بخشی از مقاله
بررسی علل خیانت زوجین در شهر بوشهر
دکتر سوسن آقا جان بگلو عضو هئیت علم دانشگاه پیام نور روانشناسی اجتماعی ثریا مطهرنیا آموزش و پرورش
چکیده
مطالعه حاضر به منظور بررسی علل خیانت زوجین در شهر بوشهر است. پس از طی مراحل مقدماتی و مرور مراحل تحقیقات داخلی و خارجی که در این زمینه انجام شده است و بعد از مشخص شدن فرضیات تحقیق ، اطلاعات مورد نیاز جهت تست این فرضیات از طریق پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است حجم نمونه زوجینی که به علت خیانت در 5ساله اخیر درشهر بوشهر طلاق گرفته اند و تعداد آن 137 زوج می باشد از طریق فرمول کوکرن محاسبه شده و نمونه 100 نفر از زوجین در شهر بوشهر بدست آمده که با استفاده از spss نتایج زیر حاصل گردیده است.
با توجه به نتایج بدست آمده از فرضیات پژوهش همه فرضیات پژوهش تائید شده است بعبارتی بین (رضایت از روابط جنسی، رضایت زناشویی، ارتباطات زوجین، مدت زمان ازدواج ، تماشای برنامه های ماهواره ای ، اعتقادات مذهبی ، حل تعارضات) و خیانت زوجین رابطه معنی داری وجود دارد کلید واژه ها : رضایت از روابط جنسی، رضایت زناشویی، ارتباطات زوجین، حل تعارضات، خیانت زوجین
مقدمه
خیانت زناشویی را عبور فرد از مرز رابطه زناشویی با برقراری صمیمت فیزیکی یا عاطفی با فردی خارج از رابطه تعریف می-کنند. آسیب شناسان اجتماعی معتقدند که در سال-های اخیر خیانت زناشویی افزایش یافته است؛ این در حالی است که خیانت زناشویی ساختار خانواده و در پی آن احساس تعلق زناشویی را تهدید می-کند. از سویی، مطالعات حاکی از آن است که خیانت زناشویی یک عامل پیش-بین مهم برای خشونت-های زناشویی و طلاق می-باشد .همچنین این نوع روابط موجب بروز اختلال استرس پس از سانحه روانی و هیجاناتی مانند افسردگی، خشم، از دست دادن هویت و احساس بی-ارزشی در همسر زخم خورده می-شود. علاوه بر آن باعث بروز احساس تردید، افسردگی و عذاب وجدان در همسر عهدشکن می-شود. از دیگر آسیب-های خیانت زناشویی، بارداری-های ناخواسته و شیوع بیمارهای مقاربتی است . مقاله حاضر طی یک مطالعه توصیفی-تحلیلی به دنبال تعریف و علت-یابی پدیده خیانت زناشویی بود. (آزادنام ، P1P0F(1391
طبق تعریف خیانت زناشویی به معنای برقراری رابطه جنسی با فردی غیر از همسر می باشد این عمل یک حادثه آسیب زا و تکان دهنده بین فردی برای شریک زندگی آسیب دیده است ولی متاسفانه به میزان زیادی در ازدواج ها رخ می دهد . در مطالعات اخیر با نمونه های انتخابی وسیع تقریبا 22 تا 25 درصد مردان و 11 تا 15 درصد زنان در ایالات متحده گزارش دادند که حداقل یکبار خارج از چارچوب زناشویی شان رایطه جنسی داشته اند (لومن ، P2P1F(1994
.
