بخشی از مقاله
چکیده :
درپژوهش حاضر، تأثیرروش تدریس آموزش الکترونیکی ترکیبی بریادگیری درس ریاضی و یادگیری خودتنظیم مورد بررسی قرارگرفت .روش پژوهش نیمه آزمایشی ، با گروه کنترل و آزمایش می باشد .جامعه آماری در این تحقیق تعداد 34 دانش آموز که در پایه پنجم ابتدایی تحصیل می کنند .
ابزار پژوهش پرسشنامه یا دگیری خودتنظیم کانل وریان - - 1987 و روایی 0/75 تا 0/88 و نمرات پیشرفت تحصیلی حاصل از پیش آزمون و پس آزمون درس ریاضی می باشد . نتایج این پژوهش نشان دادکه استفاده ازروش آموزش الکترونیکی ترکیبی در درس ریاضی بر یادگیری خودتنظیم مؤثر بوده. درمجموع نتایج یافته ها،نشان داداکه استفاده ازروش ترکیبی بریادگیری درس ریاضی و هچنین بر یادگیری خود تنظیم در بعد پیشرفت تحصیلی تاثیر معنادار و مثبتی در مقایسه با روش سنتی داشته است.
.1 مقدمه
امروزه در نتیجهی افزایش درجه پیچیدگیها و توسعه روز افزون تخصصها در قرون اخیر روشهای آموزشی حضوری، به سبب هزینه بر بودن، زمان بر و تجویزی بودن، کم کردن خلاقیت، تمرکز غلط بر آموزش به جای نتایج کسب و کار و تولید برنامه های پیش پا افتاده مورد انتقاد قرار گرفتهاند.
آموزش الکترونیکی با داشتن ویژگیهایی همچون افزایش کیفیت یادگیری، سهولت دسترسی به حجم بالایی از اطلاعات و کاهش هزینههای آموزشی در حال جایگزین شدن با شیوههای آموزش حضوری است. اما با وجود اهمیت دورههای مجازی و الکترونیکی در آموزش به دلیل نقطه ضعف این نوع آموزشها از جمله نبود تعامل انسانی مناسب .[15] تأخیر در بازخورد، تعویق در یادگیری غیر همزمان[17] و کمبود انگیزش برای خواندن مواد الکترونیکی آن لاین
اخیراً بحث به کارگیری آموزش الکترونیکی در ترکیب با آموزشهای حضوری مطرح شده و ارتباط این نوع از آموزش ها با انواع یادگیری های دانش آموزان و در نهایت یادگیری خود گردان می باشد. این نوع از آموزش ها را در ترکیب با رویدادهای دیگر و استفاده از وسایل و ابزار الکترونیکی به همراه استفاده فیزیکی از کلاس درس و معلم می باشد کهاصطلاحاً آن را یادگیری ترکیبی1 نام نهادهاند . منظور از یادگیری ترکیبی، ادغام اندیشمندانه یادگیری الکترونیکی و یادگیری چهره به چهره است.
از اصطلاحاتی با عنوان یادگیری هایبرید یا یادگیری آمیخته نیز به جای یادگیری ترکیبی استفاده می شود .
استفاده از شبکه الکترونیکی تلگرام و تلفن همرا ه در این پژوهش فلسفه زیربنایی یادگیری ترکیبی می باشد در این شیوه همه افراد به یک شیوه یاد نمیگیرند؛ لذا استفاده از روشهای گوناگون برای آموزش ضروری به نظر میرسد
پیشرفت جوامع به سمت جامعه دانش محور با اتکا به اینترنت و شبکه های وب باعث شده که افراد جامعه بدون توجه به سن ،جنسیت و نژادشان به فن آوری های ناشی از ظهور آموزش الکترونیک و آموزش از راه دور متکی باشند.یادگیری سیار ترکیبی از دو شکل آموزش موجود یعنی آموزش از راه دور و آموزش الکترونیک می باشد یادگیری ترکیبی به عنوان ترکیبی از کلاسهای درس سنتی و محاوره ای با تکنولوژیهای نو؛ از قبیل: چندرسانه ای ها، سی دی رام، کلاسهای درس مجازی، ایمیل و کنفرانسهای ویدیویی تعریف شده است.
