بخشی از مقاله
فن چتربازی بطور کلی در ایران به گروههای زیر تقسیم می شود:
1.چتربازی اتوماتیک:
در این نوع چتربازی نفر چترباز دخالتی در باز شدن چتر ندارد و چتر او بوسیله بندی که به بند پیوند معروف است به بدنه بالگرد یا هواپیما و یا هر وسیله پرنده دیگر وصل می شود و چترباز انجام پرش می کند و این بند باعث بازشدن چتر می شود. ولی در صورتی که چتر دچار انحراف شد و باز نشد چتر کمکی که در جلوی نفر چترباز است از نوع غیر اتوماتیک است و با دستگیره ای که در روی ان تعبیه شده نفر چترباز می تواند چتر کمکی را بنا به اختیار خود باز کند .از انواع چترهای اتوماتیک می توان به چترهای تی 10 بی -ام سی وان - چترهای ققنوس (تی 10 بی - ام سی وان) تخمی ساخت شیراز اشاره کرد.
2.چتربازی غیر اتوماتیک(سقوط آزاد):
این نوع چتربازی کاملا عکس اتوماتیک است یعنی نفر چترباز چتر را می پوشد و از ارتفاع مشخص می پرد و در ارتفاع مورد دلخواه خود چتر را بوسیله پاراشوت باز می کند .مثال خوب برای این نوع چتربازی پرش استاد بهزاد پاینده از برج میلاد می باشد.از انواع چترهای سقوط آزاد هم می توان به جالبرت - فالکون - مچ - پرستو و ... اشاره کرد.
3.پاراگلایدر:
در این نوع چتربازی نفر یک چتر مخصوص دارد که به ان بال می گویند .نفر پس از استقرار در ارتفاع بال خود را می پوشد و طبق روشی که اموخته از زمین کنده می شود و می تواند بمدت نسبتا زیادی در آسمان به گشت و گذار بپردازد و بقول بچه ها گفتنی حالشو ببرد.
4.پاراموتور :
این نوع چتربازی دقیقا عین پاراگلایدر می باشد بجز اینکه در این نوع چتربازی یک موتور در پشت صندلی نفر قرار گرفته که نقطه ضعف بال (یعنی از زمین برخواستن بال که متکی به ارتفاع بوده است) را از بین برده و نفر با پاراموتور می تواند از هر زمینی براحتی نشست و برخاست کند.
5.بارریزی:
که پرتاب بار با چتر از یک وسیله پرنده می باشد.
ابتدا به آموزش اتوماتیک می پردازیم:
ابتدا شما به واحد اموزش دهنده این آموزشها می روید پس از تست بدنی و روحی اگر قبول شدید به مرحله بعدی می روید
در مرحله بعدی شما حدود 15 روز آموزش زمینی می بینید که شامل کارگاههای مختلفی می باشد که عبارتند از :
ابتدا شما را با تاریخچه و چندین اصطلاح در فن چتربازی آشنا می کنند که عبارتند از : تاریخچه چتربازی در ایران و خارج از کشور - اصطلاحات:
هوابرد
نیروی هوابرد
فرود هوایی
پیاده شدن هوایی
حرکت هوائی
هجوم هوابرد
عملیات مشترک هوابرد
سرپل هوایی
منطقه فرود
منطقه پرتاب
تیم کنترل رزمی
تیم پیشرو
مربی بارریز
برگ پرش(مانی فست)
برگبار
محموله
زمان بارگیری
زمان آمادگی
خدمه هواپیما(لود مستر)
abort
drop altitvde
drop zone
formation
heavy drop
impact point(i.p)
initiad point
نات
پانل
سورتی
پاس
landing
landing zone
take off
واحدهای اندازه گیری مثل پوند و تبدیل انها به هم
بعد از اینکه با تمام مطالبی که گذشت آشنا شدید کارگاههای شما شروع می شود:
1.کارگاه باسن کوبی:
در این کارگاه شما آنقدر باسن مبارک را بزمین می کوبید که روزها و شبها از درد ان خواب ندارید تا اینکه بالاخره باسن شما سفت میشه و در مقابل ضربه احتمالی برخورد باسن به زمین بیمه می شود. همانطور که می دانید در پرش با چتر اتوماتیک شما باید حتما چرخش و گردش کنید.
