بخشی از مقاله
خلاصه :
به منظورارتقاءوتوسعه صنعت گردشگري ،وجود جاذبه هاي گردشگري، منابع وفعاليتهاي اوليه به تنهائي کافي نبوده و نيازمند مديريت و برنامه ريزي و بکارگيري الگوي راهبردي مناسب در اين زمينه مي باشد. برنامه ريزي راهبردي داراي ابعاد مختلف اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي بوده وبا محيط و عوامل آن مرتبط است .لذا توسعه گردشگري نيازمند شناخت و توجه به تمامي ابعاد برنامه ريزي مي باشد.
شهر سرعين يکي از مراکز عمده جذب گردشگر در سطح ملي و فراملي درکشور ايران است که به دليل داشتن آبهاي گرم معدني هرساله ميزبان تعداد زيادي از گردشگران داخلي و خارجي است . علاوه بر اين داراي شهر سرعين داراي آب و هواي مناسب وپتانسيل هاي طبيعي ارزشمندي است که تاکنون به جايگاه خود در جذب گردشگران دست نيافته است .در پژوهش حاضر به روش ، تحليلي – پيمايشي ، با بکارگيري فرايند برنامه ريزي راهبردي، ضمن پي جوئي توانمنديها و کارکردهاي گردشگري شهر سرعين و درجهت توسعه اين کارکردها ،اقدام به ارائه راهکارها و تعيين راهبردهاي کاربردي در جهت توسعه صنعت گردشگري شده است .
ويژگي هاي اقليمي، توپوگرافي، شرايط کم نظير اکوسيستمي، پوشش مرتعي و بخصوص آب هاي گرم ، از جاذبه هاي گردشگري منطقه به شمار مي روند .در اين تحقيق ، پرسش اين است که پتانسيل ها و محدوديت هاي توسعه گردشگري منطقه سرعين کدام است و چه راهبردها و راهکارهايي براي توسعه گردشگري که به توسعه منطقه منجرشود، وجود دارد؟ مقاله حاضر، شناخت پتانسيل هاي گردشگري منطقه آبگرم سرعين در استان اردبيل با استفاده از روش swot است .
در اين مدل ، ارزيابي کننده " نقاط قوت ، ضعف ، فرصت و تهديد "بهترين راهبرد براي فرايند برنامه ريزي راهبردي طبيعت گردي محسوب مي شوند .روش جمع آوري داده ها و تحليل اطلاعات مورد نياز بيشتر اسنادي،تحليلي و روش ميداني به صورت مصاحبه و مشاهده مي باشد. نتايج حاصل ، بيانگر آن است که فصل تابستان ، بخصوص مرداد ماه در اين منطقه با داشتن شرايط محيطي خنک و در شرايط بيوکليمايي تحريک ملايم ، بهترين نقاط قوت براي گردشگري محسوب مي شود .راهکارهاي اين پژوهش مي تواند در بهينه سازي وضع موجود و ساماندهي طبيعت گردي در اين منطقه مؤثرباشد.
واژگان کليدي : برنامه ريزي راهبردي ،توسعه گردشگري ،اقتصاد شهري، شهرسرعين ، اردبيل
١) مقدمه :
١-١- طرح مساله
توسعه منطقه اي از جمله مسائل مهم برنامه ريزي در کشور است . منطقه اي کردن توسعه به معني تلفيق برنامه هاي عمراني با مناطق مختلف کشور و پيشگيري از رشد بي رويه يک يا دو مرکز شهري و صنتعي است . بنابراين ارزشمند کردن منابع در اين راه در هر منطقه اي الزامي است . ايجاد قطبهاي جهانگردي در در مناطقي که منابع کافي دارند . به توسعه منطقه مشاغل جديد و منابع تکميلي و ثانوي درآمد امکان نزديکي به آستانه توسعه اي پايدار خواهد شد.(علفيان ،١٣٧٨)
منطقه سرعين با داشتن جاذبه هاي متنوع گردشگري ، طبيعت گردي ، فرهنگي وتاريخي ميتواند نقش موثر و اساسي در سطوح منطقه اي و ملي ايفا کند . بنابراين اگر براي گردشگري اين محدوده و ساير مناطق گردشگري در اين بخش ، برنامه و طرح صحيح و جامع تهيه شود. مي تواند به يکي از مهمترين قطبهاي گردشگري استان اردبيل و شمال غرب کشور تبديل شود و از اين طريق وضعيت اقتصادي و فرهنگي منطقه را بهبود بخشد.
