بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی اثر جایگزینی کنجاله سویا با کنجاله کانولا بر عملکرد رشد گوسالههای شیری هلشتاین در دوره پس از شیرگیری انجام شد. شمار 60 رأس گوساله نر 3 روزه با میانگین وزن 37/8 - 1/2کیلوگرم در قالب طرح کاملاً تصادفی تا سن 70 روزگی با چهار جیره آزمایشی هم انرژی و هم پروتین در جایگاههای انفرادی خوراکدهی شدند. جیرههای آزمایشی عبارت بودند از: - 1 خوراک آغازین دارای کنجاله سویا به عنوان منبع پروتین - کنترل - ، - 2 خوراک آغازین که در آن کنجاله کانولا جایگزین 33 درصد کنجالهی سویا شد، - 3 خوراک آغازین که در آن کنجالهی کانولا جایگزین 66 درصد کنجاله سویا شد و - 4 خوراک آغازین دارای کنجالهی کانولا به عنوان منبع پروتین. یافتههای این پژوهش نشان داد که جایگزین کردن کنجاله سویا با کنجاله کانولا در دوره پس از شیرگیری منجر به کاهش مصرف ماده خشک شد اما بر بازده خوراک، میانگین رشد روزانه و وزن پایانی بیاثر بود.
واژههای کلیدی: کنجالهسویا- کنجالهکانولا - رشد- گوسالهشیری
مقدمه
مکملهای پروتینی گیاهی مانند کنجاله سویا اهمیت ویژهای در پرورش دام دارند اما با توجه به افزایش قیمت کنجاله سویا در بازار جهانی، پرداختن به امکان بکارگیری کنجاله دیگر دانههای روغنی برای جایگزینی با کنجاله سویا در تغذیه دام و پرندگان ضروری به نظر میرسد. کانولا در سال 1974 در کانادا به عنوان یک نام جدید برای کلزای با مقادیر کم اسید اروسیک و گلیکوزینولاتها، معرفی شد. کانولا مختصر شده عبارت Canadian oil low acid و همان کلزای دو صفر پرورش یافته از هر دو گونه Brassica napus و B. campestris است . - 1 - مقدار گلیکوزینولاتها و اسید اروسیک در کلزا بالا است که اثر منفی بر عملکرد حیوانات دارند. از این روی دانشمندان بهنژادی گیاهان در دهه 70 در کانادا کانولا را که مقدار گلیکوزینولاتها و اسید اروسیک آن پایین است، برای تولید گیاه روغنی خوراکی و کنجاله آن، به وجود آوردند . - 5 -
پژوهشی درمورد اثر خوشخوراکی منبع پروتینی - کنجاله کانولا و کنجاله سویا - نشان داده است که در هفتههای نخست زندگی گوساله، انتخاب جیره غذایی به صورت ذاتی انجام شده و گوساله در پیش از شیرگیری، نمیتواند جیره غذایی مصرفیاش را در یک سطح بهینهای از پروتین تنظیم کند . - 4 - گوسالههای تغذیه شده با خوراک آغازین دارای کنجاله کانولا نسبت به آنهایی که با کنجاله پنبهدانه و کنجاله سویا تغذیه شده بودند، مصرف شیر و خوراک آغازین کمتری داشتند این در حالی بود که کنجاله کانولا به آسانی توسط گوسالهها پذیرفته و مصرف شد . - 2 - در پژوهشهای اخیر استفاده از کنجاله کانولا در خوراک آغازین سبب کاهش بازده خوراک شده اما اثر آن بر میانگین رشد روزانه متفاوت بوده است 3 - و . - 6
اهداف
صنعت دام و طیور کشور وابسنگی شدیدی به کنجاله سویای وارداتی داشته و یافتن منابع جایگزین میتواند این وابستگی را کاهش دهد. هدف از این پژوهش بررسی اثر جایگزینی کنجالهسویا با کنجالهکانولا بر عملکرد رشد گوسالههای شیری هلشتاین بود.
روش کار
این پژوهش با 60 رأس گوساله نر هلشتاین 3 روزه با میانگین وزن 37/8 1/2 کیلوگرم، تا سن 70 روزگی در قالب طرحکاملاً تصادفی انجام شد. گوسالهها با چهار جیره آزمایشی همانرژی و همپروتین 15 - رأس گوساله در هر تیمار - که با نرمافزار جیرهنویسی NRC 2001 متوازن شد در جایگاههای انفرادی خوراکدهی شدند. جیرههای آزمایشی عبارت بودند از: - 1 خوراک آغازین دارای کنجاله سویا به عنوان منبع پروتین - کنترل - ، - 2 خوراک آغازین که در آن کنجاله کانولا جایگزین 33 درصد کنجاله سویا شد، - 3 خوراک آغازین که در آن کنجاله کانولا جایگزین 66 درصد کنجاله سویا شد و - 4 خوراک آغازین دارای کنجاله کانولا به عنوان منبع پروتین. گوسالهها از روز سوم تا 50 روزگی، روزانه 4 کیوگرم شیر در دو نوبت صبح و عصر و از 50 روزگی تا هنگام شیرگیری 56 - روزگی - روزانه 3 کیلوگرم شیر تنها در نوبت صبح دریافت کردند.
آب و خوراک به صورت آزاد در دسترس گوسالهها قرار داشت. جیرههای آزمایشی دارای 15 درصد علوفه - یونجه خشک به عنوان تنها منبع علوفه جیره - و 85 درصد کنسانتره بودند - جدول . - 1 ماده خشک مصرفی، وزن بدن، میانگین رشد روزانه و بازده خوراک به صورت هفتگی اندازهگیری شدند. دادهها با مدل مختلط نرم افزار آماری SAS - نسخه - 9/4 واکاوی شدند. برای واکاوی دادههای تکرار شونده، مناسبترین ساختار کوواریانسی استفاده شد. وزن اولیه به عنوان عامل همبسته برای واکاوی وزن پایان دوره در نظر گرفته شد. میانگین تیمارها با آزمون چند دامنهای توکی مقایسه و تفاوت بین تیمارهای آزمایشی به روش کمترین مربعات - LSMEANS - در سطح 5 درصد مقایسه شدند.
نتایج و بحث
جایگزینی کنجاله سویا با کنجاله کانولا، سبب کاهش مصرف ماده خشک شد، بازده خوراک - نسبت افزایش وزن روزانه به ماده خشک مصرفی روزانه - میان جیرههایی که کنجاله کانولا دریافت کردند یکسان بود و بیشترین بازده خوراک در جیره گوسالههایی دیده شد که کنجاله کانولا جایگزین 66 درصد کنجاله سویا شد اما تأثیری بر میانگین رشد روزانه و وزن پایانی نداشت - جدول . - 2 کاهش ماده خشک مصرفی با مصرف کنجاله کانولا در پژوهش کلایپول و همکاران - 1985 - نیز گزارش شده است، یافتههای این پژوهش با یافتههای میلر کاشن و همکاران - 2014 - و تره و همکاران - 2016 - که میانگین رشد روزانه یکسان را گزارش کردهاند همخوانی داشت .در پژوهش تره و همکاران - 2016 - با تغذیه گوسالههای شیری با جیرههای دارای کنجاله سویا یا کنجاله کانولا وزن پایانی میان تیمارها همانند بود. یافتههای این آزمایش نشان داد که جایگزینی کنجاله سویا با کنجاله کانولا با وجود اینکه مصرف خوراک را کاهش داد اما میانگین رشد روزانه و وزن پایانی تحت تأثیر قرار نگرفتند.