بین 5/1 تا 4 درصد از افراد متاهل سالانه به رابطه جنسی خارج از چارچوب زناشویی اقدام می کنند و در طی یک سال گذشته ، مردان در مقایسه با زنان دو برابر به رابطه جنسی نامشروع می پردازند (لومن و همکاران ، (1994 خیانت زناشویی یکی از دلایل عمده طلاق و از هم پاشیدن ازدواج ها می باشد (اسچیکفورد ، . ( 2008 زیرا اینامر در بر گیرنده یک سری عناصر رفتاری چون نیازهای نامناسب هیجانی و جنسی ، فرصت طلبی ، بی مسئولیتی و فریبکاری عمدی است که پذیرش آنها برای افرادی که به نوعی در این مسئله درگیر می شوند چندان راحت نیست . همچنین خیانت زناشویی ابزاری است که بوسیله آن بدون اینکه فرد به یک تخلف جنایی آشکار دست بزند جنبه مشکل زا و تاریک شخصیت خود را نشان می دهد(بشیر پور ، 3P2F(1391
یکی از انگیزه های اصلی در بحث ازدواج، تمایلات جنسی در افراد می باشد. این تمایلات چه در زن و چه در مرد نسبت به افراد جنس مخالف، دلیل رسیدن به زمان ازدواج می باشد. وجود این انگیزه در بشر در سطح وسیع، نشان دهنده طبیعی بودن وضع رشد فرد می باشد. این انگیزه به دلیل بقاء نسل بشر در انسان ایجاد شده است. چه بسا اگر این انگیزه نبود نسل بشر به فراموشی سپرده می شد. ارضاء این نیاز طبق قوانین شرعی، عرفی و قانونی در
چهار چوپ خانواده باید صورت گیرد. خروج از این مقررات و ارضاء نیاز بیرون از حوزه زناشویی و خانواده، عوارض و مشکلات فراوانی را برای زوج به وجود خواهد آورد . از نظر روان شناسی این ارضاء بیرون از چهارچوب خانواده، دلیلی بر وجود مشکلات روحی و روانی در افراد می باشد (حسن زاده ، .P1P3F(1391
بیان مسئله
خانواده در زمره مهمترین سیستمهای اجتماعی است که بر اساس ازدواج بین دو جنس مخالف شکل می گیرد. حفظ و تداوم خانواده از اهمیت زیادی بر خوردار است . خانواده به عنوان واحدی اجتماعی، کانون رشد و تکامل، التیام و شفادهندگی و تغییر و تحول آسیب ها و عوارض است که هم بستر شکوفایی و هم بستر فرو پاشی روابط میان اعضایش می باشد (شعاکاظمی ، P2P4F( 2010
به اعتقاد گلاسر، زوجها زندگی مشترکشان را با عشق شروع می کنند، ولی مشاهده می کنند که صمیمیت اولیه به تدریج رنگ می بازد . با گذشت زمان زندگی برخی از زوجین به جدایی کشیده می شود، اما اکثریت به زندگی مشترکشان با آهنگی یکنواخت و ملال آور ادامه می دهند و برای تحمل این زندگی به مشروبات الکلی، پرخوری، استفاده از مواد مخدر یا ارتباطات نامشروع روی می آورند . مهمترین انگیزه زن و مرد متاهلی که به سوی روابط نامشروع کشیده می شود، تجربه مجدد صمیمیت فردی و جنسی است . چیزی که دیگر آن را در زندگی مشترکشان نمی یابند . بنابر این جذابیت روابط نامشروع بدین دلیل است که هیچ یک از طرفین، عیب جویی، سرزنش و شکوه نمی کنند یا نق نمی زنند (گلاسر ، . P3P5F(2004
بی وفاییP4P6F زناشویی پدیده ای است که اغلب به خاطر برطرف شدن نیازهای عاطفی فرد از طریق روابط خارج از حیطه زناشویی به وقوع می پیوندد (هاردی ، 5P7F(2006
دریگوتاس و بارتا خیانت را عبور فرد از مرز رابطه زناشویی با برقراری صمیمیت فیزیکی یا عاطفی با فردی خارج از رابطه تعریف می کنند . بی وفایی و خیانت، نوعی اختلال و بیماری در رفتار است، زیرا با توجه به عوارض نابهنجار و نامطلوبی که به همراه دارد، آسیب ها و مشکلات مختلفی را برای هر یک از افراد دیگر ایجاد می نماید . در سال 1992 ، مرکز پژوهش افکار عمومی ملی در دانشگاه شیکاگو مطالعه ای در سطح ملی (ایالات متحده آمریکا) انجام داد و به این نتیجه رسید که حدود % 25 از مردان متأهل و 15 از زنان متأهل حداقل یک مورد رابطه ی نامشروع را در طول زندگی زناشویی خود گزارش کرده بودند .(مومنی و شعاع کاظمی ، 6P8F(1390
مطالعات زیادی نشان داده اند که واکنش فرد نسبت به خیانت همسر، شبیه علائم استرس پس از ضربه( Post (Traumatic Stress Disorders-PTSD همچون علائم شوک، سردرگمی، خشم، افسردگی، آسیب دیدن عزت
نفس و کاهش اعتماد به نفس در مسائل شخصی و جنسی می باشد .همچنین نتایج پژوهش های دیگری حاکی از آن است که پس از افشاء خیانت همسر، خانواده ها با مسائلی نظیر بحران زناشویی، تضعیف عملکردی در نقش های والدینی، و مشکلات شغلی رو به رو می شوند . از دیگر پیامدهای خیانت همسر می توان به مسائلی نظیر ضرب و شتم، قتل همسر و اقدام به خودکشی اشاره کرد . حتی در بسیاری از موارد شوهران، همسران خود را به دلیل وجود نفر سوم (معشوق) می کشند .