در عصر حاضر گردشگري به عنوان يکي ازعوامل مؤثر در گسترش روابط بين ملت ها به شمار مي رود، اما توسعه آن نيازمند امکانات ويژه اي، از قبيل : آب و هو ا،آثار تاريخي و فرهنگي، جاذبه هاي طبيعي، آداب و سنن ،زيرساخت ها، امکانات و تجهيزات است . کشورها بادرک اين مهم ، شروع به فراهم نمودن امکانات وتجهيزات مناسب به منظور جذب گردشگري مي باشند. با افزايش جمعيت و رشد فزاينده شهرها از يک سو وپيشرفت هاي چشمگير اخير در شبکه حمل و نقل ،تکنولوژي و ساير عناصر زندگي بشر از سوي ديگر، هرروز که مي گذرد، انگيزه هاي نياز به مسافرت و سفرهاي گردشگري نيز افزايش مي يابد. (حيدري ،١٣٨٧ )
اواخر دهه ١٩٦٠ ميلا دي، صنعت گردشگري در ابعاد جهاني اش ، رشد قابل ملاحظه اي داشته است ؛ چنان کهدر سال ٢٠٠٦ تعداد گردشگران بين المللي به ٨٠٨ ميليون نفر رسيده است و پيش بيني مي شود که طي دهه ٢٠٢٠ ميلادي توريسم ، صنعت شماره يک جهان امروزه صنعت (www.wttc.org.ir) محسوب شود.گردشگري فراتراز يک صنعت ، به مثابه پديده پوياي جهاني و اجتماعي است که پيچيدگي هاي خاص خود را دارد (١٩٩٧٤,Elliot )
شناخت دقيق و تحليل علمي اين شناخت دقيق و تحليل علمي اين پديده مي تواند چهار چوبهاي مطمئني براي برنامه ريزي صنعت گردشگري فراهم آورد.
استان اردبيل ، با داشتن پتانسيل و استعدادهاي بالقوه توريستي از استا ن هاي مهم در جذب گردشگري است .
منطقه گردشگري سرعين نيز به علت قرار گرفتن در دامنه شرقي کوه سبلان و برخورداري از يک محيط طبيعي بکر کوهستاني، داشتن مراتع سرسبز، آبگرم هاي متعدد ، آبشار معروف سرعين و بخصوص هواي پرنشاط و خنک در تابستان و سرد و برفي در زمستان ، نقش درخور توجهي را درجذب گردشگري، در استان دارد.
١-٢- اهدف تحقيق :
اساسي ترين گام جهت توسعه و رونق صنعت گردشگري ، شناخت جاذبه ها و قابليتهاي زيست محيطي مناطق است . با توجه به اينکه منطقه توريستي سرعين با وجود قابليت ها ي مناسب و گوناگون گردشگري ، برنامه ريزي راهبردي انجام نگرفته است ، در اين پژوهش اهداف زير دنبال مي شود.
الف - شناسايي و معرفي قابليت و استعدادهاي بالقوه و بالفعل گردشگري به منظور استفاده از آن در برنامه ريزي صنعت گردشگري سرعين
ب - تحليل ،بررسي و طبقه بندي کمبودها و مشکلات بر اساس چارچوب نظري فعاليتهاي گردشگري
ج - ارائه راهبردهاو پيشنهادات مناسب به منظورارتقاء صنعت گردشگري به صورتي که موجب رشد اقتصادي و اجتماعي منطقه شود.
١-٢-١- سوالات تحقيق :
پژوهش حاضر درپي دستيابي به پاسخ سوال هاي ، ذيل مي باشد .
- کدام عوامل محيطي در توسعه گردشگري در منطقه سرعين نقشي مهم دارند؟
- در توسعه صنعت گردشگري منطقه سرعين کدام پارامترهاي اقليمي بر اساس روش SWOT موثر هستند.؟
١-٣- روش تحقيق :
روش جمع آوري داده ها و تحليل اطلاعات مورد نياز بيشتر اسنادي،تحليلي و روش ميداني صورت مصاحبه و مشاهده مي باشد. مطالب تحقيق در دو بخش اساسي جمع بندي وارائه گرديده که در بخش اول چارچوب نظري پژوهش و مفهوم توسعه پايدار گردشگري مطرح مي شود . در بخش دوم قابليت هاي بالقلوه منطقه سرعين براي گردشگران و مشکلات بيان شده در پرسش نامه ها از زبان گردشگران براساس چارچوب نظري فعاليتهاي گردشگري مشخص مي شود .
١-٤- چارچوب نظري تحقيق :
چارچوبي را که مرکز و محور اصلي ر ابطه انسان و طبيعت است و براي آن برنامه ريزي ميشود ميتوان متشکل از چهار جزء در نظر گرفت که عبارتند از : نظام منابع فعاليت هاي گردشگري، نظام ارزشهاي انساني ، نظام فضاها و فعاليتها ونظام هدايت و نظام تصميم گيري و برنامه ريزي.
١-٤-١- بررسي نظام منابع فعاليتهاي گردشگري
الف :منابع طبيعي فعاليتهاي گردشگري
منابع طبيعي عبارت اند از هرگونه نظام طبيعي اعم از آب يا خشکي ، که براي استفاده از فعاليت هاي گردشگري مورد نظر قرار ميگيرد . ارتباط انسان با طبيعت و استفاده از منابع آن بر اساس فرايندي دوسويه است :اول تطابق انسان با طبيعت و دوم تطابق طبيعت با نيازها و خواسته هاي انسان . در برنامه ريزي فعاليت هاي گردشگري با توجه به عامل گردشگري به منزله يکي از نيازهاي ضروري انسان ، از منابع غني محيط ، همچون آب وهواي خوش ، مناظر مطلوب ، آب گرم هاي معدني و امکان کوهنوردي ، استفاده و براي بهينه سازي آنها تلاش مي شود.
ب - بررسي منابع انسان ساخت فعاليتهاي گردشگري
محيط هاي انسان ساخت از دو جنبه در نظام فعاليت هاي گردشگري اهميت دارند . از يک سوء به لحاظ تمرکز جمعيت در آنها ، مبداء فعاليت هاي گردشگري به شمار ميروند. از سوي ديگر ، به سبب وجود امکانات معيشتي و رفاهي و فعاليت هاي اقتصادي ، بازرگاني ، صنعتي ، فرهنگي ، ارتباطي ، و فراغتي و داشتن آثار باستاني و منابع تاريخي ، مقصد فعاليت هاي گردشگري شمرده مي شوند . براي بهره مندي از منابع انسان ساخت ، فعاليت هاي گردشگري بدين اشکال انجام مي پذيرد:گردشگري فرهنگي ، مذهبي ، سياسي وتجاري(سيد قاضي مير سعيدي،مجتبي وصفري ،مهدي:١٣٨٨)
١-٤-٢- بررسي نظام ارزشهاي انساني
به منظور توسعه فعاليت هاي گردشگري ، به فرهنگ و ارزشهاي انساني توجه خاص ميشود. آثار باستاني و کهن هر سرزمين ، معرف فرهنگ خاص و واجد ارزشهاي در خور توجه و ويژگيهاي مردم همان سرزمين است . اين آثار به طور خاص داراي ارزشهاي معنوي بسياري براي همان قوم و بطور عام داراي جاذبه هايي براي ديگران است که در نتيجه آنان را براي بازديد و شناخت آن جاذبه ها و آثار جذب و جلب ميکند.(clare.A١٩٩٤)
١-٤-٣- بررسي نظام فضايي – فعاليتي
الف .بررسي نظام فضايي :
فعاليت هايي که انسان با اهدافي معين انجام ميدهد ، تماما به مکان وابسته است و مکان در برنامه ريزي فعاليت هاي گردشگري به دو دسته تقسيم مي شود:
اول ، مکانهايي که انسان در آنها دخالت کرده و به دست او تغيير شکل يافته اند . اين گونه مکانها يا داراي ساختارساختماني يا فاقد اين ساختارند .
دوم ،مکانهايي که انسان هنوز در آنها دخالت نکرده وشکلشان را تغيير نداده است اما قابليت انجام فعاليت را دارند.
