بخشی از مقاله
چکیده
ابعاد یکی از موضوعاتی که میتوان آن را به لیست دغدغههای والدین اضافه کرد میزان حضور دانشآموزان در فضای مجازی و پرسه زدن آنها در شبکههای اجتماعی است چرا که کمتر مادری را میتوان سراغ داشت که از وقت تلف کردنهای فراوان فرزندش در فضای مجازی شکایت نداشته باشد، موضوعی که شاید بتوان نام اعتیاد اینترنتی را هم بر آن گذاشت.این در حالی است که اساس پیدایش این شبکه ها تسهیل و کوتاه نمودن مسیر ارتباطی میان افراد جامعه تلقی می گردد .
در ایران نیز این پدیده نه چندان نوظهور روز به روز بر خیل مشتاقان خود می افزاید . این روزها یکی از مواردی که به باور بسیاری از کارشناسان به عنوان آسیب جدی تلقی میشود و باید بیش از گذشته مورد توجه باشد، نفوذ شبکههای اجتماعی مانند فیسبوک، وی چت، تلگرام،وایبر و واتسآپ در بین دانشآموزان است .شاید در گذشته نه چندان دور افراد شناخت کمی نسبت به ماهیت و چگونگی استفاده از این شبکه ها داشتند ، اما این روزها در زندگی روزمره شاهد آن هستیم که طیف متفاوت مردم راجع به این شبکه ها با هم صحبت و تبادل اطلاعات مینمایند . فراگیر شدن استفاده از این پدیده ، پیامدهای مثبت و منفی بسیاری را بر زندگی دانش آموزان وخانواده ها القاء نموده و در مواردی نیز تبعات گریز ناپذیری را بر آنها تحمیل داشته است . تا آنجائیکه بعضا اصطلاحات مرسوم در این شبکه ها بخشی از فرهنگ محاوره افراد جامعه ما را تشکیل میدهند.
مقدمه
در دنیای امروز، شبکه های اجتماعی نقش بسیار مهمی در روابط مردم سرتاسر جهان ایفا می کنند . به طوری که به جزیی جدایی ناپذیر از زندگی بیشتر مردم تبدیل شده اند . این در حالی است که اساس پیدایش این شبکه ها تسهیل و کوتاه نمودن مسیر ارتباطی میان افراد جامعه تلقی می گردد .
در ایران نیز این پدیده نه چندان نوظهور روز به روز بر خیل مشتاقان خود می افزاید . شاید در گذشته نه چندان دور افراد شناخت کمی نسبت به ماهیت و چگونگی استفاده از این شبکه ها داشتند ، اما این روزها در زندگی روزمره شاهد آن هستیم که طیف متفاوت مردم راجع به این شبکه ها با هم صحبت و تبادل اطلاعات مینمایند. یکی از موضوعاتی که میتوان آن را به لیست دغدغههای والدین اضافه کرد میزان حضور دانشآموزان در فضای مجازی و پرسه زدن آنها در شبکههای اجتماعی است چرا که کمتر مادری را میتوان سراغ داشت که از وقت تلف کردنهای فراوان فرزندش در فضای مجازی شکایت نداشته باشد، موضوعی که شاید بتوان نام اعتیاد اینترنتی را هم بر آن گذاشت.
این در حالی است که اساس پیدایش این شبکه ها تسهیل و کوتاه نمودن مسیر ارتباطی میان افراد جامعه تلقی می گردد. به نظر میرسد نمودار سنی استفادهکنندگان از شبکههای اجتماعی رنگارنگ با کاهش مواجه شده و سن کاربران این شبکهها را کمتر از گذشته نشان میدهد تا جایی که در بین کاربران اینترنتی شبکههای مجازی، شاهد حضور بیحد و حساب دانشآموزان هستیم. این موضوعی است که از سوی رئیس اداره مشاوره آموزش و پرورش شهر تهران نیز تایید شد و آمار 33درصدی دانشآموزانی که مشغول سرک کشیدن در فضای مجازی برای پر کردن اوقات فراغت خود هستند نیز به نوعی موید این گفتار است.
دانشآموزانی که بیشتر وقت خود را صرف وبگردیهای اینترنتی میکنند پیوند کمتری با خانواده و گروه هم سالان خود دارند و تاثیر پذیری بیشتری نیز از این فضا دارند. هر چند به لحاظ روانی نیز شبکههای اجتماعی را میتوان مورد کنکاش و ارزیابی قرار داد. زیرا استفاده بیش از حد از این شبکهها تاثیر مستقیمی بر سلامت روحی روانی دانشآموزان دارد چرا که امروزه بسیاری از دانشآموزان در مقاطع پایین تحصیلی به تلفن همراه و اینترنت دسترسی دارند و با توجه به جذابیت وسوسه کننده آن به طور معمول مدت زمان زیادی را صرف حضور در فضای مجازی میکنند لذا از جمله مشکلاتی که - علاوه بر هویت پذیری به سبک زندگی تبلیغی از سوی سیاست گذاران و صاحبان شبکههای اجتماعی - ممکن است برای دانشآموزان به عنوان آینده سازان جامعه پیش بیاید، افت تحصیلی و کاهش عملکرد آموزشی آنان است.
