بخشی از مقاله
چکیده
دیسمنوره اولیه یا قاعدگی دردناک در غیاب بیماری های مشخص لگنی، یکی از شایع ترین شکایات در طب زنان میباشد. در این مطالعه 60 دختر 18 –16 سال مبتلا به دیسمنوره اولیه به روش خوشه ای انتخاب شدند و به صورت تصادفی به چهار گروه: کنترل 15 - نفر - ، تمرین 15 - نفر - ، مکمل دارچین 15 - نفر - ، تمرین B دارچین 15 - نفر - تقسیم شدند. تمرین هوازی شامل 8 هفته و 3 جلسه در هفته به مدت 70-20 دقیقه و با شدت 75درصد حداکثر ضربان قلب بود. روزانه 5 عدد کپسول گیاهی حاوی 420 میلیگرم پودر دارچین، طی سه روز اول قاعدگی تجویز گردید. میزان پروستاگلاندین های - 2 و E2 به روش الایزا سنجیده شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های کولموگرف اسمیرنوف، و آزمون آنالیز واریانس یکطرفه و تست تعقیبی توکی با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 24 انجام گرفت.
یافته های تحقیق نشان دادند که میزان پروستاگلاندین - 2 در گروه های تمرین - p =0/02 - ، دارچین - - p =0/000 و گروه تمرین – دارچین - p =0/000 - نسبت به گروه کنترل کاهش معناداری داشته است. همچنین میزان پروستاگلاندینE2 در گروههای دارچین - p =0/04 - و گروه تمرین – دارچین - p =0/000 - نسبت به گروه کنترل کاهش معناداری داشته است اما این کاهش در گروه تمرین - p =0/59 - معنیدار نبود.
بر اساس این یافتهها استنباط میشود که ترکیب تمرین هوازی با مکمل دارچین باعث کاهش معنادار میزان پروستاگلاندینهای - 2 و E2 در دختران 16 تا 18 سال مبتلا به دیسمنوره اولیه میشود.
کلمات کلیدی: تمرین هوازی، دارچین، دیسمنوره اولیه، پروستاگلاندین - 2، پروستاگلاندین E2
-1مقدمه
دیسمنوره اولیه1، قاعدگی دردناک بدون حضور عارضه پاتولوژیک لگنی است و یکی از شایعترین مشکلات گروه بیماریهای زنان میباشد. حدود 80 درصد از زنان دیسمنوره را تجربه میکنند، البته اکثر کرامپها آنقدر شدید نیست که فرد را بستری نمایند ولی در 10 درصد موارد میتواند باعث تعطیلی کار و فعالیت روزانه فرد گردد و ضررهای مالی و اجتماعی را به دنبال داشته باشد. امروزه دیسمنوره به عنوان مشکل زنانه مطرح نیست، بلکه به علت تأثیر بر بهرهوری جامعه مشکلی ملی شناخته میشود .[3]
علت دیسمنوره اولیه، ترشح زیاد پروستاگلاندینها2 در هنگام تخمکگذاری است که روی رحم اثر کرده و باعث انقباض دیواره رحمیو ایسکمیو درد میشود .[8]
با توجه به شیوع و اهمیت دیسمنوره و میزان خونریزی قاعدگی و آثار آن بر کیفیت زندگی فردی و اجتماعی و استقبال عمومیجهت استفاده از درمانهای تکمیلی و بدون عوارض، جهت جایگزینی روشهای دارویی، پیداکردن راهی برای کنترل درد و بدون عوارض جانبی همواره یکی از مهمترین اهداف پژوهشگران در این زمینه بوده است. از این رو استفاده از روشهای درمانی غیر دارویی و کنترلی از قبیل درمان توسط گیاهان دارویی و برنامههای ورزشی مورد توجه قرار گرفتهاند، به طوری که پژوهشگران نشان دادند افرادی که ورزش متوسط انجام میدهند ممکن است به این اختلالات دچار نشوند. در طی 30 سال گذشته ورزش و فعالیتهای بدنی نیز به عنوان یک روش درمانی موثر در پیشگیری و درمان دیسمنوره مورد توجه قرار گرفته است. شهرجردی و همکاران - 1388 - ، با انجام تحقیقی در دختران دانش آموز دریافتند که میتوان از تمرینات کششی جهت درمان دیسمنوره اولیه استفاده نمود .[6] نصری و همکاران - 1395 - ، نیز در تحقیقی مشابه دریافتند انجام تمرین هوازی شدت و مدت درد دیسمنوره اولیه را کاهش میدهد .[10] هچنین در ایران با توجه به فراوانی گونههای گیاهی بر روی گیاهان بسیاری از جمله آویشن، دارچین، رازیانه، بابونه، همیشه بهار، افشره شوید، زنجبیل، زعفران، و غیره در درمان دیسمنوره مطالعه صورت گرفته است که هر یک از این گیاهان دارویی به تنهایی و یا به صورت ترکیبی، با توجه به اثرات دارویی خود در مطالعات مختلف استفاده شده و گزارشات و شدت تسکین درد مختلفی نیز گزارش شده است. در این میان از دارچین به عنوان نیرودهنده، مسکن، ضد اسپاسم، ضد التهاب وکاهشدهنده درد قاعدگی استفاده شده است. بنابراین با توجه به اهمیت موضوع در این پژوهش به بررسی تاثیر همزمان تمرین هوازی و مکمل دارچین بر پروستاگلاندینها به عنوان عامل درد در دختران مبتلا به دیسمنوره اولیه پرداخته میشود.
