بخشی از مقاله
بررسی تاثیر استفاده از آموزش های الکترونیک بر میزان یادگیری ویادداری فراگیران در مراکز دانشگاهی
چکیده
هدف از اجرای این پژوهش »بررسی تاثیر استفاده از آموزش های الکترونیک بر میزان یادگیری ویادداری فراگیران در مراکز دانشگاهی« بود. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون– پس آزمون با گروه کنترل می باشد جامعه آماری این پژوهش تمامی دانشجویان سال سوم رشته علوم تربیتی دانشگاه آزاد واحد کرمانشاه بودند و به منظور انتخاب نمونه از روش خوشه ای چندمرحله ای، با در نظر گرفتن کلاس به عنوان واحد نمونه گیری استفاده شد. تعداد حجم نمونه 61 نفر بود که دو کلاس 31 و 30 نفره حضور داشتند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش آزمون یادگیری و یادداری محقق ساخته بود که از روش پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل برای هر دو گروه در شرایط یکسان اجرا شد. روایی پرسشنامه مذکور توسط شش تن از متخصصین حوزه ی علوم تربیتی و فناوری اطلاعات و ارتباطات مورد تأیید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه توسط آلفای کرونباخ 89 درصد محاسبه گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده در این تحقیق از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون (T استفاده گردید. یافته ها نشان داد که میزان یادگیری مفاهیم مقدمات تکنولوژی آموزشی در دانشجویانی که ار طریق آموزش های الکترونیک آموزش دیده اند نسبت به دانشجویانی که به صورت معمول سنتی آموزش دیده اند بییشتر است همچنین میزان یادداری دانشجویانی که ار طریق آموزش های الکترونیک آموزش دیده اند نسبت به دانشجویانی که به صورت معمول سنتی آموزش دیده اند بییشتر است. به طور کلی می توان عنوان نمود استفاده از آموزش های الکترونیک باعث افزایش میزان یادگیری و یادداری در دانشجویان خواهد شد.
کلمات کلیدی: طراحی آموزشی، آموزش های الکترونیک، یادگیری، یادداری.
.1 مقدمه نیازهای روز افزون مردم به آموزش، عدم دسترسی آن ها به مراکز آموزشی، کمبود امکانات اقتصادی، کمبود آموزشگران مجرب و هزینه های زیادی که صرف آموزش می شود، متخصصان را بر آن داشت که با کمک فناوری های اطلاعات، روش های جدیدی برای آموزش ابداع نمایند که هم اقتصادی و با کیفیت باشند و هم بتوان با استفاده از آن، به طور همزمان جمعیت کثیری از فراگیران را تحت آموزش قرار داد .[10]»گری بکر«1 برنده جایزه نوبل می گوید که سرمایه انسانی هفتاد درصد سرمایه مملکت است. او ثابت کرد که سرمایه گذاری روی مردم کشور، بسیار پرسود است. مبنای اقتصاد مملکت در دانش، مهارت ها و قابلیت های بالقوه مردم است وباید برای آن ارزش قایل شد. کشور ایران از نظر جمعیتی، جوان ترین کشور جهان محسوب می شود که 70 درصد جمعیت آن زیر 30 سال سن دارند. از سوی دیگر تمایل جوانان به ادامه تحصیلات دانشگاهی افزایش یاقته است و با نظام آموزش کنونی، تنها 25 درصداز داوطلبان، امکان ورود به دانشگاه را پیدا می کنند. این مسأله با توجه به تحولات اخیر جهانی و ورود به عصر اطلاعات که در آن دانش بالاترین ارزش افزوده را ایجاد می کند، ما را با چالشی اساسی مواجه ساخته که تنها با بهره گیری از آموزش الکترونیکی می توان بر آن فائق آمد. در لزوم توسعه آموزش الکترونیکی در کشور تردیدی وجود ندارد؛ آنچه مطرح است شیوه و چگونگی دستیابی مؤثر به این آموزش است .[1]به طور کلی هدف آموزش الکترونیکی فراهم نمودن امکان دسترسی یکسان، رایگان و جستجوپذیر در دوره های درسی و ایجاد فضای آموزشی یکنواخت برای اقشار مختلف در هر نقطه و بهینه سازی شیوه های ارائه مطالب درسی به منظور یادگیری عمیق تر و جدی تر است. در چنین فضای آموزشی بر خلاف آموزش معمول سنتی، افراد به اندازه توانایی های خود از موضوعات بهره مند می شوند .[1]منطور نهایی از آموزش و تدریس و کوشش های اینچنینی، رسیدن به یادگیری بهتر است. اما در مورد یادگیری، اختلافات زیادی بین دانشمندان وجود دارد. نظریه های رفتاری عموماً یادگیری را تغییر در رفتار آشکار میدانند .