تحقیقات نشان می دهند اشکالات موجود در زندگی زناشویی، عامل اصلی انحراف بسیاری از مردان است و مهمترین اشکال، نحوه برخورد زوجین با یکدیگر و وجود شکافی عمیق در اعتماد بین آنهاست .. در مطالعه ای، مردان مهمترین دلایل اقدام به خیانت را، مشکلات عاطفی ( 48 %)، نارضایتی عاطفی و جنسی به یک اندازه ( 32 %)، عوامل دیگر ( (% 12 و نارضایتی جنسی (تنها (%8 ذکر نموده اند .
اشنایدر، باکوم و گوردن یک مدل سه مرحله ای را برای کمک به زوج های آسیب دیده از خیانت پیشنهاد کرده اند. این سه مرحله عبارت از "رویارویی و مقابله با تأثیر اولیه "، "جستجوی چرایی " و "رسیدن به تصمیمی درست و آگاهانه" درباره چگونگی عبور از این روابط نامشروع می باشند . مدل مذکور بر اساس تئوری های "بخشایش بین فردی " و "نحوه واکنش به عوامل آسیب ز ا" می باشد و رویکردهای "بینش محور" و "شناختی-رفتاری" در این مدل با همدیگر ترکیب شده اند .(مومنی و شعاع کاظمی ، 1P9F(1390
ضرورت پژوهش
خیانت مسالهای تکان دهنده برای زوج ها و خانوادهها و پدیدهای رایج برای درمانگران ازدواج و خانواده است هرچند ارتباط با شخصی غیر از شریک خود ممکن است بصورت جسمانی یا عاطفی باشد، اما نتیجه نهایی این است که زمان صرف شده بین یکی از زوجین با فردی خارج از رابطه زناشویی برای زوجها مسالهای جدی خواهد بود (گلس، .(2002 زمانی که وقت، انرژی و منابع برای حفظ رابطه دیگر سپری شود، رابطه اولیه در میزان صمیمیت و انرژی ضعیف خواهد شد (مولتراپ، .(1990
ارتباط با افراد دیگر، عموما بخش عمدهای از زندگی افراد را تشکیل میدهد. بزرگسالان نوعا در اقدام به تکهمسری گزینی، در زمان جوانی بدنبال ایجاد یک رابطه صمیمانه انحصاری هستند ( سیدمن و رایدر، .(1994 تقریبا تمامی افراد متاهل یا کسانی که با شریک جنسی خود زندگی میکنند، انتظار دارند شریک آنها از نظر جنسی و احساسی به آنها وفادار باشد (جایامالا ماداثیل، دایا سینگ سندهو، (2008، ولیکن میزان شیوع خیانت نیز بسیار قابل توجه است (لاوسون و سامسون، ;1988 مایرینگ و اپلینگ- مک ورتر، ;1986 پسترک، مارتین، و مارتین، ;1985 اسپانیر و مارگولیس، ;1983 تریاس و گیسن، ;2000 ویدرمن، .(1997خیانت جنسی برای افراد در تمام سنین، یکی از عمدهترین دلایل شکستن قواعد ازدواج و تعهد است (شپارد، نلسون، و آندرولی- ماتیس، ( 1995 و به شدت بر عملکرد و ثبات رابطه اثر میگذارد (دریگوتاس، سفستروم، و جنتیلیا، ;1999 ویزمن، دیکسون، و جانسون، 1997 )، قواعد رابطه را برهم میزند، خلاف انتظارات طرف مقابل بوده؛ همچنین اعتمادی را که رابطه براساس آن شکل گرفته مخدوش مینماید (فلدمن و کافمن، ; 1999 هولمز و رمپل، ;1989 پرویتی و آماتو، .(2004 این خیانتها ممکن است بعنوان یک عامل تسهیلکننده عمل کرده و نارضایتیهای بنیادی در ازدواج را ظاهر سازد که این مشکلات درنهایت ممکن است منجر به طلاق گردد (کاپلان و سادوک، .(2007
هرچند وقوع روابط فرازناشویی از مطالعهای به مطالعه دیگر متغیر است، اما یک جنبه از این روابط پایدار می-ماند: تاثیری که بوسیله خیانت بوجود میآید میتواند بطور چشمگیری روابط را ویران سازد . گذشته از تاثیر روانی خیانت بر روی هردو زوج (مانند احساس گناه، بیوفایی، از بین رفتن اعتماد، از دست دادن هویت و خشم)، اثرات روانی دیگری از قبیل استرس، تحلیل رفتن و بیقراری مزمن خواهد گذارد (اسپرینگ، .( 1966 درنتیجه برای درمانگران ازدواج و خانواده اهمیت دارد که فرایندی را که در خانواده و ازدواجها حداقل یکی از اعضا درگیر خیانت میشود را درک کنند.