آمارتأثیرشبکه های مجازی بردانش آموزان وخانواده ها
آنچه درباره گرایش به شبکههای اجتماعی در بین جوانان و نوجوانان و بویژه دانشآموزان مهم به نظر میرسد این است که این قشر از جامعه به دلیل شرایط سنی که دارند از آسیبپذیری بسیار بالاتری برخوردارند و به باور رحمانی، افرادی که در دوره متوسطه اول و دوم در حال تحصیل هستند و دوران بلوغ را نیز طی میکنند بیشتر از هر گروه دیگری در معرض آسیب هستند.
این درحالی است که در واکاوی و بررسی کاربران این شبکهها نتایج جالب توجهی به دست آمده است که از آن جمله میتوان به آمار 56درصدی دانشآموزانی اشاره کرد که ارتباط ضعیفی با خانواده داشته و مشکلات خود را در فضای مجازی و شبکههایی مانند فیسبوک مطرح میکنندتحقیقاتی که تاکنون در این زمینه انجام شده است نشان می دهد که به خصوص فیسبوک یکی از دلایل دعواهای زناشویی و متارکه است، اما اکنون برپایه تحقیقی که سایت طلاق آنلاین در انگلیس انجام داده است به نظر می رسد که این شبکه اجتماعی حداقل در این کشور به یکی از دلایل اصلی طلاق تبدیل شده است .
این سایت که به زوجینی که قصد طلاق دارند ، سرویسهایی را ارائه می کند در این بررسیها دریافته است که یک سوم موارد طلاق به دلیل فیسبوک است . مولفان این تحقیق که بر روی 5 هزار درخواست طلاق مطالعه کرده اند در این خصوص توضیح دادند : فیسبوک به یک ابزار اولیه ارتباطات تبدیل شده است . درحقیقت پستهایی که افراد بر روی پروفایلهای خود می نویسند می تواند زندگی زناشویی آنها را به خطر بیندازند . همچنین دادگاه نیز قصد دارد از این پستها به عنوان یک منبع مستند دلیل طلاق استفاده کند . روابط بر روی این شبکه اجتماعی با یک پیام معمولی آغاز می شود اما در دراز مدت می تواند به ماجرایی تبدیل شود که ازدواج فرد را در یک موقعیت مخاطره آمیز جدی قرار می دهد .
براساس گزارش دیلی تک ، برپایه ارقام موجود ، فیسبوک در 33 درصد از موارد درخواست طلاق به عنوان دلیل ذکر شده است که این رقم در سال 2009 برابر با 20 درصد بود . همچنین تحقیقات منتشر شده درباره پیامدهای اجتماعی فیس بوک نشان می دهد که پیام ها و عکس های غیراخلاقی که در سایت فیس بوک از سوی کاربران منتشر می شوند باعث بالا رفتن آمار طلاق در کشور آمریکا شده است . تحقیقات جدیدی که توسط دانشکده حقوق مارتی مونیال آمریکا صورت گرفته است نشان می دهد که 80 درصد درخواست های طلاق به استناد موارد غیراخلاقی که در شبکه های اجتماعی مطرح می شود بوده است.
طبق آخرین آمارهای ارائه شده حدود 40 میلیون گوشی همراه هوشمند در کشورمان فعال است که این آمار هر روز به واسطه واردات گوشیهای جدید و پایین آمدن سن دسترسی به گوشیهای همراه هوشمند در حال افزایش است. این تعداد گوشی به طور بالقوه 40 میلیون عضو شبکههای مجازی موبایلی را به همراه خواهد داشت. حداقل بیش از یک سوم این کاربران را دانش آموزان تشکیل میدهند که با توجه به شکل گیری هویت اجتماعی افراد در سنین دانش آموزی و نفوذ قابل ملاحظه این شبکهها در شخصیت بخشی به نوجوانان، ساماندهی و آموزش چگونگی بهره گیری این مخاطبین از فضای مجازی همت مضاعف متولیان آموزشی کشور را میطلبد.
آمار داخل کشور
طبق آخرین آمارگیری که البته به صورت غیر رسمی و توسط یک تیم محقق 190 نفره متشکل از دانشجویان روانشناسی وجامعه شناس دانشگاه علوم تحقیقات تهران پیرامون استفاده از شبکه های اجتماعی در ایران و در تیرماه 1320 صورت گرفت ،نتایج زیر بدست آمد:
