بخشی از مقاله
بررسی آلودگی میکروبی دست پرسنل بخش هاي بیمارستان خاتم الانبیاء شهرستان سلماس در
سال 1391
چکیده
عفونتهاي بیمارستانی به عفونتی گفته میشود که پس از پذیرش بیمار در بیمارستان 48) یا 72 ساعت بعد) یا طی دوره اي مشخص 10)تا30 روز) پس از ترخیص بیمار 25) تا %50 عفونتهاي زخم جراحی، پس از ترخیص بیمار ظاهر میگردند) رخ دهد و در زمان پذیرش بیمار وجود نداشته و در دوره نهفتگی خود نیز نباید قرار داشته باشد. این عفونتها در بیمارستان از بیماري به بیمار دیگر یا به وسیله پزشک، پرستار، بهیار، سوپروایزر، جراح و سایر کارکنان بیمارستان منتقل می شوند و در کشورهاي پیشرفته به میزان 7 تا 12 درصد رخ می دهند. منبع عفونت شامل بیماران و کارکنان بیمارستان و محیط بیمارستان است. بیماران مبتلا به بیماريهاي عفونی گوناگون مثل عفونتهاي ویروسی (سرخک، سرخجه، آنفلانزا و هپاتیت ویروسی) یا عفونتهاي پوستی مثل زخمهاي داراي ترشح یا زخم هاي عفونی پوست و اگزما و ... و یا عفونت هاي تنفسی یا عفونت هاي مجراي ادراري. کارکنان بیمارستان هم که چون ارتباط نزدیکی با بیماران دارند ممکن است منشأ مهم انتقال عفونت باشند. محیط بیمارستان هم که به علت وجود گرد و غبار و ملحفهها و اثاثیه و لگن و لباسها و محل ظرفشویی و حتی هواي بیمارستان ممکن است حامل میکروبها باشند، پس میتوان به عنوان منبع عفونت نام برد. این تحقیق در مدت زمان سه ماه در بیمارستان خاتم الانبیاء انجام شده و تحقیق گذشتهنگر میباشد. در این تحقیق از دست کارکنان 13بخش بیمارستان شامل سهع و سهه، اتاق عمل، نوزادان، جراحی زنان و زایمان، دفتر پرستاري، دیالیز، جراحی مردان، اورژانس فینکرتست به عمل آمد. نتایج این تحقیق نشان می دهد بیشترین آلودگی در ماههاي فروردین و تیر و کمترین شیوع آلودگی مربوط به اسفند و سپس مهر و آذر میباشد. بخشهاي آلوده به ترتیب بخش کنترل عفونت، دیالیز و دفتر پرستاري بوده و کمترین آلودگی مربوط به درمانگاه تخصصی و پس از آن بخش کودکان میباشد. انتقال عفونت در بین پرستاران نسبت به سایر کارکنان بیشتر بوده و در جنسیت نیز زنان رتبه بالاتري را در انتقال عفونت داشتهاند. نتایج تحقیق نشان داد که دوره کنترل عفونتی را که کارکنان با موفقیت سپري کرده بودند در انتقال عفونت تأثیر نداشته و حتی فینگرتست در کارکنانی که این دوره را نگذرانده بودند بیشتر از سایرین نبودهاست. در نهایت پیشنهاد میگردد جهت پیشگیري و کنترل عفونتهاي بیمارستانی واحد نظري و عملی پیشگیري و کنترل عفونت بیمارستانی در دانشگاه ها تخصیص داده شود، آموزش آکادمیک آن به پرستاران جدي گرفتهشود و کمیتههاي مرکزي و بیمارستانی کنترل عفونت بیمارستانی فعال شوند.
کلمات کلیدي: عفونت بیمارستانی، بخشهاي بیمارستان، کنترل عفونت، کارکنان بیمارستان، بیمار
مقدمه
بیمارستان مهمترین واحد ارائه دهنده خدمات درمانی است و بنا به تعریفی کهوزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی ارائه میدهد، بیمارستان واحدي است که حداقل داراي 15 تخت با تجهیزات و خدمات عمومی پزشکیلازم و حداقل دو بخش داخلی و جراحی همراه با گروه پزشکان متخصص باشد.
عفونت بیمارستانی به عفونتی گفته میشود که پس از پذیرش بیمار در بیمارستان 48) یا 72 ساعت بعد) یا طی دوره اي مشخص 10) تا30 روز) پس از ترخیص بیمار 25) تا %50 عفونتهاي زخم جراحی، پس از ترخیص بیمار ظاهر میگردند) رخ دهد و در زمان پذیرش بیمار وجود نداشته و در دوره نهفتگی خود نیز نباید قرار داشته باشد. در صورتی که بدنبال اعمال جراحی، در بدن بیماران جسم خارجی کار گذاشته شود (صغهئژعع)، عفونت بیمارستانی میتواند تا یکسال پس از اینگونه اعمال، به وقوع بپیوندد. عفونت هاي بیمارستانی میتوانند علاوه بر بیماران، کارکنان و عیادت کنندگان را نیز مبتلا سازند.
هر یک از اعضاي بدن انسان میتواند در بیمارستان، دچار عفونت گردد ولی در بین انواع عفونتهاي بیمارستانی، عفونت دستگاه ادراري (%42)، عفونت دستگاه تنفسی تحتانی (در مطالعه دیگر به عدد %11 اشاره شده است) یــا پنومونی %15) تا (%20، عفونت ناشی از زخم جراحی (%24)، و عفونت دستگاه گردش خون (%5-10)، از اهمیت خاصی برخوردارند که براساس تعاریف نظام مراقبت عفونت بیمارستانی مرکز پیشگیري و کنترل بیماريها (هخه) در جدول شماره 1 شرح داده شده اند. طبقهايبررسی انجام شده، عفونت ادراري، شایعترین و پنومونی کشنده ترین عفونتهاي بیمارستانی محسوب میشوند گرچه در بعضی از مراکز، عفونت بیمارستانی دستگاه گردش خون، علت اصلی مرگ بیماران میباشد. طبق تعریف نظام کشوري مراقبت عفونت هاي بیمارستانی در ایران جحعششض چهار نوع از عفونتهاي بیمارستانی بایستی گزارش داده شود که شاملگ
- عفونت ادراري
- عفونت محل جراحی
- پنومونی
- عفونت خونی می باشند
بررسیها از سال 1970 تا 1975 میلادي نشان داده اند که در آمریکا به ازاي هر 100 مورد پذیرش بیمارستانی،مورد 5/7
عفونت بیمارستانی رخ میدهد و لذا سالیانه حداقل 2/1 میلیون عفونت بیمارستانی در آن کشور اتفاق میافتد و به نظر میرسد در تمام نقاط دنیا موارد عفونت بیمارستانی حداقل به همین اندازه با اهمیت باشد.
درقرن هیجدهم و نوزدهم میلادي، زنان فقیر جهت زایمان به زایشگاهها مراجعه مینمودند ولی میزان مرگ و میر در این مراکز به حدي زیاد بود که در سال 1850 میلادي، توماس لایت فوت در مجله پزشکی لندن نوشت: لبیمارستانهاهايدروازه هدایت کننده زنان به سوي مرگ هستندلح
در سال 1860، دکتر جیمز سیمپسون، مرگ و میر بدنبال آمپوتاسیون در بیمارستانهاي بزرگ را مطرح کرد و بر ایزولاسیون بیماران و تعداد بستري کمتر بیماران در هر اتاق بیمارستان و در نتیجه کاهش احتمال انتشار عفونت در بیمارستان تاکید نمود.
لیستر در سال 1867 نتایج بررسیهاي خود را منتشر کرده و نشان داد که با فرو بردن انگشتان دست در ماده ضدوعفونیکننده تمیزکردن موضع عمل قبل از جراحی، میتوان از عفونت زخم جلوگیري نمود. جراحان آلمانی، روشهاي لیستر را به سرعت پذیرفتند و تا سال 1910 میلادي، وسایل جراحی، گان، ماسک و دستکشهاي استریل در بیمارستانهاي بزرگ دانشگاهی به صورت استاندارد مورد استفاده قرار گرفت.
