی آرام،22 دقیقه هندبال،دو ست تنیس ویک مایل دویدن در 12 دقیقه برابر است(22) یکی از مزایای مهم این نوع فعالیت ورزشی،عدم نیاز به فضای زیاد جهت اجرای آن می باشد به طوری که این امکان را بوجود می آورد تا بتوان آنرا در محلی با مساحت کم، مثل فضای یک اتاق،حیاط منزل،پارک انجام داد.باتوجه به خصوصیات و ویژگیهای جالب این رشته ورزشی،تحقیقی بطور مشخص به بررسی و
مقایسه تاثیرسایر روشهای تمرینی جایگزین با ویژگیهای مورد نظر برعوامل یاد شده نپرداخته است.لذا تحقیق حاضر با این انگیزه ،سعی داردتا به این سوال پاسخ دهد که آیا بین اثربه کارگیری روش های تمرینی جایگزین چون یک برنامه تمرینی طناب زدن در مقایسه با سایر روش های متداول چون دویدن می تواند بر آمادگی هوازی وبرخی از عوامل خطرزای بیماریهای قلبی- عروقی تاثیری برابر داشته باشد یا خیر؟
این تحقیق از نوع پیش آزمون و پس آزمون با دو گروه متفاوت می باشد و از آنجایی که همه عوامل مؤثر بر تحقیق قابل کنترل نبودند ، لذا تحقیق حاضراز نوع نیمه آزمایشی یا نیمه تجربی می باشد. برنامه های تمرینی منتخب طناب زدن و دویدن، متغیرهای مستقل و غلظت HDL,LDL,TC,TG بعنوان متغیرهای وابسته این تحقیق می باشند.
آزمودنیهای تحقیق:
آزمودنیهای این تحقیق 20 نفر از دانشجویان مرد غیر ورزشکار بودند.(جدول 1)
جدول 1.اندازه های سن،قد،وزن و Vo2max آزمودنی ها
متغیر
گروه
تعداد
سن(سال)
(cm) قد
وزن (kg)
VO2max
ml/kg/min
طناب زدن 10 6/25 1/172 99/72 28/43
دویدن 10 4/26 7/174 40/72 93/43
پس از آشنایی آزمودنیها با شرایط و نحوه اجرای تحقیق، رضایت نامه و پرسشنامه پزشکی جهت شرکت در برنامه تمرین هوازی در اختیار آنها قرار گرفت.سپس متغیرهای قد،وزن،Vo2max ،ضربان قلب استراحتی اندازه گیری شد.برای تعیین شاخص Vo2max از آزمون پله کویین (27) استتفاده شد.نمونه خونی پیش آزمون ،یک روز قبل از شروع اولین جلسه تمرین و نمونه پس آزمون، 24 ساعت بعد از آخرین جلسه تمرین در حالت ناشتا (14-12 ساعت) از ناحیه ورید بازویی جمع آوری شد وبرای تعیین غلظت متتغیرها، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.بعد از اندازه گیری متغیرها در مرحله پیش آزمون،هر دو گروه به مدت 8 هفته بر اساس برنامه های مندرج در جداول 2و3، در قالب دو برنامه تمرینی منتخب طناب زدن ودویدن به تمرین پرداختند.
