بخشی از مقاله
مرمت
تعریف مرمت : - واژه‌ای است کلی، مشخص، مداخله‌های فنی ـ عملیکه به منظور تضمین تدام حیات یک اثر هنری صورت می‌گیرند.
- مرمت آن لحظه شناسائی یک اثر از لحاظ ترکیب فیزیکی و تاریخی، هنری، بمنظور انتقال به آینده را تشکیل می‌دهد... روندی انتقادی و سپس اقدام خلاقانه، یکی به عنوان جدایی ناپذیر از دیگری.
- مرمت عبارت از لحظه شناسایی یک اثر از نظر ترکیب فیزیکی و تاریخی و هنری، به منظور انتقال به آینده.
انواع مرمت: ۱- مرمت علمی و آرکئولوژیک (با مطالعه و تأمل انجام گرفته و بسیار ساده می‌باشد. محکمکردن بناها، سوارکردن الملنهای جدا شده اثر، حفاری بناهای دورانکلاسیک بخصوص یونان و روم، عملکرد بنا عوض میشود).
۲- مرمت آرتیستیک و یا هنری (مرمتگر اجازه خلق و ابداع دارد. قسمتهای از بین رفته با روحیات جدید مرمتگر ترمیم میشود، بناهای دوران گوتیک و رنسانس، بناها یا دارای عملکرد هستند و یا اینکه ما برای ادامه حیات بنا باید به آنها عمکرد بدهیم).
روشهای مختلف باززنده‌سازی: ۱- مرمت یا باززنده‌سازی حفاظتی: حفاظت و تعمیرکلیت بنا ـ بیشتر در زمان مطالعه بنا انجام می‌گیرد.
۲- باززنده‌سازی سبکی، آناستیلوز: جایگذاری مجدد تکه‌ها و عناصر پس از بررسی دقیق سبک، بطوریکه آخرین ترکیب آنها بیشترین شباهت را به اولین صورت داشته باشد ـ در این سبک مجاز به ساخت فقط عنصر اتصال دهنده هستیم.
۳- پاک سازی سبکی: برداشتن الحاقات نامناسب بناکه اصالت بنا را زیر سؤال برده‌است.
۴- مرمت تکمیلی: بازسازی بخش‌های از دست رفته بنا به منظور بازگرداندن آن به محیط و زندگی شهری و عمومیکه مرتبط با نظریه و فلسفه‌ای خاص باشد.
مرمت در قرون وسطی (قرن ۵ الی۱۴): ۱- بازسازی از نظر شکل و فرم ۲- توجهی به اصول زیباشناسی و مسائل باستان شناسی نمی‌شد.
مرمت در دوره رنسانس (قرن ۱۴ الی ۱۶): ۱- استفاده از اثر به صورت مدل ۲- دستکاری در بنا امری عادی بود (افزدون و یا تکمیل قسمتی) ۳- اصل زیبایی مد نظر معمار بوده ۴-معماران این دوره عقیده داشتند بنای تاریخی را آنچنانکه می‌بایست باشد (و به عللی ناقص مانده) باید تکمیل نمود.
مرمت در دوره باروک : اهمیت به بخش مرمت شده بصورتیکه اصل اثر در درجه دوم اهمیت قرار می‌گرفت. در این دوره اختیارات زیر را برای مرمتکننده داده بودند: ۱- خلق اثر جدید بخاطر بهره‌گیری از خصوصیات معماری زمان مرمت ۲- تکمیل اثر هنری با استدلال: ممکن است روزی چنین بوده باشد. ۳- استفاده ازکارهای هنری جدا شده از اثر بصورت عامل تزئینی یا دکور.
مرمت در دوران انقلاب صنعتی: هنرهای سه‌گانه این دوران (معماری ـ نقاشی ـ مجسمه‌سازی) بخاطر اینکه به روی ماهیت اشیاء و تجربه گذشتگان بنیانگذاری شده‌اند بصورت یک طبیعت ثانی در آمده‌اند.
سیستم معماریکلاسیک: خصوصیات لازمی راکه ماوراء محدودیت‌های تاریخی قرار دارند در یککار بخصوص متجلی می‌سازد.
