بخشی از مقاله
چکیده
گردشگری عنصری است وابسته به آب و هوا و اقلیم به نحوی که آب و هوای مناسب و شناخت کافی از شرایط اقلیمی در مقصد یکی از مهمترین عناصر در بحث گردشگری است و می توان به عنوان یک عامل جاذب یا واضح برای گردشگران باشد. امروزه با پیشرفت علوم برای پهنه بندی بیوکلیماتیک انسانی از مدل های متفاوت اقلیمی می توان برای هر منطقه از کره زمین اقدام شود. در این پروژه جهت ارزیابی شرایط اقلیمی آسایش انسانی از شاخص TCI استفاده شده است. این شاخص به شکل سیستماتیک شرایط اقلیمی را برای فعالیت های گردشگری با استفاده از پارامترهای میانگین بیشینه دمای ماهانه 20 میانگین دمای روزانه، کمینه رطوبت نسبی، میانگین رطوبت نسبی، بارش، سرعت باد، میانگین روزانه ساعات آفتابی مورد ارزیابی قرار می دهد شاخص مورد نظر در این تحقیق برای 7 ایستگاه سینوپتیک استان خوزستان - اهواز، آبادان، ایذه، بهبهان، دزفول، رامهرمز، شوشتر - و 5 ایستگاه از استان های مجاور - ایلام، بوشهر، شهرکرد، یاسوج، شیراز - در جهت تعیین تقویم گردشگری استان خوزستان است. بدین منظور ابتدا داده های همگن اقلیمی یک دوره آماری 10 ساله - 1995-2005 - مورد ارزیابی قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل و پردازش داده ها و تهیه بانک اطلاعات از نرم افزار Excel و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS نقشه های پهنه بندی رسم گردیده براساس نتایج به دست آمده و بر طبق نقشه های ترسیم شده وضعیت اقلیم آسایش استان در ماه های آبان، بهمن، اسفند، ایده آل، در ماه های فروردین، آذر عالی، در ماه های اردیبهشت، مهر و دی خوب و در ماه های خرداد، تیر، مرداد، شهریور وضعیت قابل قبول و حاشیه ای بر کل استان مستولی می باشد.
مقدمه
صنعت گردشگری امروز به قدری در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها اهمیت دارد که اقتصاددانان از آن به عنوان صادرات نامرئی نام می برند. این صنعت در حال تبدیل شدن به بزرگترین و پردرآمدترین صنعت دنیاست. به طوری که 10 درصد تولید ناخالص و 10 درصد از اشتغال جهان را به خود اختصاص داده - unwto 2008 - از سال 1950 تا 2007 تعداد جهانگردان بین المللی از 15 میلیون به 903 میلیون نفر رسید و درآمد ناشی از این فعالیت به 865 میلیارد دلار رسیده و پیش بینی می شو که تا سال 2020 این تعداد به 1/6 میلیارد نفر برسد - unwto 2005 - اقلیم و گردشگری وابستگی زیادی به یکدیگر دارند به گونه ای که دارا بودن شرایط مطلوب اقلیمی جز مزیت ها و توان های بالقوه برای گردشگری محسوب می شود و اغلب مسافران در انتخاب مکان و زمان سفر به شرایط آب و هوای توجه می کنند بیان شرایط اقلیمی آسایش معمولاً با شاخص های بیان می گردد که در آن مجموعه ای از عناصر هواشناختی و انسان محیطی دخالت داده می شود این شاخص ها داده های اقلیمی را به شکلی ارائه می کنند که نشان می دهد واکنش افراد به شرایط آب و هوای در طبقه بندی عددی از درجاتی از - بسیار مناسب تا بسیار نامناسب - در بر می گیرد.در این زمینه میسکوفسکی - 1985 - شاخص اقلیمی TCI را با دخالت دادن هفت عنصر اقلیمی به منظور ارزیابی مناسب اقلیمی برای گردشگران طراحی کرد. در زمینه فعالیت های گردشگری فرج زاده - 1388 - با استفاده از شاخص TCI به ارزیابی و پهنه بندی اقلیم گردشگری پرداخته است. با این وجود اغلب این مطالعات در مقیاس زمانی ماهانه تنها جنبه زیست اقلیمی را مد نظر قرار داده و توجهی به جنبه کاربردی پیامدها و تبعات به خصوص در بخش گردشگری توجه نشد.
اهداف تحقیق
مهمترین اهداف این پژوهش شامل
-1 تعیین و ارزیابی شرایط اقلیمی استان خوزستان در ماه های سال
-2 تهیه تقویم گردشگری برای استان خوزستان موقعیت جغرافیایی منطقه
استان خوزستان واقع در جنوب غربی ایران در بین مختصات جغرافیای 47 32 طول جغرافیای تا 50 39 طول جغرافیای و از 29 57 عرض جغرافیای تا 33 عرض جغرافیای قرار دارد. مساحت این استان 63213 کیلومتر مربع و به طور نسبی 3/9 از کل مساحت کشور است. استان خوزستان از جهت شمال به استان لرستان و از شمال شرقی به استان چهارمحال بختیاری و از جنوب شرقی به استان های کهگیلویه و بویر احمد و بوشهر و از جنوب به خلیج فارس و از غرب به کشور عراق و از شمال غرب به استان ایلام محدود می گردد و در حال حاضر طبق آخرین تقسیمات دارای 18 شهرستان، 42 بخش و 119 دهستان می باشد.
×شکل شماره - - 1موقعیت استان خوزستان
روش تجزیه و تحلیل شاخص : - TCI -
در این تحقیق، شاخص مورد نظر برای 7 ایستگاه سینوپتیک استان خوزستان و 5 ایستگاه از استان های مجاور - یاسوج، شیراز، ایلام، بوشهر و شهرکرد - که دارای آمار مشترک 10 ساله - - 1380-1390بودند با استفاده از شاخص اقلیم آسایش - TCI - محاسبه و سپس نتیجه حاصله به محیط GIS وارد شد و تحلیلهای مکانی با تکیه بر منطقه بندی شرایط اقلیمی گردشگری در مقیاس زمانی ماهانه انجام شد. در - شکل شماره - 2 نقشه ایستگاه های هواشناسی مورد استفاده نشان داده شده است.
شکل شماره - 2 - موقعیت ایستگاه های مورد مطالعه
