بخشی از مقاله
چکیده:
ارتباط موثر با کارکنان و درک انگیزههای ارتباطی آنان در توفیق مدیران، عامل موثری در دستیابی به اهداف طراحی شده سازمانی است. کارکنان بانکها نسبت به سازمانها و نهادهای دیگر بیشترین ارتباط را با ارباب رجوع دارند و باید بتوانند در این ارتباط تنگاتنگ بهترین عملکرد را داشته باشند و این اجازه را ندهند که تعارضات باعث کاهش کیفیت کارشان شود. این تحقیق به بررسی عوامل ارتباطی با تعارض بین فردی می پردازد.
روش پژوهش از نوع توصیفی، پیمایشی می باشد. جامعه آماری 167 نفر می باشد و تعداد نمونهها، بر اساس جدول مورگان 106 نفر بدست آمد. برای اندازه گیری متغیرها از پرسشنامه استاندارد ارتباطات سازمانی و تعارض بین فردی استفاده شد. برای تحلیل فرضیات از آزمون کالموگرف اسمیرنف و آزمون تی برای گروههای مستقل و آزمون رگرسیون خطی استفاده شد .
بررسی فرضیهها نشان داد که رابطه بین ارتباطات اثر بخش و عوامل تعارض بین فردی رابطهای مثبت و معنیداری است ولی رابطه بین اطلاع رسانی اثر بخش با عوامل تعارض بین فردی رابطهای منفی و معنیداری است. مؤلفههای گشودگی مجاری ارتباطی و ارتباطات غیر رسمی با عوامل تعارض بین فردی - رئیس و مرئوس - رابطهای منفی و معنیداری دارد و مؤلفه گشودگی مجاری ارتباطی با عامل تعارض با همردیفان رابطهای مثبت دارد ولی مؤلفه ارتباطات غیر رسمی با عامل تعارض با همردیفان رابطه مشاهده نشد. و مؤلفه آزادی عمل کارکنان با تعارض با رئیس رابطه منفی و معنی داری دارد ولی با دیگر عوامل تعارض بین فردی رابطهای مشاهده ندارد.نتایج آزمون رگرسیون نشان میدهد که سهم عامل جنس در پیش بینی تعارض در بانک ملت 77درصد و سهم عامل مدرک تحصیلی 31 درصد و عامل نوع استخدام 47 درصد و عامل پست سازمانی 85 درصد می باشد.
کلمات کلیدی :تعارض، تعارض بین فردی، ارتباطات سازمانی، کارکنان بانک
.مقدمه
یکی از مهم ترین جنبه های رفتار افراد در سازمان، انتقال صحیح و موثر پیام یا فرایند ارتباط است. همانطور که وقایع و حوادث به صورت خبر منتقل می شوند، به همین ترتیب احساسات، طرز تلقیها، ترسها و نگرانیهای آدمی نیز از یک فرد به فرد دیگر انتقال پیدا میکند. هر چه بر پیچیدگی سازمانها افزوده میگردد. مسائل مربوط به ارتباط نیز پیچیدهتر میشود. هر مدیر درصد قابل توجهی از وقت خود را صرف انتقال عقاید و نطریاتش به دیگران میکند. وظایف دیگر مدیر و خاصه وظایف او در زمینه کنترل و سازمان دادن، با مسائل و مشکلات ارتباطی همراه است. در سازمانها از ارتباط به عنوان فرایندی برای به هم پیوستن اجزای یک نظام استفاده میشود - محرم زاده، . - 1382
برخی از متفکران ارتباطات سازمانی که در سالهای اخیر به عنوان مشاور مدیریت به یافتن نارسائیهای سازمانهای مورد مطالعه خود پرداختهاند، بر این اعتقادند که بسیاری از مسائل و مشکلات حاکم بر سازمان از بافت نادرست ارتباطی و عدم توجه به ظرایف ارتباطات سازمانی بوده است و اگر مدیران بر این امور واقف بودند چه بسا با اثر بخشی بهتر و بیشتر کارهای مربوطه را انجام میدادند - سید جوادین؛ . - 1383
لذا این پژوهش با دیدگاهی »خرد« به بحث و کاوش پیرامون میزان اثرپذیری تعارض کارکنان بانک ملت استان ایلام از نظام ارتباطات سازمانی و کارکرد آن میپردازد. از آنجا که دامنه ارتباطات سازمانی بسیار وسیع و گسترده میباشد، لذا سعی میگردد تا آن را به ارتباطات عمودی از نوع بالا و پایین و ارتباطات افقی محدود و محصور نماییم. همچنین در بررسی تعارض تلاش میگردد تا آن را تحت عنوان تعارض بین فردی - تعارض درون گروهی - مورد کاوش قرار دهیم.