عوامل مختلفی به خیانت ارتباط دارند. ابن عوامل عبارتند از جنسیت، سطح مذهبی بودن، ارزیابی رضایت از رابطه و سهلگیری در روابط فرازناشویی (آتکینز، باکوم و جاکوبسن، 2001؛ باس و شاکلفرد، 1997؛ الیور و هاید، 1993؛ تریز و گاسن، .(2000 با این حال اثر این عوامل بر روی خیانت نشان داده شده است که از مطالعای به مطالعه دیگر متفاوت است. تحقیقات اخیر کشف کرده است که مدیریت اضطراب ممکن است همچنین عاملی در احتمال درگیر شدن در خیانت شود یا خیر(مولتراب، .(1990
اهداف تحقیق
بررسی علل خیانت زوجین در شهر بوشهر
اهداف فرعی:
-1 آگاهی از رابطه بین رضایت از روابط جنسی و خیانت زوجین . -2 آگاهی از رابطه بین رضایت زناشویی و خیانت زوجین .
-3 آگاهی از رابطه بین ارتباطات زوجین و خیانت زوجین . -4 آگاهی از رابطه بین مدت زمان ازدواج و خیانت زوجین .
-5 آگاهی از رابطه بین تماشای برنامه های ماهواره ای و خیانت زوجین . -6 آگاهی از رابطه بین اعتقادات مذهبی و خیانت زوجین .
-7 آگاهی از رابطه بین حل تعارضات و خیانت زوجین .
فرضیات تحقیق
-1 بین رضایت از روابط جنسی و خیانت زوجین رابطه معنی داری وجود دارد . -2 بین رضایت زناشویی و خیانت زوجین رابطه معنی داری وجود دارد .
-3 بین ارتباطات زوجین و خیانت زوجین رابطه معنی داری وجود دارد . -4 بین مدت زمان ازدواج و خیانت زوجین رابطه معنی داری وجود دارد .
-5 بین تماشای برنامه های ماهواره ای و خیانت زوجین رابطه معنی داری وجود دارد . -6 بین اعتقادات مذهبی و خیانت زوجین رابطه معنی داری وجود دارد .
-7 بین حل تعارضات و خیانت زوجین رابطه معنی داری وجود دارد .
تعریف عملیاتی و نظری متغیرها متغیر وابسته :
خیانت زوجین: عبارت است برقراری رابطه جنسی با فردی غیر از همسر .
این متغییر به وسیله گویه های محقق ساخته و در مقیاس فاصله ای سنجیده می شود .
متغیر مستقل
متغیرهای مستقل در این پژوهش ( رضایت از روابط جنسی ، رضایت زناشویی ، ارتباطات زوجین ، مدت زمان ازدواج ، تماشای برنامه های ماهواره ای ، اعتقادات مذهبی ، حل تعارضات ) می باشد
این متغییر به وسیله گویه های محقق ساخته و در مقیاس فاصله ای سنجیده می شود .
روش تحقیق
این تحقیق بصورت پیمایشی است .تحقیقات پیمایشی رایج ترین روش در تحقیقات اجتماعی است پیمایش روشی است برای گردآوری داده ها که در آن از گروه معینی از افراد خواسته می شود به تعدادی پرسش مشخص (که برای همه یکسان است)پاسخ دهند و این پاسخ ها مجموعه اطلاعات تحقیق را تشکیل می دهد (بیکر.( 1383 ‚ لذا روش این تحقیق ، پیمایش از نوع علی مقایسه ای است .
جامعه آماری
جامعه آماری ما در این پژوهش کلیه زوجینی که به علت خیانت در 5ساله اخیر درشهر بوشهر طلاق گرفتـه انـد که تعداد آن 137 زوج می باشد .
نمونه و روش نمونه گیری
نمونه گیری به روش های منظم انتخاب می شود. و در تحقیقات اجتماعی برای انتخاب افراد یا موردهای تحقیق بکار می رود ››.در پیمایش‚ نمونه گیری روش های است برای انتخاب پاسخگویان در تحصیل محتوا نمونه ای است از مطالبی (یا محتوای)که برای تحلیل برگزیده می شود .دلیل نمونه گیری بی طرف بودن موردهایی تحقیق است(تزال بیکر .(139‚
نمونه آماری پژوهش حاضر شامل 100 نفر از زوجین شهر بوشهر می باشد که از طریق فرمول کوکران با خطای %5 محاسبه شده است .
ابزار پژوهش
در این پژوهش برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردیده است.
حجم نمونه
حجم نمونه پژوهش حاضر شامل 100 نفر از زوجین شهر بوشهر می باشد .
یافته های تحقیق الف: یافته های توصیفی تحقیق
67 درصد از کل پاسخگویان زن و 33 درصد بقیه نیز مرد می باشند .
15 درصد از کل پاسخگویان سن آنها بین 20 تا 25 سال ، 31 درصد بین 26 تا 30 سال ، 22 درصد بین 31 تا 35 سال ، 32 درصد نیز سن آنها 36 سال و بیشتر می باشند .
316
