بخشی از مقاله
نگاهي به مرمتگر تاريخي شمال كشور
وقایع تاریخی نابودكننده آثار مهم ساري كشور
عمارت و ساختمان‌های قدیمی در دست مرمت
نگاهي به مرمتگر تاريخي شمال كشور
* استاد احساني، ۲۲ سال است كه به مرمت آثار تاريخي استان گلستان ومازندران مشغول است
مرمت و حفظ آثار تاريخي نزد ملل توسعه يافته از اهميت والايي برخوردار است. چه آثار و يادمان هاي تاريخي انسان معاصر را با گذشته و تمدن هاي كهني پيوندي دوباره مي دهد. دستهاي تواناي هنرمندان ايراني ميراث دار هنر كهن است كه ريشه در اعماق تاريخ دارد. هنرآوران نامدار وگاه گمنام در مسير تاريخ ضمن پايبندي در حرفه و هنر خويش، زندگي خود را وقف حفظ و پيشرفت ميراث هاي گرانبهاي فرهنگ و تاريخ كرده اند و در اين راه آثار فرهنگي و تاريخي بيشماري را از تخريب و نابودي نجات داده اند. آثار فرهنگي و تاريخي كه بيانگر تمدن و نبوغ ايرانيان در جهان هستند.
سرزمين هميشه بهار مازندران دركرانه بحر خزر از مراكز مهم تمدن آغاز تاريخ، تاريخ و دوران اسلامي ايران است و باتوجه به نتايج كاوشهاي باستان شناسي، قدمت بعضي از آثار كهن اين خطه به حدود ۱۲۵۰۰سال پيش، از غارهاي هوتو و كمربند در حدود ۹۵۰۰ سال قبل از ميلاد ـ به عنوان قديمي ترين پناهگاه انسان در مازندران ـ مي رسد.
استاد «سيدنبي الله احساني امريي» از معدود مرمت كاران سختكوش اداره كل ميراث فرهنگي مازندران،كه بيش از ۲۰ سال است در حفظ و مرمت بناهاي تاريخي استانهاي مازندران و گلستان نقش مؤثر دارد. استاد احساني سالهاي سال هنر و تجربه اش را براي احيا و بازسازي آثار تاريخي اغلب شهرهاي شمال كشور به كار گرفته است كه نمونه بارز آن مرمت برج تاريخي «ميل گنبد قابوس» (آرامگاه شمس المعالي قابوس وشمگير) از بزرگترين آثار معماري قرن چهارم هجري قمري در شهر گنبد است.
استاد احساني در مدت زمان هنر بيست ساله اش به فرهنگ و هنر اين مرز و بوم، مفتخر به دريافت لوح تقدير و جوايز مختلف از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان ميراث فرهنگي كشور و دانشگاه هنر شده است. او كه ۴۵ سال پيش در ساري به دنيا آمد، در كودكي مجذوب آثار ملي و تاريخي منطقه خود شد و براي كسب مهارت و تجربه از محضر استادان بزرگ مازندران بهره جست و دررشته هاي نماكاري، ظريف كاري، فخرمتين، كاشي كاري، احداث طاق چندضلعي، سفال چيني ساده و قوس دار و هره چيني در قوسهاي تكامل يافته، تبحر خاص يافت. وي در حال حاضر بازسازي و مرمت حمام وزيري ـ از بناهاي تاريخي اواخر دوره قاجار ـ را در ساري مشغول است.
احساني درباره حفظ آثار فرهنگي كشور گفت: «تقريباً تمام اماكن تاريخي مازندران متعلق به دوران بعد از اسلام است كه همگي از شاهكارهاي كم نظير هنر معماري ايراني و اسلامي است و طراحان آن دركار خود سرآمد و در محاسبه هاي فني بسيار ماهر و در امور تزييناتي بي نهايت باسليقه بودند. وي احساس حفظ ميراث فرهنگي را يك وظيفه عمومي و ملي مي داند و از مردم مي خواهد نسبت به حفظ آثار تاريخي كشور بيشتر توجه كنند و از تجربيات افرادي كه در اين رشته ها صاحب نظرند استفاده كنند.
