بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام این تحقیق مقایسه تاثیرات بیتمرینی کوتاه مدت پس از هشت هفته تمرینات استقامتی، مقاومتی و ترکیبی بر قدرت بیشینه سربازان غیرورزشکار. تعداد30 نفر سرباز غیرورزشکار سالم بطور تصادفی در سه گروه ده نفری استقامتی، مقاومتی و ترکیبی قرار گرفته و مدت هشت هفته - سه جلسه در هفته - تمرین کردند که تمرینات گروه استقامتی شامل دویدن روی نوارگردان با 65 تا 80 درصد حداکثر ضربان قلب و به مدت 16 تا 30 دقیقه و گروه مقاومتی تمرین وزنه در چهار حرکت با 65 تا 80 درصد یک تکرار بیشینه و هشت تا 12 تکرار در سه تا چهار ست و گروه ترکیبی، ترکیبی از تمرینات گروه استقامتی و مقاومتی را با حجم و شدتهای ذکر شده انجام شد. آزمون یک تکرار بیشینه برای ارزیابی قدرت بیشینه در سه مرحله آزمون اولیه، پیشآزمون و پسآزمون - پس از هشت هفته بیتمرینی - برآورد گردید. دادهها با استفاده از آزمونهای تحلیل واریانس با اندازههای تکراری، تعقیبی بنفرونی، تحلیل واریانس یک راهه - Anova - و تعقیبی توکی تجزیه و تحلیل شد - . - p <0/05 بعد از هشت هفته بیتمرینی در مقایسه درون گروهی، در گروه مقاومتی و ترکیبی کاهش معنیداری در قدرت بیشینه بالا تنه - پرس سینه - و قدرت بیشینه پایین تنه - اسکوات - مشاهده شد - . - p<0/05 تفاوت معنیداری در پسآزمون نسبت به پیش آزمون در متغیرهای اندازه گیری شده تحقیق در بین گروهها مشاهده نشد - . - p>0/05 بنابراین، نتیجه میشود میزان کاهش در متغیرهای ذکرشده در بیتمرینی کوتاه مدت صرف نظر از تمرین استقامتی، مقاومتی و ترکیبی روند یکسانی دارد. تمرین ترکیبی در حفظ سازگاریهای به دست آمده نیز تفاوتی ایجاد نمیکند.
واژههای کلیدی : بیتمرینی، تمرین ترکیبی، قدرت بیشینه.
-1 مقدمه
یکی از اصلیترین بخشهای آموزش نظامیان تمرینهای آمادهسازی جسمانی میباشد. در حال حاضر اطلاع دقیقی از میزان اثرگذاری برنامههای تمرینی مورد استفاده بر شاخصهای آمادگی جسمانی و روان شناختی مورد مطالعه وجود ندارد. تمرینات استقامتی و قدرتی در بسیاری از ساختارها - سیستم عصبی- عضلانی، غدد و استخوان - موجب سازگاریهای فیزیولوژیکی متفاوت و بعضا مخالف هم در درون عضله میگردند
- Izquierdo, et al., 2004 - ، برای بسیاری از ورزشکاران رقابتی انجام هر دو نوع تمرین استقامتی و مقاومتی در برنامه های تمرینی ضروری است، چون در بسیاری از ورزشها و برنامه تمرینی آنها اتکا به بیش از یک دستگاه تولید انرژی، محتوای انواع فعالیتها و حرکات ورزشی را تعیین میکند. - Hakkinen, et al., 2003 - بنابراین تمرین چند دستگاه تولید انرژی و اجرای همزمان انواع مختلف تمرینات که از آن به عنوان تمرین ترکیبی1 یاد میشود، ممکن است اهمیت کاربردی برای سازگاری با این تمرینات داشته باشد - هافمن،. - 1382
در سالهای اخیر ترکیب کردن دو روش تمرینی به منظور بهرهگیری از اثرات سودمند هر دو روش تمرینی و دستیابی به اوج اجرا در رشتههای چندگانه از مسائلی است که توجه اکثر مربیان و پژوهشگران ورزشی را به خود جلب کرده است. پژوهشگران اثرات ترکیب تمرین استقامتی و قدرتی را بررسی کردند و به یافتههای جامع موثری دست یافتند اما به طور کلی مشخص نیست که پس از توقف تمرین سازگاریهای به وجود آمده از این تمرِینات به چه صورت و به چه میزان تغییر میکند. از طرف دیگر بیتمرینی2 رویدادی است که اکثر ورزشکاران بنا به دلایل اقلیمی - مثلا ورزشهای هوای آزاد در فصل زمستان در مناطق سردسیر - ، آسیبدیدگی، پایان یافتن فصل مسابقه، کاهش انگیزش و برنامه ریزی پیشبینی نشده مربیان، با آن مواجه میشوند که مطمئنا با کاهش قابلیتهای آنان همراه است میزان تاثیر بیتمرینی به عوامل بسیاری همچون سطح آمادگی، جنس، سن، نوع تمرین، مدت تمرین و مدت بیتمرینی.. وابسته است - . - Quinn, 2005 جمع بندی یافتههای تحقیقی در مورد تمرین ترکیبی - ترکیب تمرین قدرتی و استقامتی - نشان میدهد که افزودن تمرین مقاومتی به برنامههای آمادهسازی هوازی ورزشکاران استقامتی تمرین کرده و یا بیتحرک، تهدیدی برای بهبود ظرفیت هوازی نیست و به شرطی که تعداد جلسات تمرین استقامتی کم نشود، حتی ممکن است فواید آن بر استقامت کوتاه مدت قابل تشخیص باشد - هافمن،. - 1382 اما با توجه به این که هنوز اجماع عمومی در مورد نقش بیتمرینی پس از این تمرینات و اینکه کدامیک از قابلیتهای کسب شده، با چه شدتی تحت تأثیر قرار میگیرند و ماندگاری سازگاریهای به وجود آمده پس از تمرین ترکیبی در مقایسه با تمرینات استقامتی و مقاومتی تنها به چه صورت است، به دست نیامده و به تعداد اندکی محدود میشود. لذا تحقیق حاضر در نظر دارد تاثیر یک دوره بیتمرینی کوتاه مدت پس تمرینات استقامتی، مقاومتی و ترکیبی بر قدرت بیشینه سربازان غیرورزشکار یکی از مراکز آموزشی را به صورت مقایسهایی تحت بررسی قرار دهد.
-2 روش شناسی
با توجه به اهداف تحقیق و از آنجایی که تحقیق حاضر شامل آزموناولیه، پیشآزمون و پسآزمون و اعمال متغیرهای مستقل تمرینی بر گروهها بوده و چون برخی ازعوامل و متغیرهای مخل مانند وراثت، تغذیه، وضعیت روانی، خواب و دقت اندازهگیری دستگاهها تحت کنترل محقق نیستند و ممکن است بر نتیجه تحقیق تاثیرگذار باشند. روش تحقیق نیمهتجربی است. از بین 275نفر سربازان آموزشی یکی از مراکز آموزشی - 1390 - ، 30 نفر از افرادی که در حین اجرای تحقیق مشغول اجرای تمرینات منظم نبوده و سابقه ورزش قهرمانی نداشتند، به طور داوطلبانه و براساس سنجش سلامتروانی و جسمانی با پرسشنامه محقق ساخته در تحقیق حاضر و در سه گروه قدرتی، استقامتی و ترکیبی مجزا 10 نفری تحت دستکاری تجربی قرار گرفتند.
-3 روش جمع آوری اطلاعات
قبل از شروع برنامههای تمرینی، از کلیه آزمودنیها آزمون اولیه به عمل آمد. آزمودنیها از گروه تمرینی که در آن قرار گرفتهاند، کاملا بیاطلاع بودند تا از لحاظ روانی در وضعیت یکسانی قرار داشته باشند. در آزموناولیه، وزن و قد آزمودنیها با ترازو پزشکی Seca mod: 220 ساخت آلمان، مجهز به قدسنج، قدرت بیشینه آزمودنیها در دو حرکت پرس سینه و اسکات با توجه به غیرورزشکار بودن آنان به روش غیرمستقیم با استفاده از معادله برزوکی برآورد شد. آزمودنیها پس از 8 هفته تمرین در پسآزمون اولیه و بعد از سپری کردن 8 هفته دوره بیتمرینی، در پسآزمون نهایی شرکت کردند. در پسآزمون اولیه و پسآزمون نهایی نیز تمام متغیرهای ذکر شده دوباره اندازهگیری شدند.
-4 برنامه تمرین :
تمرینات به مدت 8 هفته - سه جلسه تمرین در هفته - برای سه گروه تمرینی انجام شد. گرم کردن و سرد کردن در هر سه گروه به یک شیوه انجام گرفت. تفاوت تمرینات بین سه گروه در مرحله تمرین اصلی بود. برنامه استقامتی و مقاومتی به گونهای طراحی گردید تا حد امکان از نظر شدت و مدت یکسان باشد. گرم کردن شامل دویدن به مدت 10 دقیقه روی نوارگردان با شدت پایین - در حدود کمتر از 60 درصد ضربان قلب بیشینه - به منظور حذف اثرات آشنایی با دستگاه برای همه گروهها بصورت یکسان انجام می شد و سرد کردن در پایان شامل 3-4 دقیقه دویدن نرم و راه رفتن و سپس 5 دقیقه حرکات کششی بعد از هر جلسه تمرین بود که در کل زمان کمتراز ده دقیقه را به خود اختصاص میداد. برنامه استقامتی و مقاومتی به گونه ای طراحی گردید تا حد امکان از نظر شدت و مدت یکسان باشد. همگنی زمان تمرین در هر دو گروه طی یک Pilot Study بدست آمد. برنامه تمرین گروه استقامتی: شامل دویدن روی نوارگردان با 65 درصد حداکثر ضربان قلب به مدت 16 دقیقه در هفته اول و 3 جلسه در هفته بود که در هفته هشتم به 30 دقیقه با 80 درصد حداکثر ضربان قلب و سه جلسه در هفته رسید. - هر هفته 2 دقیقه به زمان و هر دو هفته 5 درصد به شدت تمرین افزوده شد - برنامه تمرین گروه مقاومتی: شامل انجام حرکات پرس سینه، اسکوات، کشش زیر بغل و پشت پا با 65 تا 80 درصد یک تکرار بیشینه و8 تا 12 تکرار در 2 تا 4 نوبت بود که برای 3 جلسه در هفته و به مدت 8 هفته اجرا شد. حرکات فوق به صورت دایره ای انجام و بین هر ایستگاه 60 تا 90 ثانیه استراحت
