بخشی از مقاله
چکيده :
توريسم – صنعت گردشگري روندي است که از دير زمان با اشکال خاص در جوامع انساني وجود داشته ،تدريجا طي مراحل تاريخي سير تکامل خود را تا عصر حاضر پيموده است .توريست به عنوان يک صنعت در آمد زا و از همه مهم تر وسيله ي ارتباط بين ملت ها و اقوام مختلف در جهان و شناخت و آشنايي مردم با همديگر مورد توجه همه کشور هاست و همچنين آب و هوا از مهمترين عوامل موثر بر تعيين زمان مناسب گردشگري و توسعه صنعت توريسم است .در حقيقت آب و هوا و تنوعات آن به عنوان يک منبع گردشگري مطرح است . از اين رو مي خواهيم شهر زيباي رامسر را معرفي کنم شهري که در شمال ايران به عنوان عروس شهر هاي ايران به شمار ميرود و قلمرو توريستي بسياري از هموطنان کشور زيباي ماست وتوريست هاي خارجي مي باشد.شهري که داراي آب و هوايي بسيار عالي وداراي جاذبه هاي گردشگري بسياري چون سواحل دريايي کاسپين ،روستا هايي با طبيعت بسيار زيبا مي باشد .هدف ما از اين پژوهش بررسي اقليم آسايشي ميانگين دماي معادل فيزيولوژيک پيش بيني شده شهر رامسر بر اساس آمار آب و هوايي ايستگاه هاي سينوپتيک در فاصله زماني (١٩٨٠-٢٠١٠) است .روش پژوهش توصيفي – تحليلي است براي تجزيه و تحليل داده ها از مدل (PET) به اين نتيجه مي رسيم که ماه هاي اکتبر(آبان )ومي(خرداد)بدون تنش سرما و از نظر حساسيت حرارتي راحت ،و ماه هاي نوامبر(آذر) وآوريل (ارديبهشت ) با تنش سرماي اندک و از نظر حساسيت حرارتي کمي خنک ، و ماه هاي ژانويه (بهمن ) فوريه (اسفند) مارس (فروردين ) دسامبر (دي) با تنش سرماي متوسط واز نظر حساسيت حرارتي خنک ، ماه هاي ژوئن (تير)و سپتامبر(مهر) با تنش گرماي اندک و از نظر حساسيت حرارتي کمي گرم ،و ماه هاي جولاي (مرداد) واگوست (شهريور) با تنش گرمايي متوسط واز نظر حساسيت حرارتي گرم به عنوان ماههاي مناسب براي گردشگري مي باشد
واژگان کليدي: گردشگري ،اقليم آسايش ، رامسر،PET
مقدمه :
عوامل زيادي بر صنعت توريسم اثر گذارند که مهمترين آنها ميتوان به شرايط اقليمي اشاره کرد ميتوان گفت علاوه بر عوامل فرهنگي،اجتماعي و سياسي و عوامل محيط طبيعي نيز نقش مهمي را در توسعه گردشگري و همچنين جذب گردشگر ايفا مي کنند (رنجبر ،١٣٨٨).جهانگردي و توسعه فضايي آن در چهار چوب طرح هاي منطقه اي بايد همانند ساير بخش هاي اقتصادي ،بخشي سازنده در ساخت و ساز آمايش سيماي فضايي، طبيعي تلقي گردد و در توسعه اقتصاد غير نفتي و در راستايي از پيامد هاي اقتصادي و مثبت آن براي بهبود و ارتقاي سطح زندگي مردم در مناطق مختلف آن بهره گيري شود(ميکائيلي،١٣٩٧).در کنار عواملي چون موقعيت جغرافياي، توپوگرافي، چشم انداز،پوشش گياهي و جانوري،آب و هوا به عنوان يکي از مهمترين منابع پايه محلي در توسعه صنعت گردشگري نقش ايفا مي کند.بدين ترتيب مي توان گفت که آب و هوا داراي خصيصه يک ثروت عظيم طبيعي است که با تاثير گذاري بر منابع طبيعي،طول مدت و کيفيت توريسم ،سلامتي گردشگران و حتي تجارت شخصي گردشگران را نيز کنترل مي کند(اسکات ،٢٠٠٤:٦).
ذوالفقاري در سال ( ١٣٨٦):تقويم زماني مناسبي براي گردشگري در تبريز با کمک شاخصهاي دماي فيزيولوژي و متوسط نظر سنجي پيش بيني شده ارائه داده است و نتايج آن نشان مي دهد دوره آسايش اقليمي در اين شهر بسيار محدود است بطوريکه اين دوره فقط به مدت ٤٥ روز اوايل خرداد تا اواسط تير بطول مي انجامد. بساط زاده (١٣٧٨):در پايان نامه کارشناسي ارشد خود با بررسي زيست اقليم استان چهار محال بختياري با استفاده از روش ترجونک بيان مي دارد که اکثر ايستگاهاي استان در ماه هاي ارديبهشت ،شهريور،مهر در محدوده آسايش اقليمي مي باشد.
شايان و همکاران (١٣٨٨): در مقاله اي به بررسي شاخص اقليم گردشگري در جزيره کيش پرداختند و به اين نتيجه رسيدند که ماه ژانويه داراي پتانسيل بالايي از لحاظ آسايش اقليمي مي باشد.
