بخشی از مقاله
چکیده
حسابداری دولتی و ملزم کردن دستگاههای اجرایی به پاسخگو بودن آنهادر برابر مردم یکی از اصول اساسی جوامع دموکراتیک محسوب می شود. دولت ها بایددر برابر اعتباراتی که برای خدمات در بخش عمومی دریافت می کنند طبق مفادتعریف شده درقانون پاسخگوباشند. پاسخگویی واحساس مسولیت لازمه ی اعتماد مردم به دستگاههای اجرایی است. درک درست از پاسخگویی یکی ازروشهای اساسی محدودکردن قدرت است. طراحی واقتدار سیستم حسابداری دولتی، پاسخگویی همراه بانظام کنترل داخلی یکی ازروشهای کاهش فساد
اداری وهدررفت منابع است. تبدیل سیستم حسابداری ازمبانی نقدی به
تعهدی یکی ازراهکارهای افزایش انظباط مالی و پاسخگویی شفاف به مردم
می باشد، پاسخگویی دستگاههای اجرای رابه سمت انظباط مالی سوق می دهد. هدف این مقاله بررسی نقش حسابداری دولتی وضرورت وجودآن دردستگاههای
اجرایی برای پاسخگو بودن در برابر مردم و التزام به رعایت انظباط
مالی است؛ روش تحقیق استفاده شده دراین مقاله ازنوع توصیفی، تحلیلی
می باشد. نتایج بررسی نشان میدهدکه هر قدر سازمانها در استفاده از
حسابداری دولتی برای پاسخگویی شفاف راغب تر باشند، به همان میزان
اعتماد مردم به سازمان مربوطه افزایش مییابد. وقدرت بقا و ثبات
بیشتری را در محی به دست می آورد، و این انظباط برای
سازمانها(اللخوص سازمانهای انتفاعی) نوعی مزیت محسوب میشود.
واژه های کلیدی:حسابداری دولتی،پاسخگویی،انظباط مالی،کنترل داخلی
-1 مقدمه
1 استادیار گروه مدیریت و حسابداری دانشگاه زنجان 2 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مدیریت بازاریابی بین المللی دانشگاه زنجان
درعصرحاضر با عنایت به محدودیت های منابع وافزایش نیازها و انتظارات از یک سو وبروز فسادمالی در دستگاههای دولتی ازسوی دیگرنیاز به ایجاد بستر لازم برای انظباط مالی وپاسخگویی مردم وارائه اطلاعات شفاف راضروری ساخته، با افزایش سیرصعودی رشد وتوسعه تکنولوژی وتنوع فعالیت ها می طلبد در سازمانهای دولتی نسبت به سنجش وپایش هزینه های هرفعالیت اقدام نمود تا مشکلات جذب اعتبار وتخصیص وتوزیع صحیح وعادلانه آن تاحدی مرتفع گردد.[1] حسابداری دولتی درواقع نماد پاسخگویی دولت وپاسخ خواهی مردم ازدولت است ومردم ازطریق نظام گزارشگری کارآمد قادرخواهند بودکه ازچگونگی ارائه خدمات ونحوه مصرف منابع، استفاده ونگهداری اموال ودارایی هاآگاهترگردند وعملکرد مسولین را مورد ارزیابی قرار دهند، دولت به عنوان قوای مجریه درمورد وظایف خود درمقابل قوه مقننه و هر دو در مقابل شهروندان مسولیت پاسخگویی دارند وپاسخگویی مزبور
مبنای ارزیابی عملکردها وتصمیم گیریها و مشارکت شهروندان را فراهم می
سازندو بر اساس ارتباط و پاسخگویی، پاسخگو باید اطلاعات خاص را جهت پاسخ
خواه فراهم کند وحسابداری دولتی به عنوان سیستم اطلاعاتی ابزار به جریان افتادن اطلاعات این دو است.[2] هدف حسابداری دولتی وگزارشگری مالی مدیریت صحیح وجوه نقد عمومی وپاسخگویی در برابر آنهاست.[3] گزارشگری مالی در واقع مرکز ثقل پاسخگویی مدیران دولتی است که مدیران از طریق گزارشگری مالی شفاف وکارآمد قادر خواهند بودکه از چگونگی ارائه خدمات، نحوه مصرف منابع،
استفاده و نگهداری از اموال و دارایی ها به دستگاههای نظارتی پاسخگو باشند.