در سال ۱۷۳۰م بررسی آثار ماقبل تاریخ در پاریس مورد بحث قرار گرفته شد.
در سال ۱۷۳۲م اولین موزه عمومی مجسمه‌های باستانی در رم در «کامین دولیو» افتتاح شد.
در سال ۱۷۳۹م مجموعه واتیکان در معرض دید عموم قرار گرفت.
در سال ۱۷۵۰م مجموعه‌های هنری در پاریس و لوکزامبورگ در معرض تماشای عموم قرار گرفت.
مکتب «هیستوری‌سیزم» را میتوان به عنوان لغو ضمنی فرهنگ رنسانس شناخت. یکی از نتایج مستقیم این مکتب تقسیم وظایف معمار است.
در این دوران به عکس قرون وسطیکه طرح از روی مدل اجرایی بوجود می‌آمد، اکنون اجرا می‌تواند خود را با طرح منطبق ساخته و از این راه به هماهنگی برسد.
مرمت در دوره نئوکلاسیسیسم و رومانتیسیسم: در دوره «نئوکلاسیسیسم» سعی می‌شودکه توجه هنرمند به دورهکلاسیک معطوف شده، ارزش حقیقی را فقط متعلق به این مکتب قلمداد نمایند. در صورتیکه در دوره «رومانتیسیسم»که دوره بعد از نئوکلاسیسیسم می‌باشد، برای هنریکه واقعاً ارزش هنری دارد، ارزش قائل می‌شوند.
طرح نمونه‌های مرمت در دوره «نئوکلاسیسیسم» مشکل است، زیرا یا اصلاًکار مرمت صورت نگرفته و یا مرمت آنچنان انجام شدهکه هیچ تفاوتی با اصل اثر ندارد و تمامی مراحل مطالعه و تحقیق توسط باستانشناسان صورت گرفته و برنامه‌ریزی می‌شده‌است.
مرمت بناهایکلاسیک بخاطر اهمیت دادن به دوره کلاسیک چه برای فروش و چه برای حفظ آثار ـ در صورت نبود مدارککافی، مرمت حتا با حدس و گمان نیز انجام می‌شد.
روش سلسله مراتب (Filologico): روش علمیکه در آنکار مرمت بیشتر به صنعت نزدیک شده تا به هنر وطی ان باستانشناسان با مطالعات علمی اثر را تکمیل می‌کردند و بیشتر توجهشان معطوف به فرهنگ بصری بوده‌است.
مرمت قابل قبول در این دوره: ۱- مرمت از روی سبک شناسی (جوانیکازانوا) ۲- رعایت سلسله مراتب (وینکلمن)
• ریشه تئوری‌ها و نظریه‌های مرمت معماری را باید در نیمه دوم قرن ۱۸ جستجوکرد.
خانه بروجردی‌ها
خانه بروجردی‌ها از آثار تاریخی شهر کاشان است. این بنا در محلهٔ سلطان میراحمد واقع است و در نیمهٔ دوم قرن ۱۳ هجری ساخته شده و تحت شماره ۱۰۸۳ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده‌است.
نقاشیهای ارزنده و گچبریهای این خانه، زیر نظر کمال‌الملک، نقاش بزرگ ایران اجرا شده‌است. بانی این خانه، حاج سید حسن بروجردی از بازرگان‌های نطنزی مقیم کاشان و معمار آن استاد علی مریم کاشانی بوده‌است. خانه بروجردی اکنون محل اداره میراث فرهنگی کاشان است.
خانه بروجردی ها
این خانه در محله سلطان امیراحمد کاشان در خیابان علوی واقع است. این خانه توسط بازرگانی به نام حاج سیدحسن نطنزی در حوالی سال ۱۲۷۵ قمری در دوره قاجاریه ساخته شده است. چون صاحب خانه مال التجاره از بروجرد وارد میکرده، لذا به حاج آقا حسن بروجردی مشهور شده و خانهای هم که متعلق به وی بوده است به خانه بروجردی موسوم گردیده است.