گندمکار(١٣٩٠صص ١٠١-١٠٢ ):در پژوهشي به تعيين شاخص اقليم آسايش گردشگري شهرستان نائيين ماهاي آوريل ،مي،سپتامبر،اکتبر،نوامبر بهترين ماها براي حضور گردشگر است و شرايط آسايش اقليمي ايده ال تا عالي است و با استفاده از توانايهاي GIS در مکانيابي، تبديل داده هاي نقطه اي به پهنه اي و ترکيب نقشه ها مي توان شرايط آسايش اقليمي نقاط را به پهنه تعميم داد و به جاي بحث بر روي يک يا چند ايستگاه از يک پهنه ،مانند شهرستان به حوضه و يا استان صحبت نمود.
گندمکار در سال (١٣٩٠): با استفاده از مدل تي سي آي به برآورد و تحليل شاخص اقليم گردشگري در شهرستان سميرم پرداخت و نتايج حاصل از اين پژوهش نشان مي دهد که ماه سپتامبر (شهريور) در اين شهرستان بهترين شرايط را براي حضور گردشگران دارد و پس ار آن ماه مي(ارديبهشت )قرار دارد و ماه هاي ژانويه (دي) فوريه (بهمن ) مارس (اسفند)،و دسامبر (آذر) براي حضور گردشگران مناسب نيست .
همتي (١٣٩٢) :درمقاله اي به بررسي اقليم و آسايش گردشگري شهر شيراز با استفاده از مدل PMV به اين نتيجه دست يافته است که آسايش که در ماه اکتبر (آبان )بدون تنش سرما و از نظر حساسيت حرارتي راحت به عنوان بهترين ماه براي گردشگري ماه آوريل (ارديبهشت )با تنش سرماي اندک و حساسيت حرارتي کمي خنک و به تر تيب ماه هاي نوامبر(آذر)و مارس (فروردين )از نظر تنش سرمايي متوسط و از حساسيت حرارتي خنک ،همچنين ماه مي (خرداد) با شرايط تنش گرما اندک و حساسيت حرارتي کمي گرم به عنوان ماه هاي مناسب براي گردشگري مي باشد.
صفايي پور و همکاران (١٣٩٢،ص ٢٠٨): در پژوهشي به شاخصهاي زيست اقليمي موثر بر ارزيابي آسايش انسان (مطالعه موردي :شهر شيراز) پرداختند و به اين نتيجه دست يافتند که در مجموع بهار با شرايط منحصر به فرد آسايش انساني،بهترين فصل براي انجام فعاليتهاي محيطي و گردشگري در شهر شيراز است .
گريگور و همکاران (٢٠٠٢:٨٣): ناراحتي هايي گرمايي انسان را در شهر آتن براي سال هاي (١٩٦٦-١٩٩٥) با استفاده از روش pmv بررسي کردند،نتايج حاکي از اين بود که زمان شروع و پايان فصل عدم آسايش سال به سال بسيار متفاوت است .و آزمايش من کندال که براي پيش بيني روند فصل عدم آسايش به کار رفته بود نشان داد که در طول مطالعات و بررسي هاي مدت فصل عدم آسايش افزايش يافته و در مقياس روزانه ناراحتي گرمايي براي انسان در اواخر ماه جولاي به ماکزيممي بيش از ٤ تا ٦ ساعت رسيده است .
امانوئل (٢٠٠٤):در مقالهاي به عنوان کاربرد آسايش حرارتي در نقاط شهري گرم مرطوب در ناحيه کلان شهر کلمبو در سريلانکا به اين مهم پرداخته است او بررسي آسايش حرارتي از شاخص هاي بيوکليمايي،کشش نسبي (R.C.I) و شاخص رطوبت حرارتي (T.H.C)استفاده کرده است .
ژانگ پي چي و همکاران (٢٠٠٧): با توجه به گراديان دما،ارتفاع -نقش دماي حداکثر روزانه با تاخير ١٢ ساعت در ذوب برف را موثرتر از متوسط دما مي دانند.
محدوده مورد مطالعه :
شهر رامسر به عنوان آخرين شهر در غربي ترين قسمت استان مازندران قرار دارد که با وسعت ٦٨٨ کيلومتر مربع مي باشد.اين شهر بين ٣٦ درجه و٣٢ دقيقه تا ٣٦ درجه و٥٩ دقيقه عرض شمالي و٥٠ درجه و٢٠ دقيقه تا ٥٠ درجه و ٤٧ دقيقه طول شرقي از نصف النهار گرينويچ رار گرفته است .
داده ها و روش تحقيق
در اين تحقيق که با هدف بررسي تغيرات شرايط اقليمي آسايشي شهر رامسر صورت گرفته از داده هاي آماري سينوپتيکي رامسر در يک دوره آماري ٥٤ ساله که از سال (١٩٥٦-٢٠١٠ ) است استفاده شده است .روش ارزيابي با استفاده از شاخص PET که معروف به دما و فيزيولوژيک است .در تعريفي از اين شاخص براي سوخت وساز با کار سبک و ميزان نارسائي لباس به ترتيب اعداد ٨٠ وات و٠/٩ (CLO)
به طور ميانگين در نظر گرفته شده است در جدول ١ ارزش نارسائي پوشاک مختلف آمده است (کريمي،١٣٨٧)
در اين مطالعه براي محاسبه PET از مدل بيلان انرژي براي افراد يا همان MEMI استفاده مي شود که از طريق روابط رياضي زير بدست مي آيد:
