بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر تعیین رابطه هوش هیجانی و مولفه های ان با نگرش به خیانت زناشویی در متقاضیان طلاق شهرستان قائمشهر می باشد. روش پژوهش توصیفی همبستگی است. جامعه اماری پژوهش متقاضیان طلاق بودند که در بازه زمانی اردیبهشت95 تا شهریور95 به دادگاه خانواده شهر قائمشهر مراجعه کردند که از میان انها 60نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه های هوش هیجانی بار-ان و نگرش به خیانت واتلی - - 2008 گرداوری شد و با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون ورگرسیون خطی چندگانه تحلیل شدند. نتایج نشان داد میان هوش هیجانی و نگرش به خیانت رابطه منفی و معنادار وجود دارد. بین مولفه های هوش هیجانی - خودشکوفایی، تحمل فشار روانی، واقع گرایی، همدلی، عزت نفس، حل مساله، خوداگاهی هیجانی، انعطاف پذیری، مسئولیت پذیری، شادمانی، روابط بین فردی، خودابرازی، کنترل تکانش - نیز رابطه منفی و معنادار وجود دارد، اما بین مولفه های استقلال و خوشبینی با نگرش به خیانت زناشویی همبستگی مشاهده نشد در تحلیل رگرسیون نیز مولفه خودشکوفایی قویترین پیش بین برای نگرش به خیانت زناشویی بود. در مجموع می توان نتیجه گرفت، هوش هیجانی و مولفه های ان نقش مهمی در نگرش زوجین به خیانت زناشویی دارند، لذا برنامه های اموزش ارتقای هوش هیجانی می تواند به عنوان راهی برای پیشگیری گرایش زوجین به خیانت زناشویی موثر واقع شود
واژههای کلیدی: نگرش به خیانت زناشویی، هوش هیجانی، متقاضیان طلاق
مقدمه
هوش هیجانی1 به عنوان یک عنصر ضروری برای موفقیت فرد در زندگی و کار در محیط اجتماعی پرچالش امروز تلقی می شود . - Goleman,1998 - به اعتقاد برخی از مشاوران خانواده راه دستیابی به ازدواج موفق و یک زندگی خانوادگی سرشار از خوشبختی، بسیار ساده و سرراست است و آن این است که باید بدانی چه موقع از همسرت معذرت خواهی کنی و هنگامی که همسرت کار مورد علا قه ات را انجام نداد به روی خودت نیاوری. دانستن این که چه موقع یا چرا چگونه از همسرتان معذرت خواهی کنید و نیز برخورداری از توانایی هایی همچون شکیبایی، بردباری و مدارا کردن در هنگام عصبانیت، احتیاج به مهارت های هیجانی پیشرفته و سطح بالایی از همدلی، کنترل خود و درک عمیق احساسات و نیازهای دیگران دارد - پایگاه خبری روانشناسی و سلامت،. - 1392 بطور کل هوش هیجانی بخش مهمی از هوش است که شامل توانایی شناخت، درک و تنظیم هیجان ها، احساسات و استفاده از آنها در زندگی می باشد - گنجی، - 1384،
که معمولا در ارتباطات فرد متجلی می شود. خیانت زناشویی2 یکی از مهمترین عوامل تهدیدکننده عملکرد، ثبات و تداوم روابط زوجین در زندگی زناشویی می باشد و با دو شاخص که می توان همزمان و یا به تنهایی وجود داشته باشند شناسایی می گردد، اول شاخص عاطفی که شامل ابراز علاقه به فردی غیر از همسر است و دوم شاخص جسمانی که شامل رابطه جنسی با فردی غیر از شریک زندگی می باشد. در واقع خیانت زناشویی، به هرگونه رابطه جنسی یا عاطفی خارج از چارچوب رابطه متعهدانه بین زوج اطلاق می گردد که تأثیر شدیدی بر عملکرد و ثبات رابطه زناشویی دارد - . - Drigotas., Safstrom, , Gentilia,1999 پیمان شکنی همسر استرس و ضربه روانی حادی را بر رابطه زوج ها تحمیل می کند، به گونه ای که هر دو زوج اثرات روانی مانند احساس گناه، بی وفایی، ازبین رفتن اعتماد، ازدست دادن هویت، خشم، استرس، تحلیل رفتن و بی قراری مزمن را تجربه خواهند کرد - . - Spring,1380 خیانت به عنوان یک موضوع مهم در روابط زوجی، ریشه در عوامل مختلفی دارد که شناسایی آن ها از اهمیت ویژه ای برخودار است - سامی، نظری، محسن زاده، طاهری، . - 1394