برنامه تمرینی منتخب طناب زدن
نحوه اجرای برنامه تمرینی طناب زدن به این صورت بود که کلیه آزمودنی ها در هفته اول با اصول اولیه این مهارت آشنا شدند.بعد از این مرحله،30 دقیقه فعالیت طناب زدن در هر جلسه به30 نوبت یک دقیقه ای تقسیم می شد که آزمودنی ها با شدت 70- 60 درصد حداکثر ضربان قلب در چهار هفته اول و با شدت80-70 درصد حداکثر ضربان قلب در چهار هفته دوم به انجام این فعالیت می پرداختندکه بین هرنوبت نیز 15 ثانیه استراحت فعال (راه رفتن) لحاظ شد.(جدول 2)
جدول 2. نحوه اجرای برنامه تمرینی منتخب طناب زدن
مدت زمان هر جلسه(با گرم وسرد کردن) فاصله استراحتی بین هر نوبت تعداد جلسه در هفته
شدت تمرین نوبت های تمرینی
55 دقیقه
15 ثانیه استراحت فعال
3 جلسه چهار هفته دوم 3 جلسه 30 نوبت 1دقیقه ای
80- 70 حداکثر ضربان قلب 70-60
حداکثر ضربان
قلب
برنامه تمرینی منتخب دویدن
منظور از برنامه تمرینی دویدن در این تحقیق ،30 دقیقه دویدن استقامتی در هر جلسه است که در 10نوبت سه دقیقه ای با شدت 70- 60 درصد حداکثر ضربان قلب در چهار هفته اول وباشدت 80-70 درصد حداکثر ضربان قلب در چهار هفته دوم انجام شدکه بین هر نوبت 30 ثانیه استراحت فعال (راه رفتن) در نظر گرفته می شود.(جدول3 )
جدول 3.نحوه اجرای برنامه تمرینی منتخب دویدن
مدت زمان هر جلسه(با گرم وسرد کردن) فاصله استراحتی بین هر نوبت تعداد جلسه در هفته شدت تمرین نوبت های تمرینی
52 دقیقه 30
ثانیه استراحت فعال
3 جلسه چهار هفته دوم چهار هفته ا ول
3 نوبت 10دقیقه ای
80- 70 حداکثر ضربان قلب 70-60 حداکثر ضربان قلب
روش آماری:
برای توصیف داده ها از شاخص های گرایش مرکزی (میانگین) و پراکندگی (انحراف استاندارد) آمار توصیفی استفاده شد و برای مقایسه متغیرهای درون و برون گروهی به ترتیب ازآزمون های آمار استنباطی t-student همبسته و غیرهمبسته به کمک نرم افزارآماری5/11- spss استفاده شده که برای آزمون فرضیه های تحقیق نیزسطح معنی دار(05/0≥P) در نظر گرفته شده است.
نتایج آماری مقایسه میانگین های پیش آزمون وپس آزمون متغیر های تحقیق در دو گروه تمرینی طناب زدن ودویدن و همچنین نتایج آماری مقایسه اثر دو برنامه تمرینی طناب زدن و دویدن بر تغییرات سطح لیپیدها ولیپوپروتئین های پلاسمای خون غیر ورزشکاران به ترتیب در جدول (4)و (5) مشخص شده است.
نتایج آماری مقایسه میانگین های پیش آزمون وپس آزمون متغیر های تحقیق در دو گروه تمرینی طناب زدن ودویدن و همچنین نتایج آماری مقایسه اثر دو برنامه تمرینی طناب زدن و دویدن بر تغییرات سطح لیپیدها ولیپوپروتئین های پلاسمای خون غیر ورزشکاران به ترتیب در جدول (4)و (5) مشخص شده است.
در همین رابطه، بررسی ها نشان داد که هشت هفته برنامه¬ تمرینی منتخب طناب زدن و دویدن ، تغییرات مطلوبی در متغیرهای لیپیدی و لیپوپروتئینی ایجاد می کند. به طوری که موجب کاهش معنی دار سطوح LDL,TC,TG و نسبت LDL/HDL و افزایش سطح HDL پلاسمای خون غیرورزشکاران می شود. همچنین یافته های این تحقیق نشان داد که بین اثردو برنامه تمرینی طناب زدن و دویدن بر متغیرهای لیپیدی ولیپوپروتئینی (HDL,LDL,TC,TG) و نسبت LDL/HDL تفاوت معنی داری وجود ندارد.
نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که برنامه تمرینی منتخب طناب زدن موجب کاهش معنی دار سطح LDL,TC,TG ،نسبت LDL/HDL و افزایش سطح HDL پلاسمای خون غیرورزشکاران می شود.تحقیقی در زمینه تاثیر گذاری یک برنامه تمرینی طناب زدن بر غلظت متغیرهای لیپیدی ولیپوپروتئینی مشاهده نشد.اما اطلاعات موجود بیانگر آن است که تمرينات هوازي دركاهش سطح LDL وTC و TG و افزايش HDLنقش مهمي دارند(16).بطوریکه انجام فعالیت هوازی با شدت 80-60 درصد حداکثر ضربان قلب موجب بهبود سطح لیپوپروتئین ها می شود(26).سیسترون و همکاران (2000)در تحقیقی نشان دادندکه ¬اگر چه تمرینات ورزشی شدید و کوتاه
مدت(اسکات،پرس،وباز کردن زانو) در ترکیب بدن وترکیب تارها تغییر قابل توجهی ایجاد می کند، ولی بر غلظت لیپید ها ولیپوپروتئین های سرم افراد غیر ورزشکار،تاثیر معنی داری ندارد(28).احتمالا به این دلیل که برنامه تمرینی از نوع بی هوازی بوده است.و این در حالی است که اغلب تحقیقات بین تمرینات هوازی و بی هوازی و تمرینات کم تحرک تفاوتهایی قائل شده اند. از آنجایی که الگوی برنامه منتخب طناب زدن از نظر شدت،مدت وتکرار تمرینات با شرایط تمرین هوازی مطابقت داشت،لذا این روش نیز توانسته برمتغیرهای لیپیدی ولیپوپروتئینی تاثیر مطلوب ومعنی داری داشته باشد.همچنین تجزیه وتحلیل آماری نشان دادکه هشت هفته تمرین منتخب دویدن نیز بر
متغیرهای لیپیدی و لیپوپروتئینی تاثیر مطلوب و معنی داری دارد.به نحوی که باعث کاهش معنی دار سطح LDL,TC,TG ،نسبت LDL/HDL و همچنین افزایش سطح HDL پلاسمای خون غیر ورزشکاران می شود.در تحقیق جانسون وهمکاران (2003)، برنامه های تمرینی دویدن وراه رفتن با میزان وشدت های مختلف،تاثیر مطلوبی بر متغیرهای لیپیدی ولیپوپروتئینی ایجاد کرد ولی¬سطح HDL فقط در گروه با شدت و میزان بالای تمرین، بطور معنی داری افزایش داشته است(21).درتحقیق اودنوان
وهمکاران(2005) نیز گروه تمرینی با شدت بالا،تغییرمطلوب ومعنی دار در سطح HDL,LDL,TC را تجربه کردندکه این تغییرات مطلوب در گروه با شدت متوسط از نظر آماری معنی دار نبودکه احتمالا علت اصلی این مسئله اختلاف شدت تمرین دوگروه می باشد(16).درتحقیق باترورث وهمکاران(2002) که آزمودنی های آن بر اساس دو عامل تمرین و تغذیه به چهار گروه تقسیم شده بودند، فقط در دو گروه تغذیه وتمرین سطح TGوTC بهبود یافت که این تغییرات با کاهش وزن آزمودنی ها نیز همراه بود(10) کوئیلارد وهمکاران (2001) که آزمودنیهای تحقیق خود را به سه گروه تقسیم کرده بود، افزایش سطح HDL در گروه سوم یعنی گروه باسطح TGبالا و HDL پایین معنی
دار بود وکاهش سطح TG در هر دو گروهی که از سطح TG پایین برخوردار بودند، معنی دار بوده است(12).
تغییرات مطلوب متغیرهای سطح TC,TG,HDL خون در تحقیق حاضر با نتایج تحقیقی که توکماکیدیس وهمکاران در سال(2003)برروی افراد بابیماری عروق کرونری انجام داده اند،یکسان است(33). همچنین کاهش معنی دار سطحLDL در تحقیق هیتکمپ (2004) با نتیجه این تحقیق مشابه بود(18).در تحقیق سوارتز(1988)،نیز افزایش سطح HDL با افزایش آن در این تحقیق مطابقت دارد(29).