یادگیری ترکیبی این امکان را فراهم می آورد که با استفاده از تکنولوژی، مرزهای فیزیکی کلاس درس گسترش یافته، دسترسی به محتوا و منابع یادگیری فراهم شود و توانایی مربیان برای دریافت بازخورد از پیشرفت یادگیرندگان بهبود یابد و از این طریق بتوان بهتر به اهداف دوره های آموزشی دست یافت. یادگیرندگان میتوانند به صورت خودآموز پیشرفت کنند و حتی بخشهایی از برنامه های دوره آموزشی را دوباره تکرار کنند
قابلیت یادگیری در هر زمان و هر مکان که ازخصوصیات یادگیری الکترونیکی است، با پیشرفت فناوری بی سیم و یادگیری سیار - درحال حرکت - به واقعیت پیوسته است. یادگیری سیار در حقیقت مدلی از یادگیری الکترونیکی است که از طریق فناوریهای سیاری چون تلفن همراه4، سیستمهای صوتی، کتب الکترونیکی و غیره صورت می گیرد یادگیری سیار - موبایل - یک شاخه توسعه یافته از یادگیری الکترونیکی است که نسبت به سایر انواع یادگیری الکترونیکی امکان دسترسی به محتوای یادگیری را با سهولت بیشتری برای فراگیران فراهم میسازد، این مطلب با توجه به قابلیت ارتباطی و تعاملی گسترده ای که وسایل و ابزارهای مورد استفاده در یادگیری همراه برای کاربران خود به همراه می آورند به روشنی قابل تشخیص است
یادگیری ترکیبی این امکان را فراهم می آورد که با استفاده از این روش های چندگانه بتوان به اهداف دوره های آموزشی دست یافت .یادگیرندگان می توانند یادگیری های خود را تنظیم کنند و سمت و سویی مناسب به آن بدهند و پیشرفت کنند یکی از مفاهیم مورد تأکید دراین راستا نظریه شناختی - اجتماعی مفهوم یادگیری خود تنظیمی است
یادگیری خود تنظیم نیازمند ایجاد توازن بین توان نظم و بی نظمیاست .محیطهای آموزشی نیازمند محیطی هستند که به دانش آموزان ساختارهای انعطاف پذیری ارائه دهند که امکان یادگیری هم از طریق موفقیت وهم از طریق شکست را به دانش آموزان میدهد.
اگر قصد ما پیشبرد و توسعه استفاده از کلاس درس است، بنابراین باید تمرکز ما بر روی افزایش درک معلمها و حمایت آنها در توسعه و اعمال روشهای آموزش خودتنظیم و استفاده از آموزشهای الکترونیکی می باشد.هدف ما باید این باشد که به معلمان کمک کنیم تا خود، آموزش خود تنظیم داشته باشند تا بتوانند به نوبه خود در کلاسهای درس خودشان دانش آموزان موفقی همراه با آموزش خودتنظیم پرورش دهند
خود تنظیمیشامل عقاید، احساسات و رفتارهای استفاده شده برای رسیدن به اهداف یادگیری می باشد
خود تنظیمیدر واقع فرایندی است که فرد میتواند به طور خود پیرو و مستقل زندگی خود را در جهت اهداف خود تنظیم کند
شکلی از یادگیری که در آن یادگیرندگان مسئولیت اصلی برنامه ریزی، اجرا و ارزشیابی تجارب یادگیری خویش را بر عهده خواهند داشت، به یادگیرنده درون راهبری شونده ای تبدیل خواهند شد که در نهایت می توان ارزش های آنان را برای کسب نمرات بالا و انجام تکالیف چالش انگیز و جدید در دوره تحصیلی تقویت نمود.
