بخشی از مقاله
مقدمه
به عقیده روانشناسان تربیتی و متخصصین آموزش، اضطراب پایین به عنوان یک عامل انگیزشی مؤثر میتواند عملکرد فرد را برای تلاش بیشتر افزایش دهد. در مقابل، اضطراب بالا تأثیرات متفاوتی داشته و موجب از هم گسیختگی فرآیند روانی فرد، که برای عملکرد صحیح فرد ضروری می باشد، می گردد. این نوع اضطراب که به اضطراب امتحان ناتوان کننده نیز شهرت دارد 10 تا 30 درصد تمامی دانشجویان را متأثر می سازد و عملکرد آنها را برای امتحان به شدت کاهش می دهد - واشلکا،کتز4،. - 1999 طبق برآورد پژوهشگران، سالانه حدود ده میلیون دانش آموز و %15 درصد از دانشجویان دانشگاه های آمریکا اضطراب امتحان را تجربه می کنند و به نظر می رسد که آزمودنی های بزرگتر، به اضطراب بیشتری دچار هستند.
- هیل، 1984؛ به نقل از بیابانگرد، . - 1381 ساراسون1975 - 5؛ به نقل از مهراب زاده هنرمند و همکاران ، . - 1379 اضطراب امتحان را نوعی خود اشتغالی ذهنی6 می داند که با خود کم انگاری و تردید درباره ی توانایی های خود مشخص می شود و غالبا به ارزیابی شناختی منفی، عدم تمرکز حواس، واکنش های فیزیولوژیکی نامطلوب و افت عملکرد تحصیلی منجر می گردد و نقش مخرب و بازدارنده ای در سلامت روانی و تحصیلی محصل ایفا می کند. اگر چه اضطراب امتحان به متغیرهای موقعیتی، مانند، سطح انگیزش، پیچیدگی تکلیف، پیامدهای عملی از کارایی بالا و پایین وابسته است - هامفیرز، ریول، 19847؛ به نقل از چامرو پریموزیس، احمتاگلو، فورهام، . - 2008 به طور معمول از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است.
بنابراین، برخی از افراد می توانند تا اتمام امتحان نسبتا آرام باشند، در حالی که برخی به طور کلی امتحانات را به عنوان تهدید یا موقعیتی خطرناک درک کرده و سطح شدیدی از اضطراب حالتی را در هنگام گرفتن امتحان تجربه می کنند - چامرو پریموزیس و همکاران ، . - 2008 برخی مطالعات نشان می دهد خود-باورهای ضعیف8 یکی از علل عمده ی اضطراب امتحان می باشد. با این حال، روانشناسان برای علل اضطراب امتحان، برچسبهای مختلفی که باهم هم پوشی دارند، در اشاره به این سازه، بکار میبرند - همان منبع، . - 2008 به عنوان مثال: خود تنظیمی - آدر، ارکتین1، - 2010، خود کارآمدی - ایسکندر2، - 2009، اسناد برای شکست و موفقیت - بندولس، یت و تورندایک-کرایست3، - 1995، فراشناخت - اسپادا و همکاران4، . - 2006 همچنین مکان کنترل5 که موضوع این پژوهش می باشد.
مفهوم مکان کنترل از تئوری یادگیری اجتماعی راتر - 1945 - 6 نشأت می گیرد که به اعتقاد پایداری کلی در قابلیت کنترل نتایج بر رویدادها در زندگی یک فرد اشاره دارد - راتر، 1966؛ به نقل از کلارک7،. - 2004 افرادی که معتقدند رفتار خودشان عامل سببی برای رسیدن نتایج مورد نظراست دارای مکان کنترل بیرونی، درمقابل، افرادی که ادراک می کنند رسیدن به نتایج مورد نظر، تحت کنترل نیروهایی از بیرون، مانند شانس، سرنوشت، خدا یا افراد نیرومند دیگراست دارای مکان کنترل بیرونی هستند.
