مقاله تآثیر صبر در ایجاد سبک زندگی اسلامی

بخشی از مقاله

چکیده

یکی از فضایل اخلاقی فردی، سجیه ی فاضله ی صبر است. که قرآن به آن تأکید کرده وائمه ی اطهار همواره به آن سفارش کردند که در اسلام اقسام مختلفی برای آن ذکر کردند که مهم ترین آنها سه قسم هستند که عبارتند از: شکیبایی هنگام مصیبت، پایداری بر اطاعت و صبر بر خودداری از گناه این فضیلت اخلاقی نقش تعیین کننده ای در شیوه ی زندگی دنیوی و اخروی انسان دارد و هر کسی با این صفت خو بگیرد و در نفسش آن را به صورت ملکه در آورد، می تواند از فراز و نشیبی های زندگی سربلند و پیروز بیرون آید. وتأثیراتی بر یک فرد وزندگی او می گذارد که همین تأثیرات باعث میشود که زندگی او سبکی اسلامی داشته باشد. روشی که در این تحقیق برای جمع آوری اطلاعات به کار رفته است، روش توصیفی- کتابخانه ای می باشد.

مقدمه

امامان معصوم - ع - در دو سده حضور خود در جامعه اسلامی تمامی تلاش خود را مبذول این معنا داشتند که شیوه زندگی اسلامی را تبیین کرده و با توجه به شرایط هر عصری سبک خاصی از زندگی اسلامی را ارایه دهند. مجموعه ای که اکنون از سنت و سیره آنان در اختیار ماست به خوبی نشان می دهد که ایشان سبک های متعددی از زندگی را برای اعصار - زمان ها - و امصار - مکان ها - ارایه دادند که مبتنی بر شیوه زیست اسلامی است.مهندسی فرهنگی که امامان - ع - برای ارایه سبک های گوناگون زندگی مبتنی بر شیوه زیست اسلامی انجام دادند، یک مجموعه علمی و عملی است که می بایست به عنوان سرمشق مورد استفاده جوامع امروز اسلامی قرار گیرد. شیوه زندگی اسلامی، در جوامع الکلم قرآنی بیان شده است و بر ماست که با مراجعه و عرضه پرسش ها به استنطاق قرآن پرداخته و از او بخواهیم تا راهکارهایی را برای ما در همه عرصه های فکری و علمی و عملی ارایه دهد. استنباط و استنطاق از قرآن به معنای آن است که فروعات زندگی خود را در همه زمینه ها به قرآن ارایه دهیم و با رد الفرع الی الاصل، در یک قالب منطقی و برهانی، صغرای خود را در کبرای اسلام تبیین کرده و راهکار آن را به عنوان نتیجه توصیه ای اسلام و قرآن بپذیریم.

-1مفهوم شناسی

-1-1سبک

واژه ی سبک مصدر ثلاثی مجرد عربی است به معنای گداختن و ریختن، قالب گیری کردن زر و نقره و سبیکه به معنای پاره ی زر و نقره ی گداخته و قالب گیری شده، مشتق از آن است. در زبان فارسی قدیم، واژه ی سبک به معنی مورد نظر ما به کار نمی رفته است، ولی از قرن ششم، واژه های طریق، شیوه، طرز و امثال آن، معادل سبک به معنای امروزین به کار رفته است. - محجوب، 1345، - 8- 7 در فرهنگ معین، سبک به معنای طرز و شیوه آمده است. - معین، 1383، - 533 سبک به معنای عام آن، خود عبارت است از تحقیق ادبی یک نوع ادراک در جهان که خصایص اصلی محول خویش را مشخص می سازد. 

-2-1زندگی

زندگی مترادف، حیات و نقیض مرگ و ممات و آن صفتی مقتضی حس و حرکت است. - دهخدا، 1377، ج9، - 12966 و در فرهنگ معین برای این کلمه چهار معنا ذکر شده: - 1 زنده بودن ، زیست ، حیات . - 2 مدت عمر. - 3 وضع مالی . - 4 مال و منال . - معین، 1383، - 516

