بخشی از مقاله
چکیده:
معماري داخلی نقش عمدهاي در کیفیت فضاي ساختمان ایفا میکند. نحوه چیدمان و تقسیمبندي فضا، جنس و رنگ پوشش سطوح ، نور پردازي، مبلمان و مجموعه عوامل موثر دیگر تعیینکننده زیبایی و کارامدي فضاهاي داخلی هستند . امروزه تاثیر معماري داخلی بر آرامش و اثربخشی، بسیار بدیهی و لازم به نظر میرسد. به طور متوسط دوسوم وقتمان را در محیطهاي بسته سپري میکنیم و احساسی که از محیط پیرامون به دست میآوریم ، رابطه مستقیمی با رنگ و نور محیط دارد.
رنگهایی که پیرامون ما را در دنیاي هنر فرا گرفته اند و بهطور روزمره با آنها سروکار داریم، نه تنها قابلیت انتقال پیام و احساسات و عواطف هنرمند را دارا میباشند، بلکه داراي انرژي درمانی نیز هستند و تقریباً تمامی کسانی که به نوعی با رنگ سروکار دارند، از تاثیرات آن کم و بیش باخبرند. رنگها از این جهت بر زندگی انسان تأثیر مستقیم دارند که استفاده صحیح از رنگ ها میتواند یک فضاي مناسب یا ناسالم براي زندگی ایجاد کند.از آنجایی که بیمار سوختگی در یک لحظه با ارزشترین سرمایه زندگی خود ، یعنی سلامتی، زیبایی و کاراییاش را از دست میدهد وي را در شرایط بسیار دشواري قرار میدهد .
بنابراین تلاشها در جهت کاهش اضطراب بیماران، امیدوار ساختن آبه زندگی و برگرداندن لبخند ناپدید شده به لبهاي آنها می باشد. علاوه بر روشهاي درمانی موجود در حیطه پزشکی علم رنگها آنچنان نامحسوس بر زندگی ما اثر میگذارند که ما به ندرت به آنها فکر میکنیم. پژوهشهاي متعدد درباره علل ترجیح رنگی بر رنگی دیگر، آثار رنگها بر ذهن آدمی، بر رفتار آدمی، بر حس تعادل فکري و جسمی، در تولید شادمانی یا افسردگی، در تولید آرامش یا بی قراري و ... ، سالها در جریان بودهاند و آثار رنگها را در زندگی انسان نشان دادهاند.
پژوهشهاي جدیدتر سالهاي اخیر نیز، گزارش دادهاند که استفاده دقیق از رنگهایی خاص، میتواند آثار مفید در سلامتی و تعادل فکر، در آرامش جسمی و روانی، در بازیابی سریعتر تندرستی در دوران نقاهت داشته باشد. از رنگها در درمان بیماریهاي جسمی و روانی و براي اهداف پزشکی استفاده میشود . متخصصان این رشته اعتقاد دارند ، نورهاي رنگی اثرات شفابخشی در بهبود بیماري هاي مزمن دارند . در این مقاله سعی بر این است تا بتوان با ارائه راهکاري مناسب، با استفاده از رنگ و تاثیرات آن در معماري داخلی بیمارستان، به بهبود شرایط روحی و جسمی بیماران حادثه دیده کمک کرد.
-1 مقدمه
نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی پس از تامین نیازهاي اولیه براي هر انسانی در اولویت اول قرار دارد ، به طوریکه در اکثر جوامع ، بهداشت و درمان ، در صدر برنامههاي توسعه اقتصادي و اجتماعی آن قرار گرفته است. کاهش مرگ ومیر، افزایش امید به زندگی و ارتقا کیفیت زندگی همگی در گرو امکانات بهداشتی، درمانی در یک کشور بوده است. ولی در این میان نباید ویژگیهاي محیطی، ظاهر و نماي ساختمان و ارتباط انسان با پیرامون آن نادیده گرفته شود . با قبول این نکته که طراحی و دکوراسیون داخلی بیمارستان نقش مهمی را دربهرهگیري از تاثیرات مثبت یا منفی که انسان از محیط اطراف خود میگیرد، ایفا میکند، به ادامه مطلب میپردازیم.
