بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر تعاملی تداخل زمینه ای و بازخورد بر یادگیری یک تکلیف زمانبندی می باشد. این تحقیق از نوع هدف از این تحقیق بررسی تأثیر انواع هدف گزینی - ترکیبی، فرآیندگرا، نتیجهگرا - بر اکتساب و یادگیری خود تنظیم مهارت حرکتی بسته بود. آزمودنیها شامل 40 دانشآموز پسر مقطع متوسطه اول که در پیش آزمون اجرای شوت کمتر از 27 امتیاز بدست آوردند، در تیم های سازمان یافته بسکتبال بازی نکرده و سابقه شرکت در مسابقات بسکتبال را نداشتند بودند در 4 گروه 10 نفره به صورت تصادفی قرار داده شدند. آزمودنیها در 6 جلسه اکتساب که هر جلسه شامل پنج بلوک - هر بلوک دو کوشش - بود شرکت کردند. یک روز پس از آخرین جلسه اکتساب آزمودنیها در آزمون یادداری که همانند جلسات اکتساب شامل پنج بلوک دو کوششی بود شرکت کردند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آزمون تحلیل واریانس - ANOVA - استفاده شد . - p 0/05 - نتایج این تحقیق نشان داد هدف گزینی هم در مرحله اکتساب و هم در مرحله یادداری بر روی اجرا اثر معنادار دارد. نتایج همچنین نشان داد که گروه هدف ترکیبی اجرای بهتری نسبت به گروه هدف فرآیندی و گروه هدف نتیجه گرا داشت.
کلمات کلیدی: هدفگزینی، ترکیبی، فرآیندگرا، نتیجهگرا، یادگیری خود تنظیم
.1 مقدمه
در ورزش و تربیتبدنی انواع اهداف میتواند تنظیم شود، رویکرد هدف ترکیبی دارای این مزیت است که اثر منفی بالقوه به دلیل عدم دستیابی به یک عملکرد هدف را با دستیابی به اهداف دیگر خنثی کند. همچنین دستیابی به اهداف ترکیبی به دلیل زمان آموزش محدود از نظر عملی برای تربیتبدنی اهمیت دارد. با این وجود که روانشناسان ورزشی و آموزشی نظریه پردازی کردهاند که تعیین اهداف چندگانه موثرترین روش است، اما تا به حال مطالعات کمی در مورد اهداف ترکیبی صورت گرفته است - رهاوری،. - 1388 بنابراین، بررسی تعامل بین انواع مختلف اهداف و اثرات آنها بر روی عملکرد و باورهای انگیزشی اهمیت زیادی دارد. از طرفی دیگر، بیشتر مطالعاتی که در زمینه اهداف ترکیبی صورت گرفتهاند بر روی مهارت-های ساده تمرکز کردهاند.
از سویی برای فهمیدن ساختار فرایندهای خودتنظیم و ارتباط آن با باورهای انگیزشی مهم اکادمیک، زیمرمن1 یک مدل چرخهای از خود تنظیمی از دیدگاه شناختی– اجتماعی2 و تحقیق توسعه داد. این مدل با موفقیت در آموزش و پرورش، ورزش و زمینههای سلامتی بکار برده شده است. فرآیندهای خود تنظیمی و باورهای وابسته به آن در مراحل چرخهای سه گانه با هم در تعامل هستند: مرحله دوراندیشی3 - تفکر اولیه - ، - مانند، فرآیندهای که بر هر تلاشی برای عمل مقدم هستند - ، مرحله کنترل - ارادی - عملکرد4 - مانند، پردازش در تلاشهای یادگیری - و مرحله خوداندیشی - 5مانند فرآیندهای که پس از یادگیری یا اجرا رخ میدهند - . فرآیندهای دوراندیشی بر فرآیندهای عملکرد تاثیر میگذارند،که آنها به نوبه خود بر فرآیندهای مرحله خوداندیشی تاثیر میگذارد. یک چرخه وقتی کامل میشود که فرآیندهای خوداندیشی بر فرآیندهای مرحله دوراندیشی در طول تلاشهای یادگیری آینده تاثیر میگذارد - گراوند،. - 1392
فرآیندهای دوراندیشی سکویی را برای یادگیری خود تنظیم فراهم میکنند. بر طبق این مدل، این فرآیندها شامل هدف گزینی، برنامهریزی استراتیژیک و همچنین تنوعی از باورهای زیر بنایی مانند، خودکارآمدی، جهتگیری هدف، علاقه درونی - لذت - هستند. اگر چه باورهای خود انگیزشی مهم هستند، خودکارآمدی کلید فرآیندهای انگیزشی است زیرا در انتخاب فعالیت دانشآموزان، تلاش، و پایداری آنها موثر است - گراوند،. - 1392
فرآیندهای مرحله دوراندیشی بر گرایشها و توانایی دانشآموزان برای به کار بردن در مرحله کنترل عملکرد، که شامل فرآیندهای کنترل خود6 و مشاهده خود7 است موثر خواهند بود . در طول این مرحله، دانشآموزان به طور فعالانه در فعالیت های یادگیری خاص درگیر و فرآیندهای خودکنترلی و مشاهده خود را برای به حداکثر رساندن یادگیری خود بکار میبرند. یک روش رایج و موثر مشاهده خود، خود- ثبتی است - های باچ و همکاران،. - 2011