یادگیری خود تنظیمیمشتمل بر رشد مجموعه ای از راهبردهای شخصی تصوری است که برای یادگیری، مطالعه کردن، کنترل عواطف، پی گیری اهداف ضروری است. جنبه ای از یادگیری خود تنظیمیانگیزش است. تصمیماتی چون هدف گزینی، دشواری و ارزش کار، ادراک از توانایی خود، مسوولیت پذیرش شکست و شناخت راهبردها به انگیزش فراگیران مرتبط است
یکی از برنامههای موفق آموزش خود تنظیمیتغییر شناختی - رفتاری1 است و استفاده از آموزش های الکترونیکی که به صورت تغییر دادن رفتار آشکار فرد به وسیله دستکاری فرایندهای فکری نهان او" می باشد. در برنامه ی آموزشی خود سامانی - خود تنظیمی - وابسته به تغییر شناختی - رفتاری، به منظور ایجاد توانایی پذیرش مسوولیت یادگیری در یاد گیرنده.مهارتهای چهار گانه آموزش خود تنظیمی، تعیین هدف، نظارت شخصی، خود سنجی و اعمال پاداش شخصی
پس از آنکه هدفهای یادگیری به وسیله دانش آموز تعیین شدند،لازم است مرتباً تحت نظارت قرار گیرند. یعنی در جریان پیشرفت یادگیری، دانش آموزان باید اطمینان کسب کند که به سوی هدف پیش میرود و از آن دور نمیافتد
تئوری و پیشینه تحقیق:
پژوهش های زیادی در حوزه یادگیری به شیوه ترکیبی صورت گرفته است که نتایج آنها موید تاثیرهای مثبت این شیوه یادگیری بوده است. از جمله این پژوهش ها می توان به پژوهشی که محمدی، مرزوقی، سلمی و منصوری - - 1396 تحت عنوان تأثیر آموزش ترکیبی بر موفقیت و رضایت فراگیران نظام آموزش فنی و حرفه ای انجام دادند اشاره کرد نتایج حاکی از آن بود که میزان یادگیری محتوا در دوره ی آموزشی که با رویکرد یادگیری ترکیبی اجرا شده بود به صورت معناداری از یادگیری در گروه سنتی - رودررو - بیشتر بود.
همچنین نتایج پژوهش شلتون2 و پارلین - 2016 - 3 تحت عنوان تدریس ریاضی به بچههای ناشنوا/ کم شنوا از طریق استفاده از بازیهای موبایلی: بروندادهای دیدگاههای معلمان و دانش آموزان نشان داد که هم معلمان و هم دانشآموزان، نگرشها و مهارتهای بهتری از برنامهدرسی مبنتی بر بازیهای موبایلی در مقایسه با برنامهدرسی حضوری داشتند.
در بعد یادگیری خود تنطیم می توان به پژوهش های شیخ الاسلامی و همکاران - 1394 - در پزوهشی تحت عنوان الگوی علی خودکارآمدی تحصیلی، یادگیری خودتنظیم و دستاوردهای تحصیلی دانشجویان. نشان داد که: خودکارآمدی تحصیلی پیش بینی کننده مثبت و معنی دار دستاوردهای تحصیلی یادگیری خودتنظیم است و کنترل خودکارآمدی تحصیلی، دانشجویان است.
نتایج پژوهش سیفارلی و همکاران - 2010 - 4 تحت عنوان »ارتباط اعتقاد دانشجویان بین خودکارآمدی و مهارت حل مساله با روش خود تنظیمی« نشان داد برای افزایش دیدگاه مهارت حل مساله ریاضی باید آنان را به طرف آموزش مهارت حل مساله با روش خودتنظیمی و همچنین تشویق آنان به خودارزیابی هدایت کرد