پس از سال 1935 و با کشف آنتی بیوتیک، فرضیه استفاده از آنتی بیوتیک پروفیلاکسی مطرح گردید. در سال 1958 مرکز پیشگیري و کنترل بیماريها (هخه)، کنفرانسی را در مورد عفونتهاي استافیلوکوکی برگزار نمود. ویلیامز (کعهطئئطدرح)
سال 1960، کتابی در موردعفونتهــاي بیمارستانی منتشر نمــود. در نهایت مور (کطپپق) و همکارانش بر نقش اساسی پرستار کنترل عفونت در زمینه فعالیتهاي کنترل عفونت در بیمارستان تاکید کردند و وایز (ککطح) وظایف پرستار اپیدمیولوژیست و نظام مراقبت در آمریکا را در دهه هاي 1950 و 1960 توضیح داد. لذا آنچه امروز در زمینه کنترل عفونت شاهد هستیم، حاصل تلاش 150 ساله محققین متعددي است.
کنترل عفونتهاي بیمارستانی در ایران سابقه طولانی ندارد. علیرغم اینکه سوابق مربوط به موضوع کنترل عفونت از سال 1350
در دانشگاههاي اهواز و شیراز و سپس چند بیمارستان در تهران موجود است. با این وجود تنها در شیراز از سال 1359 به موضوع کنترل عفونتهاي بیمارستانی توجه خاصی شد و برنامههاي پیشگیري و کنترل آن پیگیري گردید. در یک مطالعه در کرمان از 4617 مورد بررسی شده 376 کشت مثبت در بیماران مبتلا به عفونت بیمارستانی پیدا شد که میزان کشت مثبت %8 /14 بود و %44 آنها مربوط به کودکان بود. استافیلوکوك، اشرشیاکولی و پسودوموناس به ترتیب شایعترین جرمها بودند. در مطالعه دیگر در قزوین از 146 نفر تعداد 37 نفر (%25) دچار عفونتهاي بیمارستانی در بخش ژنیکولوژي که تحت کاتتریزاسیون ادراري قرار گرفته بودند شدند که جرمهاي شایع عفونت ادراري در آنها به ترتیب کلبسیلا، انتروباکتریاسه و پروتئوس میرابیلیس بودند.
یک مطالعه در تهران به منظور بررسی میزان موارد عفونتهاي بیمارستانی در بخش هاي مراقبت ویژه کودکان و نوزادان مرکز طبی کودکان در سال 81 انجام گرفت. میزان عفونت در بخش سهعش این مرکز %12/2 و در بخشسهعب، 11َ9 درصد برآورد گردید. میانگین مدت بستري در گروه مبتلا به عفونت در سهعب، 6/15 و در نوزادان 13/1 روز بود در حالیکه میانگین مدت بستري در کل بیماران بستري به ترتیبو 6/1 6 روز بود.
روش تحقیق:
انجام این تحقیق 15 ماه طول کشید که پس از مطالعات کتابخانهاي، نمونهبرداري از محل مورد مطالعه در 12 ماه از سال 1391
آغاز شد که این نمونهبرداري از ایستگاههاي مختلف در بخشهاي 13گانه بیمارستان بوده و در سهع وسهه هر کدام 6نفر، اتاق عمل 17نفر، بخش نوزادان 15 نفر، جراحی زنان 12نفر، زنان و زایمان 12نفر ، دفتر پرستاري 6نفر، دیالیز 8نفر، بخش جراحی مردان 12نفر، کودکان 10نفر، اورژانس 14نفر، کنترل عفونت 1نفر و درمانگاه تخصصی 1نفر تست شدند.برداريپساز نمونه آنالیز انجام شد و پس از بدست آمدن نتایج، تجزیه و تحلیل با نرم افزار ئکطxغو ککژک انجام پذیرفت.
نتایج:
با توجه به نتایج به دست آمده و آنالیز آن توسط نرم افزار ححبح نتایج زیر حاصل شدهاست که نتایج تستهاي بدست آمده در ماههاي مختلف به تفکیک در جدول 1 آمده است.
با توجه به جدول 1 بیشترین آلودگی مربوط به ماه فروردین و بعد از آن تیر ماه است و کمترین آلودگی نیز در اسفند ماه و مهر و
جدولآذر دیده شدهاست. 2 نتایج تستها را به تفکیک بخشهاي مختلف بیمارستان ارائه میکند.
با توجه به جدول 2 بیشترین آلودگی یعنی به طور %100 مربوط به بخش کنترل عفونت، دیالیز و دفتر پرستاري بوده و کمترین آلودگی مربوط به درمانگاه تخصصی بوده که آلودگی ثبت نشده و پس از آن بخش کودکان کمترین آلودگی را داشتهاست.
