بخشی از مقاله
چکیده
گردشگری،سفر موقت پاره ای از مردمان است به مقصدی غیر از محل زندگی عادی , خود.فرهنگ، جاذبه اصلی گردشگر است بدون فرهنگ که تفاوت هارا ایجاد می کند،همه جاها شبیه به هم به نظر می رسد. بازدید از منابع فرهنگی و تاریخی شهرها یکی از بزرگترین ،فراگیرترین و روبه رشدترین بخشهای صنعت گردشگری عصر حاضر است.در حقیقت،این چنین به نظر می - رسد که گردشگری تاریخی رشد بسیار سریعتری از سایر اشکال گردشگری، خصوصا در کشورهای در حال توسعه،داشته و باید آنرا به عنوان ابزار بالقوه مهمی برای کاهش فقر و توسعه اقتصادی جامعه به حساب آورد.
هدف این تحقیق که شهرقزوین محدوده، مورد مطالعه آن می باشد، تاثیر جاذبه های تاریخی در توسعه گردشگری شهری این منطقه است ، به همین جهت پرسشنامه ای بر طبق جدول مرگان - 384 - و براساس طیف لیکرت تدوین و توسط گردشگران تکمیل گردید و در انتها به کمک آزمون خی دو وضریب همبستگی مورد ارزیابی قرار گرفت.
با توجه به نتایج به دست آمده می توان،اینگونه بیان داشت که شناخت هر چه بهتر جاذبه ی تاریخی گامی جهت ازدیاد گردشگران به سوی این مناطق می باشد، این امر نیز مستلزم برنامه ریزی بلند مدت و از طریق تبلیغات ،احداث تاسیسات گردشگری، ایجاد راههای مناسب و استانداردو...در اینگونه از بافت های تاریخی است که می توان امیدوار بود که اینگونه مکانها در شهرقزوین با خیل عظیم گردشگر مشتاق و با فرهنگ روبرو گردد.
مقدمه
گردشگری به مثابه یک پدیده تمدنی تأثیرات متعدد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی دارد که در گذر زمان از یک حالت تفریحی به یک نیاز اساسی بدل شده است و در چند سال اخیر به عنوان یک رفتار مشخص انسانی ظهور کرده است. طبیعت جهانگردی در هر جامعه،متاثر از عوامل پیچیده و در هم تنیده اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است.
علی رغم پیامدهای اقتصادی چشمگیر و قابل توجه صنعت جهانگردی،بسیاری از صاحب نظران معتقدند، جهانگردی بیش از آن که یک فعالیت اقتصادی باشد،پدیده ای فرهنگی است.در طی قرون انسانها با استفاده از عقل،امید وسخت کوشی محیط زیست طبیعی را به چشم اندازی از میراث فرهنگی تبدیل کرده اند.این چشم اندازها که آثار و میراث فرهنگی بی قیمتی هستند که تقریبا غیر قابل جایگزین می باشند. شهرها زاییده فرهنگ هستند اما خود،تمدن هارا بوجود می آورند،تمدن هایی که در عین حال که یکسان نیزنیستندوگوناگونی شهرها در تاریخ و جغرافیای جهان ،بیش از هر چیز معلول این تفاوت است.
صاحب نظران، پرمشتری ترین انواع گردشگری را گردشگری شهری می دانند.به عبارت بهتر مسافرت های شهری پله اول توسعه گردشگری بوده و ایجاد وتوسعه فضاهای شهری مناسب،بازسازی فضاهای متروک به قصد زنده کردن جنبه های کهن جامعه از جمله آثار توسعه گردشگری شهری است. بدین منظور اکنون بسیاری از شهرها با پی بردن به آثار پایدارتوسعه گردشگری،درصددند تا از ویژگی های وامکانات شهر خود سودبرده واز مزایای جلب توریست شهری بهره بگیرند.
کشور ایران،از میراث فرهنگی 5000ساله ای برخوردار است که در بر گیرنده تمدن های ادوار مختلف تاریخ بشری است و از نظر وجود بناهای تاریخی کمتر کشوری قابل مقایسه با ایران است به طوری که از طرف سازمان جهانی یونسکو،ایران به عنوان یکی از 10 کشور مهم جهان با آثار ارزنده تاریخی معرفی شده است امروزه،پدیده هایی چون جهانگردی از حالت نوعی ابزار سیاسی خارج شده و به یک جریان طبیعی مبادله فرهنگی بدل گردیده اند.
یکی از نقاطی که آثار تاریخی فراوانی را در خود جای داده است،شهر تاریخی قزوین می باشد که در این تحقیق به چالشهای پیش روی آن می پردازیم، باشد که با برنا مه ریزی مناسب این آثار ارزشمند تاریخی گردشگر بیشتری را جذب نماید.برای شناخت آنچه که از این میراث بزرگ مانده است،باید گامهای استوار برداشت و دستاورد پژوهش ها و تحقیقات اندیشمندان را گرد آورد و به نسل جوان و نسلی که فردای این دیار از آن اوست،سپرد.
