بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام این پژوهش، تدوین برنامه ی راهبردی اداره ی ورزش و جوانان شهرستان بجستان در حوزه ی ورزش و تربیت بدنی بود. جامعه آماری این پژوهش را، اعضای اداره شامل رییس اداره، پرسنل و کارشناسان ورزشی که شامل 16 نفر بودند ،شامل می شوند . در این تحقیق از پرسشنامه محقق ساخته در دو بخش اطلاعات فردی و تعیین نقاط قوت، ضعف، تهدید و فرصت اداره ی ورزش و جوانان شهرستان بجستان استفاده شد.
برای تعیین روایی پرسشنامه با اساتید و خبرگان حیطه ورزشی مشورت و بعد از اجماع نظر خبرگان، جهت مطابقت با شرایط و ویژگی جامعه آماری مورد تحقیق، قرار گرفت. برای اندازه گیری پایایی از ضریب آلفا کرونباخ - 0.885 - استفاده شد و برای رتبه بندی نقاط قوت، ضعف، تهدید و فرصت از آزمون رتبه بندی فریدمن استفاده گردید. نهایتا برای تدوین استراتژی اداره ی ورزش و جوانان شهرستان بجستان از تحلیل SWOTو برای تعیین راهبردها از روش QSPM استفاده گردید.
در انتها در بررسی نمره نهایی ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی مشخص گردید جایگاه راهبرد اداره ی ورزش و جوانان شهرستان بجستان در منطقه WT قرار دارد. با توجه به این نتایج بایستی اذعان کرد که این شرایط حاکی از به کارگیری راهبردهای تدافعی می باشد. در نهایت پس از تجزیه و تحلیل SWOT استراتژی های اداره ی ورزش و جوانان شهرستان بجستان استخراج گردید.
مقدمه
سالانه بخش چشمگیری از منابع مادی و معنوی در امر ورزش صرف می شود اما باید اذعان کرد که متأسفانه اولویت بندی دقیقی در ورزش کشور وجود ندارد و اصولاً برنامه مناسبی برای توسعه ورزش مورد توجه نیست .بلکه فعالیت ها و برنامه ها بدون چشم انداز روشن و اهداف منطقی که در سطح ملی مورد پذیرش قرار گرفته باشند، به اجرا گذاشته می شوند و تحقق آرزوهای بزرگ به صورت تصادفی و سلیقه ای تعقیب می شوند
بخش دیگری از این واقعیت تلخ به نسخه هایی باز می گردد که شبه طبیب ها، بدون تخصص و آگاهی از بیماری های مزمن ورزش کشور، تجویز می کنند و متأسفانه نه تنها شفا حاصل نمی شود، بلکه درمان را پیچیده تر و سخت تر می سازد. این در حالی است که امر توسعه ورزش در بسیاری از کشورها با نگاهی علمی در حال تحقق است و قله های بلند یکی پس از دیگری فتح می شوند. ایران نیز دریای استعداد انسانی است و از این حیث زمینه مناسبی وجود دارد، ولی ظاهراً ریشه مشکل را باید در فقدان برنامه ریزی شایسته جست وجو کرد که خود این مسئله نیز احتمالاً ریشه عمیق تری در عدم شناخت و نا آگاهی نسبت به مشکلات واقعی و اصلی دارد. با این وضع بدیهی است که نباید توقع توسعه مناسب ورزش را داشت
سازمان های ورزش کشور نیز به ضرورت برنامه ریزی راهبردی در ورزش پی برده اند و معدود تحقیقاتی در این زمینه به ویژه در سطوح کلان انجام گرفته که به آنها اشاره می شود . سوتیریادو ،2012 بیان کرد که مدیریت و برنامه ریزی در ورزش مثل نظم و قوانین والدین نیست بلکه نظم و قانونی است که بر اثر فاکتورهایی مثل بازاریابی در ورزش، جامعه شناسی ورزشی و پیشرفت ورزشی ایجاد شده است.
بنابراین مطالعه مفاهیم خاص توسعه ورزشی دارای ارزش آموزشی می باشد. ورزش همگانی توسط کمیته پیشرفت ورزش شورای اروپا بعنوان یک عبارت بمعنی فراهم نمودن فرصت هایی برای افراد علاقه مند به ورزش کردن در زمان اوقات فراغت جهت مشارکت در فعالیت های ورزشی بدون هیچگونه محدودیت ناشی از وضعیت اجتماعی، نژادی و معلولیت تعریف شده است.آنچه از این تعریف استنباط می شود این است که همه افراد باید از ورزش کردن بهره مند شوند و ورزش حق همه افراد است
زارع - 1393 - در تحقیق خود مبنی بر تدوین برنامه راهبردی بازاریابی ورزشی در رسانه ملی نشان داد که نبود برنامه ریزی و راهبرد مناسب و استانداردهای بین الملی برای ساخت و پخش برنامه های ورزشی مفید در جامعه به عنوان نقاط ضعف اشاره نمود. دراین راستا بررسی عملکرد برخی از سازمان های ورزشی نیز حاکی از این است که سازمان هایی که برای انجام مأموریت و دستیابی به اهداف خود از مدیریتی قوی و مبتنی بر برنامه ریزی راهبردی استفاده کردند، درفعالیت های مختلف از جمله ورزش قهرمانی به موفقیت های چشمگیری دست یافتند.
