بخشی از مقاله
چکیده
تاثیر مصرف برخی مکمل های معدنی- ویتامینی بر متابولیت های خون و هورمون های تیروئیدی در گاوهای دوره انتقال بررسی شد. برای این منظور از 100 راس گاو هلشتاین چند شکم زایش در چهار گروه آزمایشی استفاده شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: -1 گروه کنترل، -2 گروه دریافت کننده مکمل تزریقی، -3 گروه دریافت کننده بلوس خوراکی و -4 گروه دریافت کننده مکمل تزریقی به همراه بلوس خوراکی. مکمل تزریقی حاوی سلنیوم - ویتامین E و بلوس خوراکی حاوی عناصر مس، کبالت، سلنیوم، منگنز، ید، روی و ویتامین های A، D3 و E بود. نتایج نشان داد که مصرف مکمل های تزریقی و یا بلوس خوراکی بر غلظت هورمون T3 و T4 تاثیر معنی داری نداشت. میزان کل پروتئین خون در گروه های دریافت کننده بلوس خوراکی به طور معنی داری در زمان زایش افزایش یافت . - P<0/05 - مصرف مکمل تزریقی به همراه بلوس خوراکی غلظت تری گلیسیرید خون را در یک ماه پس زایش به طور معنی داری - P<0/05 - افزایش داد. غلظت نیتروژن اوره ای خون گاوهای دریافت کننده تیمارهای مختلف در هیچ یک از زمان های نمونه گیری تفاوت معنی داری نداشت. نتیجه گرفته شد که مصرف بلوس های خوراکی برخی متابولیت های خون را به طور مثبت تحت تاثیر قرار می دهد.
واژه های کلیدی: مکمل های معدنی و ویتامینی- گاو شیری - متابولیت های خون- هورمون های تیروئیدی
مقدمه
امروزه تنظیم احتیاجات معدنی- ویتامینی گاوهای شیری بر مبنای توصیه های - 2001 - NRC در اغلب موارد جوابگوی نیاز دام های پرتولید نیست. امروزه در بیشتر واحدهای گاوداری مصرف مکمل های تزریقی سلنیوم - ویتامین E یا انواع بلوس های خوراکی در اواخر دوره خشکی رایج شده است . - 3 - نتایج آزمایش های قبلی در مورد مصرف مکمل های معدنی- ویتامینی و تاثیر آن بر متابولیت های خون متفاوت بوده است. به همین دلیل هدف از اجرای این آزمایش بررسی اثر بلوس های کند رهش حاوی مخلوطی از ویتامین ها و عناصر معدنی کم نیاز به همراه یا بدون مکمل تزریقی سلنیوم- ویتامین E بر متابولیسم گاوهای شیری تازه زا در فصل تابستان بود.
مواد و روش ها
این آزمایش در طول فصل تابستان در یکی از گاوداری های صنعتی استان اصفهان انجام شد. برای این منظور 100 راس گاو آبستن هلشتاین چند شکم زایش، از حدود 3 هفته قبل از تاریخ احتمالی زایش بطور تصادفی به 4 گروه آزمایشی تقسیم شدند. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: -1 گروه کنترل، -2 گروه دریافت کننده مکمل تزریقی، -3 گروه دریافت کننده بلوس خوراکی و -4 گروه دریافت کننده مکمل تزریقی به همراه بلوس خوراکی. مکمل تزریقی حاوی سلنیوم - ویتامین E و بلوس خوراکی حاوی عناصر مس، کبالت، سلنیوم، منگنز، ید، روی و ویتامین های A، D3 و E بود. برای تغذیه ی گاوها از جیره های پایه تنظیم شده بر مبنای توصیه های - 2001 - NRC استفاده شد. اولین خونگیری در زمان ورود گاوها به طرح انجام شد. نوبت های بعدی نمونه گیری در زمان زایش، یک ماه پس از زایش و دو ماه پس از زایش انجام شد. در نمونه های خون غلظت ترکیبات مختلف شامل هورمون های تری یدوتیرونین، تترا یدوتیرونین، کل پروتئین خون، تری گلیسرید و نیتروژون اوره ای خون اندازه گیری شد. داده های به دست آمده در قالب یک طرح کاملا تصادفی تجزیه و تحلیل شد و سطح معنی داری 5 درصد با استفاده از آزمون چند دامنه ی دانکن در نظر گرفته شد.