.2 مسئله پژوهش
شاید ارتباط ضعیف از جمله منابع عمدهای باشد که بین افراد تضاد و تعارض ایجاد می کند. صاحب نظران، جملگی بر این باورند که انسان موجودی اجتماعی است و آشکار است که این ماهیت اجتماعی، آدمی را به برقراری رابطه و ایجاد ارتباط با وجوه گوناگون اجتماع و مجموعهای که در آن است رهنمود میگرداند، و انسانها با توجه به ساخت روانی، شرایط تربیتی و چگونگی محیط در سلسلهای از ارتباطات که از جنبههای نوع و چگونگی، با هم تفاوت دارند، گرفتارند - آر.کی، - 1376
بسیاری از محققان وجود اختلاف را میان پدیدههای اجتماعی امری طبیعی و از ویژگیهای برجسته هر پدیده اجتماعی میدانند. از یک دیدگاه کاملا متعادل،ستیز هم میتواند برای سازمان سازنده و ارزشمند باشد و هم میتواند مخرب و بازدارنده اهداف و خواستههای سازمانی در نظر گرفته شود. بدین معنی که اگر تعارض به گونهای مؤثر تحت کنترل قرار گیرد و مدیریت در مورد آن اقدام مقتضی انجام دهد، باعث افزایش پیوستگی و انسجام بین اعضای گروه و یا سازمان میشود که خود از سوی دیگر موجب ایجاد تعادل مناسب اعضای مخالف گشته، آنان را به سوی سازش و همزیستی و یا از جهت دیگر به سوی تغییرات سازمانی مناسب میکشاند این تغییرات سازمانی و همزیستی، روحیه حل مشکلات و عادت به آن را در جامعه و یا سازمان گسترش میدهد - اقتداری، . - 1370 با توجه به اینکه کارکنان بانک ها نسبت به سازمان ها و نهادهای دیگر بیشترین ارتباط را با ارباب رجوع دارند و باید بتوانند در این ارتباط تنگاتنگ بهترین عملکرد
را داشته باشند و این اجازه را ندهند که تعارضاتشان باعث کاهش کیفیت کارشان شود؛ لذا سوالی که ذهن ما را به آن مشغول کرده این است که آیا این امکان است که با استفاده از نظام ارتباطات سازمانی مناسب، تعارضات بین فردی را در کارکنان کنترل و هدایت کرد یا نه؟
.3 ضرورت و اهمیت تحقیق
انبوهی از تحقیقات پیرامون نظام ارتباطات سازمانی و تعارض به زبان انگلیسی انجام گرفته که بسیاری از آنها پژوهش های تجربی و بقیه پژوهشهای توصیفی می باشد. اما محققان داخلی به این موضوع کمتر پرداختهاند و این خود یکی از دلایل اهمیت پرداختن به این موضوع می باشد. علاوه بر این به طور خلاصه به دلایل زیر نیز میتوان اشاره کرد:
-1 ریشه بسیاری از مشکلات فردی، سازمانی و اجتماعی را می توان در کمبود ارتباطات موثر، نقش سیستم ارتباطی یا به طور کلی سوء تعبیر و تفسیرهای ارتباطی جستجو کرد. لذا به نظر می رسد که شناخت نارسائی های نظام ارتباطی و اطلاع رسانی و ارائه راهکارهای اصلاحی به منظور رفع این نارساییها میتواند اثرات مثبتی را برای سازمان به همراه داشته باشد .
-2 ارتباطات و تعارض اجتناب ناپذیر و امری مداوم است. از طرفی تعارض هم میتواند برای سازمان سازنده و ارزشمند باشد و هم میتوان مخرب و بازدارنده اهداف و خواستههای سازمانی در نظر گرفته شود. این کاملا بستگی به وضع مدیریت سازمان دارد بدین معنی که اگر ستیز به گونهای موثر تحت کنترل قرار گیرد، باعث افزایش پیوستگی و انسجام بین اعضای گروه و یا سازمان میشود. این تحقیق به دنبال راهکارهای این موضوع میباشد.
-3 کمی پژوهش در زمینه مدیریت تعارض و ارتباطات موثر سازمانی در بانکها ما را بر اهمیت این پژوهش می افزاید. .4 پیشینه تحقیق داخلی
غلامی - 1378 - در تحقیق با عنوان "بررسی نظان ارتباطات سازمانی و تاثیر آن بر رضایت کارکنان در شرکت توزیع نیروی برق مازندران" خود چنین نتیجه گرفته است که بین گشودگی مجاری ارتباطی میان واحدهای همسطح و رضایت کارکنان رابطه منفی و معنادار و بین استفاده از کانالهای ارتباط غیررسمی و میزان رضایت کارکنان رابطه مثبت و معنادار وجود دارد، ولی بین آزادی عمل کارکنان در برقراری ارتباط با مدیران و رضایت کارکنان رابطه معناداری وجود ندارد. وی در نهایت در عرضه اطلاعات شغلی و رضایت کارکنان همبستگی مثبت و معناداری را بین برقراری ارتباط اثربخش با کارکنان گزارش کرده است.
فهیم دوین و همکاران - 1385 - در پژوهش تحت عنوان »رابطه ی مهارت های ارتباطی با راهبرد های مدیریت تعارض بین مدیران آموزشی و اجرایی دانشکده های تربیت بدنی دانشگاه های کشور« خود چنین نتیجه گرفتهاند که بین مهارتهای ارتباطی مدیران و راهبردهای کنترل و عدم مقابله در حل تعارضات رابطه منفی و معنادار وجود دارد.
اشراقی حسام - 1386 - در تحقیقی با عنوان تاثیر نظام ارتباطات سازمانی بر تعارض در ادارات تربیت بدنی استان آذربایجان غربی نشان داد که تعارض موجود ناشی از نظام ارتباطات سازمانی حاکم بر این ادارات است.
فیلی،اردلان - 1388 - در پژوهشی با عنوان "بررسی تأثیر ارتباطات سازمانی بر بهره وری نیروی انسانی - مطالعه موردی:شرکت گاز استان فارس - "نشان داد که مهمترین نتایج مطالعه حاضر به قرار زیر است : -1 توان تخصصی کارکنان، مشارکت کارکنان، و گردش شغلی مهمترین عوامل تأثیر گذار بر بهره وری نیروی انسانی هستند. -2 عوامل مؤثر بر بهره وری نیروی انسانی به