ب . بررسي نظام فعاليتهاي گردشگري
فعاليت هاي گردشگري مجموعه سفرهايي را در بر ميگيرد که با هدف استراحت يا تفريح يا تجارت و ديگر امور شغلي ، و يا به منظور شرکت در مراسمي خاص به انجام ميرسد. با توجه به طول مدت سفر ، نوع تاسيساتي که به خدمت گرفته مي شود ، فصل ، چگونگي سفر و اهداف و انگيزه هاي سفر ، ميتوان اشکال مختلفي از فعاليت هاي گردشگري را تعيين کرد.(علفيان ،همان )
١-٤-٤- بررسي نظام هدايت ونظارت و تصميم گيري و برنامه ريزي فعاليت هاي گردشگري
اين نظام همچون راهي براي سامان دهي نظام فضايي ـ فعاليتي گردشگري ، از جانب دولتها به طور عام و بخش خصوصي ، به طور خاص ، از طريق بکار گيري فرايندهاي سياسي ، اقتصادي ، اجتماعي ، و فرهنگي معرفي مي شود.
اگر چه نظام هدايت و نظارت بر برنامه ريزي نظامي پيچيده است ، براي سهولت در تشريح ميتوان آن را به چهار
شاخه اصلي تقسيم کرد:
١. فعاليت هاي تهيه برنامه هاي توسعه فعاليت هاي گردشگري .
٢. نظام تصميم گيري که شامل تصميم ها و عاملان تصميم هاي سياسي و اقتصادي در جهت تغيير و توسعه فعاليت هاي گردشگري و مديريت گردشگري وتصميم گيري هاي کوتاه مدت و بلند مدت مي شود.
٣. راهنماهاي تصميمات ، شامل خط مشي ها و برنامه ها که از فعاليتهاي تهيه برنامه هاي توسعه فعاليتهاي گردشگري محسوب ميشود.
٤. ابزار عمل ، شامل قوانين و مقرارت و سرمايه گذاري هاي دولتي و خصوصي که در تهيه برنامه هاي توسعه فعاليتهاي گردشگري و راهنماها و تصميمات بکار ميروند.
٢- مفهوم توسعه پايدار گردشگري
توسعه پايدار گردشگري عبارت است از گسترش صنعت گردشگري و جذب گردشگران به يک منطقه با استفاده از منابع موجود به گونه اي که ضمن پاسخ گويي به نيازهاي اقتصادي و فرهنگي و ضوابط قانوني جامعه و انتظارات گردشگران ، بتوان وحدت و هويت فرهنگي و سلامت محيط زيست و تعادل اقتصادي منطقه را به شکلي متوازن و پيوسته تامين کرد . از آنجا که در صنعت گردشگري به فعاليتها و جاذبه هاي محيط طبيعي و ميراث تاريخي و فرهنگي مي پردازد، رويکرد توسعه پايدار در برنامه ريزي گردشگري اهميت زيادي مي يابد . زيرا از يک سو با کاهش ونابودي منابع بازديد ، صنعت گردشگري از بين ميرود . و ازسوي ديگر ، تخريب آنها برا ي ساکنان مناطق گردشگري تحمل ناپذير است . توسعه پايدار گردشگري داراي دو جنبه اصلي "ملاحظات فرهنگي " و "ملاحظات زيست محيطي"است که اين جنبه ها بايد در قالب خط مشي ها و برنامه ريزي هاي منسجم و يکپارچه به اجراء درآيد.(١٩٩١,Edvard inskeep)
٢-١- ملاحظات فرهنگي در توسعه پايدار گردشگري
گردشگري مردم جوامع ميزبان و مهمان را به هم نزديک و نوعي ارتباط فرهنگي بين آنها برقرار ميکند . ايجاد تفاهم و احترام و دوستي بين ملتها ،از مزاياي مهم گردشگري است در کشورهايي چون ايران که از تنوع فرهنگي بسياري برخوردار است ، گردشگري موجب نزديکي اقوام مختلف به يکديگر و ايجاد وحدت ملي ميشود بنابراين ، گردشگري نکاتي تازه از فرهنگ مناطق ديگر را به بازديد کنندگان مي آموزد و پذيرش ارزشها و سنتهاي ديگران را ممکن ميسازد ، در اين ميان مردم ميزبان نيز فرصت مي يابند که ارزشهاي فرهنگيشان را به گردشگران بشناسند و از آنان نمايندگاني براي تبليغ انديشه ها و افکار خود بسازند.(سينائي ،١٣٧٤)
اهميت فرهنگ در برنامه ريزي گردشگري ، نخستين بار در سال ١٩٨٠با انتشار بيانيه مانيل در اجلاس عمومي سازمان جهاني گردشگري مورد توجه قرار گرفت . مهمترين مواردي که در اين بيانيه درباره برنامه ريزي پايدار گردشگري ، با رويکرد فرهنگي آمده ، به قرار زير است :
- گردشگران سنتها، آداب و رسوم ،باورها، باورها و رفتار جوامع ميزبان را درک کنند و ميراث فرهنگي ايشان را ارج نهند .