معمار این خانه یکی از نوابغ معماری کاشان و از طراحان معروف ساختمان به نام استاد علی مریم بوده است که در ایجاد دو بنای تاریخی دیگر کاشان، یکی خانه تاریخی طباطبائی (در نزدیکی خانه بروجردی) و دیگری تیمچه امینالدوله (واقع در بازار) نقش داشته است.
این خانه شامل دو قسمت بیرونی و اندرونی است و محلی که فعلا در معرض دید عموم است قسمت بیرونی این خانه است. در بدو ورود به خانه واردهشتی ورودی خانه میشویم که درب ورود به قسمت اندرونی خانه هم در این هشتی قرار گرفته است، پس از آن از راهروی نسبتا طولانی و شیبدار گذشته و وارد حیاط میشویم، در کنار این راهرو ایوان شمالی خانه قرار دار، در قسمت شمالی ایوان یک پنج دری واقع است که محل پذیرائی مهمانان بوده و دوطرف آن دو اطاق بهار خواب قرار دارد که به علت نور مناسب و گرمای زیاد، بیشتر در زمستان مورد استفاده قرار میگرفته، دیوار بیرونی اطاقهای این ایوان و نیز داخل اطاق پنجدری با گچ بریهای بسیار ظریف با طرح گل و مرغ زینت یافته است.
در داخل حیاط یک حوض بزرگ و باغچههای وسیع در اطراف آن قرار دارد. در قسمت شمال شرقی، مطبخ (آشپزخانه) قرار گرفته، در قسمت شرقی بنا اتاقها و ایوانهای سرپوشیدهای به چشم میخورد که در جلو و ایوانها پلههایی جهت رفتن به سردابها (زیرزمینها) ساخته شده است، این سردابها در جبهههای مختلف بنا واقع است که به وسیله بادگیرهایی بلند هوای آنها تهویه و خنک شده و قابل استفاده در هوای گرم تابستان بوده است. در روبرو یعنی در قسمت جنوبی بنا، تالار سرپوشیدهای به چشم میخورد که بر پیشانی آن میتوان هنرنمایی استادکار ایرانی را نظارهگر بود، بطوری که منافذ مشبکی که جهت تهویه هوای تالار در این قسمت تعبیه گردیده با گچ بری جالب و دیدنی در آمیخته و دلربائی میکند. در بام تالار نیز نورگیرها و بادگیرهای فوقالعاده جالب و منحصر به فرد خودنمائی مینماید که از نظر طرح و اجرا در زمره آثار بدیع معماری سنتی است.
تالار بزرگ سر پوشیده که محل برگزاری اعیاد و مراسم سوگواری بوده است شامل یک ایوان که دارای سقف بلندی است در جلو و یک قسمت شاهنشین در انتهای تالار که از قسمتهای دیگر مرتفعتر بوده تزئینات خاصی است و نیز تالارهایی در دو طبقه در جنبین آن دیده میشود. سقف تالار با طرح بسیار زیبائی
گچبری و مقرنس کاری و رنگآمیزی گردیده است. سقفها و بدنه داخلی سرپوشیده و تالارهای جنبی آن با نقوش گل و مرغ و شکارگاه و حیوانات گچبری و یا نقاشی و یا با خط خوش تابلوهایی زیبا آفرینش شده است، به خصوص روی دیوارهای شاهنشین تصاویری از پادشاهان قاجار در تابلوهایی دیواری خودنمایی میکند. نقاشیهای این بنا در شیوه های متنوع و با رنگ و روغن و آبرنگ و زیر نظر هنرمند نامدار نقاشی ایران در دوره قاجاریه مرحوم میرزا محمدخان غفاری
کاشانی ملقب به ” کمال الملک ” ترسیم گردیده است و طرحهای گچبری این خانه نیز با نظارت این استاد بزرگ تهیه و به انجام رسیده است. باتوجه به گچبریهای قسمتهای مختلف این خانه، به خصوص پنجرههای مشبک گچی داخل اطاق بزرگ که از کمال ظرافت به پارچه توری شباهت دارد به مرتبه ذوق و هنر این هنرمند ایرانی و دیگر استادکاران و معمار این خانه واقف میگردیم.
