بخشی از مقاله
خلاصه
در این پژوهش به دنبال بررسی تأثیر برنامهریزی استراتژیک بر روی رضایت شغلی کارکنان هستیم. ابزار سنجش رضایت شغلی کارکنان، شاخص توصیفی شغلی 3 - JDI - میباشد و با توجه به جنبههای اصلی رضایت شغلی که عبارتاند از: ماهیت کار، دستمزد، فرصتهای ترفیع، سرپرستان و همکاران، سؤالات و فرضیهها طرح میگردد. - رابینز - جاج، 4 - 94 :1389 ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته میباشد که با مقیاسهای متداول رضایت شغلی و الهام از پرسشنامه » شاخص توصیفی شغلی « - JDI - تنظیم میگردد. در پایان به این نتیجه میرسیم که برنامه ریزی استراتژیک برروی رضایت شغلی کارکنان موثر میباشد.
.1 مقدمه
سازمانهای مهندسی و ارگانهای صنعتی را میتوان تعیینکننده مسیر اصلی توسعهیافتگی کشور محسوب کرد. چرا که در فراهمسازی شرایط اشتغال، تولید، ارزآوری و درعینحال ایجاد ثبات اقتصادی کشور، نقش مهمی را ایفا میکنند. بدیهی است که در چنین شرایطی افزایش توانمندی جهت مقابله با رقبای داخلی و خارجی نیازمند در اختیار داشتن برنامههای مدون و استراتژی روشن سازمانی میباشد. با توجه به تغییرات و تحولات سرسامآور محیط و شدت زیاد رقابت در بازارهای جهانی، هر سازمانی در راستای تداوم حیات و کسب موفقیت بیشتر، نیاز مبرم به بهرهمندی از برنامهریزی استراتژیک - راهبردی - دارد. - حسینزاده، - 1392 برنامهریزی فعالیت مستمری است که نه تنها به مقصد، بلکه به روش وصول به آن و تعیین بهترین مسیر نیز توجه دارد. - کومز، - 3 :1353 در میان همه وظایف مدیریت برنامهریزی از اساسیترین آنهاست که مانند پلی زمان حال را به آینده مرتبط میسازد. از آنجایی که همه سازمانها به دنبال آنند که منابع محدود خود را برای رفع نیازهای متنوع و رو به افزایش خود صرف کنند و همچنین پویایی محیط و وجود تلاطم در آن و عدم اطمینان ناشی از تغییرات محیطی بر ضرورت انکارناپذیر برنامهریزی میافزاید. به عقیده سیریل هودسن برنامهریزی یعنی ارائه طریق برای عملیات آینده که متضمن نتایج معین با هزینه مشخص و حوزه زمانی معلوم است. - امیرکبیری، - 70 :1381 در این برنامهریزیها باید به منابع انسانی توجه ویژه گردد و بگونهای باشد که رضایت شغلی کارکنان را بهمراه داشته باشد. بازدهی کارکنانی که رضایت شغلی دارند و آنان که از کار خود ناراضی می باشند، همواره مورد بحث و بررسی صاحبنظران بوده است. پژوهشگرانی که به ارزشهای انسانی اهمیت می دهند، چنین استدلال می کنند که رضایت شغلی باید از جمله هدفهای اصلی سازمان باشد و سازمانها باید شرایطی را فراهم آورند که کارکنان را راضی نگه دارند. برخی دیگر به ارتباط رضایت شغلی با بهبود انگیزش کارکنان می اندیشند و به افزایش کارایی در نتیجه بهبود انگیزش توجه می کنند. نقش نیروی انسانی کارامد و پرانگیزه مستقیم در وظایف خطیر و پراهمیت منابع انسانی اثر می گذارد. منابع انسانی عمده ترین سرمایه و عامل راهبردی هر سازمان به حساب می آید، بویژه در سازمانهای دولتی اعمال سیاستهای خط مشی گذاران و برنامه ریزان از طریق منابع انسانی انجام می پذیرد. منابع انسانی راضی و پر انگیزه در پیشبرد سیاستها و برنامه های تنظیمی نقش بسیار مهمی را ایفا می کنند. شناخت میزان رضایت شغلی کارکنان می تواند مدیران را در پیشرفت و بهبود بهرهوری منابع انسانی یاری رساند. عوامل رضایت شغلی در هر سازمانی می تواند به اقتضای شرایط آن سازمان متفاوت باشد. در دستگاههای اجرایی که به دنبال تأمین آسایش و آرامش مردم و تحقق آرمانهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مدون می باشند، رضایت منابع انسانی نقش بسزایی دارد. بی شک کارمندان راضیتر، اثربخشی بیشتری دارند و بهتر میتوانند سازمان را در رسیدن به اهداف سازمانی یاری رسانند. هر چه کارکنان راضیتر باشند، با انگیزه بیشتری به فعالیتهای روزمره خود می پردازند. از همین روست که کارایی بیشتری نیز دارند. شناخت میزان رضایت شغلی کارکنان می تواند نقش مستقیمی در تحقق آرمانها، اهداف بلند مدت و وظایف روزمره داشته باشد.
2. ادبیات پژوهش
2.1 برنامهریزی استراتژیک
در دنیای امروز سیستمهای سازمانی در راستای کسب موفقیت در میدان رقابت باید از نوعی برنامهریزی بهره گیرند که آینده نگر و محیط گرا باشد به طوری که ضمن شناسایی عوامل و تحولات محیطی، در یک افق زمانی بلندمدت تأثیر آنها را بر سازمان و نحوه تعامل سازمان با آنها را مشخص کند. این نوع برنامهریزی در واقع همان برنامهریزی استراتژیک است که با بررسی محیط خارجی و داخل سازمان، فرصتها و تهدیدهای محیطی و قوت ها و ضعف های داخلی را شناسایی میکند و با در نظر داشتن مأموریت سازمان، اهداف بلندمدت برای سازمان تنظیم میکند و برای دستیابی به این اهداف، از بین گزینههای استراتژیک اقدام به انتخاب استراتژیهایی میکند که با تکیه بر قوتها و رفع ضعفها، از فرصتهای پیشآمده به نحو شایسته استفاده کرده و از تهدیدها پرهیز کند تا در صورت اجرای صحیح باعث موفقیت سازمان در میدان رقابت شود. برنامهریزی استراتژیک، آینده را پیش گویی نمیکند ولی یک مدیر را میتواند در مواردی مانند فائق آمدن بر مسائل ناشی از مقتضیات آتی، ایجاد فرصت کافی برای تصحیح خطاهای اجتناب ناپذیر، اتخاذ تصمیمهای صحیح در زمان مناسب، تمرکز بر انجام فعالیتهای ضروری برای رسیدن به آینده مطلوب، کمک نماید. - تولایی،. - 1385 فرایند مدیریت استراتژیک را همیشه آگاهانه و استراتژیها را نیز هدفمند در نظر میگیرد به عقیده فرای و استونر - 1995 - 6 برنامهریزی استراتژیک، ابزار مدیریتی توانمندی است که برای کمک به شرکتها طراحی میشود تا آنها به صورت رقابتی خود را با تغییرات پیشبینی شده محیط تطبیق دهند. خصوصاً اینکه یک نگرش و تجزیه و تحلیلی از شرکت و محیط مربوط به آن ارائه میکند، شرایط فعلی شرکت را توضیح میدهد و عوامل کلیدی موثر بر موفقیت آن را شناسایی میکند. - فرای و استونر، - 12 :1995 لرنر - 2002 - 7 برنامهریزی استراتژیک را فرایند تغییر سازمانی مستمر و پیچیده میداند که نگاه به آینده دارد و به این مسئله توجه دارد که جهان بعد از 5 الی 10 سال چه تفاوتهایی با اکنون خواهد داشت و همچنین درصدد خلق آینده سازمان بر مبنای آن چیزی است که احتمال می رود در آینده ایجاد شود. در دنیای رقابتی امروز برنامه ریزی استراتژیک برای هر سازمانی از اهمیت فوقالعادهای برخوردار است. برنامه ریزی استراتژیک فرآیندی است که طی آن مدیران ارشد اجرایی و عملیاتی برنامه ریزی استراتژیک سازمان را طراحی می کنند. مهمترین ویژگی این فرآیند در ماهیت کار گروهی آن نهفته است. زیرا در قالب چنین فرآیند و کارگروهی است که اعتقاد و باور به استراتژی سازمان شکل می گیرد و افراد درگیر در این فرآیند، احساس تعلق و مالکیت نسبت به آن پیدا می کنند. بعلاوه چنین فرآیندی باعث تسهیل مرحله استقرار استراتژی سازمان می گردد. - پاتریک و دیگران، . - 1376 در برنامه ریزی استراتژیک توجه به سازمان و منابع انسانی بسیار مهم است. سازمان سیستمی