بخشی از مقاله
چکیده
بهمنظور بررسی اثرات تغذیه سیلاژ تفاله یونجه دارای %15 خرمای ضایعاتی بر متابولیتهای خون گوسفند از 4 راس بره نرنژاد کرمانی با میانگین وزنی 36 2 کیلوگرم در قالب طرح چرخشی استفاده شد. جیرههای آزمایشی شامل - 1 جیره شاهد - بدون سیلاژ تفاله یونجه با خرمای ضایعاتی - ، - 2 جیره دارای 10 درصد سیلاژ تفاله یونجه با خرمای ضایعاتی، - 3 جیره دارای 20 درصد سیلاژ تفاله یونجه با خرمای ضایعاتی، - 3 جیره دارای 30 درصد سیلاژ تفاله یونجه با خرمای ضایعاتی بود. آزمایش در 4 دوره 21 روز، 16 روز عادتپذیری و 5 روز نمونهگیری انجام شد. روز آخر هر دوره، نمونههای خون سه ساعت پس از مصرف خوراک جمعآوری و برای اندازهگیری برخی متابولیتها به آزمایشگاه فرستاده شد. نتایج نشان داد که استفاده از تفاله یونجه با خرمای ضایعاتی بر متابولیتهای خون - گلوکز، تریگلیسرید، کلسترول، پروتئین کل، نیتروژن اورهای و کراتینین - هیچ تاثیر منفی نداشته است. لذا میتوان از این سیلاژ تا سطح 30 درصد در جیره دام استفاده کرد.
کلمات کلیدی: سیلاژ تفاله یونجه با خرمای ضایعاتی، متابولیتهای خون، گوسفند کرمانی.
مقدمه
امروزه با توجه به افزایش روز افزون جمعیت دامی و محدودیت منابع خوراک دام باید بهدنبال روشهایی جهت استفاده بهینه از منابع فرعی کشاورزی و صنایع تبدیلی به عنوان ماده خوراکی با ارزش در تغذیه دام بود . - Grabber et al., 2004 - استفاده از محصولات فرعی کشاورزی در تغذیه دامها در حال افزایش است. برای مثال استفاده از ضایعات کارخانجات فرآوری محصولات کشاورزی میتواند از آلودگی محیط زیست جلوگیری کند و باعث افزایش ارزش ضایعات و محصولات فرعی کشاورزی شود . - Adesogan et al., 2002 - تفاله یونجه بهعنوان یکی از پسماندهها و ضایعات حاصل از فرآوری کارخانههای عرقگیری یونجه میباشد که مورد استفاده انسانی نداشته و انباشت آن سبب آلودگی زیست محیطی میشود.
این بقایا دارای ارزش غذایی بوده و با توجه به بالا بودن میزان رطوبت برای نگهداری آن میتوان این مسئله را از طریق سیلو کردن حل نمود. سیلو کردن فرآوردههایفرعی مناسبترین روش نگهداری علوفه مرطوب بهتنهایی یا همراه با افزودنیها برای مدت طولانی است - McDonald et al., . - 1997 در عین حال سیلو کردن علوفههایی مانند یونجه بهعلت مقدار کم کربوهیدرات قابل تخمیر و ظرفیت بافری بالا - ناشی از مقدار زیاد پروتئین خام و املاح - مشکل است . - Denek RT AL., 2006 - هدف از اجرای این تحقیق سیلو کردن تفاله یونجه با %15 خرمای ضایعاتی و تاثیر آن بر پارامترهای خونی گوسفند کرمانی بود.
مواد و روشها
این آزمایش در واحد گوسفنداری دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام شد. حدود 300 کیلوگرم تفاله یونجه از کارخانه عرقگیری پارسا گل واقع در شهرستان بافت و 50 کیلوگرم خرمای ضایعاتی بدون هسته از شهرستان بم جمعآوری شد. برای تهیه مخلوط سیلاژ تفاله یونجه و خرمای ضایعاتی بدون هسته، از 15 درصد خرمای ضایعاتی بههمراه تفاله یونجه و بدون استفاده از هیچ مواد افزودنی دیگر بهمدت 45 روز در سطلهای با گنجایش 40 لیتر سیلو شدند. پس از این مدت سیلاژ تهیه شده در تنظیم جیرههای آزمایشی مورد استفاده قرار گرفت. جیرههای آزمایشی شامل: - 1 جیره شاهد - بدون سیلاژ تفاله یونجه با خرمای ضایعاتی - ، - 2 جیره دارای 10 درصد سیلاژ تفاله یونجه با خرمای ضایعاتی، - 3 جیره دارای 20 درصد سیلاژ تفاله یونجه باخرمای ضایعاتی، - 4 جیره دارای 30 درصد سیلاژ تفاله یونجه با خرمای ضایعاتی تنظیم شد.