- راتر،. - 1990 افرادی که از کنترل درونی برخوردارند ارتباط میان رفتار و پیامدهای آن را درک می کنند و باور دارند که می توانند بر محیط خود تأثیر بگذارند. در مقابل افرادی که بین عمل خود و پیامدهای آن ارتباط نمی بینند از کنترل بیرونی برخوردارند. این افراد بر این باورند که تلاش بیشتر ضرورت ندارد. زیرا پیامدها از حوزه ی کنترل آنها خارج است - سلیمان نژاد، شهرآرای، . - 1380 بارلو - 2000 - درباره ی ادراک اضطراب بیان می کند افرادی که احساس می کنند هیچ کنترلی بر رویدادهای خارجی ندارند همچنین هنگامی که هیچ کنترلی بر واکنشهای هیجانی و فیزیکی در برابر رویدادهای تنش زا ندارند دچار اضطراب می شوند.
تعدادی از مطالعات نشان داده درک پایین از کنترل تهدیدات خارجی و واکنشهای هیجانی و فیزیکی با افزایش سطح اضطراب در ارتباط است - ویمز، سیلورمن و رپی، پاینا8، 2003؛ زیندر، اسچیلیر9، . - 1999 بنابراین افراد با مکان کنترل بیرونی موقعیت را خارج از کنترل خود می دانند و وقتی با موقعیتی مانند امتحان روبرو می شوند، ادراک آنها از موقعیت امتحان به عنوان تهدید و نداشتن توانایی در کنترل موقعیت است که منجر به اضطراب امتحان می شود. در حالی که افراد با مکان کنترل درونی موقعیت را تحت کنترل خود می بینند و برای قبول مسئولیت خود آمادگی بیشتری دارند واضطراب امتحان کمتری تجربه می کنند.
در مورد رابطه ی بین مکان کنترل با اضطراب امتحان پژوهشهایی انجام شده است از جمله روهمان - 2010 - 1 در نتایج پژوهش خود نشان داد بین مکان کنترل درونی با اضطراب امتحان رابطه منفی، درحالی که بین مکان کنترل بیرونی با اضطراب امتحان رابطه مثبت و معنا داری وجود دارد. همچنین کاردن، برانت، ماس - 2004 - 2 در نتایج پژوهش خود نتایج نشان داد دانش جویان با مکان کنترل بیرونی، اضطراب امتحان بیشتر و پیشرفت تحصیلی پایین تری نسبت به گروه با مکان کنترل درونی دارند.
آلن، گتب و چرنی3 - 1974 - نیز نشان داد دانش آموزان با مکان کنترل بیرونی، نسبت به دانش آموزان با مکان کنترل درونی، اضطراب امتحان موقعیتی بیشتری داشته و نمرات پایین تری را در امتحان تشریحی و شفاهی کسب کرده بودند. که این نتایج با یافته های پژوهش های واتسون - 1967 - ؛ ولکمر و فیدر - 1991 - 4؛ همسو می باشد. با توجه به مطالب فوق و با استناد به نظریه یادگیری اجتماعی، می توان گفت که شاید مکان کنترل یکی از عوامل دخیل در اضطراب امتحان باشد. و همانگونه ذکر شد تحقیقات انجام شده در خارج از کشورمان بوده و تا کنون مطالعه ای بصورت رابطه ای در خصوص مکان کنترل با اضطراب امتحان بر روی دانش جویان در کشورمان صورت نگرفته است.
با توجه به شیوع اضطراب امتحان در بین دانش جویان وتأُثیر آن بر عملکرد و پیشرفت تحصیلی، و از آنجایی که دانش جویان، هوشمندان برگزیده و امید آینده هر جامعه ای محسوب می شوند لذا ضرورت و نیاز است تدابیری اندیشید تا سطح اضطراب امتحان آنها کاهش یابد و بدین ترتیب از افت و عملکرد تحصیلی جلوگیری شود. بنابراین هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین مکان کنترل با اضطراب امتحان در دانش جویان دختر دانشگاه شهید باهنر کرمان می باشد که با آزمودن فرضیه های زیر پیگیری شد:- 1 بین مکان کنترل درونی با اضطراب امتحان رابطه وجود دارد. -2 بین مکان کنترل بیرونی با اضطراب امتخان رابطه وجود دارد.
روش
این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی می باشد، متغیر پیش بین و ملاک به ترتیب، مکان کنترل و اضطراب امتحان می باشند. جامعه ی آماری این پژوهش کلیه ی دانش جویان دختر - 9720 - ، دانشگاه شهید باهنر کرمان که در نیم سال اول -90 89 مشغول به تحصیل بودند را تشکیل می دادند.