چرخش و گردش:
این عمل برای اماده نمودن هنر آموزان چترباز از نظر روحی و فکری می باشد تا با بکارگیری صحیح این آموزش بهنگام برخورد با زمین فرودی سالم با حداقل ضربه ممکنه را برای خود تعیین کنند.
در سیستم چتربازی برخی از کشورها ی دنیا (کشورهای بلوک شرق) برای چرخش و گردش شوک ضربه وارده به 5 قسمت تقسیم می شود بشرح زیر است:
سرپنجه(سینه)پاها 60 درصد
ساق پاها 10 درصد
ران پاها 10 درصد
عضلات پشت 10 درصد
در کشور ما همانند بسیاری از کشورهای بلوک غرب ضربه وارده به 3 قسمت تقسیم می شود که عبارتند از:
سرپنجه(سینه)پاها 60 درصد
باسن 20 درصد
عضلات پشت(شانه مخالف) 20 درصد
ما در عمل چرخش و گردش باید ابتدا حالت گرفتن را یاد بگیریم.
حالت گرفتن:
گارد دفاعی و حالتی را که نفر چترباز به بدن خود می دهد تا بهنگام برخورد با زمین حداقل ضربه به بدنش وارد شود.
روش حالت گرفتن بصورت زیر است:
1.جفت کردن پاها بهم بطوریکه پاشنه ها پنجه ها قوزکها و زانوها کاملا بهم چسبیده باشند .
2.خم کردن زانوها تا حدیکه از نظر دید نفر لبه کلاه فیبری زانوها و پنجه ها در یک خط دیده شوند.
3.پائین انداختن سر بطوریکه چانه به سینه چسبیده و سر توسط گردن محکم نگهداشته شود.
4.دستها نیمه مشت شده و در امتداد گوشها روی لبه کلاه فیبری قرار گیرد.بطوریکه پشت دستها بطرف جلو و آرنجها کاملا بهم چسبیده و همانند شکل عددی 7 روی سینه قرار بگیرند.
5.کمر بایستی کاملا مستقیم و بدون خمیدگی باشد و عضلات پشت حالت گرده ماهی بخود گرفته تا گردش روی زمین براحتی انجام گیرد.
پس از یاد گرفتن مسائل مربوط به حالت گرفتن و کارگاه باسن کوبی نوبت میرسه به کارگاه چرخش و گردش روی زمین .......
قبل از اینکه به بحث چرخش و گردش روی زمین بپردازیم یه مورد بسیار بسیار بسیار مهم را باید یاد بگیریم....
دشمنان یک چترباز:
چترباز 2 دشمن دارد زمین و باد که باد خطرناکترین دشمن او است. با حالت گرفتن درست در حین برخورد با زمین و چرخش و گردش درست و اصولی می توان به این دشمن قهار یعنی زمین غلبه کرد اما در مورد باد یکمی موضوع فرق می کند.
باد برای یک چترباز ناشی حکم فیل در برابر مورچه را دارد و در برابر یه چترباز حرفه ای حکم مورچه در مقابل فیل را دارد پس هر کس اموزش عکس العمل صحیح در مقابل باد را خوب فرا گرفت پیروز میدان خواهد بود.
ما بطور کلی 4 نوع باد در چتربازی داریم:
1.باد روبرو:
بادی است که از روبرو به چترباز برخورد می کند و او را به عقب می برد.
2.باد پشت:
بادی است که از عقب به چترباز برخورد می کند و او را به جلو می برد.
3.باد پهلوی راست:
بادی است که از سمت راست به چترباز برخورد می کند و او را به سمت چپ می برد.
4.باد پلوی چپ:
بادی است که ازسمت چپ به چترباز برخورد می کند و او را به سمت راست می برد.
توی این بادها باد روبرو خطرناکترین باد است.
