بخشی از مقاله
بررسی رابطه خلاقیت و سازگاری اجتماعی با عملکرد تحصیلی دانش آموزان متوسطه آموزش و پرورش ناح هی دو شهر شیراز سال تحصیلی 1391-92
چکیده
هدف این پژوهش بررسی رابطه خلاقیت و سازگاری اجتماعی با عملکرد تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه آموزش و پرورش ناحیه دو شهر شیراز سال تحصیلی 91-92میباشد. جامعه آماری، دانش آموزان مقطع متوسطه ناحیه دو آموزش و پرورش و نمونه آن 376 نفر که داده ها از طریق پرسشنامه سازگاری اجتماعی )Aiss سینها و سینگ ،(1993 و خلاقیت تورنس((1965 و سوالات محقق ساخته عملکرد تحصیلی جمع آوری و مورد تحلیل آماری قرار گرفت و نتایج زیر به دست آمد: بین خلاقیت و ابعاد آن با عملکرد تحصیلی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد و بین سازگاری اجتماعی و ابعاد آن با عملکرد تحصیلی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. بین پسران و دختران در خلاقیت و بعد انعطاف پذیری تفاوت معنادار به نفع پسران مشاهده شد و در ابعاد سیالی، اصالت و ابتکار تفاوت معناداری مشاهده نشد . همچنین بین سازگاری اجتماعی و خلاقیت نمونه مورد مطالعه رابطه مستقیم و مثبتی مشاهده شد.
کلید واژهها : سازگاری اجتماعی، خلاقیت، عملکرد تحصیلی، دانش آموز.
مقدمه :
زندگی پیچیدهی امروزی هر لحظه در حال نو شدن است و جامعهی انسانی برای زنده ماندن و گریز از مرگ و ایستایی به تحول و نوآوری نیاز دارد . خلاقیت و نوآوری یکی از عالی ترین پیچیده ترین فعالیت های ذهن آدمی است که تعلیم و تربیت باید به آن توجه نماید . از آنجایی که آموزش و پرورش وظیفهی تعلیم و تربیت فرزندان و آیند ه سازان جامعه را بر عهده دارد باید از یک سو وظیفه ی فراهم آوردن زمینهی رشد و پرورش خلاقیت و نوآوری و استفاده ی صحیح و جهت دار از استعداد ها و توانایی های افراد را بر عهده بگیرد و از سوی دیگر برای پویایی خود نیازمند پرورش و بهره مندی از خلاقیت و نوآوری در سطوح سازمانی می باشد.
امروزه ثابت شده است که بر خلاف باور بسیاری که ابداع و خلاقیت را خصوصیت ذاتی برخی از افراد می دانند ، این استعداد در نوع بشر ب ه اندازه ی حافظه عمومیت دارد و می توان آن را با کاربرد اصول و فنون معین و ایجاد محیطی مناسب پرورش داد .
انسان توانایی های مختلفی دارد یکی از این تواناییها خلاقیت است. حل مسأله و خلاقیت در بالاترین سطح فعالیتهای شناختی انسان قرار دارند و از ارزشمندترین غایتهای پرورشی و هدفهای آموزشی به حساب می آیند . در واقع هدف عمده تمامی نهادهای آموزشی و پرورشی ایجاد توانایی ح ل مسأله و خلاقیت در دانش آموزان است . روشن است که برای دست یابی به این هدفها، مسئولیتی سنگین بر دوش مراکز آموزشی، به ویژه آموزش و پرورش قرار می گیرد(گمینیان .(44:1389
اجتماعی شدن، یک فرآیند دو جانبه ی ارتباطی میان فرد و جامعه است و در طول حیات انسان این فرایند دردو مقوله یادگیری و یاددادن ادامه می یابد و سازگاری اجتماعی در قالب این فرایندها صورت می گیرد .به طورکلی موجود زنده برای ادامه حیات مفید خود به سازگاری با محیط پیرامون خویش نیازمند است .سازمان روانی و عملکردهای جسمانی ما به گونه ای طرح ریزی شده است.که بخوبی قادر باشند، این انطباق و سازگاری را در سایه تفکری صحیح برای ما به ارمغان بیاورند؛ پس در بیان این نکته خلافی نیست که معلم، اگر نهموثّرترین عامل، یکی از موثّرترین عوامل آموزشگاهی است، دیگر عوامل فضای فیزیکی آموزشگاه، امکانات آموزشگاه و سبک مدیریت آموزشگاه است لذا،محقّق، با انجام این پژوهش، بر آن است که مشخص نماید هر یک از عوامل خلاقیت و سازگاری اجتماعی چقدر بر میزان عملکرد تحصیلی دانش آموزان تاثیر دارد(پیرخایفی ،.(37:1389
انسان موجودی است فراگیرنده و از نخستین روزهای حیات تا سه سالگی ، طی تجربه های بسیار در فرآیندهای فوق العاده، پیچیده، شگف انگیز وماهرانه ای چون نشستن، ایستادن، راه رفتن، حرف زدن و غذا خوردن کار آمد می شود و پیوسته می کوشد ، با اطرافیان و محیط پیرامون خود ارتباط برقرار کند .