[4] درمقابل، برای نظریه پردازان شناختی یادگیری کسب و بازسازی ساختارهای شناختی است که ازطریق آن اطلاعات پردازش و درحافظه ذخیره می شوند .[2] نظریه های شناختی یادگیری بر این باور تأکید می کنند که یادگیری، یک فرایند درونی است که ممکن است به صورت تغییر فوری در رفتار آشکار ظاهر نشود .[4] بر اساس این دیدگاه های متفاوت، می توان رویکرد های متفاوتی را در شیوه های مختلف آموزشی اعمال نمود.یادداری عبارت است از توانایی حفظ و نگه داری و بازخوانی تجارب پیشین .[5] از نظر سیف بخشی از اطلاعات وارد شده به حافظه کوتاه مدت که با اطلاعات یادگرفته شده قبلی ارتباط برقرار می کنند، به حافظه ی دراز مدت انتقال پیدا می کند و به صورت مواد سازمان یافته در می آید که برای مدت طولانی، حتی برای تمام عمر، درآنجا باقی می ماند و در صورت لزوم به حافظه ی کوتاه مدت بازگشت داده می شود و شخص براساس آنها پاسخ می دهد. چنانچه یادگیری کوتاه مدت، مدنظر آموزش قرار گیرد، اغلب هدف های ما، که توسط اساتید برای دانشجویان تهیه می شود، به صورتی است که برداشت سطحی، در حد حفظ و درک مفاهیم را شامل می شود، این در حالی است، که ما با فراگیرانی روبه رو هستیم که وارد مقطعی جدید شده اند و برای اولین بار، با بعضی از موضوعات به صورت تخصصی مواجه می شوند، حال چگونه می توان همان فرایند همیشگی را برای اینگونه مفاهیم و قوانین اجرا کرد. و از آنان خواست آنها را حفظ کنند، در حالی که بر وسعت و پیچیدگی این مفاهیم افزوده شده است. اغلب شاهد عدم یادگیری پایدار، وحتی یاد آوری این موضوعات و مفاهیم هستیم .[3]لزوم بکارگیری شیوه ی نوینی از آموزش که در قالب خود، انتخاب محتوا، موضوع و روش را در بر داشته باشد، بسیار لازم است. اغلب انتقادهایی که به رویکردهای آموزش سنتی،گرفته می شود این است که، چه چیز یا هدف را کاملا مشخص می کند اما، در بیان روش رسیدن به آن، ناتوان است [8]، این همان ضروریتی است که ما برای دهههای نوین تربیت بدان احتیاج داریم.رشته علوم تربیتی، از دسته موضوعاتی است که شامل انواع مفهوم، قانون، روش کار و نمود های مشخص و نا مشخص است. فنون آموزشی موجود، توانای پرداخت به ارائه و آموزش موارد فوق را بصورتی جامع و پایدار ندارد. ضرورت ایجاب می کند، این موضوعات و مفاهیم را در قالب آموزش های الکترونیک قرار دهیم که متناسب با آن باشد .[7]آموزش الکترونیک، از جمله موثرترین الگو های طراحی آموزشی نوین می باشد، که نحوه چیدمان اجزاء آموزش را به زیباترین شکل، در مورد انواع موضوع، مفهوم، و قانون از ساده به مشکل را بیان می کند. این شیوه آموزشی، با استفاده از ارزیابی مداوم عملکرد های مورد انتظار، سطح عملکرد ها را به بالاترین مرحله از جمله، کشف و ابداع انتقال می دهد، و روش رسیدن به این عملکرد ها را برای انواع موضوعات و مفاهیم روشن می کند. در مراکز دانشگاهی ما با فراگیرانی روبروهستیم که از تفاوت های فردی بالای برخوردار هستند، این ضرورت ایجاب می کند که در طراحی محیط و شیوه آموزشی خود، این نکته های ریز و مهم را درج کنیم ، طرحی که انواع ارائه را با تنوع مثال همراه دارد، امکان دسترسی برای همگان را داشته باشد، از نطر زمانی محدودیت نداشته باشد، مفید به نظر می رسد .[11]آموزش الکترونیک، علاوه بر افزایش یادگیری دانش و مهارت ها، امکان رشد نگرش مثبت به موضوع و عادت های مطالعه ی بهتر را فراهم می سازد .[6] ما بعد از ارزشیابی مواد آموزشی مختلف پی بردهایم آموزشی که خوب طراحی شده باشد، موجب رشد نگرش مثبت و انگیزش می شود. در بسیاری موارد دانشجویان در جستجوی آموزش موجود بیشتری با شکل یکسان هستند .[9] نیاز کنونی فرایند یاددهی – یادگیری ما، طراحی اصولی و متناسب است، معیار تناسب، هم از نظر ساختار و هم از نظر شکل دادن به مفاهیم و قوانین به گونه ای باشد که علاوه بر توفیق در یادگیری، به انگیزه بدان نیز برسیم. بنابراین ما در این پژوهش، در پی بررسی تاثیر استفاده از آموزش های الکترونیک بر میزان یادگیری و یادداری فراگیران در مراکز دانشگاهی هستیم.