جالب است بدانیم که مرحوم حاج آقا حسن بروجردی برای فرزندش سیدمهدی از دختر مرحوم حاج سیدجعفر طباطبائی خواستگاری مینماید و خانواده طباطبائی شرط موافقت با ازدواج را ساخت خانهای آبرومند و درخور شأن عروس خانم قرار میدهند و به همین خاطر حاج آقا حسن از همان معماری که خانه طباطبایی را ساخته است دعوت میکند که این خانه را بسازد.
خانه عامری‌ها
خانه عامری‌ها که در خیابان علوی کاشان قرار دارد، در دوره زندیه احداث و در دوره قاجار به وسیله سهام السلطنه عامری فرد توسعه یافته‌است و مجموعه‌ای است که به وسیلهٔ اداره میراث فرهنگی کاشان با استفاده از اعتبارات تبصره ۳۶ در دست مرمت و تغییر کاربری است تا به اقامتگاه گردشگران داخلی و خارجی تبدیل شود.
خانه عامريها
خانه عامري ها يكي از بزرگترين خانه هاي تاريخي كاشان به شمار مي رود.
قدمت خانه به دوران زنديه بر مي گردد.در دوران قاجار بناهاي به آن اضافه شده است.اين خانه شامل 80 تا 85 اتاق و7 حياط مي باشد كه قديمي ترين آن حياط بيروني و اندروني است.
در تمام حياط هاي اين خانه اصل تقارن در ضلع شمالي-جنوبي-شرقي-غربي رعايت شده است.
حياط ها داراي حوضخانه هاي هستند كه از اين فضاهادر تابستان استفاده مي شده اين خانه داراي خانه داراي بلند ترين بادگير بين باد گيرهاي خانه هاي كاشان است
چهار حياط بيروني ، اندروني ، مهمان خانه ، حياط خدمه وسواركاران نظامي مورد استفاده قرارمي گرفته ودر سه حياط ديگر نيزبستگان سهام السلطنه سكونت داشته اند. اين خانه داراي حمام اختصاصي زنانه ومردانه جدا از هم مي باشد.
پس از سهام السلطنه ، حياط هاي بيروني واندروني دراختيار فرزند وي ، ابراهيم خليل خان عامري وبقيه ساختمان ها به افراد ديگر اين خاندان تعلق گرفت و به مررو زمان برخي از حياط ها تفكيك وبه افراد ديگر فروخته شد.
گردشگران كاشان، اقامت در خانه عامريها را تجربه مي‌كنند
با تبديل خانه عامريها به مركز اقامتي توسط سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، از سال 86 گردشگران كاشان مي‌توانند اقامت در اين خانه را تجربه كنند.
خبرگزاري ميراث فرهنگي ـ خانه عامريها بازمانده معماري دوره زنديه در شهر كاشان، به مركز اقامتي تبديل مي‌شود.
مهران سرمديان، معاون سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كاشان در گفت‌و گو با ميراث خبر با بيان اين مطلب گفت: «تبديل خانه عامريها به مركز اقامتي، در قالب طرح پرديسان انجام مي‌گيرد. در اين طرح، خانه عامريها به هتل، رستوران و كافي‌شاپ تبديل مي‌شود.»
به گفته سرمديان، اين طرح امسال آغاز مي‌شود و در سال 86 اين مركز اقامتي به بهره‌برداري مي‌رسد.
زيرساخت‌هاي گردشگري در كاشان به شدت ضعيف است و از اين ميان اقامت‌گاه‌هاي آن در وضعيت بدتري قرار دارند.
سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كاشان، در نظر دارد بناهاي تاريخي اين شهر را براي استفاده به عنوان مراكز اقامتي و پذيرايي، مرمت و بازسازي كند.
خانه‌هاي تاريخي كاشان از جذابيت‌هاي منحصربفرد گردشگري اين شهر و به خصوص براي گردشگران خارجي مطلوب هستند.