از طرفی دیگر، هر فرد حدود 12 سال از عمر خود را در محیط مدرسه و در ارتباط با همسالان می گذراند در این سالهای مهم رشد جسمی، روانی و اجتماعی، رفتارها و نگرش های معلمان و دانش آموزان و روابط حاکم برمدرسه و حتی امکانات و فضای فیزیکی مدرسه تاثیر انکار ناپذیری بر هویت یابی، شکوفایی استعدادها، پیشرفت تحصیلی، سلامت جسمی و روانی افراد دارد. اگر مدرسه را واحدی اجتماعی بدانیم و با رویکرد مشارکتی به این واحد اجتماعی بنگریم؛ بسیاری از برنامه های آموزش و پرورش را در تعامل متقابل با اعضای آن و با هزینهها با تنشهای کمتر و با کیفیت بهتر می توانیم اجرا کنیم( غلامپور، .(23:1389
در این بین، در مورد نوجوانان، اجتماعی شدن فرایندی است که به کمک آن ارزش ها ، اعتقادات ومعیارهای رفتاری که فرهنگ از آنان انتظار دارد؛ به نوجوانان آموخته می شود .مدرسه نهادی اجتماعی ونمایانگر فرهنگ یک جامعه است که به نوجوانان جهان بینی، عادات و رسوم و مهارت هاو دانش خاصی را منتقل می کند .در مدرسه است که کودک شیوه های برقراری ارتباط با دیگران را میآموزد. نفوذی که مدرسه در اجتماعی کردن دارد، هم به دلیل وجود شاگردان و هم به دلیل وجود معلمان و برنامه های درسی است.
سازگاری و در راس آن سازگاری اجتماعی یک مفهوم نسبی است و تحت تا ثیرفرهنگ ها و اعتقادات ازجامعه ای با جامعه دیگر فرق می کند .به عنوان مثال شاید رفتاری خاص در کشوری مسلمان سازگار تلقی شود ؛ ولی در کشوری دیگر و بر حسب اعتقادات آنان ناسازگارانه باشد( کریستوفرم،.(2012
بنابراین سازگاری و هماهنگ شدن با خود و محیط پیرامون خود برای هر موجود زنده ای ضرورت ی حیاتی است، تلاش روزمره آدمیان جملگی بر حول سازگاری دور می زند .هر انسان هوشیارانه یا ناهوشیارانه می کوشد، نیازهای متنوع و گاه متعارض خود را در محیطی که در آن
زندگی می کند، برآورده سازد. در شکل گیری سازگاری اجتماعی عواملی چون شیوه های تربیتی، عوامل آموزشگاهی، ارزش ها و اعتقادات حاکم، گروه همسالان، خانواده و آموزش و پرورشموثّر است.
دو متغیر خلاقیت و سازگاری اجتماعی دانش آموزان از عوامل مؤثر در ایجاد و تشویق عملکرد تحصیلی مطلوب دانش آموزان میباشند(زرشکن زمانپور .(22:1380
خلاقیت زمینه رشد سازگاری اجتماعی بوده و از طرف دیگر افراد سازگار و با مهارت در روابط اجتماعی از توان خلاقیت و نوآوری بیشتری برخوردار هستند(افشارنیاکان،.(1380
خلاقیت و سازگاری اجتماعی از آن دسته عواملی هستند که می توانند هم در نقش تسهیل کننده و هم در نقش بازدارنده عملکرد تحصیلی ظاهر شوند. به این صورت که توجه به استعدادهای خلاقانه افراد و فراهم نمودن زمینه بروز این استعدادها و ایجاد جوی در مدرسه که ابهام، تضاد، تناقض، شکست و عدم کنترل بیرونی را توسعه دهد موجب گسترش خلاقیت و نوآوری شده و در نتیجه سازگاری اجتماعی دانش آموزان نیز تحت تأثیر نوآوری آنها افزایش خواهد یافت و برعکس در صورتی که زمینه های توسعه خلاقیت دانش آموزان فراهم نگردد و سازگاری اجتماعی آنها و عوامل مرتبط با آن نیز بررسی و مطالعه نگردد عملکرد تحصیلی دانشآموزان نیز افت نموده و کاهش خواهد یافت(زرشکن زمانپور .(23:1380
نتایج تحقیقات انجام شده در زمینه عملکرد تحصیلی،خلاقیت و سازگاری اجتماعی نشان می دهند خلاقیت و سازگاری اجتماعی افزایش دهنده و ارتقاء دهنده عملکرد دانش آموزان است به طوریکه افراد خلاق و سازگار تحصیلی و محیطی از پیشرفت تحصیلی خوبی نیز برخوردارند.
متخصصان تعلیم و تربیت به خوبی بدین امر واقفند که یک آموزش و پرورش غیرپویا که در آن تنها انتقال محفوظات ذهنی صورت می گیرد قادر نخواهند بود که در شرایط موجود جهانی به شکل ایده آل افراد مولد و خلاق پرورش دهد(شهرآرای،.(1373
لذا از روش های مهم ارتقای عملکرد تحصیلی دانش آموزان ایجاد ساختار خلاق و انعطاف پذیر و فراهم نمودن بستر و زمینه لازم جهت بروز شکوفایی استعدادها و نیروی خلاق فراگیران است . همچنین کمک به دانش آموزان، جهت برقراری رابطه سالم و مناسب و سازگار با محیط اجتماعی خود جهت رشد عاطفی و هیجانی وشکل گیری هویت مستقل، می تواند عملکرد تحصیلی دانش آموزان را ارتقا دهد . در مقطع متوسطه در بسیاری از مدارس مشاهده می گردد که دانش آموزان دچار افت تحصیلی گردیده بطوریکه بعضی از آنها قادر به ادامه تحصیل نبوده وترک تحصیل می کنند. این امر به این دلیل اتفاق می افتد که سن دبیرستان سن بلوغ بوده و دانش آموزان با مسائل و مشکلات و تنش های ناشی از بلوغ از جمله ناسازگاری اجتماعی روبرو هستند. همچنین دانش آموزان دبیرستانی به دلیل مشکلات ناشی از بلوغ و ناراحتی و تنش های ناشی از بحران ویته نمی توانند لزوماً خلاق و آفریننده باشند(کریمی ،.(43:1390
بنابراین شناسایی متغیرهای خلاقیت و سازگاری اجتماعی به عنوان عواملی مرتبط با عملکرد تحصیلی دانش آموزان، امری ضروری است.
این تحقیق در مورد دانش آموزان مقطع متوسطه ، اجرا می شود و میزان تاثیر عوامل سازگاری اجتماعی و خلاقیت بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان را مورد بحث و بررسی قرار می دهد. سپس راهکارهای مناسب آن ارائه می شود .
اهمیت و ضرورت تحقیق
در نظر بگیرید که انسان برای بقا و زندگی نیازهایی دارد و این نیازها به دلیل تغییر دائمی در خواست ها ، تمایلات و روش های زندگی تغییر می کنند. از طرفی ، شرایط محیطی که انسان در آن زندگی می کند به طور روزمره در تغییر است . اگر انسان بخواهد برای نیازهای متغیر خود در شرایط جدید، از همان راه حل های قدیمی استفاده کند در نهایت روزی فرا می رسد که شرایط جدید نخواهند بود و در این صورت بقای انسان به مخاطره می افتد . افراد و جوامعی که نمی توانند برای مسائل جدید خود راه حل بیابند محکوم به فنا هستند و از بین خواهند رفت . پیدا کردن راه حل های نو در در همه ی عرصه ها نیاز به انسان های خوش فکری دارد که آمادگی برخورد با این مسائل را داشته باشند و قبلا آن را فرا گرفته باشند ( کریستوفرم،.(2012
بدین لحاظ اگر داشتن خلاقیت برای ادامه ی زندگی ضروری است و از طرفی راه و روش آن آموختنی نیز هست ، بهتر است زمینه های آن فراهم گردد و مهارت های لازم آن در زمان مناسب به افراد آموزش داده شود .
انسان در اجتماع زاده می شود و باید در اجتماع زندگی کند و در مراحل رشد و تکامل خود نحوه تعامل با محیط اجتماعی خود را یاد بگیرد تا بتواند به سازگاری مطلوب نایل آید . شخص در بسیاری از شئون اجتماعی خود، با سایر افراد جامعه در رابطه و فعل و انفعال مداوم قرار دارد و باید برای ادامه حیات و تأمین حوائج خود به زندگی گروهی تن در دهد و با دیگران برای رسیدن به هدفهای مشترک تشریک مساعی کند .پس می توان چنین ازعان کرد که ،سازگاری اجتماعی بر این ضرورت متکی است، که نیازها و خواسته های فرد با منافع و خواسته های گروهی که در آ ن زندگی می کند هماهنگ و متعادل شود و تا حد امکان از برخورد و اصط کاک مستقیم و شدید بامنافع و ضوابط گروهی جلوگیری به عمل آید
(پیرخایفی ،.(39:1389
یکی از مهمترین و اساسی ترین ویژگیهای انسان که موجب تمایز و برتری وی از دیگر موجودات گردیده خلاقیت است . اندیشه خلاق،
قابلیتی است که می توان آنرا در تمامی ابعاد زندگی انسان مشاهده کرد. انسان بوسیله همین تفکر خلاق می تواند توانمندیهای خود را افزایش داده، مسائل و مشکلاتش را حل نماید و به سوی کمال و ترقی پیش رود.
داشتن افراد خلاق یکی از خواستها وآرزوهای هر خانواده وهر جامعه ای است ووجود افراد خلاق امری حیاتی به نظر می رسد . امروزه متخصصان امر تعلیم وتربیت و دانشمندان به این نکته پی برده اند که خلاقیت خصیصه ای نیست که تنها دراختیار معدود افرادی قرار گرفته باشدبلکه همه انسانها از خلاقیت بهره مند هستند ولی امکان بروز و میزان رشد آن در افراد مختلف متفاوت است . طبق دستاوردهای علمی بشر گرچه انسان استعداد خلاقیت را با خود به همراه دارد اما پرورش این استعداد و فراهم آوردن زمینه ای برای بروز آن مستلزم تربیت است، تعلیم وتربیت اعم از رسمی وغیر رسمی نقش بسیار مهمی دراین زمینه ایفا می کند وازاین میان، نقش والدین تعیین کننده است .
سازه ی مهم دیگری که سالهاست مرکز توجه روانشناسان تربیتی ودیگر متخصصین آموزش وپرورش بوده است پیشرفت تحصیلی می باشد که از نظر علمی وکاربردی دارای اهمیت است ویکی از عوامل مهم مقبولیت وپذیرش درکلاس درس است .لذا هرسال حجم وسیعی از مطالعات را به خود اختصاص می دهد و خانواده نخستین م سئول جامعه از نظر تکوین شخصیت و رشد و پرورش استعداد ها وخلاقیتهای فرزندان وپیشرفت تحصیلی وهمچنین از نظر سازگاری فرد با جامعه، دارای آثار وسیعی می باشد ، زیرا پی ریزی رفتار کودک در خانواده شکل می گیرد.ما در کشوری زندگی می کنیم که برای رسیدن به استقلال وپیشرفت همه جانبه در زمینه های فردی واجتماعی ، اقتصادی ، صنعتی ، علمی وفرهنگی به شخصیتهای رشد یافته وبه دلهای بیدار ومغزهای اندیشمند ودستهای ماهر وتوانا نیازمند است .
چنین شخصیتها ومغزها ودلها ودستهایی باید تربیت شوند ونقش خانواده دارای اهمیت فوق العاده است (کدیور ، .(40:1387
اهداف تحقیق
هدف کلی: تعیین رابطه بین خلاقیت و سازگاری اجتماعی با عملکرد تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه آموزش و پرورش ناحیه دو شهر شیراز سال تحصیلی .91-92
اهداف ویژه:
-1 تعیین رابطه بین خلاقیت و عملکرد تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه .
-2 تعیین رابطه بین سازگاری اجتماعی با عملکرد تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه . -3 تعیین رابطه بین خلاقیت و سازگاری اجتماعی دانش آموزان مقطع پیش متوسطه .
-4 تعیین رابطه خلاقیت بر حسب جنسیت دانش آموزان مقطع متوسطه با توجه به عملکرد تحصیلی.
فرضیه های تحقیق
فرضیه :.1آیا بین خلاقیت و عملکرد تحصیلی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد؟
فرضیه :2آیا بین سازگاری اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد؟ فرضیه :3آیا بین خلاقیت و سازگاری اجتماعی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد؟
فرضیه :4 آیا بین خلاقیت و ابعاد آن با جنسیت دانش آموزان تفاوت معناداری وجود دارد؟
نظریه های خلاقیت:
در مورد خلاقیت چون سایر مفاهیم روانشناسی دیدگاههای مختلف و متفاوتی وجود دارد که ماهیت ، خاستگاه و کارکرد آنرا به شکلی خاص تبیین می نماید . در این مجال به اختصار به مهم ترین آنها اشاره می شود .
خلاقیت به عنوان ودیعه الهی: 1
در دنیای باستان ، فیلسوفانی چون افلاطون معتقد بودند که خداوند اذهان این گونه مردان را از آنها گرفته و با دادن قوه ابتکار آنان را به عنوان
سفیرانش بکار می گیرد ( پلاتو2 ،1925، نقل از رساله دکتری فریدونی،.(1384
عنصر خلاقیت فرد یک هدیه خداوندی است و بیش از آنکه از تربیت ناشی شوداز الهام ناشی میشود . سامرست موام نیز معتقد بود الهام پایه واساس تفکر خلاق است( مویدنیا ، 1384 ، به نقل از رساله دکتری فریدونی،.(1384
خلاقیت بعنوان نبوغ شهودی: 3
با تعدیل دیدگاه دیوانه پنداری، ماهیت اشراقی 4 ، شهودی و غیرقابل آموزش بودن خلاقیت مطرح گردید که دارنده آن شخصی نادر و متفاوت تلقی شود که می تواند بدون واسطه و استفاده از قدرت استدلال و بطور مستقیم ایده خلاق را دریابد . لغزشهای ظاهرا غیرمنطقی ، کپرنیک و کالیله را یاری کردند تا نظریه های خود را به نظم درآورنداینان راههای ذهنی معمولی و منطقی تفکر را پیگیری نکردند . بلکه به واسطه کمک ذهن ناخودآگاه هدایت شده اند. مطابق این دیدگاه خلاقیت را نمی توان آموزش داد چرا که غیرقابل پیش بینی بوده و از اصول خاصی پیروی نمی کند و درعین حال غیرعقلائی ومختص افراد غیرعادی است (هارا و استرنبرگ ، .(2001
درمجموع خطرناک است که بپنداریم خلاقیت ها از مکاشفه و اشراق سرچشمه می گیرند و نتیجه بگیریم که دیگر نمی توانیم و نیازمند هم نیس تیم کاری در این باره انجام دهیم این کار شبیه معمای جعبه سیاه است که مستلزم به کنار گذاشتن مساعی آگاهانه و در انتظار ظهور مکاشفه ن شستن است. با این حال امیدواری ما به شهود و مکاشفه باید گاهگاهی باشد نه همیشگی . با این فرض سهم آن نیزارزشمند خواهد بود (پیتر دراکر، .(1993
نظریه تداعی گرایی: 5
تداعی گرایی بعنوان مکتب مسلط روانشناسی قرن نوزدهم امریکا و انگلستان که ریشه در افکار و عقاید جان لاک دارد اذعان می کند ایده ه ای
جدید ، از ایده های قدیم و بوسیله آزمون و خطا حاصل می شوند به عبارت دیگر وقتی که ایده ای خاص در ذهن ظاهر شود ایده مرتبط نیز بلا فاصله
در ذهن متداعی می گردد هرقدر این دو ایده بیشتر، تازه تر و واضحتر بهم مرتبط باشند . احتمال همراه شدن آنها بیشترخواهد بود . بنابراین سه اصل مهم فروانی6 ، تازگی7 و وضوح8 در نظریه تداعی گرایی مهم هستند . ایده های تازه در واقع ترکیبی از ایده های قدیم هستند که از نو سازماندهی شده اند . تفکر خلاق نیز چیزی جز برقراری ارتباطات ذهنی9 نیست وهرچه انسان قادر به تداعی بیشتری باشد خلاقیت بیشتری خواهد داشت .
نظریه تحلیل عوامل10 گیلفورد: 11
در بحث ماهیت و اندازه گیری خلاقیت بیش از هرکس دیگر نام گلیفورد (1960)مطرح است. به نظر او هوش 120 عامل و توانایی مختلف را شامل می
شود که تنها حدود 50 عامل آن شناخته شده است . این توانائیها به دو دسته اصلی "مربوط به حافظه " و "مربوط به تفکر" تقسیم می شوند البته سهم
توانائیهای مربوط به تفکر خیلی زیادتر است . توانائیهای تفکر همگرا 12 و تفکر واگرا13 بخشی از توانائیهای تفکر هستند که هر کدام عوامل ریزتری نیز
دارند . گیلفورد در ابتدا ، توانائیهای مربوط به خلاقیت را شامل تفگر واگرا دانست اما بعدا دریافت عوامل جزیی تر د یگری نیز در این مقوله دخیل
هستند. به نظر گیلفورد تفکر واگرا یا همان خلاقیت هشت بعداساسی به شرح زیر دارد که عبارتنداز :
-1 حساسیت به مسئله14
-2 سیالی15
-3 افکار نوین16
-4 انعطاف پذیری17
-5 هم نهادی ( ترکیب 18(
-6 تحلیل گری19
-7 پیچیدگی20
-8 ارزشیابی)21حسن زاده ، .(4:1383
موضعگیریهای نظری درباره ی سازگاری
دیدگاه مازلو22
مازلو بر این عقیده است که روان شناسان، بیشتر به نیازهای زیستی پرداخته و نظریه هایی ارائه داده اند که بر اساس آن، انسان فقط به نیازهای کمبود، پاسخ می دهد و در جستجوی کاهش تنش است. البته او وجود انگیزش را انکار نمی کند ولی ما را به شناخت انگیزشی هدایت می کند که بر مبنای کمبود نیست. این نوع انگیزش در بیشتر موارد، موجب افزایش سازگاری فرد در جامعه می شود. این انگیزش وقتی به وجود می آید که انسان خلاق باشد و تواناییهای خود را تحقق بخشد( مازلو، .(1968
مازلو می گوید: »این نیروها فرد را به جانب تمامیت و یگانگی، کاربرد کامل همه توانایهای خود و نیز تقویت اعتماد به نفس در مواجهه با دنیای خارج سوق می دهد ضمن اینکه باعث می شود فرد عمق ناخود آگاه خود را بپذیرد.این نیازها ، نیازهای رشدی نامیده می شوند« (مازلو .(45:1968
دیدگاه روان پویشی فروید23
فروید در نظریه خود، شخصیت را دارای سه مؤلفه می داند که برای ایجاد مجموعه وسیعی از رفتارهای انسان با هم تعامل می کنند. این مؤلفه ها بن 24 ، من25 و فرامن26 نامیده می شوند. در بحث از سازگاری اجتماعی، سومین مؤلفه شخصیت یعنی فرا من که همان تجسم ارزشهای والدین و اجتماعی است،