نسبت علوفه به کنسانتره در جیرهها 60 به 40 بود. از 4 گوسفند نر کرمانی با میانگین وزنی36 2 کیلوگرم در قالب طرح چرخشی در 4 دوره 21 روزه استفاده شد. گوسفندان در قفسهای متابولیکی بهصورت جداگانه و مجهز بهسیستم جمعآوری ادرار و مدفوع قرار داده شدند و جیرههای آزمایشی را بهصورت کاملا مخلوط و در دو وعده در ساعات 8 و 16 دریافت میکردند. روز آخر هر دوره به نمونهگیری خون اختصاص داده شد، سه ساعت پس از مصرف خوراک از ورید وداجی دامها خونگیری به عمل آمد. خون بهوسیله لولههای حاوی ماده ضد انعقاد EDTA سریعا با سانتریفیوژ جدا شده و برای اندازهگیری گلوکز، پروتئین کل، تریگلیسرید، کلسترول،نیتروژن اورهای و کراتینین به آزمایشگاه فرستاده شد. در تمام مدت آزمایش حیوانات بهطور آزاد به آب آشامیدنی دسترسی داشتند. دادههای حاصل با روش GLM در نرم افزار آماری SAS - 2005 - تجزیه آماری شدند و از آزمون LSD برای مقایسه میانگینها استفاده شد. اجزاء و ترکیب جیرههای آزمایشی در جدول 1 آورده شده است.
نتایج و بحث
نتایج حاصل از آنالیز متابولیتهای خونی در جدول 2 آورده شده است. با افزایش میزان سیلاژ تفاله یونجه دارای خرمای ضایعاتی میزان، گلوکز، پروتئین کل، تریگلیسرید، کلسترول، نیتروژن اورهای و کراتینین تحت تاثیر جیرههای آزمایشی قرار نگرفت. نتایج تحقیق - Tahery et al., 2013 - نشان داد، افزایش سطح خرمای ضایعاتی با سیلاژ تفاله شیرین بیان تاثیر منفی بر گلوکز، پروتئین خون، نیتروژن اورهای، کراتینین و کلسترول خون نداشت که با نتایج این تحقیق همخوانی دارد. در تحقیقی باافزایش سیلاژ یونجه با خرمای ضایعاتی کلسترول خون گوسفندان افزایش یافت و دلیل این افزایش را میتوان به ماده خشک مصرفی و مصرف بیشتر کربوهیدراتها نسبت داد . - Rajabi et al., 2017 -
مطالعات نشان میدهد که بیش از 60 درصد نیتروژن اورهای پلاسما میتواند از آمونیاک جذب شده از شکمبه مشتق شود . - Kenndy et al., 1978 - همچنین گزارش کردند که همبستگی مثبتی بین غلظت آمونیاک شکمبه و غلظت نیتروژن اورهای خون در گوسفند وجود دارد .Depeters et al., - 1992 - در آزمایشی سطح کراتینین تحت تاثیر جیرههای آزمایشی قرار گرفت و احتمالا دلیل افزایش کراتینین در سرم خون را میتوان به نیاز بدن به انرژی و در نتیجه افزایش تبدیل کراتین به کراتین فسفات در ماهیجههای اسکلتی مرتبط دانست که در نهایت به صورت کراتینین از طریق کلیهها دفع میشود . - Soltani Nezhad et al., 2013 -
در تحقیقی سطح خرمای ضایعاتی در سیلاژ یونجه مقدار گلوکز خون افزایش یافت و تحت تاثیر جیرههای آزمایشی قرار گرفت. بالا بودن غلظت کربوهیدراتهای سهلالهضم در خرمای ضایعاتی باعث افزایش غلظت پروپیونات مایع شکمبه و نهایتا بالا رفتن قند خون در دامها بود - Rajabi . - et al., 2017 میتوان بیان کرد در نشخوارکنندگان یکی از علل افزایش غلظت قند خون میتواند ناشی از افزایش پروپیونات در شکمبه باشد . - VanSoest et al., 1994 -