مکانیزم مقابله با باد روبرو:
همانطور که گفتیم باد روبرو از جلو برخورد می کند و چترباز را به عقب می برد .چرا گفتیم خطرناکترین باد است؟
زیرا در بادهای دیگر چترباز مسیری را که به آن طرف توسط باد هدایت می شود می بیند ولی در باد روبرو نمی بیند .
پس چه باید کرد؟
قبل از جواب به این سئوال ما باید در مورد رایزرهای چتر که در آینده کاملا توضیح می دهم یه اشنایی کم پیدا کنیم تا به این سئوال جواب داده شود.
مطابق شکل زیر یک چتر از 4 رایزر که به پشتی متصل اند تشکیل شده است.هر رایزر با چندیدن بند به پارچه چتر اصلی متصل می شود.
لازم بذکر است که یکی از موارد قانون پرش اتوماتیک این است که با چتر تی 10 کمتر از 5 نات و با چتر ام سی وان کمتر از 13 نات باید چترباز را پراند درغیر این صورت پرش کنسل می شود یعنی وقتی باد 7 نات باشد پرش با چتر تی 10 کنسل می باشد.در آینده فرق چتر تی 10 و ام سی وان را برایتان خواهم گفت.
برای کمتر آسیب دیدن بایستی رایزرهای مخالف در هر نوع بادی را پرس کنیم .مثلا در باد روبرو 2 رایزر عقب را از بالاترین جایی که دستمان میرسه می گیریم و میکشیم و دستانمان را در امتداد گردن می آوریم.این کار باعث می شود که دهانه چتر روبه آن باد کج شده و باد بیشتری بگیرد و خنثی کند و سرعت پیشروی ما به عقب را کم کند.
حالا که با بادها آشنا شدیم میریم سراغ چرخش و گردش روی زمین......
2.کارگاه چرخش و گردش روی زمین:
شما در این کارگاه یلد میگیرید که چگونه ضربه وارده به بدنتان در هنگام برخورد با زمین را تقسیم کنید تا خدانکرده استخوانهایتان در هم نرود و به ملکوت اعلی نپیوندید.
ضربه را به این صورت تقسیم می کنید:
60 درصد را با کف پا 20 در صد را با باسن و 20 در صد را با شانه مخالف
مختصري در باره ورزش مفرح پرواز با پاراگلايدر
مختصري در باره ورزش مفرح پرواز با پاراگلايدر
پاراگلایدر نوعی چترهست که البته بهتره بهش بگیم بال تا چتر چون که چتر یا همون پاراشوت فقط حرکت به سمت پایین داره ولی بال پاراگلایدر هم میتونه به پایین و هم به طرف بالاحرکت کنه پس پرنده های پاراگلایدر به این وسیله پروازی میگن "بال" .
مختصري در باره شناخت قسمتهاي مختلف بال ((Canopy
1- سطح رويي بال (كاناپي) Upper Surface
2-سطح زيرين بال (كاناپي) Lower Surface
3- لبه حمله (Leading Edge) : لبه جلويي كاناپي را مي گويند
4- سلها (cells) : فضاي خالي بين سطح رويي و سطح زيرين كاناپي را مي گويند كه بوسيله ديواره اي بنام ريب (Ribs)از هم جدا شده اند
5- لبه فرار (Trailing Edge) : نام لبه انتهايي كاناپي است
6- لاينها (Lines) : كليه بندها كه كاناپي را به رايزرها وصل مي نمايد. بندها به چهار دسته تقسيم مي شوند لاينهاي A كه به لبه حمله متصل هستند، لاينهاي B و C در وسط ولاين D كه به لبه فرار متصل است و ترمزها و يا بركها (Break) هم به همين لبه متصل هستند به اين ترتيب كليه سطح زيرين كاناپي به رايزرها متصل مي شوند .
7- رايزرها (Risers) : محلي كه کليه بندها به آنجا متصل مي باشند و اتصال رايزرها با هارنس بوسيله بستي بنام كارابين (carbine) انجام مي گيرد.
آمادگي قبل از پرواز
نكاتي كه بايد ابتدا در نظر داشت :
1-قبل ازهراقدامي جهت پرواز آموزشهاي تئوري و عملي و تمرینات كافي و لازم زير نظر مربيان مجرب داشته باشيد .
2- دارا ي گواهينامه مناسب مرحله پروازی خود و بيمه نامه معتبر باشيد .
3-در سلامت كامل بوده تحت فشار عصبی نبوده و مواد مخدر،مشروبات الكلي و داروهاي آرام بخش مصرف نكرده باشيد.
4-در شرايط مناسب حال و شرائط خود پرواز كنيد.
5-كلاه ايمني و هارنس مناسب بتن كرده و حتما چتر كمكي را به همراه داشته باشيد.
6-ازمحكم بودن بند پاها،شكم و سينه اطمينان حاصل كنيد.
7-بندهاي كارابين در جاي خود محكم شده باشند.
8-كليه بندهاي كاناپي (لاين هاLines ) آزاد باشند (گره نداشته باشند) .
9- بركها (Break's) را آزاد نماييد .
10- دقت كنيد بند بركها به رايزرها (Riser) نپيچيده باشند .
11-دقيقا در وسط بال (مقابل نشاني كه كارخانه سازنده معمولا روي بال ميگذارد) ايستاده باشيد .
12-جهت باد را كنترل نماييد بايد دقيقا روبروي باد (يعني در جهت مخالف وزش باد ) ايستاده باشيد .
13-سرعت باد را سنجيده محيط اطراف را كنترل و موانع احتمالي از قبيل بوته هاي خار و يا سنگهاي روي زمين را در نظر داشته باشيد .
-14دسته چتر كمكي را مشاهده و پيم هاي آنرا بررسي نماييد .
15-از وصل بودن اسپيد سيستم (3) اطمينان حاصل كنيد .
16-به نرمي با كشيدن بندها يA و درست كردن ديواره كوچكي آخرين چك را انجام داده و از نبودن هيچگونه گره و يا پيچ خوردگي در لاينها مطمئن شويد
مرحله برخاستن ((Take off
پروازي سالم ،مطمئن و لذت بخش مستلزم داشتن تمرينات كافي ، متناوب زير نظر مربيان مربوطه مي باشد. يك ساعت تمرين در زمين برابر با ده ساعت پرواز در آسمان است. تمرين بر روي زمين به شما در كنترل صحيح بال كمك بسزايي مي كند وهمچنين زماني كه در آسمان در حال پرواز هستيد اعتماد بنفس و حس كنترل خوبي به شما القا خواهد كرد .
برخاستن (Launch) به سه صورت امكان پذير است كه در اينجا به توضيح آن مي پردازيم :
الف) برخاستن به صورت رو به باد (روبروي باد و پشت به بال) - Nil Wind Launch
دقيقا در وسط بال قرار گرفته (پشت به علامتي كه معمولا كارخانه سازنده در وسط بال تعبيه مي كند) و روبروي جهت وزش باد بايستيد سپس رايزرهاي A را روي ساعد نزديك آرنج انداخته هر دو برك سمت چپ و راست را در دست گرفته و دستها را بصورت كشيده و در جهت عقب نگهداشته سپس بطور همزمان و با قدرت لازم به سمت جلو كشيده ، در همين زمان بال به طرف بالا حركت مي كند دستها را به موازات حركت بال بالا بياوريد تا جايي كه بال كاملا در بالا ي سرتان قرار گيرد بكشيد بلافاصله رايزرها را رها و بركها را تا سر شانه پايين بياوريد مقداري به جلو خم شويد و جند قدم به طرف جلو برداريد ، سعي كنيد يال را كنترل كرده و از كج شدن يا جلو زدن آن بوسيله بركها جلوگيري كنيد به بالا نگاه كرده و ازآزاد بودن لاينها مطمئن شويد .(اگر متوجه شديد اشكالي در لاينها و يا بال هست فورا با كشيدن كامل بركها ، بال را پايين آورده و اشكال ايجاد شده را رفع نماييد) اگر اشكالي وجود نداشت وزن را به جلو انداخته و شروع به دويدن كنيد در صورتي كه بالتان به يك طرف رفت و يا كج شد مي توانيد به همان طرف رفته و بال را لول (Level) كرده و به پرواز درآوريد . توجه داشته باشيد هر قدر سرعت باد كم باشد به همان مقدار بايستي قويتر و تندتر بدويد.
