بخشی از مقاله
چکیده
نیروی انسانی را باید به عنوان مهمترین سرمایهی سازمان دانست که نقش کلیدی و مهمی در دستیابی سازمان به اهدافش دارد. از این رو شنا سایی عواملی که منجر به ارتقاء بهرهوری نیروی ان سانی می شوند از اهمیت زیادی برخودار ا ست. این پژوهش با هدف برر سی تأثیر توانمندسازی روانشناختی بر بهرهوری نیروی انسانی در وزارت ورزش و جوانان انجام گرفت. نمونهی آماری پژوهش حاضر را 308 نفر از مدیران و کارشناسان ستادی وزارت ورزش و جوانان تشکیل میدهند. این پژوهش کاربردی و از نوع توصیفی- پیمایشی بوده و برای جمع آوری دادهها از پرسشنامه استفاده شد که روایی و پایایی آن مورد تأیید قرار گرفت. برای بررسی و آزمون فرضیهها از رگرسیون خطی چندگانه استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که توانمندسازی روانشناختی - احساس شایستگی، اح ساس معناداری، احساس حق انتخاب و احساس تاثیرگذاری - بر بهرهوری نیروی انسانی اثر مثبت دارد. بنابراین توانمندسازی روانشناختی و ابعاد آن میتوانند عوامل مؤثری در جهت بهبود بهرهوری نیروی انسانی باشند.
واژگان کلیدی: توانمندسازی روانشناختی، بهرهوری، بهرهوری نیروی انسانی
.1مقدمه
امروزه رقابت شدید جهانی، پیشرفت سریع فنآوری و شیوههای مدیریت نوآورانه نیروهایی هستند که موجب تغییر محیط رقابتی میشود - توو1و همکاران،. - 2006 بنابراین در این محیط پویا شرکتها باید به دنبال برگ برندهای باشند که تضمین کنندهی ماندگاری و بقای آنها باشد. شرکتها باید استراتژیهای مناسب افزایش ارزش را دنبال نموده و با کسب و سازماندهی منابع، این استراتژیها را به منظور مطابقت با محیط کسب و کار خود اجرایی نمایند. دیدگاه مبتنی بر منابع شرکت را مجموعهای از داراییها و منابع میداند که باید در ایجاد مزیت رقابتی از این منابع به بهترین نحو ممکن استفاده کرد - سیرمون 2و همکاران،. - 2007 از طرفی بنا بر گزارش سالیانه بسیاری از سازمانها و بررسیهای محققین، نیروی انسانی کارآمد به عنوان مهمترین دارایی هر سازمانی و برگ برنده آن به شمار میآید - بوربور جعفری و رستگار،. - 1394 سازمانهای امروزی به منظور رویارویی با تحولات کنونی حیات بشری، باید آماده باشند. منظور از این آمادگی، آمادگی فناوری و تجهیزاتی نیست، بلکه آنها باید کارکنان، یعنی سرمایه اصلی و ارزشمند سازمان را آماده سازند.
در میان عوامل تولید، عامل نیروی انسانی بر خلاف سایر منابع سازمانی به عنوان صاحب عقل و هماهنگ کنندهی سایر عوامل شناخته میشود و همچنین مهمترین عامل اصلی در افزایش و کاهش بهرهوری سازمان می باشد، بنابراین از جایگاه ویژهای برخوردار بوده و باید توجه خاصی به آن مبذول داشت - االله وردی و همکاران،. - 1388 سازمانها برای ماندن در عرصه رقابت باید به منابع انسانی که ثروت واقعی یک سازمان را تشکیل میدهد، توجه بیشتری داشته باشند. چرا که توجه به این منبع میتواند کلید دستیابی به موفقیت سازمانها باشد. هر سازمانی با منابع انسانی ایجاد میشود و بدون آن هیچ سازمانی قادر به ادامه حیات نخواهد بود. بنابراین شناخت انگیزه ها، نیازها، تمایلات و عوامل رضایت و عدم رضایت کارکنان و همچنین توانمندسازی آنها نه تنها لازم است، بلکه جهت اتخاذ سیاستهای صحیح، راهبردهای مناسب و برنامههای مؤثر، ضروری میباشد - حسن زاده،. - 1389 بر این اساس تلاش برای ارتقاء بهرهوری نیروی انسانی و استفاده بهینه از نیروی انسانی یکی از برنامههای حیاتی سازمانهای موفق محسوب میشود.
از آنجایی که منابع انسانی به عنوان یک عامل ذی شعور، نقش و جایگاه ویژهای در بهبود بهرهوری کل سازمان دارند، بنابراین شاخص بهرهوری منابع انسانی و عوامل مؤثر بر آن میان سایر شاخصها از اهمیت بهسزایی برخودار است - شجاعی و همکاران،. - 1395 با توجه به اهمیت نیروی انسانی به عنوان با ارزشمندترین سرمایه جوامع، شناخت عوامل مؤثر بر بهرهوری نیروی انسانی در هر سازمان میتواند در ارتقای بهرهوری و توان رقابت آن سازمان بسیار مفید و مؤثر باشد. در حال حاضر، تمامی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به این مطلب اذعان دارند که بهبود بهرهوری خصوصا بهرهوری نیرویانسانی منشأ اصلی رشد اقتصادی و رفاه ملی و از جمله مباحث مهم امروز محافل مدیریتی میباشد. همچنان که پیتر دراکر بهرهوری کارکنان فرهیخته را مهمترین چالش مدیریتی در قرن بیست و یکم میداند - دراکر،. - 1387
بهرهوری کارکنان یکی از متغیرهای اساسی در دوام و بقای سازمانهای امروزی تلقی میشود - هنری و همکاران، - 1385 و یکی از مهمترین عوامل کاهش یا افزایش بهرهوری در سازمان، عامل نیروی انسانی است. به همین دلیل یکی از مسائلی که سبب نگرانی مدیران برای هدایت سازمانها در دهههای آینده شده است، تلاش برای افزایش بهرهوری حرفهای کارمندان خود است - کشتگار و همکاران،. - 2014 بهرهورینیرویانسانییعنیدرجهیاستفادهمؤثرازنیرویکاربهعنوانیکیازعواملتولید. بهعبارت دیگربهره وری نیروی کار یعنی بهدست آوردن یک نتیجهی کمی و کیفی مطلوب از نیروی کار در راستای اهداف جامعه و سازمان - محسنی و همکاران،. - 1391 بهرهوریمنابعانسانیعبارت استازبدستآوردنحداکثرسودبابهرهگیریواستفاده بهینهازتوان،استعدادومهارت منابعانسانیبهمنظورتحققاهدافسازمانی - لطیفیان و دعایی،. - 1392 درخصوص مدلسازیبهرهوریمنابعانسانی،کوششهای زیادیصورتگرفتهاست؟ هرسیوگولداسمیتبراساسعواملهفتگانهمؤثربربهره وری نیروی انسانی،مدل ACHIEVE راطرح ریزی کردند و هفتمتغیرمربوطبهبهرهورینیرویانسانیرامعرفیکردند که عبارتند از: توانایی - A - ، وضوح - C - ، حمایت سازمانی - H - ، انگیزه - I - ، ارزیابی - E - ، اعتبار - V - و سازگاری محیطی . - E -
بدون تردید فرآیند بهرهوری نیروی انسانی متأثر از عوامل خاصی نیست، بلکه نتیجهی تکامل و ترکیب عوامل گوناگون میباشد. از آنجایی که بهرهوری مقولهای انتزاعی نیست، پس لزوماً باید جنبه کاربردی داشته باشد. امروزه سازمانهایی موفقتر خواهند بود که حاضر به خطر کردن بوده و تصمیمگیری را به پایینترین سطح سازمانی ممکن ارجاع دهند. این عمل بر مبنای قدرت بخشیدن به فرد بنا شده است - قوچانی و همکاران،. - 1391 در این راستا، سازمانها به گونهای طراحی شدهاند تا از انرژی و توانایی افراد برای انجام کار و تحقق هدفهای خود استفاده کنند - گازولی1 و پارک،. - 2010 از آنجایی که مدیران بیشترین وقت خود را صرف شناسایی محیط خارجی و داخلی سازمان میکنند، میبایست سایر وظایف روزمره را بر عهده کارکنان بگذارند. کارکنان زمانی میتوانند به خوبی از عهده وظایف محوله برآیند که از مهارت، دانش و توانایی لازم برخوردار بوده و اهداف سازمان را به خوبی بشناسند. ابزاری که در این زمینه به مدیران کمک مؤثری میکند، فرآیند توانمندسازی است - آقایار،. - 1385
توانمندسازی روانشناختی منابع انسانی، به عنوان یک رویکرد نوین انگیزش درونی شغل، به معنی آزاد کردن نیروهای درونی کارکنان و فراهم کردن بسترها و به وجودآوردن فرصتها برای شکوفایی استعدادها، توانایی ها و شایستگیهای افراد است. توانمندسازی روانشناختی با تغییر در باورها، افکار و طرز تلقیهای کارکنان شروع میشود. بدین معنی که آنها باید به این باور برسند که توانایی و شایستگی لازم را برای انجام وظایف، به طور موفقیت آمیز داشته و احساس کنند توانایی تاثیرگذاری وکنترل بر نتایج شغلی را دارند؛ احساس کنند که اهداف شغلی معنادار و ارزشمند را دنبال می کنند و باور داشته باشند که با آنها صادقانه و منصفانه رفتار میشود - عبداللهی و نوه