.2 روش شناسی تحقیق:
هدف از این پژوهش بررسی تاثیر استفاده از آموزش های الکترونیک بر میزان یادگیری ویادداری فراگیران در مراکز دانشگاهی است. فرضیههای این پژوهش عبارتند از: -1 بین میزان یادگیری دانشجویانی که به صورت معمول سنتی آموزش دیده اند و میزان یادگیری دانشجویانی که به صورت الکترونیک آموزش دیده اند تفاوت معنی داری وجود دارد. -2 بین میزان یادداری دانشجویانی که به صورت معمول سنتی آموزش دیده اند و دانشجویانی که به صورت الکترونیک آموزش دیده اند تفاوت معنی داری وجود دارد.پژوهش حاضر از نوع پژوهش های شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل می باشد. جامعه آمـاری این پژوهش تمامی دانشجویان سال سوم رشته علوم تربیتی دانشـگاه آزاد واحـد کرمانشـاه، کـه در سـال تحصـیلی90-91 مشغول به تحصیل بودند را تشکیل می دهد. از بین رشته های تحصیلی موجود دانشگاه رشته علوم تربیتی با روش تصادفی انتخاب شد. سپس2 کلاس که در ترم تحصیلی جاری درس مقدمات تکنولوژی آموزشی را به عنوان واحـد درسـی انتخـاب کرده بودند انتخاب، که یک کلاس به عنوان گروه آزمایش و یک کلاس به عنوان گروه گواه انتخاب شدند. تعداد افراد نمونه در گروه گواه 31 نفر و در گروه آزمایش 30 نفر بود. ابزار های مورد استفاده در این پـژوهش، شـامل: پـیش آزمـون و پـس آزمون یادگیری و آزمون یادداری بود. که هر دو آزمون محقق ساخته بودند. پس از تهیه آزمون های اولیـه توسـط محقـق، سئوالات به شش نفر از متخصصین حوزه علوم تربیتی برای کسب روایی داده شده، پس از ویرایش نهایی، تعـداد سـئوالات روا، برای هر دو آزمون مشخص شد. برای اندازه گیری پایایی آزمون ها، سئوالات توسط آلفای کرونباخ مـورد ارزیـابی قـرار گرفت و نتایج زیر به دست آمد: آزمون یادگیری 0/ 89 ، آزمون یـادداری .0/ 90 داده هـا بـا اسـتفاده از روش هـای آمـار توصیفی که شامل میانگین، واریانس، ماکزیمم، مینیمم، جداول و نمودار ها و همچنین روش های آماراستنباطی که آزمـون t (برای دو گروه مستقل) را شامل می شود تحلیل گردید. (برای محاسبه میانگین آزمون های محقق ساخته، نمرات پیش آزمون و پس آزمون یادگیری و آزمون یادداری، برای هر دو گروه در نظر گرفته شد).
.3 یافته ها:
فرضیه :1 بین میزان یادگیری دانشجویانی که به صورت معمول سنتی آموزش دیده اند و میزان یادگیری دانشجویانی که به صورت الکترونیک آموزش دیده اند تفاوت معنی داری وجود دارد.
جدول.1 آمار توصیفی
جدول.2آزمون
با توجه سطح معنی داری داده شده در جدول 2 در قسمت آزمون لون که برابر 0/968 می باشد و مقایسه آن با میزان خطای مجاز 0/05 ، با اطمینان 95 درصد فرض برابری واریانس ها پذیرفته می شود. لذا جهت آزمون فرض برابری میانگین ها، باید سطر اول از جدول فوق را تفسیر نماییم. با توجه به سطح معنی داری داده شده در جدول آزمون آماری در بخش آزمون برابری میانگین ها که برابر با 0/000 می باشد و مقایسه آن با میزان خطای مجاز 0/05، با اطمینان 95 درصد فرض H 0 رد می شود. یعنی بین میزان یادگیری مفاهیم مقدمات تکنولوژی آموزشی در دانشجویانی که به روش معمول سنتی آموزش دیده اند و دانشجویانی که به با استفاده از متدهای آموزش الکترونیک آموزش دیده اند، از لحاظ آماری تفاوت معنی داری وجود دارد. لذا با توجه به میانگین های