-3-1سبک زندگی

سبک زندگی نظام واره و سیستم خاص زندگی است که به یک فرد، خانواده یا جامعه با هویت خاص اختصاص دارد. این نظام واره هندسه ی کلی رفتار بیرونی و جوارحی است و افراد خانواده ها و جوامع را از هم متمایز می سازد. سبک زندگی را می توان مجموعه ای کم و بیش جامع و منسجم از عملکردهای روزمره یک فرد دانست که نه فقط نیازهای جاری او را برآورده می سازد بلکه روایت خاصی را که وی برای هویت شخصی خویش برمی گزیند در برابر دیگران مجسم می سازد. سبک زندگی کاملا قابل مشاهده یا قابل استنتاج از مشاهده است. - شریفی ، 1391 ، - 28 -27 از مفهوم سبک زندگی دو برداشت و دو گونه مفهوم سازی متفاوت وجود دارد. در فرمول بندی نخست که سابقه ی آن به دهه 1920 بر میگردد، سبک زندگی معرف ثروت و موقیت اجتماعی افراد است و اغلب به عنوان شاخصی برای تعیین طبقه ی اجتماعی به کار می رود. اما در فرمول بندی دوم، سبک زندگی، راهی برای تعیین طبقه ی اجتماعی نیست بلکه شکل اجتماعی نوینی است که تنها در متن تغییرات فرهنگی مدرنیته و رشد مصرف گرایی معنا می یابد ودر این معنا سبک زندگی راهی است برای تعریف ارزش ها، نگرش ها و رفتارهای افراد که اهمیت آن در تحلیل های اجتماعی هر روز در حال گسترش است. - اباذری و چاووشیان ، 1381، - 8 -7 سبک زندگی “مفهومی بسیار مهم است که اغلب برای بیان” روش زندگی مردم “توأم با طیف کاملی ازارزش ها ، عقاید وفعالیت های اجنماعی است می توان گفت سبک زندگی ازالگو های فرهنگی، رفتاری وعاداتی شکل می گیرد وافراد به طور روزمره آنها رادر زندگی فردی واجتماعی خود به کار می گیرند.افراد به واسطه کنش های اجتماعی متقابل خود با والدین، دوستان همسالان ،آشنایان ورسانه های جمعی الگو های رفتاری را می آموزند.به عبارتی سبک زندگی شامل فعالیت های معمول وروزانه است که شخص آنها رادر زندگی خود به کار می گیرد. این البته معنای عام و کلی این مفهوم است.

-4-1سبک زندگی اسلامی

سبک زندگی هر فرد و جامعه ای متأثر از نوع باورها - جهان بینی - و ارزش های - ایدئولوژی - حاکم بر آن فرد و جامعه است. جهان بینی مادی و ارزش های لذت گرایانه و سودمحورانه، طبیعتا سبک زندگی خاصی را پدید می آورند؛ همان طور که جهان بینی الهی و ارزش های کمال گرایانه و سعادت محورانه، سبک خاصی از زندگی را شکل می دهند. کسی که تقرب به خدا و لقاء االله را هدف نهایی خود می بیند، همه ی شئون زندگی خود، از نماز و عبادت تا کسب و کار، تحصیل، تفریح، معاشرت، بهداشت، خوراک، معماری، هنر، سخن گفتن، تولید، مصرف، آراستگی ظاهری و امثال آن را در مسیر این هدف قرار می دهد. - شریفی، 1391 ش، صص - 34-33 و این همان سبک زندگی اسلامی است.

-5-1صبر

الف. صبر در لغت

صبر در لغت به امساک در تنگنا معنا شده است. همچنین به معنای مطلق حبس کردن آمده است. به طور کلی، می توان گفت که صبر مطلق حبس است که به حسب موارد معنای آن اختلاف پیدا میکند ؛ بنابراین، اگر انسان نفس خود را در برابر مصیبتی حبس کند، صبر نامیده میشود. ضد آن جزع و بی تابی است.اگرحبس در کلام باشد، کتمان نامیده می شود و ضد آن افشاست. اگر حبس نفس درجنگ باشد، شجاعت نامیده میشود و ضد آن ترس است. - راغب، 1412، - 474 اگر در فروبردن خشم باشد، حلم و بردباری و ضدش غضب نام دارد. اگر در حادثه ی بیزا رکننده ای باشد، سعه ی صدر و ضدش بیزاری و ضیق صدر نام میگیرد. اگر در ترک وسایل زاید زندگی باشد، زهد و ضدش حرص نامیده میشود. اگر صبر بر کمبود بهره ی دنیوی باشد، قناعت و ضدش شره نام میگیرد.