عوامل مختلفی از جمله سن،جنسیت،سطح آمادگی جسمانی ،شدت ومدت تمرین می تواند درمیزان تغییرات لیپیدها ولیپوپروتئینها نسبت به تمرین موثر باشد(17،9،8).کراوس و همکاران نیز طی تحقیقاتی بیان کردند که میزان تغییر در لیپوپروتئین های خون به میزان و شدت تمرینات بستگی دارد به طوری که تمرینات با شدت متوسط،پتانسیل تغییرات مطلوب در لیپوپرتئین ها رابه همراه دارد در حالی که تمرین با شدت بالا موجب تغییرات قابل ملاحظه ای در لیپوپروتئین ها مختلفی چون HDL و LDL می گردد(5).مقایسه نتایج تحقیق حاضر با سایر تحقیقات انجام شده ،نشان داد که نتایج این تحقیق با نتایج تحقیق بهپور(1375) کاملا متفاوت است(1).در توضیح این مسئله با توجه به دلایل ذکر شده، احتمالا اختلاف نتایج ناشی از سطح آمادگی جسمانی وهمچنین سطح اولیه لیپیدها و لیپوپروتئینهای آزمودنی ها بوده است.
موتویاما و همکارانش در سال (1995) نیزنشان دادند که تمرینات هوازی باشدت پایین و طولانی مدت(9 ماه) موجب افزایش سطح HDL در زنان سالخورده می شود ولی در غلظت،LDL TC,TG تغییری مشاهده نشد(24).همچنین نتیجه تحقیق تالی و همکاران در سال (2005) که تاثیر راه رفتن سریع را بر برخی اندازه های فیزیکی و متغیر های لیپیدی و لیپوپروتئینی را در افراد مسن مورد بررسی قرار دادند با نتایج این تحقیق مغایرت دارد(23).از آنجایی آزمودنیهای این تحقیقات از سن بالایی برخوردار بودند و از طرفی هم شدت تمرینات این تحقیق نیز پایین بوده لذا این دو عامل تا حدی می تواند بیانگر اختلاف نتایج بین این دو تحقیق باشد.
در تحقیق ویلیامز و کراوس(2002) که 111 زن ومرد چاق و غیر فعال بر اساس شدت و میزان تمرین در چهار گروه قرار گرفتند، غلظت LDL در گروه تمرینی با میزان کم وشدت متوسط(12 مایل راه رفتن در هفته و شدت 45-44 حداکثر اکسیژن مصرفی) تغییری نکرد.که احتمالا همان عوامل شدت و میزان تمرین که خود به عنوان عوامل مداخله¬گر این تحقیق بودند، بیانگر علت عدم تغییر سطح LDL می باشد(34).
الیاکیم وهمکاران(2000) نشان دادند که هر چند تمرینات استقامتی موجب کاهش چربی زیر پوستی می شودولی تغییرات معنی داری در غلظت لیپید ها و لیپوپروتئین ها ایجاد نمی کند(15).احتمالا به این دلیل که برنامه تمرینات این تحقیق 5 هفته ای بوده و از طرفی هم آزمودنی های این تحقیق نوجوان بودند.در واقع دو عامل سن و مدت تمرین می تواند توجیه کننده اختلاف بین نتایج این دو تحقیق باشد.
نتایج بدست آمده از این تحقیق درخصوص متغیر HDL ، با نتیجه تحقیق استین وهمکارانش که در سال1990با اجرای یک برنامه تمرینی هوازی12 هفته¬ای، با شدت 65 درصد حداکثرضربان قلب،بهبودی را در سطح HDLخون آزمودنیها مشاهده نکردند، مغایرت دارد.ولی بیان کردند که تمرین با شدت بالاتر(85- 75 درصد حداکثرضربان قلب) موجب تغییرمعنی دار در سطح اجزای لیپیدی خون می شود(26).
تجزیه وتحلیل داده های آماری نشان می دهد که بین اثر دوشیوه تمرین منتخب دویدن وطناب زدن بر تغییرات آمادگی هوازی و تغییرات غلظت متغیرهای لیپیدی و لیپوپروتئین (HDL, LDL TC, TG) تفاوت معنی داری وجود ندارد.نتایج مشابه، احتمالا بدلیل شرایط تقریبا یکسان دو برنامه تمرینی می باشد.چرا که دو برنامه از نظر نوع تمرین(هوازی)،شدت،مدت وتعداد جلسات یکسان بودند.همچنین میانگین سنی آزمودنی های دو گروه تقریبا برابربوده واز آنجایی که آزمودنی ها بر حسب سطح آمادگی هوازی،بطور همگن در دو گروه قرار گرفتند لذا سطح آمادگی هوازی دو گروه تمرینی نیز تقریبا مشابه هم بودند.بطور کلی می توان این طور نتیجه گرفت که چون شرایط اولیه آزمودنی ها و برنامه های تمرینی بکار گرفته شده در دو گروه تقریبا برابر بوده بنابراین نتایج یکسانی حاصل شد وتفاوت معنی داری بین اثر دو برنامه تمرینی منتخب مشاهده نشد.
نتیجه گیری:
اثر دو برنامه تمرینی طناب زدن ودویدن بر تغییرات سطح آمادگی هوازی وبرخی عوامل خطرزای قلبی- عروقی تفاوت معنی داری وجود ندارد.بنابراین می توان با رعایت نکات ایمنی از برنامه تمرینی طناب زدن بعنوان جایگزینی مناسب جهت بهبود سطوح لیپیدها ولیپوپروتئین های خون ودر نتیجه کاهش عوامل خطرساز قلبی- عروقی استفاده کرد.
1. بهپور، ناصر.1375. اثر یک برنامه تمرینی منتخب بر روی عوامل خطر زای¬ قلبی- عروقی مردان میانسال- رساله دکتری- دانشکده تربیت بدنی دانشگاه تهران.
2. حلم سرشت،پریوش- دل پیشه،اسماعیل.1366. بهداشت قلب (نگرش تازه در شناخت بهتر قلب و نحوۀ مراقبت های لازم از این عضو حیاتی )- تهران- انتشارات چهر.
3. شهبازی،پرویز- ملک،¬نیا ناصر.1367.بیوشیمی عمومی برای دانشجویان گروه پزشکی- تهران- انتشارات دانشگاه تهران.
4. صفری ، لطیف. 1374. اثر کار فعالیت بدن بر میزان لیپو پروتئین های خون انسان- رساله دکتری- دانشکده تربیت بدنی دانشگاه تهران.
5. Alan R.Tall MB, B.S. 2002. Exercise to reduce cardiovascular risk-how much is enough? The new England journal of medicine .vol 347:pp1522-1524
6. American heart association.2006./ Risk factors and coronary heart disease. Www. AHA. Com
7. Assman,G et al.1984.LDL-C determination in blood serum following precipitation of LDL with polyvinyl sulfat clinca-chemica.Acta,1984
8. Bemen, A. and Michel G. (2000). Effects of resistance exercise and Body mass index on Lipoprotein-Lipid patterns of postmenopausal women. J Stre Conditi Rese. 14.(1): 80-86
9. Bouchard, C.B., Shepherd, J. (1988). Exercise, fitness and health Human kinetics. Ch 7
10. Butterworth, F Alan C.utter. Cathy C.Nieman. 2002. Reducing diet and or exercise training decreases the lipid and lipoprotein risk. J Am College of Nutrition. 21 (4). 344-350
11. Cesare.R,Sirtori and Remo Fumagalli.2005.LDL-cholesterol lowering or HDL-cholesterol raising for cardiovascular prevention.J.Atherosclereosis vol(186).pp 1-11
12. Charles couillard,Jean-Pierre-Desper.et al.2001.Effects of endurance exercise training on Risk factors,exercise training and genetics. (H E RITAGE) family study Arteriosclerosis. Thrombosis. Vas. Boil; 21;pp 1226- 1232
13. Ebrahim A. Balbisi . 2006. Management of hyperlipidemia: new LDL- C targets for persons at high-risk for cardiovascular event. Med sci Monit , 12 (2) :pp 34-39
14. Edwin j.whitney, M D; Richard A. et al 2005 A randomized trial of a strategy for increasing high- Density lipoprotein cholesterol levels: Effects on progression of coronary heart disease .And clinical Events.