تعیین کننده است که چه چیزی درست و چه چیزی نادرست است و بیشتر در پی تکامل است تا کسب لذت . الگوی دقیق قواعد در فرامن، از نظام پاداش ها و تنبیه هایی که والدین بکارمی برند، سرچشمه می گیرد . کودک برای جلب محبت و علاقه والدینش می کوشد از آنچه والدینش آن را درست می دانند تبعیت نماید ( فروم27، 1952 ؛ تبریزی ، .( 1361
بطور کلی پیروان این دیدگاه، روانآزردگی را نتیجه سازگاری نامناسب با واقعیتهای اجتماعی می دانند. اگر کشاننده های لیبیدویی به کیفیت های سازگار شده اجتماعی و نسبتاً پایدار تغییر حالت دهند، می توان از شخصیت غیرروان آزرده سخن به میان آورده در هر حالت، تشخیص و تفاوت بین شخصیت بهنجار و روان آزرده کاملاً متغیر است و در درجه اول بستگی به میزان کمبود سازگاری اجتماعی دارد ( همان:.( 57
جورج هربرت مید28
"خود" در معنایی که مید از آن یاد کرده است، عبارت از واقعیتی است که در نتیجه تجربه اجتماعی حاصل می شود و حاوی دو بخش مستقل است : یکی من مفعولی29 که فرآیند های تاثیرات، توقعات و هنجارهاست و جنبه ای از شخصیت می باشد که پیش بینی پذیر است و با انتظارات جامعه و هنجارهای آن سازگار می باشد، و دیگری من فاعلی با قوه تفسیر سازی و معنا سازی و جنبه خود انگیخته، پیش بینی ناپذیر و خلاق شخصیت ا ست . خود در هر کدام از تجربیات اجتماعی، به گونه ای در میان رابطه جدی واقعیت را تفسیر و بنابر همان تفسیر، عمل می کند. مید معتقد است که خود و ذهن هر دو حاصل مشارکت در زندگی گروهی بوده و درست از زمانی که کودک شروع به برقراری کنش متقابل با دیگران می کند، بوجود می آید ( اسکیدمور، .(125:1979
در فرآیند سازگاری من، اجتماع نقش مهم و بارزتری ایفا می کند. چون من اجتماعی با من مفعولی، حاصل مجموعه ای از رفتارهای شکل گرفته است که فرد آنرا آموخته است. بر این اساس، من اجتماعی تبلور ارزش ها و هنجارهای جامعه می باشد که مورد پذیرش قرار گرفته است . در واقع، من اجتماعی ساز و کار همنوایی و کنترل اجتماعی است؛ یعنی اگر از شخصی عملی بر خلاف ارزش و قوانین اجتماعی سربزند، من اجتماعی عکس العمل از خود نشان می دهد و به مخالفت خواهد پرداخت ( توسلی ، . ( 1376
پیشینه نظری تحقیق
عملکرد تحصیلی
بدون شک کسب علم مهمترین و زیربنایی ترین فعالیتهای انسان است که نقش بسیار اساسی در زندگی فرد و همچنین ایجاد فرهنگ و تمدن و پیشرفت وی دارد. توانایی کسب معلومات از پیشرفته ترین و ضروری ترین توانمندی ها و فعالیتهای پیچیده و عالی ذهن انسان است که اساس پیشرفت های علمی وی را فراهم نموده و موجب شده تا به تمدن پیشرفته ای دست یابد. از طرفی نظام آموزش رسمی هر کشور مظهر خرده نظام اجتماعی فرهنگی آن جامعه و کارگزار جامعهپذیری رسمی جامعه با مجموعه ای از فرهنگ های مختلف که هر یک می توانند عملکردهای متفاوتی را از خود در سطح نظام آموزشی ارایه دهند،میباشد. در واقع افراد با فرهنگ های مختلف می توانند نظام آموزشی را به نحوی تحت تأثیر قرار دهند .( شاوران و همکاران30 ،(1387
