بخشی از مقاله
چکیده:
طلاق و آثار سوءآن در جامعه و روابط اجتماعی و شرایط فکری و اجتماعی فرزندان از جمله مسائلی است که کم و بیش هر جامعه ای با آن دست به گریبان است. رشد روز افزون طلاق در جامعه ما زنگ خطری برای مسئولان به خصوص مسئولان حوزه ی فرهنگ و اجتماع محسوب می شود.
تحقیق پیش رو در نظر دارد تأثیر طلاق والدین را بر شرایط فکری و تحصیلی فرزندان با مطالعه موردی فرزندان طلاق یکی از مدارس ابتدایی کرمان مورد بحث و بررسی قرار دهد. در این پژوهش آثار طلاق والدین با استفاده از شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای مانند - پایان نامه،کتب،مقالات،مجلات - ونیز مصاحبه با فرزند طلاق ومعلم ایشان مورد بررسی قرار گرفته است.
نوع تحقیق حاضر کاربردی و روش تحقیق کیفی می باشد که در قالب پژوهش روایی بیان شده است. بنابراین نتایج آن قابلیت تعمیم پیش گویانه را دارد. در این پژوهش یکی از مدارس ابتدایی شهر کرمان را انتخاب و تعدادی از دانش آموزان آن که فرزند طلاق بودند ازچندین منظر مورد بحث و بررسی قرار گرفتند.
داستان این مقاله براساس مشاهدات حاصل از جلسات کارورزی1 دانشجویان رشته علوم تربیتی است. باتوجه به مشکلات و مسائلی که هنوز در برخی مدارس کشور عزیزمان ایران وجود دارد روایتی واقعی از روحیات یک دانش آموز طلاق آورده شده است تا این مشکلات بهتر شناسایی شود و امید است برای حل آن ها برنامه ریزی شود.
مقدمه
جامعه گذشته از بعد فیزیکی دارای بعد معنوی نیز می باشد؛بدین معنی که روابط اجتماعی و شرایط فکری و روحی حاکم بر این روابط نیز بخش مهمی به حساب می آید. طلاق از جمله رخدادهای اجتماعی است وبه عنوان ابزار اجتماعی مواجه با شکست در ازدواج به کار گرفته می شود که آثار سوء بسیاری را در خود داردو باعث ازهم پاشیدگی شخصی، خانوادگی واجتماعی می شود ودر بیشتر موارد آثار مخرب زیادی بر فرزندان می گذارد.
فشار روحی روانی به طرفین طلاق، هزینههای مالی، آسیب-های اجتماعی و اخلاقی بعد از طلاقخصوصاً برای زن و برهم خوردن تعادل خانواده ها از جمله مهمترین آثار است. طلاق موضوعی صرفا مربوط به بزرگتر ها نیست و همیشه فرزندان را تحت تاثیر قرار می دهد که باید به این موضوع نیز توجه جدی داشت. آثار و عوارضی که طلاق برای فرزندان به همراه دارد، از آن جهت قابل اهمیت است که می تواند زمینه بروز بسیاری از اختلالات رفتاری، روحی و روانی در آنان باشد و زندگی فردی و اجتماعی آتی آنان را به مخاطره اندازد .
بروز افسردگی در کودکان و نوجوانان، اضطراب، پرخاشگری و عصیان در نوجوانان، حسادت، ترک تحصیل و افت تحصیلی، ازدواج زودرس به ویژه برای دختران، ضعف اعتماد به نفس، ضعف سلامت جسمی و روانی، بی خوابی، سوء تغذیه، عدم دسترسی به محیط گرم و عاطفی خانوادگی در مقایسه با دیگران، شکست خانواده سبب آسیب روانی کودکان می شود؛ بعد از طلاق والدین، آنها بهت زده، خشمگین و غمگین می شوند.
نیمی از فرزندان دچار پریشانی و اضطراب شدید شده و احساس می کنند زندگی شان در شرف نابودی است.در مباحث جدایی و طلاق شاید کمتر به کودکان خانواده پرداخته شده است؛ آنان که دل به عنایت و مهر خانواده دارند و خانواده را مرکز امید و پناهگاه خویش می دانند. اگر پدران و مادران آثار، محرومیت ها و پیامد های جدایی و طلاق را برای فرزندان خود درک کنند، شاید هرگز تن به چنین کاری ندهند. جدایی پدر و مادر از یکدیگر، کودک را به اختلاف عاطفی، افسردگی، مشکلات جسمی و روحی دچار می کند واثرات آن مادام العمر گریبان گیر آن ها خواهد بود.
اهمیت تحقیق
طلاق دارای ابعاد فردی واجتماعی می باشدکه هر کدام از این ابعاد تأثیرات بسیار سنگین و گاها مخربی برافرد خانواده وروابط خانوادگی می گذارد.علاوه بر والدین، فرزندان و روابط خانوادگی نیز جایگاه ویژه ای در این پدیده اجتماعی دارند، چرا که طلاق شرایط روحی و روانی فرزند را دگرگون کرده و می توانددر سرنوشت و آینده آن ها تحول اساسی ایجاد کند از آنجایی که تحصیل و آموزش نقش مهمی در زندگی انسان ها دارد رخداد طلاق در دوره ی تحصیلی فرزندان خانواده می تواند در آینده و زندگی آن ها بسیار تآثیر گذار باشد.
پیشینه تحقیق
بیشتر تحقیقاتی که تأثیر طلاق را بر سلامت روانی و رفتاردر زمینه فرزندان طلاق بررسی کردهاند، تحقیقات خارجی است. به عنوان مثال والرشتین - 1987 - در تحقیقات خود ثابت کرده است که پرخاشگری بالایی در کودکان طلاق وجود دارد که منشأ مشکلات رفتاری بعدی در زندگی آنها است. - مساواتی آذر، - 1374 آماتو و کیت - 1991 - ، هترینگتون و همکاران - 1991 - در مطالعهای فراگیر با کمک ابزارهای چندچانبه در نمونهای غیربالینی از کودکان 4 - 6 ساله، پی بردند که فرزندان خانوادههای طلاق نافرمان، پرخاشگر، مطالبهگر و فاقد خویشتنداری هستند
آماتو و کیت - 1991 - در تحقیقاتی که انجام دادهاند به این نتیجه دست یافتند که فرزندانی که مرگ یکی از والدین خود را تجربه میکنند، خیلی راحتتر میتوانند نسبت به کودکان قربانی طلاق با قضیه کنار بیایند.
درایران هم ناظمی اردکانی - 1385 - تحقیقی تحت عنوان »بررسی مقایسهای میزان مشکلات رفتاری نوجوانانی که در اشکال مختلف خانوادههای طلاق، ازدواج مجدد، فوت، اعتیاد و عادی، انجام داده است که بر اساس نتایج بهدست آمده، نوجوانان خانوادههای طلاق و ازدواج مجددکرده میزان بیشتری از اضطراب، پرخاشگری و مشکلات اجتماعی را نسبت به نوجوانان خانوادههای عادی تجربه میکند بدینترتیب میتوان به جرأت اذعان داشت که اثرات مخرب طلاق بر فرزندان خانوادههای جداشده در صورت عدم شناسایی به موقع مشکلات و مسائل و همچنین عدم دریافت مشاورههای بالینی و تخصصی روانشناسی و روانپزشکی، میتواند در بلندمدت اثرات سوئی بر خانوادههای این کودکان و جامعه آنان بگذارد.
سؤال تحقیق:
.1آیا فرزندان طلاق از سلامت روانی کمتری نسبت به کودکان عادی برخوردارند؟
.2طلاق والدین چه تأثیری بر انگیزه و روحیه دانش آموزان دارد؟
.3آیا سازگاری فرزندان طلاق با جدایی والدین شان در دوره سنی مختلف متفاوت است؟ .4آیا جنسیت در سازگاری فرزندان با طلاق والدینشان مؤثر است؟
اهداف
.1بررسی تأثیر طلاق والدین برجنبه های مختلف روانی و انگیزه روحی دانش آموزان
.2بررسی تأثیر جنسیت و دوره سنی فرزندان در سازگاری با طلاق والدین