اهداف حسابداری و گزارشگری مالی در دستگاههای اجرایی دولتی بر اساس یک
مفهوم بنیادین تحت عنوان مسولیت پاسخگویی تدوین و تهیه می گردد که این
مفهوم جزلاینفک کلیه اهداف حسابداری وگزارشگری مالی است زیرا محور اصلی
حسابداری دولتی متاثرازساختارکنترل داخلی می باشد.[4]
-2 حسابداری دولتی و اهمییت آن در دستگاههای اجرایی
حسابداری دولتی عبارت است ازکلیه عملیات مربوط به تجزیه وتحلیل، ثبت، طبقه بندی، تخلیص، گزارش دهی وتفسیرفعالیتهای مالی دستگاههای دولتی که با رعایت قوانین ومقررات مالی واصول وموازین متداول حسابداری دولتی انجام می شود. تا دو هدف را پوشش دهد؛ کمک به تصمیم گیری صحیح مدیران وکنترل بودجه.[5] پیشینه ی حسابدار ی دولتی با تاریخچه ی پاسخگویی ارتباط نزدیک دارد اعتقاد براین است از زمانی که دولتهابه وجودآمدند دو نوع پاسخگویی مطرح بوده است. یکی پاسخگویی سیاسی ودیگری پاسخگویی مالی.[6] عمومیت یافتن حسابداری دولتی درسطح جهانی عمدتامی تواند ناشی ازافزایش تقاضا برای پاسخ دهی دراقتصاد حکومتهای دموکراتیک امروزی ناشی می گردد. وقتی دولت وارد فعالیتهایی بازار می گردد به نوعی مسول پاسخ دهی اقتصادی می گردد.[3] جورج معتقداست که دو ویژگی عمومی چارچوب های نظری حسابداری دولتی عبارتند ازاینکه اولاآنها به وضوح بیانه های موازی حسابداری بازرگانی و پذیرش حسابداری تعهدی رادنبال کرده اند دوم انکه توس سازمانهایی که قدرتی برای اجباری نمودن آنهادارندتهیه شده اند. [7] با عنایت به محدودبودن منابع وافزایش تقاضا وانتظارات مردم از دستگاههای دولتی نیاز به ایجاد انظباط مالی و شفاف سازی عملکرد دستگاههای اجرایی امر بسیار ضروری و مهم می باشد در این میان بررسی سیستم حسابداری دولتی بودجه ریزی گزارشگری مالی و حسابداری میتوانددرایجادنظم وشفاف سازی عملکردنقش ارزنده ایی ایفا کند.[1]
-3 حسابداری ونقش پاسخگویی آن درسازمانها
درواقع سیستم اطلاعات حسابداری یک سیستم مناسب جریان اطلاعات بین حسابده وحسابخواه است این چارچوب برپایه ی ارتباطی دو طرفه بنا شده است همانطور که پاسخ خواه حق داردبداند پاسخ گو حق داردبرای افشای اطلاعات حریمی قانونی برای خود قائل شود. براساس ارتباط پاسخگویی ، پاسخگو ملزم به فراهم کردن اطلاعات خاصی برای پاسخ خواه است حسابداری نیزبه عنوان طرف سوم وظیفه دارد آنهارا ازجریان صحیح اطلاعات مطمئن سازد.[8] درچنین حالتی حسابداری به تنهایی متعلق به هیچ کدام ازطرفین نیست ومنافع هردو طرف را در نظر می گیرد.[9] واقعیت حسابداری برای نگهداری دفاتر برای استفاده ی شخصی نمی باشد زیرادراین حالت نیازی به تدوین استاندارد های حسابداری ورعایت آنهااحساس نمیگردد وحسابداری در حقیقت نگهداری دفاتربرای دیگران است.[10] حسابداری یک فعالیت هدفمند است وهدف حسابداری ارائه اطلاعات مفید ازطریق گزارش های مالی منتشر شده است.[11]
