بخشی از مقاله
چکیده
گردشگری صنعتی است که توسعه آن نیازمند شناخت و آگاهی کافی از مسائل و عوامل مؤثر اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی در هر منطقه است، آن چیزی که درانسان حس سفر وگردشگری رازنده می کند و انسان را به سفر وا می دارد وجود جاذبه است از این نظرشهر شیراز به عنوان مرکز استان فارس قطب اصلی گردشگری استان می باشد و یکی از بزرگترین مراکز و شهرهای فرهنگی - توریستی ایران و جهان است که به دلیل وجود آثار ارزشمند تاریخی "فرهنگی" جاذبه های طبیعی وکالبدی وموقعیت اقتصادی-خدماتی بویژه از حیث آموزش عالی و خدمات درمانی همیشه مورد توجه گردشگران ایران و جهان بوده است ، اما گردشگری در این شهر توسعه زیادی نداشته است که می توان علل آن را کمبود امکانات و تاسیسات زیربنایی، ضعف برنامه ریزی جهت جذب سرمایه گذاری در گردشگری، امنیت مالی -جانی وعدم آموزش سیستماتیک پرسنل شاغل در بخش گردشگری دانست.
بنابراین با ارائه راهبردهایی می توان ارزش های محیطی را بیشتر و با افزایش اعطای تسهیلات قانونی و بانکی و تشویق سرمایه گذاری خصوصی و افزایش تبلیغات می توان به توسعه گردشگری در شهر شیراز کمک کرد و زمینه توسعه اقتصادی و اجتماعی این شهر را فراهم نمود.به این منظور مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیلی -توصیفی، و تعیین نقاط قوت، ضعف فرصتها و تهدیدها به شیوه SWOTبه ارائه استراتژی و راهبرد در جهت توسعه گردشگری در شهر شیراز پرداخته است تجزیه و تحلیلهای تجربی درمنطقه مورد مطالعه نشان می دهد که با ارتقاء و بهبود مولفه ها وعوامل موثر برگردشگری درشهر شیرازمی توان به توسعه گردشگری این شهر پرداخت.
مقدمه
در ده ههای اخیر، اهمیت گردشگری در سطح بین المللی هم از لحاظ تعداد گردشگران و هم از لحاظ درآمد ارزی همواره و به طور بی یسابقه ای در حال افزایش بوده است - . - Pigozzi B. and Sambrook R.2005, Thomas R,13-20در قرن بیست ویکم توسعه فناوری موجب خواهد شد که وقت انسان بیش از پیش آزاد و ثروتش افزون شود و زمان بیشتری را صرف اوقات فراغت خود کند . نیمه دوم قرن بیست ویکم را باید عصر صنعت گردشگری نامید
اصولا توسعه اقتصادی در هر کشوری نیازمند سرمایه گذاری در بخش ها و فعالیت های مختلف اقتصادی آن کشور است و بدون سرمایه گذاری در طرح های زیربنایی و روبنایی، نمیتوان انتظار گسترش اشتغال، تولید و رفاه اقتصادی را داشت. برای تحقق این مهم، امروزه بسیاری از کشورهای جهان، تمایل شدیدی به جذب سرمایه های خارجی پیدا کرده اند
سرمایه گذاری در زیرساخت های گردشگری و استفاده از توان های بالقوه منطقه ای به منظور جذب گردشگر، یکی از را ههای مناسب، بدین منظور است. توسعه گردشگری به عنوان مجموعه فعالیت های اقتصادی، تأثیر بسزایی در تقویت بنیا نهای اقتصادی جوامع دارد و نقش گردشگری به عنوان منبع جدیدی برای ایجاد اشتغال، کسب درآمد، دریافت های مالیاتی بیشتر، جذب ارز و تقویت زیر ساخت های اجتماعی که موجب رشد و توسعه سایر صنایع می شود، در مطالعات متعدد مورد تایید قرار گرفته
بطور کلی عوامل موثر در توسعه صنعت گردشگری به سه دسته تقسیم می شود :عوامل اقتصادی ، اجتماعی وکالبدی .که اثرات اقتصادی آن را می توان در سطوح ملی وبین المللی در کسب در آمد ارزی ، متعادل کردن توزیع درآمد ، جذب سرمایه های سرگردان و به جریان انداختن آن در سرمایه گذاری سالم ، ایجاد اشتغال و بهره گیری از منابع راکد مانده ،کاهش میزان گردشگری خروجی وجلوگیری از خروج ارز وغیره مشاهده نمود .در بعد اجتماعی نیز با توجه به ارتباطات وسیع اجتماعی -جغرافیایی و با تبادلات فرهنگی -اجتماعی ، صمن افزایش آگاهی های ملی در مورد نحوه زندگی ، باورها ، آداب وسنن اقوام مختلف بستر مناسبی برای تحکیم وپیوند بیشتر مردم فراهم می آورد .
از دیگر آثار وفوائد فرهنگی -اجتماعی گردشگری می توان به حفظ میراث فرهنگی اشاره کرد .در بعد کالبدی - زیست محیطی - می توان به تجدید زیر ساخت های شهری ، توسعه حمل ونفل وراه های درون شهری وبین جاده ای و افزایش توان وکیفیت بهره برداری از منابع اشاره نمود.