-2 مواد و روشها
روش تحقیق حاضر از نظر هدف جزء تحقیقات کاربردی، از نظر ماهیت و روش جزء تحقیقات نیمهتجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و از لحاظ شیوه جمعآوری دادهها به شکل میدانی - آزمایشگاهی بود. جامعه آماری این پژوهش را تمام دختران 18-16 سال مجرد و غیر ورزشکار - نداشتن فعالیت ورزشی منظم همیشگی - مبتلا به دیسمنوره اولیه متوسط و شدید 4 دبیرستان دخترانه از 4 منطقه شهر اهواز تشکیل دادند که داوطلب شرکت در این طرح بودند و با تشخیص پزشک متخصص و به روش نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای انتخاب شدند.در این تحقیق به افراد شرکتکننده در مطالعه آموزش داده شد که در هر دوره قاعدگی، روزهای دارای درد را در تقویم دوره قاعدگی یادداشت کرده و نمودار سنجش شدت درد موجود در پرسش نامه را در طول دوره بر حسب شدت درد احساس شده، علامتگذاری کنند و اوج شدت درد را روی خط کش علامت بزنند. کسانی که بر اساس مقیاس درد امتیاز 4 تا 7 گرفتند دیسمنورهی متوسط و کسانی که امتیاز بین 7 تا 10 گرفتند به عنوان دیسمنورهی شدید در نظر گرفته شدند. افرادی که شدت درد آنها کمتر از 4 بود در این پژوهش شرکت داده نشدند. در نهایت60 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب و به صورت تصادفی به چهار گروه: کنترل 15 - نفر - ، تمرین 15 - نفر - ، مکمل دارچین 15 - نفر - ، تمرین B دارچین 15 - نفر - تقسیم شدند. برای جمع آوری اطلاعات جمعیت شناختی، ابتدا اطلاعات مربوط به سن، قد و وزن آزمودنیها ثبت شد. سپس قبل از شروع تمرین و قبل از تجویز مکمل دارچین از هر آزمودنی در روز اول قاعدگی که بیشترین درد را داشت به عنوان پیش آزمون خونگیری به عمل آمد. سپس آزمودنیهای گروه تمرین و گروه تمرین و مکمل دارچین در پروتکل مشخص تمرین هوازی شرکت کردند. گروههای مکمل دارچین و گروه تمرین و مکمل دارچین نیز طبق دستورالعمل، مکمل دارچین تجویز شده را مصرف کردند. گروه کنترل نه تمرینی انجام دادند و نه مکمل دارچینی مصرف کردند. پس از اتمام پروتکل نیز از آزمودنیها به عنوان پس آزمون در روز اول قاعدگی مجددا خون گرفته شد. در این پژوهش از پودر پوست گیاه استفاده شد به گروههایی که باید مکمل دارچین مصرف میکردند - گروه مکمل دارچین و گروه تمرین - مکمل دارچین - کپسول گیاهی حاوی 420 میلیگرم پودر دارچین تجویز میشد. دارو از روز اول درد یا قاعدگی، روزانه 5 عدد کپسول - دو عدد صبح، دو عدد ظهر و یک عدد شب - در طی سه روز اول قاعدگی تجویز گردید و در طی دو سیکل متوالی پیگیری شد .[1]
تمرین ورزشی هوازی به مدت 3 جلسه در هر هفته و در مجموع به مدت 8 هفته اجرا شد - جدول . - 1 بخش اصلی برنامه تمرین، با شدت 75درصد حداکثر ضربان قلب انجام شد. از طریق آموزشهای لازم که قبل از شروع تمرین داده شد، نحوه کنترل ضربان قلب به آزمودنیها آموزش داده شد. درصد ضربان قلب بیشینه زمان تمرین با استفاده از فرمول کارونن - سن- = 220 ضربان قلب بیشینه - محاسبه شد .[9]
روش اندازهگیری پروستاگلاندینهای - 2 و E2 به این ترتیب بود، که در هر مرحله مقدار 5 میلی لیتر خون در دو نوبت قبل از شروع اولین جلسه تمرین و مصرف دارچین در روز اول قاعدگی - پیش آزمون - و بعد از اتمام اخرین جلسه تمرین و مصرف دارچین در روز اول درد قاعدگی - پس آزمون - در آزمایشگاه گرفته شد. سپس بخشی از نمونهی خونی به شکل سرم با استفاده از دستگاه سانتریفیوژ جدا شد. سپس میزان پروستاگلاندینهای - 2 و E2 به روش الایزا سنجیده شدند.برای توصیف آماری دادهها از میانگین و انحراف معیار، نمودارها و شاخصهای توصیفی مورد نیاز استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل آماری از آزمونهای کولموگرف اسمیرنوف، آنالیز واریانس یکطرفه تست تعقیبی توکی استفاده شد. سطح معنیداری نیز برای تمام محاسبات - = 0/05 - در نظر گرفته شد. تحلیلها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 24 انجام گرفت. برای رسم نمودارها از نرم افزار Excell نسخه 2013 استفاده شد.
-3 یافته ها
با توجه به جدول شماره 2 نتایج آزمون آنالیز واریانس یک طرفه برای پروستاگلاندین - 2 نشان میدهد که بین گروههای تحقیق تفاوت معناداری وجود دارد . - P= 0/000 - بنابراین جهت مشخص کردن این تفاوتها از آزمون تعقیبی توکی استفاده شد.
جدول شماره :2 نتایج آزمون آنالیز واریانس یک طرفه برای متغیر پروستاگلاندین - 2