نتایج و بحث
الف - هورمون های تیروئیدی
داده های مربوط به غلظت هورمون تری یدوتیرونین - T3 - وتترایدوتیرونین - T4 - در جدول 1 نشان داده شده است. مصرف مکمل های تزریقی و یا بلوس خوراکی بر غلظت هورمون T3 و T4 تاثیر معنی داری نداشت. اگرچه غلظت آنها در زمان زایش در گروه های مصرف کننده بلوس خوراکی از نظر عددی بیشتر بود. هورمون T4 توسط آنزیم تری آیدوتیروزیناز به فرم فعال T3 تبدیل می شود که در ساختار این آنزیم عنصر سلنیوم حضور دارد 3 - و . - 4 بنابراین احتمالا با استفاده از مکمل بلوس خوراکی و تامین میزان کافی سلنیوم در زمان زایش تبدیل هورمون T4 به T3 افزایش یافته است که با نتایج به دست آمده از مطالعات قبلی 1 - و - 2 موافقت دارد. علاوه براین به علت نقش ید در سنتز هورمون های تیروئیدی و حضور این عنصر در مکمل بلوس خوراکی نتایج مشاهده شده در این آزمایش قابل توجیه می باشد. مصرف مکمل های تزریقی و یا بلوس خوراکی بر نسبت هورمون T3 به T4 تاثیری نداشت. اگرچه نسبت های مشاهده شده در این مطالعه نسبت به دیگر مطالعات بالاتر بود . - 2 -
ب - کل پروتئین خون، تری گلیسیرید و نیتروژن اوره ای خون داده های مربوط به متابولیت های خون در جدول 2 نشان داده شده است. میزان کل پروتئین خون در گروه های دریافت کننده بلوس خوراکی به طور معنی داری در زمان زایش افزایش یافت . - P<0/05 - در سایر زمان های نمونه گیری تفاوت معنی داری بین گروه ها مشاهده نشد. این موضوع نشان می دهد که گاوهای گروه های دریافت کننده بلوس خوراکی در زمان زایش از بالانس نیتروژن بهتری در بدن برخوردار بوده اند و شرایط مناسب تری برای تولید شیر با پروتئین بیشتر در پستان ها داشته اند. از سوی دیگر احتمالا تامین میزان کافی منگنز در مکمل بلوس خوراکی موجب هضم بهتر پروتئین خوراک و افزایش سطح پروتئین خون شده است. زیرا منگنز فعال کننده سیستم آنزیمی دخیل در متابولیسم کربوهیدرات، چربی، پروتئین و نوکلئیک اسید می باشد و در شکل گیری اوره و سنتز اسیدچرب و هضم پروتئین ایفای نقش می کند 3 - و . - 4
مصرف مکمل تزریقی به همراه بلوس خوراکی غلظت تری گلیسیرید خون را در یک ماه پس زایش به طور معنی داری - P<0/05 - افزایش داد ولی در سایر زمان های نمونه گیری تفاوت معنی داری مشاهده نشد. یک ماه پس از زایش دروه است که معمولا گاوهای پرتولید دچار بالانس منفی انرژی می شوند و حضور تری گلیسریدهای کافی در جریان خون می تواند به دلیل مصرف مقدار کافی خوراک و جذب چربی های از دیواره روده باریک باشد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که مصرف همزمان بلوس خوراکی با تاثیر بر مصرف خوراک توان شانس بروز بالانس منفی شدید انرژی را کاهش داده است.
غلظت نیتروژن اوره ای خون گاوهای دریافت کننده تیمارهای مختلف در هیچ یک از زمان های نمونه گیری تفاوت معنی داری نداشت. هر چند همچنانکه قبلا توضیح داده شد نتیروژن اوره ای شیر تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفت. گزارش ها نشان می دهد بین نیتروژن اوره ای شیر و خون ارتباط مثبتی وجود دارد اما در آزمایش حاضر چنین ارتباطی مشاهده نشد، شاید به این دلیل که در تغذیه گاوهای مورد آزمایش از سطوح بالای پروتئین استفاده نشده بود و محدوده تولید و بازچرخش آن در حد متعادلی قرار داشه است.
جدول-1 تاثیر برخی مکمل های معدنی - ویتامینی بر میانگین - خطای استاندارد - غلظت هورمون های تیروئیدی گاوهای دوره انتقال
جدول-2تاثیر برخی مکمل های معدنی - ویتامینی بر میانگین - خطای استاندارد - غلظت متابولیت های خون در
گاوهای دوره انتقال