مرحله نهایی از چرخه حلقه بازخوردی شامل تأمل بر اطلاعات خود نظارت شده برای ارزیابی عملکرد خود و برای ایجاد تعدیلات در طول تلاش های یادگیری آینده است. دو فرآیند کلی در این مرحله شامل قضاوت در مورد خود8 و واکنش خود9 است. قضاوت در مورد خود شامل دو زیرفرآیند: ارزیابی خود و اسنادهای علی میباشد. زیر فرآیند اسناد علی به علل درک فرد از نتایج برخی رفتارها یا رویدادها اشاره دارد. این متغیر جز کلیدی مدل چرخهای خودتنظیمی است، چونکه به طور مستقیم بر زیر فرآیندهای مرحله واکنش خود - استنباطهای انطباقی - اثر میگذارد. دیگر فرآیند کلی خود اندیشی، واکنش خود میباشد، که شامل سطوح رضایت و استنباطهای انطباقی است - کولوولونیس،. - 2011
امروزه چندین دیدگاه نظری برای هدایت تحقیقات خودتنظیمی وجود دارد که به خودتنظیمی به عنوان فرآیندی توجه میکنند که میتواند به توضیح دادن دستاوردهای متفاوت در میان ورزشکاران و بهبود این دستاوردهای کمک کند. مدل زیمرمن به عنوان یکی از این دیدگاهها میباشد، تحقیقاتی که بر مبنای این مدل صورت گرفتهاند تاثیر مثبت هدفگزینی و خود-ثبتی را بر عملکرد دانشآموزان نشان دادهاند. نتایج تحقیق کولولونیس1 و همکاران - 2011 - در مورد اثر اهداف ترکیبی و خود- ثبتی بر عملکرد پرتاب دارت دانشآموزان نشان داد که، خود - ثبتی اثر مثبتی بر عملکرد پرتاب دارت دانشآموزان داشت، در حالی که هیچ تفاوتی بین وضعیتهای هدفگزینی دیده نشد - کولوولونیس،. - 2011
فیلبی2 و همکاران - 1999 - دریافتند که بازیکنان فوتبالی که اهداف ترکیبی - نتیجهگرا، عملکردگرا، و فرایندگرا - را تنظیم کردند نمرات بالاتری را در آزمون دقت شوت بعد از 8 هفته تمرین در مقایسه با آنهای که فقط اهداف نتیجهگرا و فرایندگرا را تنظیم کرده بودند و گروه کنترل بدست آوردند. زیمرمن و کیتسانتاس - 1997 - 3 اثر بخشی تمرین منظم خودکنترلی به سطح خودتنظیم را بررسی کردند. نتایج نشان داد دخترانی که در ابتدا اهداف فرآیندی را تنظیم کردند و سپس به اهداف نتیجهگرا انتقال پیدا کردند عملکرد بالاتری را در پرتاب دارت داشتند، و سطوح بالاتری از خودکارآمدی را نسبت به دیگر شرایط هدفگزینی نشان دادند. به علاوه، گروه هدف فرآیندگرا، عملکرد بهتری نسبت به گروه هدف عملکردگرا بدست آوردند، درحالی که همه گروههای هدفگزینی بالاتر از گروه کنترل که فقط تمرین میکرد قرار گرفتند و خود- ثبتی یک اثر مثبت اضافی بر روی عملکرد و خودکارآمدی داشت - کیتسانتاس4 ،. - 1997
بنابراین تا به حال تنها یک مطالعه دنبال کردن همزمان اهداف چندگانه را در زمینه یادگیری بررسی کرده است که این مطالعه بر روی مهارت پرتاب دارت بوده که یک مهارت ساده محسوب میشود. علاوه بر این بیشتر تحقیقاتی که بر پایه این مدل صورت گرفتهاند بر روی مهارتهای ساده بوده، سوالی که در اینجا مطرح میشود این است که آیا بر اساس این مدل نتایج برای مهارتهای پیچیده نیز همانند مهارتهای ساده میباشد؟ یا تاثیری که یادگیری مهارتهای پیچیده از زیرفرآیندهای این مدل میپذیرند متفاوت از مهارتهای ساده میباشد - کلییری و همکاران،. - 2006
لذا، تحقیقات باید عملکرد اهداف چندگانه و خود- ثبتی را با استفاده از مهارتهای رایج و پیچیده ورزشی بررسی کنند. ما در این مطالعه اثر نوع هدفگزینی و خود-ثبتی را در مهارت پرتاب آزاد بسکتبال بررسی میکنیم که یک مهارت پیچیده میباشد. بنابراین مسئله ما در این تحقیق این است که آیا انواع هدف گزینی - ترکیبی، فرآیندگرا، نتیجهگرا - بر اکتساب و یادگیری خود تنظیم مهارت حرکتی بسته تأثیر دارد؟
.2 روش شناسی تحقیق
با توجه به اینکه این تحقیق بر روی انسان انجام میشود لذا تحقیق حاضر از نوع نیمه تجربی است.
40 نفر دانشآموز مقطع متوسطه دوم مدرسه شهید دسغیب تهران که ملاکهای انتخاب آنها: - a - در پیش آزمون اجرای شوت کمتر از 27 امتیاز بدست آورند - b - در تیمهای سازمان یافته بسکتبال بازی نکردهاند - c - سابقه شرکت در مسابقات بسکتبال را ندارند به صورت نمونههای در دسترس انتخاب شدند. و سپس آنها را به صورت تصادفی در 4 گروه 10 نفره جای گرفتند.
مراحل تشکیل دهنده این تحقیق شامل مراحل پیشآزمون، مرحله اکتساب، و آزمون یادداری است. آزمودنیها در مراحل پیشآزمون و یادداری، 10 کوشش را اجرا کردند. در مرحله اکتساب، آزمودنیها به مدت 6 جلسه و هر جلسه با 10 پرتاب آزاد به تمرین میپردازند. آزمون یادداری یک روز بعد از آخرین جلسه تمرینی گرفته شد.