دریگوتاس و راسبالت - - Drigotas & rasbaltt,1992 معتقدند روابط زناشویی نیازها، صمیمیت، رفاقت، امنیت و روابط عاطفی را علاوه بر نیاز جنسی ارضا می کند، اگراین نیازها ارضا نشود احتمال این وجود دارد که فرد در تامین انها به روابطی خارج از چهارچوب رابطه زناشویی روی اورد - به نقل از صالح ابادی،. - 1393 تحقیقات نشان می دهد، زنانی که سطوح بالای درهم امیختگی و واکنش پذیری عاطفی دارند و مردانی که سطح بالاتری در اضطراب دارند بیشتر در خیانت درگیر می شوند - . - Moltrap,1990 علاوه بر ان افرادی که مرتکب خیانت زناشویی می شوند، عزت نفس پایینی دارند و میزان بیشتری از روان رنجوری و نشانه های آن همچون تنش و فشار را تجربه می کنند . - Whisman, Gordon,Chatav, 2007 - از نظر زیگلر و همکاران - - Zeigler, Fulton, McLemore, 2012
افرادی که از عزت نفس پایینی برخوردار هستند به احتمال بیشتری ممکن است مرتکب خیانت زناشویی گردند، در واقع انها از خیانت زناشویی به عنوان مکانیزمی برای افزایش سطح عزت نفس خود استفاده می کنند. همچنین یافته های علی پور و همکاران - - 1394 نیز نشانگر میزان بالای ویژگی های هیجان خواهی در افراد دارای اعتیاد جنسی می باشد. علاوه بر ان سلیمانیان و محمدی - - 1388 در پژوهش خود نشان دادند، بین مولفه های هوش هیجانی و رضایت از زندگی رابطه معنادار وجود دارد و کفایت های هیجانی، سازه ای بنیادین و اثرگذار بر بهبود و تقویت روابط زناشویی می باشد. همچنین پلات و همکاران - Platt, - Nalbone, Cosaneva, Wetchler,2008 معتقدند، افردی که سبک دلبستگی شان ایمن است و احساس اضطراب، تشویش و ناامنی نمی کنند، به احتمال کمتری درگیر خیانت زناشویی می شوند. علاوه بر ان بخشی از پژوهش کرمی و همکاران - - 1394
نشان داد که بین ویژگی های حساسیت میان فردی، افسردگی، پرخاشگری، اضطراب، مشارکت جویی، مسئولیت پذیری، قانون گرایی با نگرش به روابط خارج از چهارچوب زناشویی رابطه مثبت وجود دارد. هچنین افسردگی و اضطراب می توانند نگرش به روابط خارج از چهارچوب زناشویی را در فرد پیش بینی کنند. یافته های مدرسی و همکاران - 1393 - نشان داد بین متقاضیان طلاق با و بدون سابقه خیانت زناشویی از نظر میزان صمیمیت، شور و اشتیاق، تعهد و تصمیم تفاوت معنی داری وجود داشت. هم چنین یافته ها حاکی از تفاوت معنی دار بررسی کیفیت عشق - ابعاد مثلث عشق اشترنبرگ - در افراد دارای سابقه خیانت زناشویی بود. یافته های رضوانی زاده و اسلانی زاده کتولی - - 1395 نشان داد، عزت نفس پایین و خودشیفتگی از عواملی هستند که می توانند گرایش افراد به روابط فرا زناشویی را پیش بینی نمایند. با توجه به مطالب مذکور هدف از پژوهش حاضر تعیین رابطه بین هوش هیجانی و مولفه های ان با نگرش به خیانت زناشویی در متقاضیان طلاق می باشد. در نتیجه فرضیه های پژوهش عبارتند از:
-1 بین هوش هیجانی با نگرش به خیانت در متقاضیان طلاق رابطه معنادار وجود دارد.
-2 بین مولفههای هوش هیجانی با نگرش به خیانت در متقاضیان طلاق رابطه معنادار وجود دارد.
-3 مولفههای هوش هیجانی، نگرش به خیانت را در متقاضیان طلاق پیش بینی می کنند.
روش پژوهش
پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری پژوهش کلیه متقاضیان طلاق بودند که در بازه زمانی اردیبهشت 95 تا شهریور 95 به شعب مختلف دادگاه خانواده شهرستان قائمشهر مراجعه کردند. بدین ترتیب 60 نفر از متقاضیان طلاق به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. دادههای پژوهش با استفاده از پرسشنامههای هوش هیجانی بار-ان و نگرش به خیانت زناشویی واتلی گردآوری شد و با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندگانه با استفاده از نرمافزار spss-18 تحلیل شدند.
ابزار پژوهش
مقیاس نگرش به خیانت زناشویی واتلی:1 این مقیاس توسط واتلی جهت بررسی نگرش به روابط فرازناشویی ساخته شده است. این ابزار توسط سازنده آن مورد استفاده قرار گرفته است و 286 نفر 150 - نفر مرد و 136 نفر زن - به گویههای آن پاسخ دادند. این مقیاس در 12 گویه تنظیم شده است که در طیف هفت درجهای از به شدت موافقم - نمره - 7 تا به شدت مخالفم - نمره - 1 نمره گذاری میشود. یافتههای پژوهش واتلی نشانگر آن است که این مقیاس از پایایی مطلوبی برخوردار است، به طوری که پایایی این مقیاس با استفاده از روش ضریب آلفای کرونباخ 0/80 گزارش شده است. در ایران نیز پایایی این مقیاس در پژوهشی مورد بررسی