افچنگی و همکاران1393 به مدیران و مالکان باشگاه ها پیشنهاد دادند که در برخورد با مشتریان، داشتن روابط بلند مدت با آنان، جلب اعتماد و اطمینان مشتریان نسبت به باشگاه و داشتن تعهد نسبت به مشتریان دقت لازم را داشته باشند تا مشتریان از باشگاه و محیط آنان رضایت داشته باشند .
اندام و همکاران - 1393 - تحقیقات مختلف بیان می کنند که کیفیت خدمات باعث رضایتمندی و وفاداری مشتریان و در نهایت باعث افزایش حضور آتی در مشتریان می شود؛ همچنین مدیران ورزشی نیاز دارند که بدانند بر اساس رضایت و درک از کیفیت خدمات، چه ویژگی هایی از خدماتشان بر مشتریان تأثیر میگذارد و به وفاداری رفتاری آنان می انجامد.
زارع نیز - 1393 - نشان داد که تشویق بخش خصوصی در جهت سرمایه گذاری در صنعت ورزش یکی از عواملی است که در جهت بازاریابی ورزشی در رسانه ملی تاثیرگذار است. بخش خصوصی می تواند با حمایت و سرمایه گذاری در بخش ورزش و ایجاد رابطه خوب و قوی بین خود و مصرف کنندگان و بینندگان و مشتاقان و طرفداران ورزش به اهدافی که در نظر دارند برسند. تمام سازمان ها و دستگاه هایی که به نحوی در احداث مراکز ورزشی نقش دارند باید روش های سنتی و برنامه های غیرجامع خود را به برنامه های هدفمند کوتاه و میان مدت تغییر دهند و از روش های نوین برای دعوت و مشارکت بخش خصوصی استفاده کنند. نخستین گام برای تحقق این هدف، اعطای تسهیلات جهت صدور مجوز احداث مکان های ورزشی به بخش خصوصی از سوی سازمان تربیت بدنی و فدراسیون همگانی است که خود نیازمند برخورداری از دانش پایه و اطلاعات به روز است.
آنچه از نتایج تدوین و معرفی منظرهای راهبردی اداره کل ورزش و جوانان استان اصفهان از طریق مدل دیوید از محمد احسانی و همکاران 1393استنباط می شود، با توجه به پانزده فرصت شناسایی شده در محیط پیرامونی، استفاده از منابع و ظرفیت های استان به عنوان مهمترین راهبرد در نظر گرفته شد. در رتبه بعدی کاربست مدیریت واحد در سیاست گذاری ورزش استان است که این راهبرد با توجه به تفکیک ورزش به حوزه های چهارگانه ورزش تربیتی، ورزش همگانی، ورزش قهرمانی و ورزش حرف های راهبرد مناسبی است که می تواند در کل ورزش استان هم افزایی ایجاد کند و در نهایت این هم افزایی منجر به محقق شدن چشم انداز ورزش استان شود.
توجه ویژه به خیران ورزشکار نیز در قالب استفاده از پتانسیل های موجود در استان، از جمله راهبرد های درنظرگرفته شده برای اداره کل ورزش و جوانان استان اصفهان است تا به نوعی بخش خصوصی هم در محقق شدن اهداف ورزش استان سهم درخوری را به خود اختصاص دهند. در محیط داخلی نیز دو راهبرد بسیار تعیین کننده در نظر گرفته شد تا به نوعی منابع انسانی و فرایندهای داخلی اداره ی کل را مهیای جهشی خیره کننده برای حمله به اهداف کلان ورزش استان در راستای تحقق چشم انداز کند. به طور کلی مدیران ورزش استان با توجه به اتخاذ راهبرد های ذکرشده می توانند اهداف کلان ورزش استان را نشانه بروند و شرایط را به منظور تحقق چشم انداز درنظرگرفته شده فراهم آورند.
سید عامری و همکاران - 1391 - ، در پژوهشی با عنوان تبیین راهکارهای جذب و افزایش مشارکت شهروندان در برنامه های ورزش همگانی و تفریحی - مطالعه موردی ارومیه - ، نشان دادند که راهکارهای تبیین شده در رابطه با رسانه های گروهی، اماکن و تاسیسات ورزشی، مسئولان و برنامه ریزان ورزشی و آموزش ورزش همگانی در جذب و افزایش مشارکت شهروندان در برنامه های ورزشی و آموزش ورزش همگانی و تفریحی نقش دارند. بنابراین اختصاص زمان بیشتر به برنامه های ورزشی، طرح ریزی پارک وفضای تفریحی جهت انجام فعالیت های غیرساختارمند مانند پیاده روی و دوچرخه سواری، عدم دریافت شهریه از کسانی که به برنامه های ورزشی توجه دارند و استفاده از مربیان متخصص از راهکارهای بهبود بخش مشارکت شهروندان در برنامه های ورزش همگانی است.
همچنین نتایج نشان داد که ساخت فضای ورزشی روباز، سالن های ورزشی و نیز برگزاری مسابقات ورزشی به ترتیب اولویت از عوامل رشد و توسعه ورزش همگانی و تفریحی می باشد. نهایتا، راهکارهای ارائه شده در زمینه اماکن و تاسیسات ورزشی بیشترین نقش را در جذب و افزایش مشارکت شهروندان در برنامه های ورزش همگانی و تفریحی داشت و بعد از آن به ترتیب مسئولان و برنامه ریزان ورزشی، رسانه های گروهی و آموزش ورزش همگانی قرار دارند.
باتوجه به اهمیت برنامه ریزی راهبردی در توسعه مقوله های مختلف از جمله ورزش، ضرورت توجه به این مهم در کشورما نیز بیش از پیش واجب است و بدون شک یکی از دلایل عدم توسعه کشورمان در عرصه ورزش، کم توجهی مسئولان به این مقوله مهم و سلیقه ای عمل کردن است. هرچند در سال های اخیر گام هایی در سطح کلان و کشوری در این راستا برداشته شده، اما لازمه موفقیت برنامه های کلان این است که این برنامه ها در سطح فدراسیون ها و ادارات ورزش استان ها خرد شوند.
در واقع برای رسیدن به موفقیت در عرصه ورزش، استان ها نیز باید برنامه های خود را در راستای برنامه های کلان ورزشی، تنظیم کنند. در این راستا، شهرستان بجستان به عنوان یکی از شهرستان هایی که همیشه سهم به سزایی در ورزش استان داشته و ورزشکاران، قهرمانانی را به جامعه ورزش معرفی کرده است، باید زمینه استمرار و توسعه این موفقیت ها را بیش از پیش فراهم کند. بنابراین، این پژوهش به دنبال تدوین برنامه ی راهبردی اداره ی ورزش و جوانان شهرستان بجستان در حوزه ی ورزش و تربیت بدنی است.
روش تحقیق
این تحقیق بر مبنای هدف از نوع تحقیقات کاربردی است و برحسب روش های گردآوری از نوع تحقیقات توصیفی تحلیلی است که برای جمع آوری داده ها و نظرات صاحب نظران ورزشی از پرسشنامه استفاده خواهد شد و با بررسی وضعیت موجود و وضعیت مطلوب بازاریابی در ورزش در حیطه مطالعات استراتژیک انجام شده است. جامعه آماری پژوهش اعضای اداره شامل رییس اداره، پرسنل و کارشناسان ورزشی که شامل 16 نفر بودند ،شامل می شوند و به علت محدود بودن جامعه تحقیق نمونه برابر جامعه در نظر گرفته شد.
به این منظور برای تدوین راهبرد اداره ی ورزش و جوانان شهرستان بجستان مراحل زیر طی شد:
در ابتدا مطالعه ای بر وضعیت موجود اداره ی ورزش و جوانان شهرستان بجستان انداختیم و سپس برنامه راهبردی اداره ی ورزش و جوانان شهرستان بجستان سند چشم انداز پیشینه تحقیق را مطالعه کردیم . پیش نویسی از SWOT اداره ی ورزش و جوانان شهرستان بجستان تهیه کردیم و شورای تدوین SWOT با حضور خبرگان اداره ی ورزش و جوانان شهرستان بجستان و نهایی کردن فهرست SWOT به روش فریدمن تشکیل دادیم و سپس گویه های SWOT به پرسشنامه ها و توزیع آن بین افراد آگاه تبدیل کردیم و اولویت بندی و تحلیل آماری SWOT را انجام دادیم و از ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی اداره ی ورزش و جوانان شهرستان بجستان برای تعیین موقعیت اداره ی ورزش و جوانان شهرستان بجستان استفاده کردیم.
سپس از ماتریس نقاط ضعف، قوت، فرصت و تهدید اداره ی ورزش و جوانان شهرستان بجستان به منظور تدوین راهبردهای ST، SO، WT،WO بر مبنای قضاوت تحلیلی و شهودی و توفان مغزی اعضای شورای راهبردی اداره ی ورزش و جوانان شهرستان بجستان که مرکب از5 نفر از نخبگان آشنا با مفهوم برنامه ریزی راهبردی در سازمان های ورزشی بودند بهره برداری کردیم و در مرحله آخر برای اولویت بندی استراتژی های بدست آمده از ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی - QSPM - استفاده گردید.
نتایج و یافته های تحقیق
یافته های پژوهش حاکی از معناداری4 نقطه قوت، 7 نقطه ضعف، 5 فرصت و 7 تهدید بود. بنابراین در تدوین راهبردهای پیشنهادی از این گویه ها استفاده شد. جدول1 و 2 ، بیانگر ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی اداره ی ورزش و جوانان شهرستان بجستان است.
جدول -1 ماتریس ارزیابی عوامل داخلی اداره ی ورزش و جوانان شهرستان بجستان
