بخشی از مقاله
.چکیده
این پژوهش برای بررسی تأثیر شبکه های مجازی در هویت دانش آموزان در سالتحصیلی 1395 -96انجام پذیرفت. جامعهی آماری دانشجویان دانشگاه فرهنگیان اردبیل به تعداد 1200 نفربودند که تعداد 290 نفر از بین آنهابه صورت طبقه بندی خوشه ای بهعنوان نمونه آماری تعیین گردید. برای جمع آوری داده ها نیز از پرسشنامه 30 ماده ای بحران هویت احمدی - - 1376 با پایایی 0/95 و پرسشنامهی استاندارد نگرش به اینترنت با پایایی./93 استفاده شد. برای آزمون فرضهای تحقیق از روشهای آمار استنباطی رگرسیون و تحلیل عاملی استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که خود کارآمدی اینترنت و استفاده از اینترنت تأثیر در بحران هویت دارد و میزان استفاده از اینترنت تاثیر معکوس در هویت و خود کارآمدی تاثیر مثبت در هویت دارد.
مقدمه
یکی از مهمترین عوامل بروز بحرانهویت در جوامع فعلی،گسترش صنعت ارتباطات و بهویژه فضای مجازی و اینترنت است. اینترنت که آزادترین محیطی است که بشر تا به امروز با آن مواجه بوده ،منابع هویت ساز سنتی ومعمول در جوامع را تضعیف وکارکرد آنهارا با دشواری روبه رو کرده است. این بحران فقط به کشورهای جهان سوم و در حال توسعه محدود نبوده ونخواهد بود. به طوری که در جهان امروز هیچ جامعهای نمی تواند ادعا کند که از تأثیرات ناشی از بحران درامان خواهد بود. هویت در سطوح وابعاد مختلف واکاوی شده است. هویت ملی، هویت دینی، هویت فردی ،هویت جهانی و مواردی ازاین قبیل. هویتهای فردی،اجتماعی،قومی،گروهی،ودینی در ایران امروز،هر یک به گونهای، با نوعی از بحران هویت مواجه-اند
هویت را حائز دو ویژگی مهم می داند: اول اینکه هویت وجه تمایز من و ما با دیگری و دیگران است ودوم اینکه هویت مهمترین واساسیترین منبع شناخت عواطف، احساسات و سازماندهی رفتارهای جمعی درون جامعهی پیرامون ما محسوب میشود وآنرا امری تاریخمند معرفی می کند. تاجفل هویت اجتماعی که نوعی خودشناسی در رابطه با دیگران است را با عضویت گروهی پیوند می زند. وی عضویت گروهی را مبتنی بر سه عضویت زیر می داند:
.1عنصرشناختی: آگاهی فرد از اینکه به یک گروه تعلق دارد؛
.2عنصرارزشی :فرضهایی دربارهی پیامدهای ارزشی مثبت یا منفی عضویت گروهی؛
.3عنصر احساسی: احساسات نسبت به گروه و نسبت به افراد دیگری که رابطهی خاص با آن گروه دارند
هنگامی که ازهویت دینی سخن به میان میآید، درواقع به ابعاد کارکردی و عینی دین اشاره می شود. هویت دینی آن احساس خاصی است که پیروان یک دین را به یکدیگر پیوند می دهد و ایشان را در تعلقشان به یک هویت جمعی تعریف میکند - گزارش راهبردی، - 1385 و هویت اجتماعی جنبه ای از هویت است که در روند جامعه پذیری شکل می گیرد و حتی به نوعی می توان سایر اقسام هویت های جمعی را اشکال مختلفی از هویت اجتماعی دانست.
به لحاظ قراردادی اغلب هویت اجتماعی در برابر هویت فردی تعریف می شود؛ زیرا هر اندازه که هویت فردی دارای ابعاد روانشناختی است، هویت اجتماعی از ابعاد جامعه شناختی برخوردار است؛ به همین ترتیب، همچنان که هویت فردی در نسبت خود با خود شکل می پذیرد، هویت اجتماعی در نسبت فرد با جوامع یا محافلی که با آن در ارتباط است صورتبندی می شود - اریکسون به نقل از ربیعی،. - 1387 یکی از اتفاقات مهم درپایان هزاره دوم، ظهور فناوریهای ارتباطی است که برجستهترین آن اینترنت است - فلیکس وهمکاران، - 2005؛ همچنین اینترنت، اصلیترین عامل تشکیل دهندهی فضای مجازی، شناخته می-شود.
می توان گفت اینترنت صحنهی فرهنگی و اجتماعی است که فرد خود را در موقعیتهای متنوع نقشها و سبک های زندگی قرار می دهد. در این فضای عمومی، مهارت فرهنگی جدیدی لازم است تا با تنظیمات نمادین بتوان بازی کرد. یکی از جنبه های اینترنت ورود بی هویتی در آن است. نوجوانان در صحنهی اینترنت، برای ایفای هر نقشی فرصت پیدا می کنند. البته خصیصهی مثبتی که در این کار وجود دارد، مجالی است که برای بروز و ظهور نوجوانان پیدا می شود. امکان خصوصی بودن امور، نکتهای است که کاربران جوان اینترنت بر آن تاکید دارند. این فضای جدید که عمدتاً توسط کاربران ساخته میشود، احساس مشارکت بیشتری به نوجوانان می دهد.
ابتدایی ترین عوامل بحران ساز هویتی از تنش بین مفاهیم فرهنگی و روانشناختی، هویت شخصی،گروهی، تعریف سیاسی جامعه، ایستارها و ارزشهای حاکم و تناقضهای حاکم وتناقض های پیش آمده از هویت ذهنی و سایر هویت ها ناشی می شود. مشکل هویت در جوامع مختلف با روش های متفاوت بروز کرده و امروزه به یک نگرانی جدی در حوزهی سیاست تبدیل شده است. به اعتقاد بایندر ،بحران هویت ضرورتاً، بحران یک کشور نیست؛ بلکه بحران عصر ماست
بحران هویت وقتی رخ میدهد که یک جامعه دریابدکه آنچه تا کنون به طور دربست و بیچون وچرا به عنوان تعاریف فیزیکی و روانشناسانه»خودجمعی«اش پذیرفتهاست، تحت شرایط تاریخی جدید، دیگر قابل پذیرش نیست. از طرف دیگر، نیرو های تدریجی وغیرمهیجی، مانند گسترش ارتباطات جهانی، میتواند بنیان هویت یک جامعه سابقاً منزوی را از طریق آگاهسازی مردم آن جامعه از یک دنیای کاملاً نوین از لحاظ کنش سیاسی، متزلزل سازند
هویت نقشی کلیدی را در ارتباطات مجازی ایفا میکند بعضی مدعی اند توانایی استقرار یک هویت بدون بدن ومستقل از ارزشمندترین جنبه های فرهنگ آنلاین است که به مردم اجازه می دهد نقشها و روابطی راکه به گونه ای دیگر هستند ،جستوجو کنند؛ اما دیگران ادعا می کنند گمنامی، بیمسئولیتی و رفتار خصومتآمیز را تشویق می کند
بحران هویت مجازی هنگامی رخ می دهد که فرد به واسطهی امکان تغییر در هویت واقعی در فضای مجازی با معانی وهویت جدیدی روبهرو شود که ساختهی خود اوست و همزمان در کنار هویت واقعی قرار می گیرد و در صورتی که این دو هویت از یکدیگر فاصله زیادی داشته باشند، بهخصوص که فرد بتواند به واسطهی هویت مجازی برخی اعمال خلاف هنجار اجتماعی را انجام دهد، بحران هویت مجازی شکل می گیرد. در مبحث بحران هویت ،گاهی همزمان با مفاهیم ذهنی یک جامعه یا فرد،