- براي تامين منافع نسلهاي کنوني و آينده از محيط زيست گردشگري ، که جنبه هاي انساني ،طبيعي ، اجتماعي و فرهنگي آن ميراث بشريت است ، حفاظت شود .
- گردشگران از تاکيد بر اختلافات فرهنگي ، مذهبي و اجتماعي شان با ساکنان محلي بپرهيزند و به نظام سياسي و مذهبي رايج در محل اقامتشان احترام بگذارند
- عملکرد گردشگران بايستي چنان باشد که در استفاده از منابع طبيعي و زيست محيطي احساس مسئوليت کنند .
٢-٢- ملاحظات زيست محيطي در توسعه پايدار گردشگري
در سال ١٩٩٢همايش توسعه پايدار در ريودوژانيرو ، زمينه توجه بيشتر دولتها را به مسائل زيست محيطي فراهم کرد . براساس بيانيه اين همايش ، سازمان جهاني گردشگري نيز تلاش کرد مواردي را که در زمينه گردشگري ميتوان به کار بست ، بيان کند . مهمترين اين موارد به شرح ذيل است :
- فعاليت گردشگري بايد به حفظ منابع طبيعي همچون پارکهاي ملي و ساير اکوسيستم هاي حياتي زمين کمک نمايد.
- فعاليت هاي گردشگري بايد بر پايه الگوهاي پايدار توليد و مصرف استوار شود. نکته اساسي در اين مورد ، همکاري خدمه ميهمانخانه ها و غذاخوري ها در زمينه استفاده مجدد و بازيافت و ذخيره انرژي ، و نيز توجه به مفهوم توسعه پايدار در زمينه احداث تاسيسات مختلف سياحتي است .
- قوانين بين المللي حفاظت از منبع طبيعي بايد در برنامه ريزي فعاليت هاي گردشگري مدنظر قرار گيرد .
- گردشگري ، توسعه و حفاظت از محيط زيست با يکديگر مرتبط هستند . بايد با انتشار نشريات و برگزاري نشست ها و همکاري با برنامه ريزان ، به اين موارد بيشتر توجه کرد .
٢-٣- قابليتها و ظرفيتهاي بالقوه منطقه سرعين در گردشگري
٢-٣-١ موقعيت جغرافيايي :
شهر سرعين در 04/48 درجه طول شرقي و 09/38 درجه عرض شمالي با مساحتي بيش از ١٢٨٠٠٠٠ متر مربع در ٢٨ کيلــومتري غــرب شــهر اردبيــل قــرار دارد. ارتفــاع متوســط شــهر از ســطح دريــا ١٦٥٠ متــر مــي باشــد.(صــادق مغانلو،حسينعلي:١٣٨٢)
قسمت عمده شهـر در دره اي کاسه مانند که از شيب هاي ملايم دامنه هاي ارتفاعات سبلان بوجود آمده قرار گرفته است . اين شيبها در بخش غربي ملايم تر و در بخش شرقي همانند دره اي در جهت جنوب شرقي باز مي گردد.