روش تحقیق
شهرتاریخی قزوین تمامی شرایط را برای توسعه توریسم در سطح ملی و بین المللی داراست،برای رسیدن به توسعه،شناخت گردشگری شهری دراین منطقه ضروری است.
هدف از نگارش این مقاله،پژوهشی است برای تعیین اثرات جاذبه های تاریخی به عنوان یکی از عوامل مهم در توسعه گردشگری شهری این منطقه.
تحقیق حاضرترکیبی ازروشهای میدانی وتوصیفی بارویکردکاربردی می باشدکه ازدوروش گردآوری اطلاعات اسنادی-کتابخانه ای و مطالعات میدانی نیزاستفاده گردیده است.پس ازجمع آوری داده ها و منابع و طبقه بندی و ساماندهی آنها با استفاده از روش های کمی وآماری از طریق نرم افزار spssو روشهای کیفی به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شده است.وبرای اثبات فرضیه نیز از ضریب همبستگی وآزمون خی دو استفاده گردیده شده است. جامعه آماری در این تحقیق گردشگرانی هستند که در تعطیلات عید نوروز سال 1393 به این منطقه سفرنموده اند.که براساس جدول مرگان 384پرسشنامه وبرطبق طیف لیکرت 5گزینه ای تدوین ودر بین مسافران توزیع گردیده است.
دراین مقاله به فرضیه های زیر پاسخ داده شد.
-جاذبه های تاریخی می توانند در توسعه گردشگری منطقه موثر باشند.
-بناهای تاریخی شهر قزوین می توانند امکان جذب گردشگررا در طول سال فراهم سازند.
مروری بر ادبیات موضوع
دررابطه با موضوع موردمطالعه پژوهش های زیرانجام گرفته است:
-باقری 1385،درتحقیق - بررسی نقش قابلیت های فرهنگی و تاریخی در جذب گردشگر داخلی و خارجی - به این نتیجه دست پیدا نموده است که جاذبه های تاریخی جاذب گردشگر خارجی می باشد و موجب ارزآوری وسود اقتصادی می گردد. -بردبار،1386،در پژوهشی به نام - بررسی توریسم فرهنگی-تاریخی در گیلان و راهکارهای توسعه آن - به ارزیابی نقش این گونه از جاذبه ها در توسعه توریسم استان گیلان پرداخته است.
-زرنگار1387،در پایان نامه - بررسی توریسم شهری در رشت به منظور ارائه راهکارهایی جهت ماندگاری گردشگران - به این نتایج دست یافته است که با شناسایی قابلیت ها و جاذبه های شهری می توان گردشگر بیشتری را در شهر رشت جذب نماید. -سلطانی،1388،در مقاله بازآفرینی مرکز شهر، توسعه گردشگری برمحور مرکزتاریخی شهرهابه این مقوله می پردازد خاکبان،1390،در مقاله خود تحت عنوان آسیب های مردمی در بناهای تاریخی،لزوم آشتی با مردم و کمک طلبیدن ازآنان در حفظ و حراست از میراث عظیم برجای مانده از گذشتگان را مهم ارزیابی نموده است،اما گام برداشتن در این سو،کاری سخت ودشوار و نیازمند پیدا نمودن راهکارهای اجرایی دانسته است -حقدوست،1391،درمقاله ای تحت عنوان،بازسازی محله های قدیمی شهررشت به منظور توسعه جاذبه های گردشگری شهری - مطالعه موردی،محله ساغریسازان - به این نتایج دست پیدا کرده است که جاذبه های مذهبی و بافت تاریخی محله ساغریسازان در کنار معماری قدیمی موجود،می توانند عوامل مثبتی در جذب گردشگران محسوب شوند.
جاذبه های فرهنگی عبارت است از کلیه تجلی ها وتبلورهای بیرونی و رسمی فرهنگ یک کشور که می توان آنها را دید،نمایش داد یا اجرا کرد.این خود بخشی از محصول جهانگردی است.جاذبه های فرهنگی معنوی و یا مادی هستند. - داس ویل، 1384، - 225 دو ویژگی مهم،جاذبه های تاریخی و فرهنگی را از سایر جاذبه های گردشگری متمایز می کند؛نخست،وجود آگاهی و اطلاعات قبلی در مورد این جاذبه هاست که انگیزه سفرگردشگری را برای بازدی از این آثار فراهم می آورد و گردشگر به منظور معرفت شناسی بیشتر سفر می کند. در همین خصوص،دومین ویژگی گردشگری فرهنگی، به ویژه گردشگری زیارتی،اندک بودن ضایعات زیست محیطی و آسیبهای اجتماعی آن برای جامعه میزبان است.
مواریث فرهنگی بر حسب نحوه انتقال آنها بردونوع هستند:
-مواریث فرهنگی غیر منقول:شامل تپه ها،محوطه ها،بناها،کتیبه ها،نقش برجسته ها،گورستان های باستانی،شهرها و بافت شهری است.