15. Eliakim A, makowsk: GS, Brasel JA, Cooper DM. (2000). Adiposity, lipid levels and brief endurance training in non obese adolescent males. Int j sport Med . 21 (5):pp 332-7
16. Gary o Donovan, Andrew Owen, Steve R. et al 2005.Changes in cardio respiratory fitness Risk factors following 24 wk of Moderate-or high intensity exercise of equal energy cost J Appl Physiol .98(5): PP 1619-25
17. Harry H.yu; Geoffrey s. et al. 1999. Acute changes in serum lipids and lipoprotein Subclasses in triathletes as assessed by proton nuclear magnetic resonance spectroscopy. Arteriosclerosis, thrombosis and vascular biology; 1999; PP 1945-1949.
18. Heitkamp, Hans, C; wegler.Christine; Heinle, Helmut .2004. Endurance training in women: Effects on LDL-C oxidation and lipids. Med Scie in Sport Exer. 36 (5):PP 217-23
19. Hiroyuki Noda MD.et al.2005.Walking and sports participation and mortality from coronary Heart disease and stroke .journal of the American collage of cardiology, volume 46, and issue 9.pages1761-1767
20. I-Min lee,MBBC,SCD: Kathryn M.Rexrod, MD and et al. Physical activity and coronary heart Disease in women .JAMA; 285:1447-1454
21. Jong-shyan Wang PhD and sh U-Er chow phD.2004.Effects of exercise training and detraining on oxidized low- density lipoprotein potentate platelet function in men.Archive of physical medicine and rehabilitation. Volume85, issue9, pp 1531-1537
22. Jump rope compared to other .2002.www.jump rope institute .com/high performance jumping
23. M.A.Tully.et al.2005.Brisk walking, fitness and cardiovascular risk: a randomized controlled Trail in primary care. Prevalent Medicine, volume41, issue2, pages622-628
24. Motoyama, M. kinoshita, F. Trie, T. sosaki, J. Arakawa,K. kiyonaga, A.1995.The effects of long- term low intensity aerobic training and detraining on seram lipid and lipoprotein concentration in elderly men and women. Eur J Appl Physiol. 70(2): PP 126-31.
25. Oscar H .Franco .MD PhD, and et al.2005.Effect of physical activity on life expectancy with. Cardiovascular disease. Arch internal Med; 165 :PP 2355-2360
26. Peter Madsen.Exercise and high- density lipoprotein the effects on coronary heart disease risk.TSMJ.vol 5
27. Queens College step test.2006 .www .brianmac .demon .co .uk / queens.htm
28. Robert, sistaron. Thomas F.Marray. Fredrick e Hagerman. Roberts’s hikida.2000.Influence of resistance Training on serum lipid and lipoprotein concentrations in young men and women. J of Strength and conditioning Research. 14 (1).pp 37-44
29. Schwarts RS. (1988). Effects of exercise training on high density lipoproteins and apolipoptotein A-1 in old and young men. Metabolism. 37(12):pp 1128-33
30. StephenF. Crouse, Barbara C.O Brienl.et al. 1997 training intensity, blood lipids, and Apolipoproteins in men with high cholesterol. J Applied physiology vol82 no(1).pp 270-277
31. Steven.N.Blair,Michael.J.Lamonte and Miltonz Nichaman. 2004. The evolution of physical Activity recommendations: how much is enough? -AMJ clin nutr;79(suppl) :pp 913-20
32. Timothy R. Wessel, MD.et al.2004.Relationship of physical fitness VS body Mass index with coronary artery disease and cardiovascular events in women.JAMA; 292:pp 1179-1187
33. Tokmakidis. Savvasp. Volaklis, Kontantinos A.(2003). Training and Detraining effects of combined strength and Aerobic exercise Program on blood lipids in Patients with coronary Artery Disease. J Cardiopulmonary Rehabi. 23(3): pp 193-200.
34. WilliamE.kraus,M.D , Joseph A.Houmard PhD, BrainD. et al. 2002. Effects of the amount and Intensity of exercise on plasma lipoproteins. The New England journal of Medicine. Volume 347:pp 1483-1492