از نظر زمين شناسي منطقه اي که شهر سرعين در آن استقرار يافته است ، از دورة ميوسن پائين و ميوسـن ميـاني و سنگهاي آن از جنس آذرين اسيدي و از گدازه ها و نهشته هاي رسوبي مي باشد.(مهندسين مشاور آبان ،١٣٦٧)
٢-٣-٢- تقسيمات اداري، سياسي و جمعيتي بخش سرعين :
سرعين يکي از بخشهاي تابعه شهرستان اردبيل مي باشد. مساحت مناطق تابعه آن 1/1515 کيلومتر مربع مي باشد که از غرب به شهرستان نير، از جنوب به بستر رودخانه باليقلو، از شرق به اردبيل و از شمال به ارتفاعات و قله کوه سبلان محدود است .(صادق مغانلو،حسينعلي؛همان ،ص ٧)
٢-٣-٣- آب و هوا (اقليم ):
بر اساس تقسيم بندي کوسن شهرستان اردبيل که سرعين هم جزء آن مي باشد ، داراي چهار اقليم مديترانـه اي گـرم و معتدل ، کوهستاني سرد و معتدل مي باشد. سرعين به يمن وجود سبلان و نقش آن در اعتدال آب و هوا، داراي چهار فصـل منظم با خصوصيات و ويژگيهاي خاص هر کدام از اين فصلها مي باشد که در مقايسه با اکثر منـاطق ايـران از جاذبـه هـاي اقليمي زيادي برخوردار مي باشد. با توجه به تنوع شـرايط طبيعـي و اقليمـي در نـواحي مختلـف اسـتان اردبيـل از جملـه سرعين ، اختلاف دما در فصول مختلف سال زياد است و همين امر موجب تنوع گردشگران ايـن منطقـه در فصـول مختلـف سال شده است . (صادق مغانلو،حسينعلي؛همان )
سرعين به لحاظ موقعيت جغرافيائي و طبيعي خود از شمال و شمال غـرب بـه کوههـا و ارتفاعـات سـبلان از جملـه بابـا مقصود ٣٨٠١ متر، آيقار ٣١٢٠ متر، قره برون ٣٥٠٠متر، تکله داغي ٣٧٨٠ متر و همچنين ساير قله هاي معرف نظيـر قلـه سلطان سبلان با ٤٨١١ متر ارتفاع منتهي مي شود که اين کوهها و ارتفاعـات در هـر يـک از فصـلها و جاذبـه هـاي خـاص خودشان را دارند. (صادق مغانلو،حسينعلي؛همان ،ص ٩)
امروزي خود را مرهون چشمه هاي آبگرمي است که بواسطه توده آتشفشاني سبلان در نقاط مختلفي از محدوده فعلي شهر و روستاهاي اطراف سرعين سر از زمين بيرون آورده و بعنـوان يک پـديده طـبيعي و درمـاني سـالانه ميليونهـا نفـر را بسوي خود مي کشاند.
٢-٣-٤- جغرافياي تاريخي سرعين :
سرعين در فرهنگ لغت فارسي به معني سرچشمه مي باشد. در ادوار گذشته از اين منطقـه بـه نامهـاي «سـاري قيـه »، «سرائين » و «سرقين » ياد مي شده است .
سرعين و مناطق حوالي آن به سبب موقعيت جغرافيائي و ويژگيهاي طبيعي و اقليمي آن همواره مـورد توجـه انسـانها و حکام ادوار گذشته بوده است . تاريخ اين منطقه جـدا از تـاريخ آذربـايجـان و بخصوص «اردبيل » نمـي باشـد. بـا توجـه بـه ناميده شدن قسمتي از آذربايجان به خصوص شرق آن به نام زيکرتو (سنگ کـن ) و سـاگارتي (سـاکنان سـرزمين غارهـاي سنگي) در دوره مادها و هخامنشي در هزار اول قبل از ميلاد، با توجه به انبوه دهکده ها و معابد و منازل زير زمينـي کنـده شده در دل صخره ها و تپه هاي باقي مانده از آن دوران بيانگر اين است که اين منطقه بخشي وسيعي از سرزمين زيکرتو يا ســاگارتي اشــاره شــده در ســنگ نوشــته هــا و کتيبــه هــاي دوران هخامنشــي و آثــار مــورخين مــي باشــد. (صــادق مغانلو،حسينعلي؛همان )
٢-٣-٥- راههاي ارتباطي سرعين :
مسافـرت بـه سرعين صرفا از طريق جاده زميني آسفالته امکان پذير مي باشد.
مسير اصلي دسترسي به سرعين از طريق يک جاده فرعي و منشعب از جـاده اصـلي اردبيـل بـه تبريـز (اتوبـان ٤ بانـده اردبيل _ نير) مي باشد. سه راهي سرعين در ٢٠ کيلومتري اردبيل به سمت تبريز قرار گرفته و از سه راهي تا شهر سرعين جاده نسبتا مناسبي به طول ٨ کيلومتر کشيده شده است .
جاده ديگري که بيشتر يک جاده فرعي روستايي ولي بسيار خوش منظره بـحساب مي آيد از طريق جاده موسوم بـه «راه ارجستان » که از محله «معجز» در اردبيل تا سه راهي روستاي آتشگاه کشيده شده و از طريق يک راه ارتباطي فرعـي پـس از عبور از منطقه توريستي «ويلا دره » (بيله درق ) از قسمت شمالي وارد سرعين مي گردد.