اجتماعی است که حیات و پایداری آن وابسته به وجود پیوند قوی میان اجزا و عناصر تشکیلدهندهی آن است. نیروی انسانی جز جداییناپذیر و از مهمترین ابزارها برای پیشبرد اهداف در هر سازمانی است و مطالعه رضایت کارکنان در محیط کار به دلیل اهمیت زیاد نیروی انسانی در مقایسه با سایر منابع درون سازمانی حائز اهمیت است. - هات، 8 - 2006 مطالعات رفتار سازمانی غالباً بر نگرشهای مربوط به کار استوار است. دیدگاه جدید نسبت به طرز تلقی ها و نگرش ها به وسیله دو نفر از محققین به نام جرالدسالانسیک9 و جفری ففر 10 مطرح شده است که طرز تلقیها حاصل واقعیتهای ساخته و پرداخته جامعه هستند. - مورهد و گریفین ، 11 - 1373 طرز تلقی با رفتار افراد در سازمان در ارتباط است. این ارتباط منجر به شکلگیری مفاهیمی مانند درگیری شغلی، تعهد سازمانی و رضایت شغلی می-شود.
2.2 رضایت شغلی
دردنیای پرشتاب امروز هر کس خواهان داشتن شغلی است.و در واقع یکی ازعوامل احساس امنیت و اعتماد به نفس، داشتن شغل وفعالیت اجتماعی است. رضایت شغلی از مهمترین نتایج یک انتخاب صحیح و مناسب در گزینش حرفه است. که تطابق باکار، امکان خلاقیت، روابط رضایت بخش با همکاران وافزایش عزت نفس12 را فراهم می آورد. برعکس ناسازگاری شغلی مسئله ای است که سبب تعویض مکررِشغل، غیبت، نارضایتی ازخود و شغل، عدم احساس امنیت و خشم و بیزاری از کار میگردد. هر چه نگرشهای منفی بیشتری در رابطه با شغل وجود داشته باشد عوارض منفی بیشتری را باعث می گردد و بیشترشدن نارضایتی نسبت به شغل، منجر به نگرشی منفی می شود. یکی ازاین عارضههای مهم که رابطهای متقابل با نگرش منفی دارد فرسودگی شغلی می باشد رضایت شغلی یکی از عوامل مهم در رضایت از زندگی است و تمام رفتارها و روابط انسان بطور مستقیم و یا غیر مستقیم از چگونگی اشتغال او متاثر است بنابراین بهتر است به فرد کمک شود تا بتواند شغل مناسبی را انتخاب کند ، برای ایفای نقش آماده شود و بطور رضایت بخشی به شغل خود ادامه دهد. رضایت شغلی روی نحوه کاری که افراد به آن اشتغال دارند، اثر می گذارد دارای مفهومی است که در جامعه شناسی و روانشناسی بیش از بخشهای دیگر به کار رفته است. - کلارک، .13 - 1996 میزان رضایت شغلی معرف نگرش مثبت یا منفی فرد از شغل خود است و متأثر از عوامل متعددی می باشد - سیدجوادین، - 1381 رضایت شغلی میتواند به عنوان یک رویکرد جهانی از احساسات و عواطف درک شده کارکنان مبتنی بر تجربهی کار تعریف شود - لاک، 14 - 1969 همچنین لاک معتقد است رضایت شغلی ناشی از ارزیابی شغل به عنوان امری است که رسیدن یا امکان رسیدن به ارزشهای مهم شغلی را فراهم میآورد. بنابراین فرد بطور موثر سازمان را در جهت رسیدن به اهداف آن یاری میرساند که ابتدا از شغل و حرفه خود راضی و خشنود باشد و نیز به کاری بپردازد که به آن علاقه مند است.ِ - فروغی، - 342- 335 :1386 فیشر15 و هانا16 رضایت شغلی را عاملی درونی میدانند
