بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر بررسی رابطه علی بین رضایت شغلی، تعهد سازمانی و دلبستگی شغلی با بهره وری کارکنان اداره آموزش و پرورش شهرستان شهرکرد بود. به همین منظور 210 نفر از کارکنان بصورت تصادفی خوشه ای تک مرحله ای انتخاب شده و به آزمون های رضایت شغلی - JDI - ، تعهد سازمانی - آلن و مایر - 1990، بهره وری هرسی و گلد اسمیت - 1980 - و دلبستگی شغلی - شکر کن، - 1382 پاسخ دادند. داده های جمع آوری شده به وسیله آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه وSPSS20موردتجزیه وتحلیل قرارگرفتند. رگرسیون همزمان در این تحقیق نشان داد بین رضایت شغلی، تعهدسازمانی و دلبستگی شغلی با بهره وری رابطه وجود دارد، این نتایج تلویحاتی را برای فهم بهره وری کارکنان و استفاده از سیاست های تخصصی و علمی برای تأثیر گذاری روی آن را به دنبال دارد.
مقدمه
از اواسط دهه 1950 که نهضت روابط انسانی توسط هانری فایول در علم مدیریت آغاز شد، این مساله مطرح شد که دیدگاه افراد نسبت به فرایندهای جاری سازمان متبوع خود، تعیین کننده میزان کار و بهره وری سازمانی آنها خواهد بود. اگر کارکنان نگرش مثبت نسبت به سازمان خود داشته باشند، مدیریت در نیل به اهداف متفاوت، موفق تر خواهد بود - احمدی، . - 1386 نیروی انسانی مهمترین سرمایه سازمان ها است و هر چه این سرمایه از کیفیت مطلوب و بالاتری برخوردار گردد موفقیت بقاء و ارتقاء سازمان بیشتر خواهد بود لذا باید در مورد بهبود کیفی نیروی انسانی سعی فراوان نمود چرا که این اقدام هم به نفع سازمان است و هم به نفع افراد، اما تنها آموزش های تخصصی شامل این اقدام نمی گردد.
از طرفی دیگر تعهد نوعی نگرش و احساس درونی فرد نسبت به سازمان، شغل یا گروه است که در قضاوت ها، عملکرد و وفاداری وی نسبت به سازمان تاثیر می گذارد . بسته به ماهیت یک سازمان، میزان وفاداری آن در سرنوشت و بقایش، تاثیرگذار است حال اگر این سازمان به اقتضای ماهیت خود با مسائلی انسانی و حساسیتهایی از این نوع روبرو باشد، اهمیت تعهد کارمندان نسبت به آن دو چندان خواهد بود و لازمه اعتماد به کارکنان از یک سو و رقابت بین سازمان ها از سوی دیگر لزوم کارکنان متعهد را ضروری می سازد - احمدی، . - 1386 دنیست و همکاران - 2006 - عنوان می کنند کهرضایت شغلی ظاهراً منجر به احساس تعهد کلی بیشتری می شوند و موجب می گردد که کارکنان در کارشان بیشتر برانگیخته شده و بیشتر نسبت به سازمان احساس تعهد نمایند.
تعهد در کارمندان به چند دلیل می تواند حائز اهمیت باشد : اولاً تعهد سازمانی اغلب پیش بینی کننده خوبی برای تمایل ماندن در شغل می باشد، ثانیاً افراد دارای تعهد سازمانی بالا ممکن است نسبت به کسانی که تعهد کمتری دارند عملکرد بیشتری داشته باشند و نهایتاً تعهد ممکن است شاخص خوبی برای نشان دادن میزان تاثیر و اثربخشی یک سازمان باشد. در رابطه با دلبستگی شغلی باید گفت که فرایند دلبسته شدن به کار، هم به روان شناسان و هم به جامعه شناسان مربوط می شود.
روانشناسی همچون مک گریگور و آلپورت - 1947 - 1 و جامعه شناسانی مانند هیوز و دوبین - 1958 - 2 را می توان در این ارتباط ذکر کرد. تحقیقات زیادی درباره تاثیر تعهد سازمانی در عملکرد شغلی، رفتارهای مبتنی بر تابعیت سازمانی، ترک خدمت کارکنان، غیبت و تاخیر کارکنان انجام شده است. این پژوهش ها نشان داده اند که ارتباط تعهد سازمانی با عملکرد شغلی کارمندان مثبت است - ساروقی، . - 1375 مورهد و گریفین - 1994 - 3 معتقدند که تعهد و پایبندی مانند رضایت ،دو طرز تلقی نزدیک به هم هستند که بر رفتارهای مهمی مانند جابجایی و غیبت اثر می گذارند، همچنین تعهد و پایبندی می تواند پیامدهای مثبت و متعددی داشته باشد، کارکنانی که دارای تعهد و پایبندی هستند، نظم بیشتری در کار خود دارند، مدت بیشتری در سازمان می مانند و بیشتر کار می کنند.