-2 طراحی داخلی
مجموعه دانش ، فن و هنري است که با عناصر متعلقه و مرتبطش از قبیل فرم ،رنگ ، بافت و ... سعی در بهینه سازي فضاها و دست یابی به کارائی و کارکرد مناسب در کنار زیبائی معانی و معناها می باشد. از آنجا که طراحی داخلی در ارتباط مستقیم با ویژگی هاي روحی روانی انسان قرار دارد، بایستی براي نیل به یک طرح مطلوب، ویژگی هاي رفتارهاي انسانی در فضاهاي داخلی زیستی اعم از عمومی و خصوصی، در طراحی به دقت مورد توجه قرار گیرد.
از این رو طراح به هنگام طراحی فضاي داخلی با دو مقوله سروکار دارد: کاربرد آن فضا، و احساس و تأثیري که می خواهد آن فضا بر استفاده کننده داشته باشد. طراحی داخلی طیف گوناگونی از عناصر و مؤلفه ها از قبیل فرم، نور، رنگ، بافت، کف، سقف، دیوار، عناصر کارکردي و تزیینی و مبلمان را در برمی گیرد. این عناصر ابزارهاي کار طراح هستند که همگی باید بطور هماهنگ و متناسب در یک طرح مرتبط و خوشایند قرار گیرند. مسائلی که باید قبل از طراحی دکوراسیون داخلی در نظر داشته باشیم به این صورت میباشد:
- همخوانی طرح مورد نظر با کاربري فضا
- رنگ فضا
:2-1 روانشناسی محیط روان شناسی محیط یکی از رشته هاي تخصصی نوپایی است که روي تأثیر متقابل رفتار و عوامل و شرایط فیزیکی معماري و فضایی محیط، بیش از دیگر جنبه ها تأکید دارد. [2]کلید هر تعریفی از محیط در این نکته نهفته است که محیط داراي ویژگی احاطهکنندگی است. سانفلد - 1977 - محیط را به عنوان سلسله مراتبی تعریف میکندکه در آن فرد ، مرکز آن محسوب شده و محیط رفتاري، محیط ادراکی، محیط عملی و محیط جغرافیایی احاطه شده است.
:2-2 تأثیر متقابل انسان و محیط انسان با توجه به نیازها، ارزشها و هدفهاي خود، محیط را دگرگون میکند و به طور متقابل تحت تأثیر محیط دگرگون شده قرار میگیرد. به ویژه تکنولوژي پیشرفته موجب میشود تأثیر انسان بر محیط شدت و سرعت یابد. دگرگونی سریع محیط یکی از ویژگیهاي بنیادي زمان ماست. هر روز شهرها و محله ها و بناهاي جدید ساخته می شوند.
این قرارگاه هاي فیزیکی، الگوهاي رفتاري و نقش هاي اجتماعی نوینی را بر ساکنان خود تحمیل می کنند. طی بیست سال اخیر رشته روان شناسی نیز مانند رشتهاي علمی متعدد دیگر، بر این پدیده، یعنی بر تأثیر انسان بر محیط و تأثیر متقابل محیط بر انسان، بی توجه نمانده و به یافته هاي علمی قابل توجه دست یافته است. شرایط محیطی مناسب، به ارضاي نیازها - استراحت، تفریح، تغذیه ، مطالعه و غیره - کمک میکند و شرایط نامناسب مانع از ارضاي نیازها میشود
: 2-3 رنگ رنگ با زندگی ما آمیخته میشود، به اشیا و موجودات مفهومی خاص میبخشد. دقیقترین تعریف علمی رنگ این است که رنگ، یک انعکاس مرئی است که در اثر عبور یا انتشار توسط یا بازتاب ترکیب رنگها توسط اشیا به وجود میآید.
:2-4 نقش رنگ در برقراري ارتباط انسان از طریق حواس پنجگانه خود با محیط اطراف و سایر همنوعانش ارتباط برقرار میکند، و در این میان » بینایی « که تعریف عملی آن دیدن است، مهمترین و پرکاربردترین حسی است که انسان براي ایجاد ارتباط بهتر از آن بهره میجوید. آنچه امکان دیدن یا به عبارت دیگر ایجاد ارتباط بصري را مهیا میکند. به عبارتی 10 عنصر است که شامل : نقطه، خط، سطح، حجم، بافت، نور، ریتم، سایه و روشن، حرکت و رنگ میباشد. اما در این میان رنگ از ارزش بیشتري برخوردار میباشد.
:2-5 ارتباط رنگ و فضا - محیط انسان-ساخت - وقتی رنگها در کنار یکدیگر قرار میگیرند، نحوه ترکیب آنها فضایی را ایجاد میکند که دو گونه است. اول: فضاي ظاهري و دیگر فضایی که نوع و چگونگی استفاده از رنگ را، در اذهان بینندگان ترسیم میکند. از همین جا بحث تاثیر روانی رنگ آغاز میشود.
:2-6 کاربردهاي رنگ رنگ میتواند خود حامل و ناقل پیام باشد و با بیننده ارتباط برقرارکند.
رنگ قادر است در انتقال پیام نقش متمم را داشته و به منبع ارائه پیام کمک کند تا پیامش را آسانتر به مخاطب انتقال داده و آن را تفهیم کند.
-3 اهمیت طراحی داخلی دربیمارستان سوختگی:
بیمارستان سوختگی مکانی است که در آن بیمار تحت درمان قرار میگیرد و به علت اینکه در اکثر مواقع درمان بسیاري از سوختگی ها نیازمند صرف وقت طولانی مدت است ، بیماران نیازمند فضائی هستند تا در آن مدت ، زمان دراز درمان خود را سپري کنند . در بسیاري از بیمارستانهاي سوختگی تاکید بر روي بیماري و وضعیت جسمی بیمار است نه خود او . اما از آنجا که در بیشتر مواقع فرض بر این است که بیماران سوختگی نسبت به محیط اطرافشان غیر هوشیار و یا در سطح پایینی از هوشیاري هستند ، در طراحی معماري داخلی این بخش ها اغلب کوتاهی میشود . در مورد بیماران سوخته ، تخت و محیط اطراف آن اهمیت ویژهاي پیدا می کند .
ما طراحان به عنوان کسانی که برخوردمان با کل بیمارستاناست ، احتمالاً فراموش میکنیم که بیمار سوخته چقدر خود را منزوي احساس می کند . از یک طرف ممکن است در حالت بیهوشی به اتاق برده شود و بعد از آن ، تا روز مرخصی شدن ، محدود به اتاق خود گشته و بنابراین فقط از محیط محدود اتاق ، سرویس و حمام خود با خبر باشد
از طرف دیگر در سوختگی هاي سطحی ممکن است بیمار به طور سرپائی وارد بیمارستان شده ، پذیرش را مشاهده کند ، راهروها ، اورژانس ، احتمالاً فیزیوتراپی ، اتاق روز و گاهی کافه تریا را هم ببیند . و در محوطه بیمارستان قدمی بزند . سوختگی و درمان آن درد آور و نگران کننده می باشد و توان روحی بیمار را کاهش میدهد و کاهش سریع وزن ، کم اشتهایی، صرف نظر کردن از خوردن به دلیل درد ، آتروفی عضلات ، کاهش دامنه حرکتی مفاصل و ..... موجب نیاز به برنامه جامع فیزیوتراپی و انجام آن در حین بستري میباشد