(ب) برخاستن بصورت برعكس (روبروي بال و پشت به باد) Strong Wind Launch – Reveres -
در محلي كه باد تند مي وزد بهتر است از روش (Reveres) ريورس براي برخاستن (Take Off)استفاده كنيم .در اين روش ابتدا بطرف بال چرخيده طوري كه اگر راست دست هستيم دسته رايزرهاي سمت راست را از روي سر گذرانده و بطرف بال قرار ميگيريم و اگر چپ دست هستيم بلعكس، حال مي توانيم بال را بصورت كامل روبروي خود ببينيم بركها را در دست مي گيريم .
در اينجا به سه صورت مي توانيم عمل كنيم:
1- برك و رايزرA بال چپ در دست چپ و برك و رايزرA بال راست در دست راست.
2- برك و رايزر Aبال چپ در دست راست و برك و رايزرA بال راست در دست چپ
3- هردو رايزر در دست چپ و برك بالي كه احتمال مي دهيم زودتر بالا بيايد در دست راست را مي گيريم البته هر كدام از اين طرق به تمرينهاي زيادي نياز دارد كه حتما بايد زير نظر مربيان محترم انجام شود تا ملكه ذهن هنرجو گردد و آنچنان عادت كند كه بدون هيچ گونه دستپاچگي و عجله و اضطراب و با تسلط كامل انجام دهد.
با درست كردن (به اصطلاح) ديواره كوچكي كه بوسيله كشيدن آرام رايزر A درست مي شود مي توانيد براحتي ببينيد آيا بندها گره خوردگي ويا پيچيدگي نداشته باشند ، به جايي گير نكرده باشند. اين عمل باعث بررسي كلي بال و بندها مي شود ، حتي اگر خوب دقت كنيد مي توانيد جهت دقيق وزش باد را با ديدن بلند و كوتاهي ديواره ببينيد و ايستادن خود را تصحيح كنيد ‘ با حركت به طرف راست يا چپ سعي كنيد خط بالايي ديواره بال با خط افق مماس باشد حالا دقيقا پشت به باد و رو به بال خود ايستاده ايد .
حال رايزرهاي A را در دستان خود گرفته و به آرامي بكشيد مي بينيد كه بال شروع به بالا آمدن مي كند زماني كه كاملا بالاي سر قرارگرفت (توجه : چون معمولا در سرعتهاي بالاي باد از اين روش براي تيك آف (Tack Off) استفاده مي شود چند قدمي خلبان به طرف بال كشيده خواهد شد در اين صورت با بال همراهي كرده چند قدم به طرف بال رفته و سعي در كنترل بال خود كنيد)، اگر باز هم ديديد بندها گره خوردگي دارند و يا گوشه هاي بال در لاينها گير كرده اند سعي در باز كردن آنها قبل از اينكه به پزواز درآييد بكنيد اگر با پمپ كردن ويا با كشيدن رايزر مخالف باز نشد سريعا با فلر (Flare) كامل بال را خوابانده و اشكال را رفع كنيد اگر اشكالي نبود سريعا چرخيده و بركها را در دستان خود بگيريد (برك بال راست در دست راست و برك بال چپ در دست چپ) و با انداختن وزن به جلو و دويدن به پروازي لذت بخش اقدام كنيدو در هر حالي هوشياري و نظم خود را حفظ كنيد.
