بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
مقدمه
سلسله مراتب = تفكيك اهميت يا معناي يك فرم يا يك فضا از ساير فرمها يا فضاهاي سازماندهي به وسيله اندازه، شكل يا مكان آن
اصل سلسله مراتب حاكي از آن است كه در اغلب و شايد هم در همه تركيبات معماري تفاوتهاي واقعي بين فرمها و فضاها وجود دارد. اين تفاوت‌ها نشان دهنده ميزان اهميت فرمها و فضاها و نقش عملكردي سوري و سمبليكشان در سازماندهي مي‌باشد.
اسلاید 2 :
سلسله مراتب فرم
براي اينكه يك فرم يا فضا به عنوان فرم يا فضايي مهم در يك سازماندهي تفكيك گردد بايد آشكارا تك باشد اين امر به اين ترتيب مي‌تواند حاصل شود كه به اين شكل يا فرم:
اندازه استثنايي: يك فرم يا فضا بخاطر تفاوت بارز اندازه‌اش نسبت به ساير قسمت‌ها مي‌تواند در يك تركيب معماري تفوق يابد اين تفوق به وسيله بعد عمودي يك قسمت معلوم مي‌شود.
شكل يگانه: تضاد آشكار در شكل و اينكه اين تمايز بر مبناي تغيير در هندسه است يا در نظم امر حساسي مي‌باشد. البته شكلي كه براي جزء مهم در سلسله مراتب انتخاب مي‌شود با عملكرد و نوع استفاده‌اش مطابقت داشته باشد.
مكان مهم و با ارزش بدهيم: در نظام سلسله مراتب مكانهاي مهم براي يك فرم يا فضا
اسلاید 3 :
الف) انتهاي يك ترتيب خطي يا سازماندهي محوري
ب) قسمت مركزي يك سازماندهي متقارن
ج) مركز يك سازماندهي مركزي يا شعاعي
د) بيرون زدگي در بالا پايين يا در جلوي يك تركيب
در تمام موارد فرم يا فضايي كه از نظر سلسله مراتب مهم است به وسيله استثنايي بودن خود نسبت به حد مقرر و خلاف الگوي منظم و مقرر عمل كردن داراي امنيت و معني مي‌گردد.
اسلاید 4 :
اصل رده‌بندي بين فضاها و رعايت سلسله مراتب فضايي
در حكمت عملي اسلام فضاي مصنوع جايگاه سير در نفس است و نسبت به فضاي آزاد و رها شده طبيعي مرز و حريم ايجاد مي‌نمايد تا نگاه و توجه انسان از عالم خارج به عالم درون ( تفكر و انديشه و خودآگاهي) برگردد.
اسلاید 5 :
nاصل رده بندي يا سلسله مراتب فضايي را مي‌توان در سه سطح زير آشكارا ديد:
nرده بندي فضايي ميان درون و بيرون كه بر مرزبندي حريم‌هاي فضايي تاكيد دارد.
nرده‌بندي فضايي كالبدي ميان كالبدهاي جزء و كالبدهاي كل براي نمايش سير از جزء به كل و از ساده به پيچيده
nرده بندي در نگاره‌ها و آرايه‌ها از نگارة مبنا تا نگاره كل
اسلاید 6 :
مفهوم سلسله مراتب در الگوي معماري
براي رسيدن به فضاي بايد از يك رده بندي خاص فضايي عبور كنيم.
مثال: در ورودي‌ها بايد از فضاهايي مانند: پيش‌خان، آستانه، درگاه، هشتي، و دالان كنيم تا به ميانه سرا برسيم.
هشتي: حد ميانه و واسطه بين فضاي داخلي و مركزي
اسلاید 7 :
سلسله مراتب يا ابهام تركيبات پيچيده
كلا در فضاهاي موجود در بناي معماري ايران هيچ گاه فضايي با قاطعيت مفهوم خاصي را بيان نمي‌كند.
در حقيقت فضاها حامل پيامي از پديده‌اي از فضاي ديگر اتفاق ميافتد هستند و حركت در درون فضاها در حقيقت حركت در فضاي ديگر با مفهوم و عملكرد ديگر است.
سلسله مراتب به دليل تركيب با عناصر، با توجه به درجه و ميزان اهميت‌شان داراي نوعي نظم پيچيده است و الزاماً نزديكي ميان عناصر از نظر فرم و شكل وجود ندارد
اسلاید 8 :
بوجود آوردن سلسله مراتب در بنا
تغيير دادن اندازه‌هاي نسبي فرمها در بنا
تغيير پذيري فرم در تعامل با مفهوم يا بافت فضاهاي همجوار
در هر سلسله مراتب تشكيل شده از عناصر اوليه و ثانويه است كه نوعي وابستگي و رابطه با آنها وجود دارد بدين ترتيب كه يك يا چند عنصر بر عناصر ديگر مسلطند.
اسلاید 9 :
در فضاهايي كه تنوع آنها زياد است، سلسله مراتب با عنوان عامل قوي يك دست سازي به شمار مي‌آيد. در تعريف سلسله مراتب كليت فضاها از نظر هندسي كاملاً مستقل و نسبت به ساير فضاها داراي مرز و حريم مشخصي است. در عين حال با يكديگر ارتباط معنايي خاصي دارد.
اين تعريف سلسله مراتب هم در فضاهاي بافت شهري و يا حتي در فضاي يك تك بنا نيز ديده مي‌شود.
اسلاید 10 :
سلسله مراتب عملكردي (حركتي)
انسان جامعه سنتی به دلیل پایبندی و اعتقاد به چنین اصولی خود را ملزم به رعایت آن نیز می دانسته است و لذا معماری و شهرسازی سنتی، به عنوان یکی از نمودهای بارز مصنوعات بشری و همچنین به دلیل خصوصیت خاص سنت که تجمیع کننده ی اندوخته های اعصار متمادی است، دارای ابعاد مختلفی از سلسله مراتب گشته است. مساجد نیز به عنوان جزئی از این مجموعه و هم چنین به دلیل موضوعیت خاص معنوی و روحانیشان، دارای نظامهای سلسله مراتبی پیچیده‌ای شده اند.