از آثاري كه استاد احساني مرمت كرده است مجموعه تاريخي فرخ آباد در ۲۸ كيلومتري شمال ساري، خانه گلباري در محله آب انبار نوساري، (كه اداره كل ميراث فرهنگي در آن مستقر است) امامزاده عباس(ع)، مسجد جامع ساري و خانه نيما يوشيج در روستاي يوش نور را مي تواند نام برد. احساني ضمن مهم شمردن همكاري مردم با متصديان اجرايي ميراث فرهنگي، ازمردم خواست چنانچه ساختمان يا بناي باارزشي دارند در حفظ و نگهداري آن كوشا باشند و سعي كنند از تخريب آن جلوگيري كنند.
برج ساعت ساری
شهر ساری از باستانی ترین شهرهای ایران [۱] [۲] [۳] مرکز سیاسی و اداری استان مازندران و بزرگترین شهر در میان چهار استان البرز شرقی (سرزمین‌های شرقی تبرستان باستانی[۴]) ، در جنوب دریای مازندران واقع می‌باشد. با بررسی‌های به عمل آمده از غار هوتو، می‌توان پنداشت که زندگی‌های اولیه انسان‌ها در حدود این شهر بوده‌است. [۵] . همچنین این شهر زادگاه بسیاری از ورزشکاران صاحب نام در دنیا به ویژه در کشتی است و میزبان جام جهانی کشتی ۲۰۰۶ بوده‌است.
وقایع تاریخی نابودكننده آثار مهم ساري كشور
یکی از دلایل مهمی که باعث گردیده تا ساری در حالیکه یکی از مراکز تمدن و فرهنگ بوده‌است، نسبت به شهرهای دیگر از آثار تاریخی کمی برخوردار باشد، حوادث روزگار بوده‌است، چنانکه بر طبق مستندات تاریخی پس از اسلام حمله خلیفه عباسی، حمله مغول، حمله تیمور، حمله روس‌ها، حمله ترکمن‌ها، حمله دشمنان آقامحمدخان و سیل، زلزله، حریق در ساری اتفاق افتاد.
• سال ۲۹۸ حمله روس.
• سال ۳۲۳ سیلاب و طغیان تجینه رود (رود تجن) .
• سال ۳۲۶ سیل و با گل و لای یکسان شدن ساری .
• سال ۴۲۶ حمله سلطان محمود غزنوی و ویرانی‌های وی .
• سال ۵۹۸ آتش سوزی در ساری .
• سال ۷۹۵ حمله تیمور و به خاک و خون کشیدن ساری و مردمانش .
• سال ۱۰۱۷ زلزله بزرگی در ساری روی داد .
• سال ۱۰۴۵ حمله روس و آتش کشیدن فرح آباد و ساری .
• سال ۱۰۹۸ وقوع زلزله هولناک در ساری .
• سال‌های ۱۱۹۴-۱۲۰۵ جنگ‌های داخلی برادران و دشمنان آقا محمد شاه .
• سال ۱۲۲۳ زلزله بزرگ در ساری بطوری که تا یک ماه زمین می‌لرزید .
• سال ۱۲۳۵ بیماری طاعون .
• سال ۱۳۲۰ بیماری تیفوس .
عمارت و ساختمان‌های قدیمی در دست مرمت
کهنه باغشاه
احداث آن توسط سلاطین صفوی بوده‌است و در زمان رضا شاه آن را خراب کردند و خیابان خیام فعلی را ساختند (اگرچه هنوز در خیابان خیام آثار باغ در ملک خصوصی مردم نمایان است)
نوباغشاه
بدست محمد میرزا ملک آراء در زمان فتح علی شاه ساخته شد و عمارت‌هایی شبیه چهل ستون اصفهان در آن احداث نمودند که البته در زمان رضاشاه و به دستور وی پادگان شد.