توجه :
اگر بال با سرعت بالاي سرتان قرار گرفت و قبل از اين كه بتوانيد مشكلاتي از قبيل گره خوردگي لاينها و گير كردن گوشه هاي بال در لاينها را رفع كنيد به پرواز در آمد مي توانيد با آهسته پمپ كردن بال جمع شده و با انداختن وزن به طرف بال سالم سعي در باز كردن و رفع اشكال كنيد اگر مشكل رفع نشد سريعا و با كمترين حركت به طرف محل فرود و يا هر مكان مناسب ديگري رفته و با هوشياري تمام و خونسردي كامل و همچنين احتياط رو به باد فرود بياييد.
(ج) برخاستن از زمين توسط طناب و يا وينچ (Launching by winch)
اين نوع تيك آف (Take Off) در محلهايي مورد استفاده قرار مي گيرد كه فاصله زيادي تا مناطق كوهستاني و يا بلندي هاي مناسب ندارند. خلبانان در هواي آرام ودر شرايطي كاملا كنترل شده و با حضور اساتيد و پس ازگذراندن آموزشهاي لازم و كامل اقدام به پرواز مي كنند .افرادي هم كه مسئول ماشين وينچ هستند بايد آموزشهاي لازم را ديده باشند و از آمادگي كامل برخوردارباشند در اين زمان طناب وينچ به محل مخصوص اتصال كه در روي هارنس خلبان قرار دارد متصل مي شود و به ماشين وينچ علامت شروع كشندگي طناب داده مي شود با كشيده شدن خلبان به تبع بال نيز كشيده و به پرواز در خواهد آمد و شروع به پروازمي كند البته بايد در نظر داشت چون نيروي كشش از طريق خلبان به بال وارد ميشود هميشه بال در اين زمان از خلبان عقب ميماند اين حالت تا آنجا ادامه مي يابد كه خلبان تشخيص دهد به ارتفاع لازم كه معمولا 300 تا 400 متري مي باشد رسيده در اين حال با هماهنگي كه بوسيله بيسيم با ماشين وينچ مي كند آرام آرام سرعت كشش كم شده با كشيدن دستگيره مخصوصي كه براي همين كار تعبيه شده اقدام به ريليز (Release) مي كند حال طناب اتصال از خلبان جدا شده وبه طرف زمين رها مي گردد احتمال دارد در لحظه اي كه طناب رها مي شود چون كشش قطع شده بال شروع به جلو زدن وشيرجه خواهد كرد كه در اينجا خلبان با گرفتن بركها و كنترل فشار زير بال ، بال را كنترل كرده و از جلو زدن بال جلوگير خواهد كرد (اين مراحل در دوره هاي آموزشي به خلبان تعليم داده مي شود).
قرار گرفتن درون صندلي
مي دانيد سيتها يا همان صندلي هاي پرواز در اندازههايXLarge و Small, Medium,Large دوخته مي شوند پس در درجه اول سيت مناسب خود را خريد كنيد و بعد سعي كنيد حتما قبل از اينكه اقدام به پرواز كنيد سيت خود را (Seat) تست و از لحاظ اندازه هاي بندهاي سينه و شانه بوسيله آويزهايي كه از داربست نصب شده اند چك كنيد با اين حال اگر بعد از بلند شدن خودبخود درون صندلي قرار نگرفتيد صبر كنيد تا به اندازه كافي از كوه فاصله گرفته سپس به دو طريق مي توانيدداخل صندلي قرار بگيرد:
الف) به عقب تكيه كرده و زانوهايتان را به داخل و به سمت سينه جمع كنيد و همزمان با دستهايتان در حاليكه بركها را در دست داريد در همان محلي كه بركها را نگه مي داريد به كل رايزر ها فشار وارد كنيد تا داخل صندلي قرار بگيريد
ب) جفت بركها را در يك دست مقابل صورت و با دست ديگرهارنس را به زير خود بكشيد تا درون صندلي قرار گرفته و بعد بركها را در دستان خود بگيريد .
*** توجه داشته باشيد به هيچ عنوان در حاليكه بركها را در دست داريد اقدام به اين كار نكنيد چون اگربركها بيشتر از حد پايين كشيده شوند بال به حالت فروريختگي (Deep Stall) خواهد رفت و سقوط خواهيد كرد .