بنابراین مدیران باید با روش های مختلف تعهد و پایبندی کارکنان را بیشتر کنند - میرزاخانی، . - 1389 ایدرسن - 1996 - تعهد سازمانی را عامل بسیار مهمی در زمینه القای نگرش های مربوط به تغییر سازمانی می دانند. عنایت به مفاهیم مورد اشاره، پژوهشگر به دنبال آن است که تاثیرپذیری مولفه های بهره وری و خودکارآمدی را از طریق رضایت شغلی،تعهد سازمانی و دلبستگی شغلی را مورد کنکاش قرار داده تا پس از تاییدپژوهش گامهایی در راستای نهادینه کردن مولفه های این پژوهش در سازمان مورد مطالعه بردارد. بنابراین با توجه به اهمیت رضایت شغلی، تعهد سازمانی و دلبستگی شغلی و ارتباط آن با بهره وری کارکنان در شغل آنها، پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی این پرسش است که آیا بین رضایت شغلی، تعهد سازمانی و دلبستگی شغلی با بهره وری کارکنان زن و مرد رابطه ای معنادار وجود دارد ؟
روش نوع و طرح پژوهش:طرح پژوهش حاضر باتوجه به موضوع، اهداف وفرضیههای موردنظر، توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری ،نمونه و روش نمونه گیری:جامعه آماری این پژوهش همه کارکنان اداره آموزش و پرورش شهرستان شهرکرد بودند که در سال 1393-1394 که در آن ادارات مشغول به کار بودند. با توجه به پژوهش های پیشین و نیز براساس جدول مورگان از این جامعه آماری 210 به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای تک مرحله ای از میان معلمان ادارات این شهرستان انتخاب شدند. نمونه شامل 78 درصد مرد و 22 درصد زن، 87 درصد متأهل و 13 درصد مجرد با بیشترین میانگین سنی 30 تا 49 سن، از لحاظ وضعیت استخدام 73 درصد رسمی و 27 درصد قرار داری و از لحاظ تحصیلی14 درصد دیپلم و کمتر، 10 درصد کاردانی، 63 درصد کارشناسی و 13 درصد کارشناسی ارشد و بالاتر بودند.
ابزار پژوهش
پرسشنامه رضایت شغلی: پرسشنامه - JDI - به وسیله اسمیت، کندال و هیولین در سال 1963 تهیه گردید. این پرسشنامه برای اولین بار در دانشگاه شهید چمران اهواز توسط شکرکن وارشدی - 1369 - به زبان فارسی آماده شده است و در پژوهش های صنعتی و سازمانی بسیار مورد استفاده قرار گرفته است. این پرسشنامه شامل 5 مولفه با 71 پرسش می باشد. در پژوهش زاهدی و همکاران - 1378 - روایی پرسشنامه را با استفاده از پرسش کلی با کل پرسشنامه انجام داد که مشاهده شد ضریب همبستگی در سطح ./0001 با میزان ./66 معنی دار می باشد. همچنین در این پژوهش از دو روش آلفای کرونباخ و تصنیف استفاده شد که به ترتیب ضرایب مذکور ./94 و ./81 بود .
پرسشنامه تعهد سازمانی : برای سنجش تعهد سازمانی از پرسشنامه 24 سوالی آلن و می یر استفاده شده است که این پرسشنامه برای سنجش تعهد سازمانی کارکنان متشکل از 24 سوال می باشد که به صورت بسته پاسخ و با مقیاس لیکرت در یک طیف پنج گزینه ای - کاملاً مخالفم، 1؛ مخالفم،2؛ نظری ندارم،3؛ موافقم،4و کاملاً موافقم، - 5 تهیه شده است. در تحقیق آلن و می یر - 1996 - پایایی هر یک از ابعاد سه گانه تعهد دارای ضریب آلفای کرونباخ - تعهد عاطفی، ./87؛ تعهد مستمر،./75 و تعهد هنجاری، - ./79 می باشد. در پژوهش جناب - 1393 - نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ ./80 بدست آمد که از نظر همسانی نسبتاً خوبی برخوردار بود.