برای دست یابی به توسعه گردشگری به عواملی، نظیر؛ ساختار مناسب سازمانی، برنامه ریزی و آموزش نیروی انسانی، قوانین ومقررات گردشگری و جذب سرمایه نیاز است. برای ایجاد توسعه پایدار و مناسب در صنعت گردشگری وجود مدیریتی توانا و منسجم و هماهنگی بین بخش دولتی و بخش خصوصی بسیار حایز اهمیت است
ضرورت انجام تحقیق :
کشور ایران به لحاظ داشتن جاذبه های توریستی، طبیعی و تاریخی جزء ده کشور برتر جهان محسوب می شود. اما متاسفانه از لحاظ در آمد گردشگری به هیچ روی جایگاه مناسبی در جهان ندارد. مطابق بررسی های انجام گرفته شهر شیراز به عنوان قلب پرشیا مرکز منطقه 5 برنامه ملی گردشگری و دروازه ورودی گردشگران خارجی به این منطقه است و قرار است سهم قابل توجهی در برنامه توسعه گردشگری داشته باشد اما از آنجا که شرایط محیطی و تأسیساتی لازم برای آن فراهم نیست بدیهی است که تحقق برنامه منوط به بستر سازی جهت تسهیل حضور گردشگران است و لازم است شهر به گونه ای مورد برنامه ریزی واقع شود که ارتقاء ارزش های محیط شهری با بهره گیری از فرصت های مرتبط با جاذبه های گردشگری بتواند زمینه رشد اقتصاد توریسم را در استان فراهم سازد
روش تحقیق
این تحقیق با استفاده از روش پیمایشی و توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است.محدوده جغرافیایی مورد بررسی شهر شیراز می باشد که در این پژوهش سعی بر آن است که به بررسی جاذبه های توریستی و وضعیت گردشگری و آثار آن در جامعه مورد مطالعه پرداخته شده و با استفاده از مدل تحلیلی - - SWOT نقاط ضعف ،قوت،فرصتها و تهدیدات گردشگری استان شناسایی گردد.در پایان جهت برطرف کردن یا کاهش نقاط ضعف و تهدیدات و تقویت و بهبود نقاط قوت،استراتژی های مناسبی ارائه می گردد.
تعاریف ، مفاهیم
گردشگری
امروزه گردشگری با آن مفهوم و تصوری که از مارکوپولو، ابن بطوطه، ناصرخسرو و غیره که جهان را گشتند و از خود سفرنامه و سیاحتنامه برجای گذارند و یا به کشف نادیدهها و ناشناختهها پرداختند، مطرح نیست و جهانگردی با مفاهیم دیگری مطرح است. جهانگردان امروزه برای تفریح و تفرج، سیاحت و زیارت، گذراندن اوقات فراغت و استراحت، آشنایی با سایر فرهنگها، بازدید ابنیه تاریخی و باستانی به سفر میروند و گاهی نیز نقاطی را برای سفر بر میگزینند که قبلاً آنها را بارها دیدهاندهدف. صرفاً جستجو و اکتشاف نیست و جهانگردان یک گروه خاص و استثنایی نمیباشند
مورفی گردشگری را مسافرت افراد غیرساکن به نواحی مقصد تعریف میکند؛ البته مادام که اقامت آنها درمقصد طولانی نگردد که مقیم محسوب شوند
آرتور بورمن گردشگری را مجموعه مسافرتهایی که به منظور استراحت و تفریح و تجارت یا دیگر فعالیتهای شغلی و یا این که به منظور شرکت در مراسم خاص انجام میگیرد و موجب غیبت شخص گردشگر از محل سکونت دائم خود در طی مسافرت موقتی و گذرا باشد تعریف می کند
گردشگری به مجموعه فعالیتی اطلاق میشود که در جریان مسافرت یک گردشگر اتفاق میافتد، این فرایند شامل هر فعالیتی از قبیل برنامهریزی سفر، مسافرت به مقصد، بازگشت و حتی یادآوری خاطرات آن نیز میشود هم چنین فعالیتهایی را که گردشگر به عنوان بخشی از سفر انجام میدهد، نظیر خرید کالاهای مختلف و تعامل میان میزبان و میهمان را نیز در بر میگیرد. به طور کلی میتوان هرگونه فعالیت و فعل و انفعالی را که در جریان سفر یک گردشگر اتفاق میافتد، گردشگری تلقی کرد
پدیده گردشگری زمانی شکل می گیرد که سه عامل تفریح موقت، درآمد اضافی و روحیه سفرکردن یک جا گردآیند. ارزش سفر در یک فرهنگ است که صرف وقت و منابع را به تحرک اجتماعی مکانی یا جغرافیایی مبدل میکند. اگر در فرهنگی، سفر امر شایستهای تلقی نشود، در آن صورت، زمان و منابع در راه دیگری صرف میگردد
گردشگری مجموع پدیدهها و ارتباطات ناشی از کنش متقابل میان گردشگردان، سرمایه، دولتها و جوامع میزبان، دانشگاهها و سازمانهای غیردولتی، در فرایند جذب، حمل و نقل، پذیرایی و کنترل گردشگران و دیگر بازدیدکنندگان است
